[Oğuzhan]

- Soğanlı Çiçekler 1 - Ana Sayfa


LALE..SÜMBÜL..NERGİS..
Kim sevmez laleyi,sümbülü,nergisi... Asırlardır şairlere,ozanlara ilham vermiş, bazıları bir devre isim olmuş bu çiçekler ve daha birçok çeşitleri "SOĞANLI BİTKİLER" olarak tanınır.
Her mevsim, iklim ve yere uygun bir soğanlı bitki mutlaka vardır. Kış sonunda toprağı delen kardelenlerden başlayarak,müge,safran,fulya,nergis,sümbül,anemon ve laleler ilkbaharda, begonia,zambak,yıldız ve glayöl çeşitleri ise yazdan sonbahara kadar bahçelerimizi şenlendirir.
Evde yetişebilen soğanlı bitkiler de hatırı sayılacak kadar çeşitlidir. Kaladyum,amaryllis,frezya,gala ve zambak cinsleri gibi.. Ayrıca baharda açan soğanları bu mevsimde dikerek ilkbaharı salonlarınızda karşılayabilirsiniz.
Soğanlı bitkiler besinlerini köklerinde taşıdıkları için özellikle ilk yıl fazla özen gerektirmeden çok güzel açarlar. Ertesi yıl da aynı verim isteniyorsa çiçekleri geçtikten sonra,yaprakları kuruyana kadar iyi sulanıp beslenmelidir. Bu şekilde soğanlar gelecek yıl için yeterli besini depolayabilecektir.
Soğanların bir kısmı toprakta bırakılırken, bir bölümü de sökülüp,kuru toprak veya kum içinde dikim zamanına kadar saklanır. Saksıda yetiştirilen bahçe soğanları ise (sümbül,lale gibi)ertesi yıl bahçeye dikilir. Saksı için yeni soğanlar alınır.
Bu köşede balkon,bahçe ve evde yetiştirebileceğiniz soğanlı bitkileri ve bunlar hakkında gerekli bilgileri sırasıyla yazacağım


SOĞANLI BİTKİLERİN EVDE YETİŞTİRİLMESİ
Baharı salon veya mutfağınızda açan mis kokulu sümbüllerle karşılamak ister misiniz? Öyle ise üç günde soluveren kesme çiçekler yerine saksıda yetiştireceğiniz soğanlı bitkilerle haftalarca bu güzelliğin keyfini sürebilirsiniz.
Bunun için bir alışveriş merkezinin bahçe bölümünü ziyaret etmeniz yeterli.. Eylul ayından itibaren bahçe soğanları satılmaya başlanıyor. Ev için safran (crocus) ve sümbülün her çeşidi,nergis ve lalelerin kısa boylu ve erken açan cinsleri uygundur.
Saksıların dibine drenaj için kiremit parçaları veya çakıl koyun. Yarıya kadar toprak doldurun. Soğanları birbirine değmeyecek şekilde bastırmadan yerleştirin.. Üzerine soğanlar örtülünceye kadar toprak ekleyin. Hafifçe bastırın ve sulayın. Saksıları soğuk ve karanlık bir yere yerleştirin. Bodrum,camekanlı balkonda bir dolap içi olabilir veya saksıların üzerine siyah naylon poşet geçirebilirsiniz. Saksıları 2 ay kadar öylece bırakın. Ara sıra kontrol edin.Toprağı kurumuşsa biraz sulayın.
6-10 hafta içinde soğanlar uç verecektir. Karanlıktan önce gölge,bir iki gün sonra da aydınlık bir yere alın.Yapraklar uzayıp tomurcuk sapları kendini gösterince saksıyı evde direkt günışığından uzak aydınlık bir yere yerleştirin. Düzenli olarak sulayın.Saksıları ara sıra çevirin. Çiçekler bittikten sonra saksıları dışarı çıkarabilirsiniz. Yapraklar kuruyuncaya kadar sulamaya devam edin. Soğanları kuru bir yerde saklayın. Sonbaharda bahçeye ekebilirsiniz.
Alacağınız soğanlar çürüksüz,hastalıksız olmalıdır. Sümbülleri tek dikebilirsiniz ancak diğerlerini grup halinde dikerseniz daha gösterişli durur. Paketin üzerinde çiçek açma tarihi yazar. Farklı zamanlarda açan soğanlar seçerseniz,şubattan mayısa kadar sürekli çiçek elde edebilirsiniz.
Bahçeye dikilecek soğanlar hakkında, her bitkiyi tanıtırken ayrıca bilgi vereceğim.



AMARYLLİS (Hippeastrum)
Bu bitkinin iki ayrı grupta toplanması daha doğru olur. Hippeastrum dış mekanlarda yetiştirilebilen ,dayanıklı bir soğandır. Amaryllis ise bu soğanın melezlenerek üretilen daha farklı bir türevidir. Amaryllis renk ve biçim açısından daha zengin çeşitlere sahip olmakla beraber bahçe şartlarında yetiştirilmeye elverişli değildir.
İç mekanda yetiştirilebilen Amaryllis çeşitleri çiçekçi ve alışveriş merkezlerinde soğanı hazır dikili halde sonbaharda satışa çıkarılır. Son derece iri ve cazip renkli çiçekleri dikimden 8 hafta sonra açmaya başlar.
YETİŞTİRİLMESİ:
Saksıyı oda ısısında, aydınlık bir yere koyun. Soğan filizleninceye kadar az,daha sonra bolca sulayın. Çiçekleri geçtikten sonra ertesi yıl açması için yaprakları sararıncaya kadar sulamayı sürdürün. Haftada bir sıvı gübreyle besleyin. Zamanla kuruyan sap ve yaprakları alın, sulamayı kesin. Kuru halde muhafaza ettiğiniz saksıları sonbaharda yeniden sulamaya ve beslemeye başlayın. 3 yılda bir saksı değiştirin.
HİPPEASTRUM
Bahçede yetiştirilmeye uygun bu cins Amaryllis kadar meşhur değildir. Soğanlar mayıs ayında drenajı iyi,bol güneş alan bir yere dikilir. Her biri 15 cm. derinlik ve 30 cm. aralıklarla dikilmelidir. Sap uzayınca ince bir çubukla desteklenirse eğilmez..Soğanlar kışın toprakta kalabilir.



AFRİKA ZAMBAĞI (Agaphantus)
Agaphantus hem yerde,hem de saksı içinde yetiştirilebilen çok gösterişli ve dayanıklı bir çiçektir.Yüksekliği 1 metreye varan bitki yaz boyunca beyaz,mavi ve mor renklerde bol çiçek açar.
Seradan saksı içinde alabilirsiniz.Güneşi çok sever.Soğan olarak dikilecekse derinlik 10 cm. olmalı ve 50 cm. aralık verilmelidir.Yaz aylarında bolca sulanır.
Saksıda olanlar için;kökleri saksıyı doldurmadıkça değiştirilmemelidir.Kışa dayanıklıdır.

MANİSA LALESİ (Anemone)
Anavatanı anadolu olan bu çiçek zengin renk ve çok farklı çeşitlere sahiptir.Cinsine göre şubattan eylüle kadar çiçek verir.Pek boylu değildir.(15-20 cm.)güneş veya hafif gölgede yetişebilir.Cinsine göre ilk veya sonbaharda dikilir
"Pençe" tabir edilen soğanları 5 cm. derinlik ve 10 cm. aralıklarla dikilmelidir.



KANA (Canna)
Büyük renkli yaprakları,gözalıcı çiçekleriyle kanalar bahçelerin, parkların en gösterişli bitkilerindendir.Bir kere dikilince kalıcı olur ve sürekli çoğalır.Kısa boylu cinsleri rahatlıkla saksıda yetiştirilebilir.Boyu 60 cm.den 1,5 metreye kadar değişebilir.
Rizom denilen etli kökleri Mayıs ayında 5 cm. derinlik ve 30 cm. aralıklarla bol güneşli bir yere dikilir.


KLİVYA (Clivia)
Klivya bir iç mekan bitkisi olmakla birlikte yazın dışarıda,yarı gölgede durabilir. Soğuklar başlamadan içeri alınır. Güneşli bir pencere önüne yerleştirilir.Koyu yeşil renkte dar uzun yaprakları ile çiçeksizken dahi dekoratif bir manzarası vardır. Baharda kalın sert bir sap çıkarır. Üzerinde demet halinde 15 -20 adet çiçek bulunur. Borazan şeklindeki bu çiçekler genelde portakal rengi ve çok gösterişlidir. Yaşlı bitkiler daha fazla çiçek sapı çıkarır.
Klivya'nın her yıl açması için saksısını mecbur kalmadıkça değiştirmeyin. Kışın çok az sulayın ve beslemeyin.

SAFRAN, ÇİĞDEM (Crocus)
Safranlar aslen çayır ve ormanlarda yetişen doğal bir çiçektir. Melezleme yoluyla bir çok çeşidi üretilmiştir. Beyaz,sarı,mor ve çizgili çeşitleri cinsine göre ilkbahar veya sonbaharda çiçeklenir. Toprak açısından seçici değildir. Gölge ağaç altlarından çim alanlara kadar her yerde yetişir. Saksıya dikilirse tomurcuklandığı zaman içeri alınabilir.
Sonbaharda açanlar haziranda,ilkbaharda açanlar ise eylül-kasım arası dikilir.
Soğanları 7,5 cm. derinlikte ve 10 cm. aralıklarla dikilir.

İNCİ ÇİÇEĞİ, MÜGE (Convollaria)
Nemli, gölge ağaç altlarını çok seven müge, iri yaprakların arasında çıtı pıtı beyaz kokulu çiçekleriyle çok zarif bir bitkidir. Rizom denen etli kökleri toprak altında dallanarak çoğalır. Gölge alanlarda yer örtücü olarak kullanılabilir.
Çizgili yapraklı ve pembe çiçeklileri de mevcuttur.
Kökleri kasım ile mart arası 2,5 cm.derinlikte ve 10 cm. aralıklarla dikilir. İlkbaharda çiçek açar.Suyu çok sever.
Müge zehirli bir bitkidir.

YILDIZ ÇİÇEĞİ - DALYA (Dahlia)
Anavatanı Güney Amerika olan yıldız çiçeğinin yumruları 1814'de Avrupa'ya ilk gönderildiği zaman sebze olarak yenmişti. Ekilen yumrular gelişip muhteşem çiçekler açtığında ise işin rengi birden değişti. Üstelik bu bitki aşılanmaya ve
melezlemeye çok elverişliydi.Çeşitleri birden arttı.Yıldız çiçeği için Avrupa'da meşhur "lale çılgınlığı"nı andıran bir dönem yaşandı. Nadir soğanlar ağırlığınca altına satıldı.
Zamanımızda yıldız çiçeği binlerce çeşidiyle hala popülaritesini koruyor. Boyutu düğme iriliğinden servis tabağı büyüklüğüne kadar değişen çiçek çeşitlerinin neredeyse her rengi vardır. Çiçek biçimleri de farklıdır. Pompon,kaktüs,dekoratif ve yalınkat bunlardan bazılarına verilen isimlerdir. Ayrıca ebruli,benekli ve kırçıllı olanları da mevcuttur.
Bitkisinin yüksekliği cinsine göre bir karıştan iki metreye kadar değişir. Kısa boylular saksı veya çiçekliklere yahut bahçede çiçek öbeklerinin ön kısımlarına ekilir. Orta boylu olanları büyük saksılarda yetiştirilebilir. Ancak uzun boylu ve iri çiçekli yıldızlar yalnızca bahçeye dikilmelidir.
Yıldızlar bol güneş,iyi gübrelenmiş toprak ve bol su isterler. Yumruları dikmeden altı hafta evvel yeri iyi yanmış gübreyle beraber bir bel derinliğinde kazılır. Mayıs içinde kürekle 15 cm.derinliğinde bir çukur açılır. Açılan çukura 3-4 yumru dikkatlice yerleştirilir. İyi toprakla üzeri örtülür.Yumrular 7-8 cm. derinlikte olmalıdır. Toprak parmaklarla bastırılıp, sıkıştırılır. Filizler görününceye kadar fazla su istemez.
Boylu yıldızlar destek ister.Destek çubuğu çukur açıldığında, yumruları yerleştirmeden önce toprağa sağlamca çakılır.Daha sonra yumrular yerleştirilir.Kısa boylular için gerekmez.
Yıldız çelikle de yetiştirilebilir.Baharda yumrular sürünce,sürgünlerden 15 cm. lik çelik keskin bir makasla alınır.İyi toprakla dolu bir saksıya ekilir.Hafif gölgede ara sıra sulanarak köklendirilir.Daha sonra toprağıyla beraber gerçek yerine dikilir.
Eskiden yaz sonuna doğru çiçeklenen yıldızların şimdiki çeşitleri Hazirandan başlayarak Kasım sonlarına kadar sürekli açıyor.Devamlı ve kaliteli çiçek almak için bitkiler her 15 günde bir gübre şerbeti veya suda eriyen çiçek gübresiyle beslenmelidir.
Sonbaharda bitkinin sapları kararınca yumrular çatal bel yardımıyla dikkatlice topraktan çıkarılır.Cinsine göre etiketlenir.Bir hafta kadar kuruması beklenir Daha sonra serin ve kuru bir yerde bahara kadar muhafaza edilir.

KARDELEN (Galanthus)
Baharın ilk müjdecisi olan kardelenlerin anavatanı Anadoludur.Yetiştirmesi gayet kolaydır. Ancak soğanları kurursa tutmaz. Onun için başlangıçta hazır yetişmiş almalı,daha sonra usulüne uygun olarak çoğaltmalıdır.
Bitki çiçekleri bittikten sonra yaprakları henüz yeşilken dikkatlice sökülür.Kökleri ayrılır ve bekletmeden dikilir.
Kardelen yarı gölge ve nemli topraktan hoşlanır.Çimlerin arasına ve ağaç altlarına dikilebilir.



1 2 3