Bu konuda o kadar karışık şeyler dönüyor ki sizlerin burada anlattıkları benim yaşadığıma aslında pek uymuyor.
Bir örnek vereyim;
Herkes, büyük alışveriş merkezlerinde alışverişin ucuz olduğunu söylüyor, bu gıda bakımından büyük ölçüde doğru.
Fakat, yine alışveriş merkezlerinde bulunan büyük yapı marketleri var, yine hepimiz bunları biliyoruz. Birde onların fiyatlarını karşılaştırmayı denediniz mi? Ben hobi olarak inşaat ile ilgili işlerle de uğraşıyorum (en azından kendi evimin, inşaat, tadilat vs. işlerini kendim yapıyorum). Bir gün, bir odaya şap attırmam icap etti, zeminin düzeltilmesi gerekiyordu. bahsettiğim yapı marketlerden birine gittim, yine tanınmış ithal bir ürün alacağım (civalı şap olarak biliniyor, yerli şaplara nazaran daha dengeli ve düzgün bir yayılım yapan, deyim yerindeyse, kendiliğinden yayılan bir şap türü) normal yerli şapların 25 Kg'lık torbası 6-8 TL arası o zamanlar.
Dediğim ithal şapın torbasına 32 küsur TL etiket yapıştırılmış, 10-12 torba almam gerekiyor çok fazla tutacak, oradan Rüzgarlı'ya geçtim, aynı şapı 17,5 TL/torba hesabından aldım. aradaki farka bakar mısınız? Birisi Rüzgarlı da bir esnaf, birisi aynı malı deposuna kamyonlarla yığan bir yapı marketi.
Şimdi demek istediğim, kim ne derse desin araştırmadan alışveriş yapmayın, hele şimdi birde internet varki istediğiniz şeyin istediğiniz özelliklerini istediğiniz fiyatlara bulmamanız içten değil.
Hal böyleyken, sen hiç büyük marketlere girmiyor musun? diyebilirsiniz. ****** giriyorum, burada büyük marketlerin en cezbedici tarafı, girdiğiniz zaman bütün eksiklerinizi alıp çıkıyorsunuz, birde üstüne taksit vs. imkanı alın size asıl rekabet konusu.
Bazan, dışarıda fiyatının daha ucuz olduğunu bilerek yinede büyük marketlerden aldığım şeyler bile oluyor, neden? Oradan zaten alışveriş yaparken o da aradan çıkıyor. Çünkü, özellikle büyük şehirlerde zaten insanlar gün boyu zamanla yarışırken, birde dışarıda her alacağı şey için ayrı dükkan ara, her birinde ayrı zaman kaybı, birde buna ulaşım sorunu ve masrafı eklenince oradaki fiyat farkını vermek daha cazip geliyor, haksız mıyım?
Eskiden, arastalar vardı, aynı mesleği icra edenler aynı yerde (aynı sokakta veya aynı bina da olurdu), tüketim bu kadar çok ve bu kadar çeşitli değildi, (atıyorum) terziye gidenler sadece terziye giderdi, beyaz eşya almak isteyenler sadece beyaz eşya almaya, hatta ekmek almaya gidenler sadece ekmek almaya giderlerdi. Zaten çeşit yoktu ve alacağınız şeyin yeri belli idi. Şimdi öylemi, ekmeği bile 50 çeşit yaptılar. eve 3-4 çeşit ekmek almak istediğimiz zamanlar olmuyor mu? o zaman normal şartlarda 3-4 bakkal veya fırın gezecektik, şimdi markette, ekmeğin bile 50 çeşidini bir arada bulmuyor muyuz?
Birde gelelim ticaretin mantığına;
Ticaretle az çok uğraşanlar bilirler ki, ticarette bir noktaya gelip o noktada kalmak diye bir şey yoktur (çağımızın olmazsa olmazı artık). Devamlı gelişmek ve değişime ayak uydurmak zorundasındır. Bakın köşe başlarındaki en işlek büfeler aslında büyük marketlerin gazabından en ufak darbeyle sıyırabilen küçük esnaflardır (benim naçizane gözlemim), fakat onlar bile en işlek yerlerde olsalarda zamana ayak uydurma çabaları olmazsa zaman içinde kaybolmuyor lar mı? Ne bileyim işte, kimi süper loto gibi çekiliş makinaları koyuyor, kimi sıcaklarda devasa buz dolapları ile ilgi çekiyor gibi örneklerle kendilerini ayakta tutmak için değişmeye çalışıyor.
Bütün bu değişim, gelişim, çeşitlilik derken bu hıza yetişemeyen esnafta vatandaşta maalesef (yine deyim yerindeyse) "araya" gidiyor. Burada asıl korkulması gereken husus; marketlerde alışveriş cazibesine kapılıp, ekmek almaya girdiğimiz marketten, bir araba dolusu eşya ile çıkmak, işte vatandaşta böyle araya gidiyor
Ayrıca, küçük esnaf tarafından resmen aldatılma işleri yukarıdaki yazılarda da belirtilmişti. Onlardan da bıkan insanlar haklı olarak büyük merkezlere yönlenmedi mi?
Karşı taraftan bakınca, selamsız sabahsız, "mat" yüzlü insanlarla marketlerde muhatap olmakta diğer tarafın en büyük eksisi bence. Bunu düşününce de güler yüzlü dürüst esnafın (tamam muhakkak ki satışlarında fark olacaktır) büyük marketler tarafından yutulması çok kolay olmasa gerek diye de düşünmüyor değilim.
Ama bunun çözümü büyük alışveriş merkezlerinin yerleşim alanı dışına çıkarılması değil gibi geliyor. Zaten büyük alışveriş merkezlerine arabasız gidilmiyor, arabayla çıktıktan sonra da 10 veya 20 kilometre yapmak benim açımdan hiç farklı değil, yerleşim alanları dışına çıkarılmaları ancak, yerleşim yerleri içinde yol açtıkları trafik karmaşasına bir çözüm olabilir.
Kısaca
bu konuda benim düşündüklerim de bunlar
