[eskimo]

Temiz,
Daha temiz
Tertemiz!!!
Bir masal
Bir zamanlar dünyada özellikle temiz olarak isim yapmış bir ülke varmış. Bu ülkenin insanları
beyazı herşeyden çok severler ve kendilerini, çamaşırlarını, elbiselerini, evlerinin içini ve
dışını, arabalarını, sokaklarını, fabrikalarını durmadan ve özenle yıkarlarmış. Ciltlerini “apak”
olana kadar keselerler ve çamaşırlarını hayatlarının en parlak beyazını gösterene kadar
çitileyip, yıkarlarmış.
Bu ülke daha fazla fırçalayıp, temizledikçe, sodalı çamaşır suları nehirlerini daha fazla
kirletirmiş.
Daha fazla beyazlatıcı imal ettikçe, daha fazla asiti denizlere dökmek zorunda kalırlarmış.
Büyük tahta kapları ve büyük fıçıları için daha fazla sıcak su kaynattıkça, elektrik
santrallarından daha fazla kirli kükürt çıkarmış.......
(Anna Dünnebier: “Eva und die Fälscher – İyi niyet ve kötü büyü masalı”, Fischer Yayınevi)
Herşeye rağmen temizlik mi?
Her yıl Avusturya’da temiz çamaşır ve evler için yaklaşık 140.000 ton kimyasal temizlik
maddesi tüketilmektedir. Kişi başına yaklaşık 15 kilogram düşmektedir.
Görüldüğü gibi bugün temizlik artık yeterli olmamaktadır! Herşeyin parlaması ve kokması,
beyazın daha beyaz ve temizin daha temiz olması gerekmektedir – en azından kadın/erkek
reklamlara inanıyorsa. Satışı yükseltmek ve yeni piyasa sektörleri sağlamak için yeni
gereksinimler bulunmakta ve yeni ürünler yaratılmaktadır.
Reklamlar hemen hemen doğru bilgiler içermemektedir. Amaç daha ziyade hislere ve bilinç
altına ve de kısmen “kötü vicdanımıza” hitap etmektir. Bu madde “kendiliğinden temizler” ve
aynı anda bütün aile bireylerinin sevinçten yüzleri pırıl pırıl parlar. Veya “beyaz” genç,
dinamik ve ilerici olarak geçerlidir ve ev kadını veya ev erkeği sadece pırıl pırıl beyaz
çamaşırlarla takdir toplar. Çiçekli çayırlar, sessiz, sakin göller veya şırıldayan küçük orman
akarsuları güzel anıları uyandırmak veya ürünün çevreye olan positif etkilerini “onaylamak”
için katkıda bulunurlar.
“Biyolojik olarak % 98,99 işlenebilir”, “Eko-Torbası” ve “Yeniden doldurma paketi” gibi
sözlerle çevreye olan uyum sağlanmak istenmektedir. Fakat bütün bu ürünler o kadar da
zararsız değillerdir. Su, hava ve sağlığa devamlı yüklenilmektedir.
Çevreyi koruyucu temizleme kafada başlar!
Temizlik ideallerinin ortaya çıkış nedenlerini soruşturun! Çoğunlukla reklamlardaki resimler
bu idealleri belirliyor. Fakat banyodaki fayansla kaplı her duvardan kendimin yansımasını
gerçekten istiyor muyum, yoksa hakiki bir ayna da benim için yeterli mi?
Kendi temizlik isteklerinizi kendiniz belirleyin. Evde her yerin aynı şekilde temiz olması
gerekmez ve zaten kim yerden birşey yemek ister ki?
Ve şunu unutmayınız: Biz toz, kir, pis gömlekler ve ev işinin “esirleri” değiliz.
Gereksiz her ürün çevreyi ve sağlığı lüzumsuz yere kötü etkiler!

Tipler
Genel
􀁊 Bilinçli satın alın – her amaç için ayrı bir madde almanıza gerek yok. Özel maddeler
genelde pahalı olup, daha iyi temizleyecekleri anlamına gelmez.
􀁊 Mikrofiber bezlerini su ile ıslatarak kullanınız. Bunlar çoğunlukla çok amaçlı
temizleyicilerin, sabun ve nötr temizleyicilerin yerine geçer.
􀁊 Satın alırken paketin üzerindeki bilgilere de dikkat edin. Örneğin kavuniçi rengi tehlike
sembolleri çeşitli riskleri gösterirler.
􀁊 Dezenfekte edici temizleyiciler (“Antibac”, “Dezenfekt”, “Hijyenik temiz”) ve hijyenik
deterjanlar gibi klor katkılı temizlik malzemelerini dükkanda bırakınız. Bunların faydadan çok
zararları vardır.
􀁊 “Gereksiz” ürünlerden vazgeçiniz – bunlar gerçekten temizleyen ürünler değildir:

Yumuşatıcılar, parlatıcılar, koku taşları, hava düzelticiler, oda spreyleri, tekstiller için koku
gidericiler ve benzeri maddeler.
􀁊 Temizlik malzemelerini tasarruflu kullanınız.
􀁊 Kimyasal temizlik malzemelerini daima problemli maddelerin toplandığı yere atınız.
􀁊 Güzel koku veren maddeleri tasarruflu kullanınız. Güzel koku veren maddelere karşı
alerjiler artmaktadır. Siz etkilenmeseniz bile başkaları da bu kokuları koklamaktadır: Sonuç
olarak herkes nefes almak zorunda.

Mutfak
􀁊 Bulaşık makineniz için klorsuz deterjanları kullanınız.
􀁊 Bulaşık makinenizi tamamen doldurun.
􀁊 Parlatıcı deterjanlar kullanmayınız. En son yıkama işleminden sonra deterjan tabakçanağa
yayılmaktadır! (Seçenek – Tariflere bakınız)
􀁊 Elle yıkarken mümkün olduğu kadar sıcak su (daha az temizleme maddesi) kullanınız.
Koruyucu eldiven takınız ve en az kirli tabak-çanaktan başlayınız.
􀁊 Su akma deliklerinde süzgeç kullanınız. Çeşitli büyüklükte ve şekillerde paslanmaz
çelikten süzgeçler vardır. Su borularına ne kadar çok yemek artığı giderse, tıkanmalar ve
koku oluşumu daha kolay olur.
􀁊 Fırın/ocaktaki kirlenmeleri en iyisi hemen temizlemek. Kurumuş kirlerde: Arap sabununu
hiç birşey katmadan (koruyucu eldiven giyiniz) sürünüz – örneğin fırça ile. Bütün bir gece
etkisini göstermesini bekleyin, sünger ve su ile temizleyiniz.
􀁊 Tencereler, su ısıtıcıları veya kahve makinelerindeki kireç kalıntılarını temizleyiniz –
tariflere bakınız.

Banyo
􀁊 Yumuşak süngerler kullanınız – vimlenmiş yüzeyler daha çabuk kirlenirler ve daha erken
“eskirler”.
􀁊 Yumuşak çok amaçlı temizleyiciler, nötr temizleyiciler veya temizlik maddeleri lavaboları,
banyo küvetlerini ve diğer yüzeyleri temizlemek için uygundurlar. Sadece su ile ıslatılmış
mikrofiber bezler armatürleri ve aynaları mükemmel temizlemektedirler. Böylece kimyasal
ürünlerin kullanılmasına gerek kalmaz.
􀁊 Su lekelerini ve hafif kireç kalıntılarını kuru mikrofiber bezlerle temizleyebilirsiniz.
􀁊 Çok fazla kireç kalıntılarında ekşi temizleyiciler (örneğin sirkeli temizleyiciler) veya
çözülmüş limon asiti tozu (örneğin süpermarketlerde yemek veya sosları koyulaştırıcı
malzemelerin bulunduğu yerde) yardımcı olabilir. Sirkenin çatlak armatür yüzeylerinde veya
diğer pirinç ya da bakır ile temas ettiğinde yeşil küf oluşumuna neden olduğuna dikkat ediniz.
􀁊 Su akma deliklerinde süzgeç kullanınız!
􀁊 Boruların tıkanmasını önleyiniz: su iyi gitmiyorsa, hemen lastik pompa kullanınız. Bunu
yaparken yakınındaki bütün su akan delikleri (fazla suyun aktığı yerleri de – örneğin nemli bir
bezle) tıkayınız.
􀁊 Tıkanmaları boru spirali ile açınız.
􀁊 Su akan kanalları açan maddeleri kullanmayınız, çoğu zaman bu maddeler tehlikelidirler.

WC:
􀁊 Yumuşak çok amaçlı temizleyiciler, nötr temizleyiciler veya temizlik maddeleri tuvaletleri
temizlemek için uygundurlar.
􀁊 Yemek artıklarını tuvalete atmayınız – aksi takdirde bu pislikleri de güçlükle temizlemek
zorunda kalırsınız.
􀁊 Tuvalet fırçasını sık sık kullanınız – böylece idrar ve koku taşı kolayca kalıntı bırakmaz.
􀁊 Koku/idrar taşı kalıntılarının üzerine yumuşak tuvalet temizliyicileri koyunuz – kısa bir süre
tesir etmesini bekleyiniz. Sirke veya limon asiti ile de bu mümkün, fakat daha zor. Çünkü
satılan ürünlere göre daha sulu olduklarından, kirli yerlerin üzerinden daha kolay akıp,
giderler.
􀁊 Tuvalet çöp kutusu değildir – sigara izmaritlerinin, tamponların vs. aksi takdirde çok
masraflı bir şekilde yeniden çıkartılması gerekir.
􀁊 Tıkanıklıklarda lastik pompa kullanınız.
􀁊 Kokuları havalandırmak suretiyle yok edebilirsiniz. Oda spreyleri kullanmayınız!
􀁊 İsterseniz, kokuların yok olması için bir kibrit yakınız.
􀁊 Koku veren taşları, jelli maddeleri vs. kullanmayınız.

Yer döşemeleri:
􀁊 Halıları süpürün veya dövün.
􀁊 Halıları ıslak temizlemeyi mümkün olduğu kadar ileri bir zamana bırakın ve halının buna
uygun olup olmadığını kontrol edin. Bazı halılarda kabarma olmaktadır. Mobilyalara da
dikkat ediniz – en iyisi önceden dışarı taşımak. İlk önce sadece sirkeli su kullanınız
(boyasının çıkıp çıkmadığını kontrol ediniz) veya çok kirli ise, yumuşak sabunlu su kullanınız.
􀁊 Sentetik yer döşemeleri (örneğin laminat parke), linolyum, karo, yapay reçine ile
cilalanmış parke ve benzeri gibi düz yer kaplamaları üzerindeki toz ve hafif kirlenmeleri az
nemli bir bezle (veya mikrofiber veya sentetik lifli bezler) sadece su ile temizleyebilirsiniz.
Sadece çok kirlendiğinde çok amaçlı veya nötr temizleyicileri kullanınız.
􀁊 Balmumu sürülmüş ve/veya yağlanmış tahta döşemeleri az nemli bir bezle siliniz. Çok
kirli olan tahta döşemeleri ilgili işleme (yağ, balmumu) uygun olan temizleyicilerle
temizleyiniz. (Belirli tür malların satıldığı yere veya “umweltberatung”a sorunuz).
􀁊 “Besleyici” (cila, kaplama maddeleri) ve “ana temizleyiciler”e evde gerek yoktur.
􀁊 Örneğin bir defa kullanılan mop bezleri gibi kullanıldıktan sonra atılan ürünleri
kullanmaktan kaçınınız.

Mobilyalar:
􀁊 Plastik maddelerden yapılmış mobilyaları ve cilalı veya kaplama ahşap mobilyaların
tozunu alınız ya da az nemli bir bezle siliniz (örneğin mikrofiber veya sentetik lifli bezle). Çok
kirli ise, çok amaçlı temizleyicilerle veya su-sirke karışımı (10 su : 1 sirke) ile
temizleyebilirsiniz. Mobilya bakım ürünlerini kapalı yüzeylerde kullanmak gerekli değildir!
􀁊 “Açık” ahşap yüzeylerin (yağlanmış, balmumu sürülmüş) bakımını, eğer gerekli ise, ilgili
malzemelerle, örneğin keten tohumu yağı cilası veya balmumu balsamı, yapabilirsiniz. Açık
ahşap yüzeylerde mikrofiber, sentetik lifli bezler kullanmayınız.
􀁊 Yumuşak bir bezin üzerine bir kaç damla yemeklik yağ ve biraz tuz koyun ve bununla
lekeyi çıkartın, sonra iyice parlatın.
Camlar:
􀁊 Su ve mikrofiber, sentetik lifli bezler ya da lastik silici kullanınız. Pencere veya cam
temizleyicilere gerçekten gerek yok, ayrıca bu temizleyiciler çoğunlukla % 90 veya daha fazla
normal su içermektedirler.
􀁊 Cam temizleme malzemesini kendiniz de karıştırabilirsiniz: Püskürtme şişesine yaklaşık
3/4 su koyup, üzerine sirke doldurun. Camlar çok kirli ise, biraz bulaşık deterjanı
koyabilirsiniz.

Sağlığı koruma:
􀁊 Bütün temizlik işlerinde koruyucu eldiven kullanınız – bulaşığı elle yıkarken de.
􀁊 Ellerinizi yumuşak bir sabunla (parfümsüz) yıkayın, iyice kurulayın ve sonra kremleyin.
􀁊 Temizlik malzemelerini çocukların erişemeyeceği yerlerde saklayın.
􀁊 Temizlik malzemelerini karıştırmayın ve hiçbir zaman gıda maddeleri şişelerine
doldurmayın.
Ve bir şey daha ......................
Parlaklık daha fazla iş demek, ama artık temizlik demek değil!
Parlayan yüzeylere temiz elle dokunulduğunda veya temiz ayakkabı ile basıldığında bile
gözle görülür izler kalıyor. Bunun sonucu olarak ta siz memnun olmuyorsunuz ve temizlik,
bakım
– sadece optik olarak – mat yüzeylere göre daha sık yapılıyor.

Kolay tarifler

Temizlik malzemeleri için de “yemek tarifleri” var. Lütfen unutmayınız: Temizlik malzemeleri
kimyasal maddelerdir – hazırlarken ve kullanırken koruyucu eldiven kullanınız.

Temizleme tozu
- ekstra ince

İçindekiler:
10 ölçü Kalsit (Kalsiyum karbonat)
8 ölçü özel soda
5 ölçü ince sabun tozu
1 kutu

Yapılışı:
Kalsiti, özel sodayı ve sabun tozunu bir kaba koyunuz. Bir kaşıkla dikkatlice karıştırınız.
Kutuya doldurup, üzerine ne olduğunu yazınız.
Kullanıldığı yerler:
Mutfak, banyo ve tuvaletlerde inatçı lekelere karşı. Hassas yüzeyler için uygundur.

Sabun ruhu

İçindekiler:
125 ml (1/8 litre) % 96 alkol
250 ml (1/4 litre) destile edilmiş su (Aqua Dest)
250 ml (1/4 litre) arap sabunu
(“Beyaz arap sabunu” olmayacak)
1 şişe

Yapılışı:
Arap sabununu destile edilmiş suda eritiniz (gerekirse ısıtın) – iyice karıştırın – soğuduktan
sonra alkolü ilave edin – şişeye doldurup, ağzını kapatın ve iyice çalkalayınız. Üzerine ne
olduğunu yazmayı unutmayınız.

Kullanıldığı yerler:
􀁊 Halılardaki inatçı lekelerde (kullanmadan önce halının görünmeyen bir yerinde boyasının
atıp atmadığını kontrol ediniz)
􀁊 Sorunlu plastik madde temizleyicileri yerine kullanılabilir
􀁊 Istampa mürekkebini, mumlu boya kalemlerini, ... çıkarır
􀁊 Deri temizleme için de kullanılabilir

Paslanmaz çelik temizleme maddesi

İçindekiler:
1 yemek kaşığı kalsit (Kalsiyum karbonat)
1 yemek kaşığı arap sabunu
1 plastik kutu

Yapılışı:
Arap sabununu ve kalsiti bir kaba koyup, bir çatalla beyaz bir karışım elde edene kadar
karıştırınız. Kutuya doldurup, üzerine ne olduğunu yazmayı unutmayınız!

Kullanıldığı yerler:
Nirostal yüzeyler, tencereler, tavalar, ütüler, krom olan herşey, ....
Paslanmaz çeliği hafif ıslatın, bir bezin üzerine temizleyiciden koyun ve ovalayın. Nemli
olarak parlatın.

Gümüş temizleme maddesi

1 yemek kaşığı kalsiti su ile karıştırarak, macun haline getirin ve bir bezle eşyaları temizleyin.
Diş macunu da bunun için çok uygundur.
Cam temizleyicisi

İçindekiler:
1 püskürtmeli şişe
Su
Sirke veya alkol, bulaşık yıkama sabunu

Yapılışı:
Püskürtmeli şişeye 3/4 su koyup, üzerine sirke doldurun. Camlar çok kirli ise, biraz bulaşık
deterjanı koyabilirsiniz.

Kullanıldığı yerler:
Pencereler, cam kapılar, aynalar
Bulaşık makinesi için parlatıcı
1 litre suyun içinde yaklaşık 3 yemek kaşığı limon asiti tozunu eritin. Doldurduğunuz şişenin
üzerine ne olduğunu yazmayı unutmayın ve bu parlatıcıyı alıştığınız gibi bulaşık makinenize
koyunuz.

Kireçten arındırmak, ne ve nasıl?

Musluk suyunuzun su sertliği 10°dH’nın oldukça üstündeyse, arada sırada kireç kalıntılarını
temizlemek zorundasınız. Aşağıda size çevreyi koruyucu bir kaç seçenek sunuyoruz:

Çamaşır makinesi:
Çamaşır makinesinin yaklaşık her 4 – 5 ayda kireçten arındırılması gerekir. Boş makineyi
60°C programına getirip, çalıştırınız ve 1 litre sirke ilave ediniz. Suyun ısınmasından sonra
makineyi birkaç saat için kapatınız. Tekrar çalıştırıp, içindeki suyu boşaltınız. Hepsi bu kadar.

Kahve makinesi:
Kahve makinesinin kabını su ile doldurup, 2-3 yemek kaşığı limon asitini içinde eritin. Suyun
yarısı geçtikten sonra makineyi belli bir süre kapatınız. Sonra tekrar çalıştırıp, geri kalan
suyun geçmesini bekleyiniz. Sonra iki kere temiz su koyup, durulayın.

Çaydanlık, tencere, elektrikli su ıstıcısı:
Su ve sirke ile (yarı/yarı) doldurun. Bir süre öylece bırakın ve sonra yıkayın.