[Remzi Sarıoğlu]

DOĞAL LEONARDİTLE YAPILAN ARAŞTIRMA SONUÇLARI RAPORU
1. ARAŞTIRMADA KULLANILAN TEST BİTKİLERİ
Domates,
Salatalık,
Patates,
Havuç,
Çim,
Üzüm,
Mısır,
Muz,
Çilek,
Narenciye,
Marul-ıspanak,
Zeytin,

2. ARAŞTIRMA ALANLARI
Üniversite araştırma-deneme parselleri ( üzüm, çim )
Özel ticari seralar ( domates, salatalık, muz, çilek )
Çiftçi Tarlası ( patates, havuç, marul, ıspanak, mısır)
Çiftçi Bahçesi ( narenciye, zeytin )

3. KULLANILAN ARAŞTIRMA DENEME METODLARI
Yapılan bitki verim ve kalite testleri hem üniversite deneme parsellerinde hem çiftçi sera tarla ve bahçelerinde tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü sebzelerde iki yinelemeli, tarla ve bahçe bitkilerinde tek land da yürütülmüştür.
Araştırma testleri tek bir alan ve ekolojide değil test bitkilerinin karakteristik ve ticari olduğu bölgelerde yürütülmüştür.
Test ve deneme topraklarının killi-tınlı tekstür, hafif alkali pH, yetersiz organik madde, düşük azot, yetersiz fosfor özelliklerinde olduğu belirlenmiştir.
Denemelerin tamamında doğal Leonardit kullanım katolağındaki dozlarda tarifine uygun kullanılmıştır.

4. DENEME SONUÇLARI
Çim Uygulaması Sonuçları ;
Tohum yatağı toprağına dekara 110 kg hesabıyla serpilip yaylı tırmıkla karıştırılarak tesviye edilip silindirle hafif sıkıştırılmıştır. Kapak toprağı olarak hazırlanan harçda % 30 oranında doğal Leonardit karıştırılıp, bir miktarı zemine tohum altına serpilip kalan kısmı ise tohum ekildikten sonra üzerine örtülerek sıkıştırılmıştır. Sulama ve diğer bakım işleri eksiksiz uygulanmıştır. Gelişme döneminde de dekara 120 kg dozuyla iki defa uygulanmıştır.
Uygulamalar sonunda çıkış da % 91 oranında çıkan bitki, bitki köklerine bakıldığında konvansiyonel uygulamaya göre istatistiki olarak % 1 hata payıyla % 33 oranında daha fazla kök yoğunluğu ve kök materyali elde edilmiştir. Kardeşlenme % 54 oranında fazla, renk intensitesi yüksek, dik ve canlı duran vegatatif form elde edilmiştir.

Üzüm uygulaması Sonuçları; Kasım-aralık ayında omca başına 1, 2, 3kg doğal leonardit bitki etrafına dağıtılarak karıştırılmış, mart ayında ise omca başına 1 kg daha verilmiş, üzerine analiz değerlerine göre amonyum sulfat ilavesi yapılmıştır.
Deneme 3 tekerrürlü ve 2 yinelemeli olarak yürütülmüştür. Hasat öncesi sürgün sayısında ve uzunluğunda % 12 oranında artış, fenotip olarak yaprak renginde koyu yeşil ve daha diri görünüş elde edilirken, 2 sulama sayısı tasarruf edilmiştir(3 sulamayla hasat edilmiştir). Verimde istatistikî olarak %1 hata payıyla %18 oranında, bitki kuru maddesinde ise % 9 oranında artış elde edilmiştir.

Patates uygulaması sonuçları; Bu deneme İzmir ili Ödemiş ilçesi çiftçi tarlalarında yapılmış olup beş değişik çiftçide uygulanmış, bitkide toprak üstü aksam kullanılmayan alanlara göre bariz şekilde farklılık göstermiştir. Ocaktaki yumru sayısı artmış, yumrularda homojen boy ve fiziksel form elde edilmiştir (sonuçlar istatistiki olarak değerlendirilmemiş kullanıcılarla birebir görüşmelerden çiftçi memnuniyeti olarak alınmıştır).

Çilek uygulaması sonuçları; Bu deneme Aydın ili Ortaca ilçesi Ahmet Türkmenoğlu çilek serasında yürütülmüştür. Denemede çilek fideleri yastığa şaşırtılırken fide başına 100 gr civarında doğal Leonardit uygulanmıştır. 15 gün sonra yapılan kontrollerde vegetatif olarak yaprak ve stolon sayısında yaklaşık dört katı oranında fark oluşmuştur. Bu yaprak ve stolon sayısı farkı çilek için çiçek sayısı fazlalığı demektir, bir diğer ifadeyle meyve sayısı farkı olarak kabul edilir. Resimde sol tarafta doğal Leonardit kullanılmamış, sağ tarafta ise aynı yastıkta doğal Leonardit kullanılmış sıra görülmektedir (Resim 1).


Resim 1. Çilekte doğal leonardit Uygulaması.

Salatalık ( Hıyar ) uygulaması sonuçları; Bu deneme İzmir ili Menderes ilçesi Polen Tarım ltd. şti. seralarında yürütülmüştür. Denemede doğal Leonardit salatalık serasında katalog tavsiye dozunda kullanımla ve damla sulamayla uygulanmıştır. Fide gelişme döneminde kök saçaklanması ve gelişiminde yaklaşık ½ oranında fark elde edilmiş, bitki boyu kullanılmayan bitkilere göre % 30 oranında fazla, çiçek ve yaprak sayısı ise 1/5 oranında farklılık göstermiştir.

Domates uygulaması sonuçları; Bu deneme İzmir ili Menderes ilçesi Polen Tarım ltd. şti. ve Aydın İli Koçarlı ilçesi Çiftci tarlalarında yürütülmüştür. Denemede doğal Leonardit domates tarlasında katalog tavsiye dozunda kullanımla ve damla sulamayla uygulanmıştır. Domates fideleri gelişme döneminde kök ve toprak üstü aksamında gözle görülür olumlu farklar elde edilmiştir. Domatesler orta boy, koyu kırmızı ve fenotipik olarak homojonite göstermiştir. Verimde ise % 18, kuru maddede % 3’lük fark elde edilmiştir.

Marul-ıspanak uygulaması sonuçları; Bu deneme İzmir ili Menderes ilçesi Polen Tarım ltd. şti. seralarında yürütülmüştür. Denemede doğal Leonardit marul-ıspanak tarlasında katalog tavsiye dozunda kullanımla ve hasatta 8 günlük erkencilik elde edilmiş, yapraklar daha ince ve taze görünümlü oluşmuş. Ancak hasat rakamları alınamamıştır.Sonuçlar çiftçi memnuniyeti ve tekrar kullanım isteği ile teyit edilmiştir.

Narenciye uygulaması sonuçları; Hatay İli Dörtyol İlçesi narenciye bahçelerinde verim olgunluğundaki ağaçlarda ağaç başına 8 kg doğal Leonardit uygulamalarında yaprak ve sürgün sayısında dikkate değer artış gözlenmiştir. Ayrıca hasat anında ve öncesinde kendiliğinden meyve dökülmesi % 70 oranında azalmıştır(Resim 2). Verimdeki artış sayısal olarak alınamamış ancak çiftçi bilgisi olarak kaydedilmiştir.


Resim 2. Narenciye bahcesinde doğal Leonardit Uygulaması

Muz uygulaması sonuçları; Antalya İli Anamur, Gazipaşa, Alanya İlçelerinde özel muz seralarında denenmiş olup, özellikle Anamur ilçesinde şubat-mart ayları sera bakımında doğal leonardit çiftçi potansiyelinin % 21 de kullanım alanı bulmuş ve meyvede özellikle kabuk inceliği ve kokusu açısından kullanılan seralara ait muzlar ihracatcı firmalar tarafından tercih edilir olmuştur. Kullanımda çiftçilerin kimyasal gübre kullanımları % 70’e varan oranlarda azaltılmış, birim meyvede ağırlık %10,5 oranında artmıştır.



Zeytin uygulaması sonuçları; Kahramanmaraş İli Merkez ilçede kurulan zeytin bahçesinde fide çukurlarında ve dikim sonrası bakım uygulamalarında doğal Leonardit kullanılmıştır. Kullanılan fidelerde kullanılmayanlara göre bir yıl öncesinden ( 4.yıldan itibaren ) ticari anlamda verim alınmıştır. Meyvelerde hasat geciktiğinde bile kendiliğinden dökülmelerin durma seviyesinde azaldığı belirlenmiştir.

Mısır uygulaması sonuçları; İzmir İli Menemen İlçesi ve Manisa İli Salihli İlçelerinde yürütülen çiftçi tarlası denemelerinde her iki alanda da özellikle sulama sayısında azalma ve kullanılmayan tarlalara göre kullanılan tarlalarda daha büyük ve sıkı koçan elde edildiği bildirilmiştir.

Havuç uygulaması sonuçları; Hatay İli Kırıkhan İlçesi Çiftçilerinden Ahmet Dural
Havuç tarlalarında bölgenin klasik kimyasal alışkanlıklarının yarısının kullanımı üzerine doğal Leonardit katalog doz ve kullanım kurallarına göre uygulanmıştır.Hasatda kullanılmamış parsellere gör % 43 oranında daha fazla verim elde edilmiştir.

Dr. Tuncay DEMİRER
Celal Bayar Üniversitesi Öğretim Üyesi
Bitki Besleme ve Gübreleme Uzmanı