View Single Post
Eski 22-05-2006, 18:08   #2
Mine Pakkaner
agaclar.net
 
Mine Pakkaner's Avatar
 
Giriş Tarihi: 06-01-2006
Şehir: İzmir
Mesajlar: 10,707
Jojoba

Jojoba enteresan ve çok gelecek vaat eden bir bitki olduğu için şimdi de daha başka bilgiler eklemek istiyorum.

Hazırlayan: Yard.Doç.Dr. Mücahit Taha ÖZKAYA
A.Ü.Ziraat Fakültesi

Anavatanı, ABD’nin Arizona Ve Kaliforniya Eyaletleri İle Meksika’nin “Sonora” Çölü’dür.
İlk Olarak 1789 Yılında İtalyan Rahip Clavijero Tarafından Tanımlanmıştır.

Kaliforniya ve Sonora Çölü yerlilerinin, deri kanseri ve yaraların tedavisinde, saç çıkartılmasında, doğum ağrılarının başlatılmasında kullandıklarını bildirmiştir.

1933 yılında, tohumundaki mum tabiatındaki yağın, diğer bitkilerdeki yağlardan farklı olduğu ve "kaşalot" adlı balinanın yağına denk olduğu keşfedilmiştir. 2 nci dünya savaşı ile birlikte önemi artmıştır. Ancak çalışmalar, 1972’de ilan edilen "deniz memelilerini koruma" anlaşmasının, balinaların avlanmasını kısıtlaması ile yoğunlaşmıştır.

BİTKİSEL ÖZELLİKLERİ

Tohumlarında %50 oranında yağ bulunmaktadır.
Bir jojoba bitkisinden; 5 yaşında 500 g, 12 yaşında 2500 g,
25 yaşında 14.000 g tohum elde edilir.
Jojoba bitkisi gölgede 35-45oC gibi ekstrem çöl sıcaklıklarına da dayanıklıdır.
Yıllık 500mm yağış, iyi bir verim için yeterlidir; 100mm’den az da olsa tohum verir. Bitki. hiç susuz, ancak uzun yıllar yaşar.
Su, çiçek ve tohum için gerekir.
600-1200m yüksekliklerde yetişmektedir.
Toprak seçiciliği yoktur, çorak yerlerde yetişir.
Litrede 7g yoğunlukta tuzlu suya dayanıklıdır.
60-90 cm boyu olduğu halde, iyi sulama ile 2-3m boylanabilir.


Çalı formunda; herdem yeşil; yaprakları kalın, derimsi, mavimsi yeşil renkte, meyveleri kahve renginde yerfıstığına benzer bir çöl bitkisidir.
100-200 yıllık ömrü vardır.
Kısa süreli (-5)-(-9) C düşük sıcaklıklara dayanıklıdır.
Kökleri ortalama 9-10 m derine iner; olgun bir jojoba bitkisinin kökü 20-25m derine inebilir.
Bu, jojoba’ ya, dayanıklılık özelliği sağlar.
Ayrıca erozyon ile mücadelede mükemmel bir bitkidir.

Antepfıstığı gibi iki evciklidir; yani erkek ağaç ve dişi ağaç diye iki tipi vardır.
Tohumlardan erkek veya dişi çıkma oranı yaklaşık %50’ dir.
Bu yüzden tohum ekiminde, her çukura 4 tohum konur.
Jojoba çiçekleri yabancı tozlanır; tozlanma rüzgar, böcek ve kuşlarla olur.
Bahçe tesisinde erkek/dişi oranı 1/5 veya 1/7 olmalıdır.

Jojoba, tohum veya yarı odun çelikleri ile çoğaltılır.
Kaliforniya'da 1.5 x 3m aralıkla dikilmektedir.
1 dekar (1.000 m2) alanda 175-200 bitki yetişir. Bu ise 1 dekar alandan 125-450 kg tohum ve 75-225 kg yağ anlamına gelmektedir.

A.B.D.’ de JOJOBA tohumunun kilosu: 1.5 $, JOJOBA yağının tonu: 4.000 $’ dır.
Avusturalya' da yağ: 4.4 $/ kg, tohum: 2.2 $/ kg iken,
Verim: 3.500 kg/ ha’ dır.

JOJOBA YAĞININ ÖZELLİKLERİ

Yağı, zeytinyağına benzer teknikle elde edilir.

Açık sarı renkte, doymamış, çok fazla stabil ve saftır.
Bilinen bütün bitkisel yağlar, gliserol ile yağ asitlerinin bir esteridir.Oysa jojoba yağı uzun zincirli dallanmış bir alkol grubu ile yağ asitlerinden oluşmuştur.

Yüksek sıcaklık ve basınçta kararlılığını ve viskositesini kaybetmeyen ve temas yüzeyine iyice yapışan balina yağı, ağır iş makinelerinin vazgeçilmez yağıdır

Jojoba ile balinalar ve makinalar kurtarılmıştır.

Uçak ve füze motorlarında kullanılan bu yağ, otomobilde motor yağı olarak kullanıldığında araç 200.000 km yol alabiliyor.Ayni miktar yakıtla alınan yol ise 3-5 misli artabiliyor.

Çok hassas makinelerin yağlanmasında kullanılacak kadar da ince bir yağdır.

Hidrojenasyon sonrası jojoba, çok dayanıklı bir mum yapısı kazanmaktadır.

Diğer kullanım alanları içinde;

Matbaa mürekkebi, lastik ve yapıştırıcı gibi maddelerin yapımı,mum, reçine, koruyucu kaplama ile ayakkabı, araba ve kağıt cilası yapımı, sabun, şampuan, saç besleyicileri, deterjan, krem ve ilaç üretimi vardır.
Konservecilikte malzemenin tadının ve tazeliğinin muhafazası amacıyla kullanılmaktadır.

Yağın okside olmadan ve tohumun ise bozulmadan ne kadar süreyle saklana-bileceği henüz bilinmemektedir. örneğin; 20-25 yaşındaki tohumlardan elde edilen yağın hiç bir özelliğini kaybetmediğini araştırıcılar bildirmektedirler.
Tohumundan yağ elde edildikten sonra kalan küspesinde %30-35 oranında protein bulunmaktadır.

Ancak, simmondsia maddesi çıkarıldıktan sonra hayvan yemi olarak kullanılır.
A.B.D.de 2 otobüs firması pahallı olmasina rağmen yüksek basınç ve sıcaklıkta bozulmaması nedeniyle otomatik transmisyon sisteminde jojoba yağını kullanmaktadır. (j.austr.ins.agr.sci, 1983)

Mine Pakkaner Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön