[omereser]

YURT DIŞINA KAÇIRILAN TÜRLERİMİZ

Ülkemiz coğrafi konumu nedeniyle siyasal alanda olduğu gibi, canlı türleriyle de yabancıların ilgisini çekmektedir. Vaktiyle Bergama’daki koskoca Zeus Sunağı’nı aşırmayı başaran Avrupalılar, fırsat buldukça canlı türlerimize de aynı açgözlülükle yaklaşmaktadır. Bunu yaparken de Türkiye’deki yasal boşluklardan ya da ilgisizlikten yararlanıyorlar. Bu yazımda, ekonomik değeri nedeniyle yurt dışına kaçırılan bazı bitki ve hayvanlarımıza örnekler vereceğim.

Soğanlı bitkilerimizden kardelen, lale ve orkide türleri bir dönem yoğun olarak yurt dışına kaçırılmıştır. Süs bitkisi veya gıda maddesi olarak kullanılan bu türler tabiatta tükenme noktasına gelince duruma el konulmuştur. Son yıllarda bilim adamlarımız bu türleri, kültüre alarak yetiştirme ve ihraç etmeye yönelik çalışmalar yapıyorlar. Afyon çevresinde orkidelere “köpek soğanı” deniyor. Bazı vatandaşlarımız bunların yumrularını toplayıp, Burdur-Bucak’tan gelen alıcılara satıyorlar.

Hopa engereği yurdumuzda sadece Hopa civarında yaşayan zehirli bir yılandır. Derilerinin değerli olmasından dolayı yabancı turistler ve aracılar yardımıyla yurt dışına kaçırılmıştır. Konu basına yansımış ve Türkiye 1989 yılında Avrupa Konseyi tarafından, bakanlık düzeyinde uyarılmıştır.

Yine Baran engereği denilen ve Eskişehir civarında nadiren görülen bir yılan türüne ait üç örnek, 1994 yılında kaçırılırken Kapıkule Gümrüğü’nde yakalanmıştır. Bu yılanlara da el konulmuştur.

Apollo kelebekleri, dağlık kesimlerde yaşayan ve çok ender rastlanan türlerdir. Bursa-Uludağ’da vardır. (İlimizdeki Sultandağları’nda da tespit edilmiştir.) Bu yüzden dışarıdan gelen kelebek koleksiyoncuları tarafından toplanıp götürülmektedir.

Bombus arıları seracılıkta kullanılan tüylü bir arı çeşididir. Belçika ve Hollanda gibi ülkeler, yakın geçmişte ülkemizden bolca bu arılardan götürmüşler; laboratuarda ürettiklerini iddia eden bazı firmalar da buna aracı olmuştur. Aslında bu arılar Muğla’nın köylerinden para karşılığında toplatılmıştır. Yetkililer bu talana son vermiştir.

Kaçırılan türlerimize genellikle uzmanlık alanlarına giren bilim adamları sahip çıkmaktadır. Oysa bu konuda hepimiz duyarlı olmalıyız. Benzeri bir durumla karşılaştığımızda da yetkilileri uyarmamız gerekir.