YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA DAİR YÖNETMELİK
BEŞİNCİ BÖLÜM
Zorunlu Lisans ve Zorunlu Lisansla İlgili Arabuluculuğun Talep Edilmesi
Zorunlu Lisans
Madde 25 — Islahçı hakkının tescilinden itibaren üçüncü yılın sonunda, kamu yararının gerektirmesi hâlinde, ıslahçı hakkı zorunlu lisansa konu yapılabilir.
Millî savunma veya halk sağlığı açısından, korunan çeşidin kullanılmaya başlaması, kullanımının artırılması veya yaygınlaştırılması büyük önem taşıyorsa kamu yararının bulunduğu kabul edilir.
Korunan çeşidin kullanılmamasının veya nitelik ve miktar bakımından yetersiz kullanılmasının ekonomik ve teknolojik gelişme açısından ciddî zararlara sebep olacağı hâllerde de kamu yararının bulunduğu kabul edilir.
Bakanlığın teklifi üzerine, zorunlu lisansa, Bakanlar Kurulu karar verir. Korunan çeşidin kullanımının millî savunma veya halk sağlığı bakımından önemli olması hâlinde ise zorunlu lisans teklifi, Bakanlık ile Millî Savunma Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığı tarafından birlikte yapılır.
Millî savunma nedeni ile verilen zorunlu lisans kararı, çeşidin bir veya birkaç işletme tarafından kullanılması ile sınırlandırılabilir.
Korunan çeşidin ihraç edilmesi durumu zorunlu lisans gerekçesi olarak kabul edilmez.
Kullanım Zorunluluğu
Madde 26 — Hak sahibi veya yetki verdiği kişi, korunan çeşide ait çoğaltım materyalini kullanmak zorundadır.
Kullanım zorunluluğu ıslahçı hakkının verildiğine ilişkin ilânın bültende yayımlandığı tarihten itibaren üç yıl içinde gerçekleştirilmelidir.
Çeşidin nitelik ve miktar bakımından yeterli olarak kullanılması gerekir. Kullanmanın değerlendirilmesinde piyasa şartları ile bu Yönetmeliğin 25 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen şartlar göz önüne alınır.
Çeşidin Kullanılmasının İspatı
Madde 27 — Hak sahibi veya yetkili kıldığı kişi, korunan çeşidin kullanıldığını kanıtlayıcı belgeleri Bakanlığa vermek zorundadır. Bu belgeler, korunan çeşidin nitelik ve miktar bakımından yeterli şekilde kullanıldığını gösteren beyanları kapsamalı ve konu ile ilgili meslek kuruluşları, ticaret ve sanayi odaları veya ilgili başka kurumlar tarafından onaylı olmalıdır.
Çeşidin kullanıldığını kanıtlayan belgede, korunan çeşitle ilgili ıslahçı hakkının verildiği tarih ve sayı ile kullanımın başladığı tarih, beyanda bulunanın adı, adresi, imzası ve belgenin tanzim edildiği tarihin bulunması gerekir.
Kullanım belgesi ıslahçı hakkı siciline kaydedilir. Bu işlem için Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücretin ödenmesi gerekir.
Zorunlu Lisansla İlgili Arabuluculuğun Talep Edilmesi
Madde 28 — Zorunlu lisans verilmesi için talepte bulunmak isteyen kişi, önce, aynı çeşit için sözleşmeye dayalı lisans verilmesi amacıyla Bakanlıktan arabuluculuk etmesini isteyebilir.
Bakanlığın arabuluculuğunu talep etmek için Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücret ödenir.
Arabuluculuk talebinde aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Talepte bulunan hakkında bilgi,
b) Arabuluculuk talebine konu olan çeşit ve hak sahibi hakkında bilgi,
c) Zorunlu lisans verilmesini haklı kılan şartlar,
d) Talep edilen lisansın kapsamı ve talebin sebepleri,
e) Talepte bulunanın hak konusu çeşidi etkin şekilde kullanıp kullanamayacağı ve hak sahibi tarafından lisans verilmesi için istenilen makul teminatın verilip verilemeyeceği konusunda karar vermeye yetecek bilgiler.
Arabuluculuk talebinin kabul edildiğini taraflara bildirilmesini izleyen iki aylık süreye rağmen sözleşmeye dayalı bir lisansın verilmesi mümkün olmamışsa, Bakanlık arabuluculuk ve faaliyetinin sona erdiğini açıklar ve bunu ilgililere bildirir.
Bakanlık, lisans sözleşmesinin gerçekten yapılabileceği kanısına varırsa, tarafların birlikte yapacağı en çok bir aylık ek süre talebini, iki aylık süre geçmesine rağmen kabul edebilir.
Bakanlığın Arabuluculuğu
Madde 29 — Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını talep tarihinden itibaren bir ay içinde verir.
Bakanlık, kendisine yapılan arabuluculuk talebi ile bu talebe ekli belgelerin incelenmesinden ve yaptığı araştırmadan sonra, zorunlu lisansın verilmesini gerektiren bir durum olduğu, talepte bulunan kişinin ödeme gücü olduğu ve hak konusu çeşidin kullanımı için gerekli imkânlara sahip olduğu kanısına varırsa, arabuluculuk talebini kabul eder.
Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını, talep sahibine ve ayrıca arabuluculuk talebinin bir sureti ile birlikte hak sahibine bildirir.
Arabuluculuk Talebi ile İlgili Ücret
Madde 30 — Bu Yönetmeliğin 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen arabuluculuğun talep edilmesi ile ilgili ücret, talebin nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre talepte belirtilen her istek için ayrı ayrı olmak üzere, Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Arabuluculuk ücretinin nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından belirlenir.
Teminat Miktarının Tespiti
Madde 31 — Kanunun 22 nci maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen teminat miktarı, başvuru konusunun nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre her talep için ayrı ayrı olmak üzere, bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Teminat miktarının nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından belirlenir.
Zorunlu Lisansın Talep Edilmesi ile İlgili Ücret ve Teminatın Tespiti
Madde 32 — Kanunun 23 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (b) bendinde belirtilen teminat ile (c) bendinde belirtilen ücret miktarı, başvuru konusunun nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre her talep için ayrı ayrı olmak üzere, bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Teminat ve ücretin nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlıkça belirlenir.
ALTINCI BÖLÜM
Ücretler
Yıllık Ücret
Madde 33 — Bakanlık, ıslahçı hakkının tescilinden itibaren korunan çeşitle ilgili yıllık ücret tahakkuk ettirir. Ücret tutarı kuruluşun döner sermaye hesabına yatırılır.
Yıllık ücret, çeşidin koruma süresince her yıl Ocak ayında, hak sahibi tarafından Bakanlığa peşin olarak ödenir.
Bir sonraki yıl için uygulanacak yıllık ücretin miktarı her yıl Aralık ayında Bakanlık tarafından belirlenir.
Bakanlık tarafından belirlenen yıllık ücret miktarları her yıl Aralık ayında bültende yayımlanır.
Yıllık ücretin belirlenen sürelerde ödenmemesi hâlinde, ıslahçı hakkı, Kanunun 55 inci maddesi gereğince kendiliğinden sona erer. Yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle hakkın kendiliğinden sona ermesinde, yıllık ücretin son ödeme tarihi itibarıyla gerçekleştiği kabul edilir. Bu durum otuz gün içinde bültende ilân edilir.
İşlem Ücreti
Madde 34 — Bakanlık, Kanun ve bu Yönetmelikte öngörülen işlemler için işlem ücreti tahakkuk ettirir. Ücretler aşağıda sayılan işlemler karşılığında alınır:
a) Başvuru ücreti; başvuru sahibinin Bakanlığa ilk başvurusu ile birlikte bir defaya mahsus ödediği ücrettir. Başvuru ücretinin ödenmemesi hâlinde başvuru geri alınmış kabul edilir. Başvurudan sonra başvuru sahibinin başvurusunu geri çekmesi ya da her ne şekilde olursa olsun başvurunun geçersiz olması veya başvurunun reddedilmesi hâlinde Bakanlık başvuru ücretini iade etmez.
b) Teknik inceleme ücreti; çeşidin teknik bakımdan incelenmesi ve FYD testlerinin kurulması amacı ile ilk yılı başvuru ile birlikte sonraki yıllar Ocak ayında ödenen ücrettir. Bakanlığın teknik incelemeyi Bakanlık dışında herhangi bir kuruluşa yaptırması durumunda ücret o incelemeyi yapan kuruluşa aktarılır. Bakanlık gerektiğinde bu ücretle birlikte başvuru sahibinden ek ücret tahsil eder. Teknik incelemenin yurt dışında bir kuruluşa yaptırılması durumunda o ülkenin para cinsinden belirlediği ücret başvuru sahibinden ek ücretle birlikte tahsil edilir. Başvurudan sonra başvuru sahibinin başvurusunu geri çekmesi ya da her ne şekilde olursa olsun başvurunun geçersiz olması veya başvurunun reddedilmesi hâlinde Bakanlık teknik inceleme ücretini ve alınmışsa ek ücreti başvuru sahibine otuz gün içinde iade eder.
c) İsim inceleme ücreti,
d) Başvuruya ve tescile itiraz ücreti,
e) Islahçı hakkının tescili ücreti,
f) Zorunlu lisans talep ücreti,
g) Zorunlu lisansla ilgili arabuluculuk ücreti,
h) Suretlerden alınan ücretler,
i) Yayın ücretleri,
j) Devir veya intikal ücreti,
k) Teminat ücreti.
İşlem ücretlerinin miktarları, Bakanlık tarafından bir sonraki yıl için her yıl Aralık ayında belirlenir. İşlem ücretleri bültende yayımlanır.
İşlem ücretleri bütün işlemlerde peşin olarak tahsil edilir. Ücreti yatırılmayan işlemler değerlendirmeye alınmaz.
Tahakkuk eden ücret tutarları kuruluşun döner sermaye hesabına yatırılır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Hakkın Devri, İntikali ve Sözleşmeye Dayalı Lisans
Korunan Çeşitle İlgili Başvuru ve Tescilden Doğan Hakkın Devri
Madde 35 — Islahçı hakkı verilmesi için başvurusu yapılan çeşitle ilgili olarak Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılan başvurudan doğan hak veya ıslahçı hakkının tescil edilmesi sonucunda tescilden doğan hak, bir başkasına devredilebilir veya miras yoluyla intikal edebilir.
Başvuru veya tescilden doğan hakkın devredilmesi veya miras yoluyla intikali bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücretin ödenmesi kaydıyla sicile kaydedilir ve bültende yayımlanır.
Başvuru hakkının veya tescilden doğan hakkın bir başkasına devredilmesi veya miras yoluyla intikali için aşağıdaki belgelerin aslı veya noter tasdikli suretleri ile hak sahiplerinin Genel Müdürlüğe başvurması gerekir;
a) Talep dilekçesi,
b) Veraset ilamı,
c) Islahçı hakkı tescil belgesi,
d) Devreden ve devir alanın imza ve beyanlarını taşıyan, korunan çeşidin adının geçtiği noter tasdikli devir senedi,
e) Devir alan tüzel kişi ise, imza sirküleri,
f) Devir veya intikal talebi vekil tarafından yapılıyor ise, noterden tasdikli vekaletname.
Sözleşmeye Dayalı Lisans
Madde 36 — Başvuru veya tescilden doğan hak, ülke sınırları içinde geçerli olacak şekilde, lisans sözleşmesine konu edilebilir.
Sözleşmeye dayalı lisans, Türkiye sınırları içinde geçerli olacak şekilde inhisarî lisans veya inhisarî olmayan lisans şeklinde verilebilir.
Lisans sözleşmesi yazılı olarak yapılır. Lisans sözleşmesinin geçerli olabilmesi için lisans alan veya lisans verenin aşağıdaki belgelerle Bakanlığa başvurması gereklidir.
a) Lisans alanın ve lisans verenin imza ve beyanlarını, lisansa konu olan çeşide ait başvuru tarihi ve numarasını, tescil tarihi ve numarasını, lisansın ücretini, süresini ve dayanağını belirten noter tasdikli lisans sözleşmesi,
b) Islahçı hakkı tescil belgesi,
c) Ücretin ödendiğine dair belge,
d) Lisans alan tüzel kişi ise imza sirküleri,
e) Talep vekil tarafından yapılıyor ise vekaletname.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Hükümsüzlüğün Sicile Kaydedilmesi, İlânı ve
Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi
Hükümsüzlüğün Sicile Kaydedilmesi ve Bültende İlânı
Madde 37 — Kanunun 52 nci maddesi hükümleri gereğince ıslahçı hakkının hükümsüzlüğüne karar verilmesi hâlinde, ıslahçı hakkının hükümsüzlüğüne ilişkin mahkeme kararı ıslahçı hakkı siciline kaydedilir. Hükümsüzlük kararı ıslahçı hakkı siciline kaydedildikten sonra ilk yayınlanacak bültende ilân edilir.
Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi
Madde 38 — Islahçı hakkının Kanunun 55 inci maddesi hükümleri kapsamında kendiliğinden sona ermesi hâlinde, hak konusu çeşit, sona erme tarihinden itibaren umumun malı sayılır. Kuruluş, varsa kendisindeki koruma hakkı sona eren çeşide ait şahit numuneyi ülkedeki gen kaynaklarını muhafaza eden merkezlerden birine gönderir.
Hakkın kendiliğinden sona ermesi hâlinde, bu durum sicile kaydedilir ve yayınlanacak ilk bültende ilan edilir.
Hak sahibinin Genel Müdürlüğe yazılı olarak başvurması neticesinde, ıslahçı hakkından vazgeçme nedeniyle hak sona ermişse, sona erme, vazgeçmenin kütüğe kaydedilme tarihi itibarıyla hüküm doğurur. Vazgeçme, kütüğe kayıt tarihinden sonraki ilk bültende ilân edilir.
Islahçı hakkı kütüğünde, hak sahibi olarak kaydedilmiş diğer hak sahiplerinin ve lisans alanların tümünün izni olmadan, hak sahiplerinden herhangi biri hakkından vazgeçemez. Hak üzerinde üçüncü kişiler tarafından hak iddia edilmekte ise onların rızası olmadan da hak sahipleri hakkından vazgeçemez.
Yıllık ücretin belirlenen sürelerde ödenmemesi nedeniyle ıslahçı hakkı sona ermişse, sona erme, yıllık ücretin ödenmesi gereken son ödeme tarihi itibarıyla hüküm doğurur. Ancak, hak sahibi, sona ermenin bültende yayımlanmasından itibaren altı ay içinde yıllık ücretin belirlenen sürede ödenememesinin mücbir sebeplerden kaynaklandığını Bakanlığa yazılı olarak bildirdiği takdirde, yıllık ücreti Bakanlığın belirlediği ödeme şekli ve miktarıyla ödemesi kaydıyla, ıslahçı hakkı yeniden geçerlilik kazanır.
Genel Müdürlük, mücbir sebeple yıllık ücretin ödenememesi başvurusunu başvuru tarihinden sonraki ilk bültende yayımlar. Mücbir sebep başvurusunun bültende yayımlanmasından itibaren otuz gün içinde ilgili olan herkes bu konudaki görüşlerini yazılı olarak Genel Müdürlüğe bildirirler. Genel Müdürlük, mücbir sebep başvurusunu ve ilgililerin görüşlerini birlikte değerlendirerek kararını verir.
Islahçı hakkının yeniden geçerlilik kazanması Bakanlığın kararı ile olur. Bakanlık, mücbir sebebin varlığını kabul ederse; yıllık ücreti ödemesi kaydıyla, ödeme tarihi itibarıyla hak yeniden geçerlilik kazanır. Hakkın yeniden geçerlilik kazanması hususu kütüğe kaydedilir ve bültende yayımlanır.
Yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle hakkın sona ermesi neticesinde hak kazanan üçüncü kişilerin kazanılmış hakları, hakkın yeniden geçerlilik kazanması durumundan etkilenmez ve üçüncü kişiler kazanılmış bu haklarını yaptıkları sözleşmeye göre kullanırlar. İhtilaf halinde üçüncü kişilerin hakları ve bunların kapsamı mahkemece belirlenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Islahçı Hakkı Kütüğü ve Bitki Çeşitleri Bülteni
Islahçı Hakkı Kütüğü
Madde 39 — Bakanlık, Kanun ve bu Yönetmelik kapsamında ıslahçı hakkının korunmasından yararlanan çeşitler ile ilgili olarak başvuru sicili ve ıslahçı hakkı sicilini içeren ıslahçı hakkı kütüğünü oluşturur.
Islahçı hakkı kütüğü, ıslahçının veya vekilinin ilk başvurusu sırasında Genel Müdürlüğe verdiği dosyadaki bilgilerden başlayarak, başvurunun incelenmesi ve kabulü, teknik inceleme, hakkın verilmesi, bültenlerde yayımlanma, itirazlar ve devirler gibi tüm aşamaları kapsayan klasördür.
a) Klasörde yer alan başvuru sicili;
1) Başvuru sahibinin adı, soyadı, uyruğu, adresi,
2) Başvuru sahibi ıslahçı değilse, ıslahçının veya ıslahçıların adı, soyadı, uyruğu, adresi,
3) Başvuru tarihi,
4) Başvuru sicil numarası,
5) Rüçhan hakkı kullanılmışsa, rüçhan tarihi, ülkesi ve numarası,
6) Başvurunun yayınlandığı tarih ve numarası,
7) Başvurudan doğan hakkın devri, rehin, intikal ve haciz gibi işlemler,
8) Başvurudan vazgeçme,
9) Başvurunun reddi,
10) Başvuru vekil tarafından yapılmışsa, vekilin adı, soyadı, adresi
gibi bilgilerden oluşur.
b) Klasörde yer alan ıslahçı hakkı sicili;
1) Başvuru tarihi ve sicil numarası,
2) Hak sahibinin adı, soyadı, uyruğu, adresi,
3) Hak sahibi ıslahçı değilse, ıslahçının veya ıslahçıların adı, soyadı, uyruğu, adresi,
4) Çeşidin ismi ve diğer ülkelerde kullanılan diğer isimleri,
5) Tescil tarihi ve numarası,
6) Çeşidin özellik belgesi ve diğer teknik özellikleri,
7) Korunan çeşitle ilgili lisans, zorunlu lisans, devir, intikal, rehin ve haciz
gibi bilgilerden oluşur.
İlgili olan herkes, ıslahçı hakkı kütüğünde yer alan başvuru ve ıslahçı hakkı siciline ilişkin bilgi ve belgeleri inceleyebilir. İnceleme belge ve bilgilerin asıllarında yapılmaz. İnceleme, Bakanlıkça belirlenmiş ücreti sayfa başına ödemek kaydı ile istenen belgelerin kopyaları üzerinden yapılabilir. Belgelerin aslı üzerinden yapılacak inceleme Bakanlığın yazılı izni ile mümkündür.
Kütüğün incelenmesini talep eden kişi Genel Müdürlüğe inceleme konularını belirten bir yazı ile başvurur. Genel Müdürlük, kendisine yapılan inceleme talebini uygun gördüğü takdirde, Kütüğün incelenmesine izin verir. Ancak, üretilmesi veya çoğaltılması sürekli olarak diğer çeşitlerin kullanılmasını gerektiren çeşitlerin sahiplerinin, çeşide ait belge, bilgi ve testlerin inceleme kapsamı dışında tutulmasını isteme hakları vardır. Bu çeşitlerin sahipleri, çeşitleri ile ilgili sicillerin yer aldığı kütüğün inceleme kapsamı dışında tutulması taleplerini Genel Müdürlüğe yazılı olarak yapmalıdır.
Bitki Çeşitleri Bülteni
Madde 40 — Bülten, Genel Müdürlük tarafından belirli sürelerle yayımlanır.
Genel Müdürlük, bültende, korunan çeşitlerle ilgili olarak başvuru sahibi, hak sahibi, koruma süresi, başvuru tarihi, tescil tarihi ve çeşidin ismini içeren bilgiler ile yayınlanmasına gerek duyduğu diğer konuların da yer aldığı yıllık raporu yayımlar.
ONUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Korunan Çeşitler
Madde 41 — UPOV sözleşmesi kapsamında, UPOV a üye ülkelerde ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde diğer ülkelerde koruma altındaki çeşitler için; Kanunun 5 inci maddesi ve bu Yönetmeliğin 16 ncı madde 2 nci fıkrasına göre değerlendirilerek teknik inceleme yapılmadan, sadece yenilik ve diğer incelemeler yapılarak başvuru kabul edilir. Başvuruda teknik inceleme ücreti hariç başvuruyla ilgili diğer ücretler ödenerek çeşit, ıslahçı hakkı tescil komitesi marifetiyle koruma altına alınır.
Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin 33 üncü ve 34 üncü maddesinde bahsedilen yıllık ve işlem ücretleri bir defaya mahsus olmak üzere, Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren otuz gün içinde Bakanlık tarafından belirlenerek ilân edilir.
Geçici Madde 2 — Kanunun Geçici Madde 2 kapsamında yer alan çeşitlerde daha önce FYD testleri yapılarak çeşit özellik belgesi hazırlanmışsa bu Yönetmeliğin 16 ncı madde ikinci fıkrasındaki hüküm uygulanmaz.
Yürürlük
Madde 42 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 43 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
basbakanlik.gov.tr