Tomatillo (bakidilek)
Bitki türü: Sebze
Bitki ömrü: Tek yıllık
Tohum Türü: Tomatillo, Physalis philadelphica
Tohum çeşit adı: Tomatillo
Tohum kaç yıldır sizdedir: 1 yıl
Tohum alınan bitkinin yetiştirildiği yer: Urla, İzmir
Tohumun geldiği yer: Sanırım Sn. bakidilek
Dağıtılacak tohumun saflığı: Bahçede diğer domates çeşitleriyle birlikte yetiştirdim ancak tohum saflığı için bir önlem alamadım.
Kullanılan gübreler: Koyun ve keçi gübresi kullandım.
Kullanılan ilaçlar: Yok
Hasat yıl ve ayı: 2022 Ekim
Bitki tipi ve gelişim durumu: Bitki, altın çilek gibi dallanıp budaklanıyor. Çevresine bolca destek yapmak gerekebilir.
Meyvelerinin ayırt edici özellikleri: Sn. bahcedenn'den alıntılıyorum "Azteklerin İ.Ö. 800’den beri kullandığı tomatilloya Aztek dilinde ‘yuvarlak ve tombul’ anlamına gelen 'tomatl' denirmiş. Yeni Dünya’ya gelen Avrupalılar yerel yiyecekler hakkında yazarken genellikle isimleri karıştırırlarmış. Domates ve tomatillonun isimlerini karıştıkları düşünülse de o dönem belgelerinde geçen 'tomatl' kelimesinin genellikle tomatilloya karşılık geldiği düşünülüyor.
Avrupalılar arasında domates bu meyveden daha çok beğeni toplamış ve İtalya’ya getirildiğinde Akdeniz ikliminde iyi yetişmiş. Fakat dünya mutfakları her ülkede yayılmaya başlayınca büyük Meksika ailelerin ziyafet sofralarında kalmayıp birçok restoranda kullanılmaya başlamış.
Meksika bakkal ve manavlarının demirbaşlarından olan Tomatillo sebzesi hafif ekşi tadıyla, Meksika mutfağında özellikle ''Salsa Verde'' denilen bir sosun yapımında kullanılmaktadır. Ekşiliği için tercih ediliyor. Tomatillo sosu ızgara et, balık ve tavukların yanına çok yakıştığı bilinmektedir. Salsa Verde’nin ana malzemesi tam olgunlaşmamış olan yeşil tomatillo keskince mayhoşluğu ile acı biber, soğan, sarımsak ve taze kişniş gibi lezzetlerin birleşmesi sonucu son derece ferah, iç açıcı ve hafif bir sos elde ediliyor. Kahverengimsi kabuğun altındaki meyvesi yeşil ve sertken kullanılması tercih ediliyor. Buzdolabında iki hafta kadar saklanabiliyor. Eğer kabukları ayırıp hava almayan plastik bir poşete koyarsanız bu sürenin uzayabileceği biliniyor. Fakat ideal lezzet için dolapta saklanmaması tavsiye ediliyor.
Tadı kısmen yeşil domatese benzemektedir. Tam olgunlukta ise kimisinin tadı tatlımsıdır. Purple Tomatillo olan çeşidi de tam da kendisidir. Kahverengi kabuğun altındaki meyvesi hafiften yapış yapıştır.
Mexican husk tomato, green tomato, jam berry, Mexican ground cherry ve tomate verde bitkinin bilinen diğer isimleridir.
Tamamen olgunlaşan bitkinin tohumunu rondodan geçirip yıkayarak alabilirsiniz."
|