sorbusAvrupa'nın ılıman ikliminde yetişen ve ormanda bulunabilen, ancak aynı iklimde gelişen diğer orman ağaçlarından daha az yaygın olan büyük bir ağaç. Hizmet ağacının uzun, düz, pürüzsüz ve orantılı olarak geniş olan ince bir gövdesi vardır. İç içe geçen ve birbirini destekleyen dalları oldukça düzenli bir taç oluşturur. Kalın, güçlü kökleri yayılmak yerine kök salmıştır. Kabuk, bir yıllık sürgünlerde alaca rengindedir. Dallar, bir inç çapındayken beyazımsı benekler geliştirir ve bunlar, bir kişinin kolu kadar genişlediğinde ahşabı yayar ve kaplar. Bununla birlikte, odun daha fazla büyüdüğünde, onu yırtan ve parçalara ayrılmasını sağlayan çatlaklar nedeniyle kabuk kararır. Pinnate yaprakları, altları villöz ve beyazımsı olan on üç veya on beş dikdörtgen veya dentat yaprakçıktan oluşur. Mayısta, ağaç, donuk, beyaz çiçeklerden oluşan yoğun kümeler üretir. Ardından gelen meyve genellikle küçük bir armuda benzer, ancak türe göre şekil, hatta renk ve lezzet olarak değişir. Diğer meyvelerden farklı olarak olgunlaşır: Servis elmaları, ancak toplandıktan sonra, onları lezzetli kılan bir tür çürüme yaparak yumuşar. Ancak bu ağaç, ahşabının mükemmel kalitesi için çok daha değerlidir; sağlamlığı, gücü ve dayanıklılığı, bu özelliklerin hayati önem taşıdığı bir dizi kullanım için aranmasını sağlar. onları lezzetli kılan bir çeşit çürüme yaparak. Ancak bu ağaç, ahşabının mükemmel kalitesi için çok daha değerlidir; sağlamlığı, gücü ve dayanıklılığı, bu özelliklerin hayati önem taşıdığı bir dizi kullanım için aranmasını sağlar. onları lezzetli kılan bir çeşit çürüme yaparak. Ancak bu ağaç, ahşabının mükemmel kalitesi için çok daha değerlidir; sağlamlığı, gücü ve dayanıklılığı, bu özelliklerin hayati önem taşıdığı bir dizi kullanım için aranmasını sağlar.
Odun son derece kompakt ve sert olduğu için diğer ağaçlardan daha yavaş oluşur. Hizmet ağacı tohumdan yetiştirildiğinde, ancak dört yıl sonra yaklaşık iki fit yüksekliğe ulaşırken, söğüt, kavak, büyük akçaağaç, çınar
vb. aynı dönemde on iki fit kadar büyür. Bu nedenle, hizmet ağacı, büyük, hızlı büyüyen ağaçlardan altı kat daha yavaş büyür. Doğada her şey uyum içinde çalışır: Bu ağacın yavaş gelişmesi meyve verme oranını aşağı yukarı orantılı olarak etkiler; otuz yaşından önce nadiren meyve verir, oysa diğer büyük ağaçlar meyvelerinin çoğunu yedi yıl sonra verir. Ayrıca, ahşabının kalitesinin bu ağacın mevsimlik olmayan hava koşullarına dayanmasını sağladığına şüphe yok: Tarım eğitimi almış olan Angran, [1] Hizmet ağacı haklı olarak dünyanın en büyük ağaçlarından biridir. Genellikle elli fitten fazla büyür ve toprakta kendilerine uygun olan çevresi yedi fite kadar olan bazılarını gördüm.
Hizmet ağacı ağır, siltli, sağlam ve hatta killi toprakları, serin, nemli, açık yerleri ve kuzeye bakan bir görünümü sever. Herhangi bir ekili toprakta oldukça iyi yetişir, ancak çok kuru toprak ve çok sıcak yerler ona uygun değildir ve tohumdan yetiştirilmedikçe gelişmesini ve meyve vermesini engeller.
Bu, hizmet ağacını yaymanın en uygun yöntemidir. Bir de onu katlayabilir veya aşılayabilir, ancak bu modlar çok başarılı değildir ve eğer çok sayıda fide ve hatta bazı çeşitler elde etmek isteniyorsa, tek uygun yöntem ekimdir. Meyve olgunlaşır olgunlaşmaz, yani yeterince çürük olduğunda başlayabilir veya ilkbahara kadar beklenebilir, aradaki elma çekirdeklerini kuru bir yerde kumda dikkatlice koruyarak. Genellikle bir sonraki bahara kadar ortaya çıkmazlar. İki yıl sonra, yaklaşık bir ayak boyunda olacaklar ve armut fideleri gibi eğitilmeleri gereken bir ağaç fidanlığına yerleştirilebilirler. Dört yıl sonra, dört fit yüksekliğe kadar büyümüş olacaklar, ancak o zaman bile nakledilmeye hazır olmaları uzun zaman alacaktır. Öyleyse,
Bununla birlikte, hizmet ağacı, nakli sonrasında belki de diğer ağaçlardan daha kolay bir şekilde tekrar aldığından, fide temin etmenin en hızlı yolu, ormandaki bazılarını sökmektir. Bu, büyük olduklarında bile nakledilebilecekleri için çok zaman kazandırır. M. de Buffon'un Burgonya'daki malikanesindeki en az yirmi beş fit uzunluğunda ve çevresi bir fitten fazla olan plantasyonlarında bazı gelişmeler gördüm. [2] O zaman bile, yaklaşık on yıl daha meyve vermezler. Bu ağaçlar nakilden hemen sonra tekrar alınsalar da, ekilmemiş arazileri onlarla doldurarak anında bir orman oluşturulamaz: bir yıl boyunca gelişirler, ancak iki veya üç yıl sonra büyümeleri, yalnızca tabandan büyüyene kadar giderek azalır. noktada kesilmeleri gerekecekti. Bu nedenle, nakledilen bu ağaçların üzüm bağlarına, çitlere, sürülebilir arazilere
vb. verilebilecek bir yarı ekime ihtiyacı vardır. Bununla birlikte, hizmet ağacı sahada tohumdan yetiştirildiğinde, ekim olmadan hemen hemen her yerde büyür.
Bu ağaç, nadiren tekrar aldığı elma ve armutlara, yabani ayvalara (Evelyn) ve özellikle Porta'ya göre genellikle büyüdüğü alıçlara aşılanabilir. Hizmet ağacı İtalya'da en yaygın olduğu için, Napoliten olan bu yazara güvenilebilir. [3] Bu ağaç aynı zamanda kolay gelişmeyen armutların, daha çabuk alınan ancak kalitesiz olan yabani ayva ve alıçların aşılanmasında da anaç görevi görebilir.
Servis elmaları boş değildir: Çürüyen meyvenin fermantasyonu acı suyunu tatlandırdığı anda sonbaharın ortasından itibaren yenebilir. Fakir köylüler bazen onlardan bir içki yaparlar ve hatta kuru meyvelerin bir kısmını, çavdar otu ile kaplandığında, kötü etkilerini hafifletmek için buğdaylarıyla öğütürler. [4] Bkz. Servis-elma .
Servis ağacı ahşabı kırmızımsı, kompakt, ağır ve son derece serttir. Sağlam, sağlam ve dayanıklıdır ve sonuç olarak bir dizi kullanım için aranır. Doğramacılık ve kasnaklar, şarap pres vidaları, mesnetler, kılavuz direkler ve küçük yel değirmeni parçaları yapmak için mükemmeldir. Ahşap oyma için de uygundur. Zırhçılar, silahları monte etmek için kullanırlar ve marangozlar, aletlerinin kolları ve çerçeveleri için tercih ederler. Bu ağaç nadirdir ve pahalıdır, ancak diri odunu olmadığı için dalların çoğu kullanılabilir.
İşte bugüne kadar en çok bilinen hizmet ağacı türleri veya çeşitleri. [5]
Hizmet ağacı çeşidi: Bu en yaygın olarak muhafazalarda ve mülklerde bulunur.
Armut biçimli meyveli hizmet ağacı, oval meyveli hizmet ağacı: Bu iki ağacın meyveleri en kuru ve en acı olanıdır. [6]
Kırmızı meyveli servis ağacı: Bu servis elmaları daha büyüktür ve yukarıda açıklananlardan daha lezzetlidir.
Kırmızımsı meyveli hizmet ağacı: Bu meyve, önceki ağacınki kadar büyüktür, ancak daha zayıf bir tada sahiptir.
Küçük, kırmızı meyveli hizmet ağacı: Bu meyve daha az kadifemsi ve diğer hizmet ağaçlarından daha geç ortaya çıkıyor; dolayısıyla pek lezzetli değildir.
Çok küçük meyveli hizmet ağacı: Bu ağacın meyvesi en küçük olmasına rağmen oldukça hoş bir tada sahiptir.
Yaprakları küle benzeyen Levant hizmet ağacı; Büyük, sarımsı meyveli Levant hizmet ağacı: Bu iki ağaç o kadar nadirdir ki, yalnızca onları Levant'a yaptığı yolculuk sırasında keşfeden Tournefort'un hesaplarından bilinmektedir. [7]
Vahşi hizmet veya kümes hayvanı hizmet ağacı. [8]Bu tür, yukarıda açıklananlardan, özellikle iklim ve arazideki farklılıklar nedeniyle ayırt edilebilen ilk yedi türden önemli ölçüde farklıdır. Bu hizmet ağacı diğerlerinden daha küçüktür, daha erken ilkbaharda daha büyük yapraklar verir ve yeşilliği daha narin ve hoştur. Erken çiçek açar ve şemsiye şeklindeki çiçekleri daha beyaz ve güzeldir, kokuları uzaklara taşınır. Meyvesi daha da farklıdır: parlak sarı-kırmızı meyveleri sonbaharda göz alıcıdır; Hoş olmayan bir tada sahip olmalarına ve sindirim için kötü olmalarına rağmen, onları seven bazı kuşlar tarafından o kadar aranırlar ki, bu ağaç onları çeker ve özellikle onları cezbetmeye yarar. Daha hızlı büyür, daha kolay yayılır ve daha erken meyve verir. Lapland kadar kuzeyde bile soğuk iklimlere dayanır. Neredeyse tüm toprak türlerinde yetişir ve bataklıklarda ve dağ sırtlarında eşit derecede iyi gelişir. Bu ağaç süsleme için bile kullanılabilir: Nisan sonunda açan büyük, şemsiye şeklindeki çiçekler ve sonbaharda çok güzel görünen meyve ile birleşen zengin bir bitki örtüsünü Mart ayından itibaren ilk sergileyen ağaçtır. , ona en iyi yerde bir yer kazandırmalı bosquets.
Bir sonraki baharda çıkacak olan Ekim ayında ekilen tohumlardan yetiştirilebilir. Ayrıca, tohumdan yetiştirildiğinden çok daha küçük olmasına rağmen, sadece on iki veya on beş fit kadar büyüse de, alıçta mükemmel bir şekilde aldığını gördüğüm aşılama yoluyla da çoğaltılabilir. Bay Miller, birkaç İngiliz ilçesinde, neredeyse kırk fit uzunluğunda ve iki fit çapında olan bazılarını gördüğünü, ancak başka yerlerde bu ağacın sadece yirmi fit kadar büyüdüğünü belirtiyor. [9] Çoğunlukla açık kahverengi olan ince, pürüzsüz bir kabuğa sahip ince, dik bir gövdeye sahiptir. Ahşabı, tekerlek ustaları ve diğerleri tarafından değerlidir, çünkü tamamı öz odundur ve neredeyse sıradan hizmet ağacı odunu kadar serttir.
Tarım üzerine yazan çoğu Fransız yazar, hizmet ağacına sıklıkla 'sorb' adını vermiş ve bu iki ismi kayıtsızca kullanmıştır. 'Hizmet ağacı' yalnızca yukarıda listelenen ilk dokuz ağaca atıfta bulunarak ve diğerlerinden çok açık bir şekilde farklı olduğu için sonuncuya 'emerek' atıfta bulunarak kullanılırsa, anlayışımızı geliştirmez mi?
notlar
1. Angran de Rueneuve, 1712. 1709 kışında, 'Arbre (le jardinier)' makalesine bakın, n. 127.
2. Buffon, Montbard, Burgundy'de doğdu ve Avrupa'daki seyahatlerinden sonra yerleşti. 1740'tan itibaren her bahar Paris'ten Montbard'a seyahat etti. Buffon, Daubenton'ın yakın bir arkadaşıydı ve Daubenton'ın oğlu Georges-Louis'in vaftiz babasıydı (Huxley ve diğerleri, 1992, i.412; Kafker ve Kafker, 1988, s. 92-3).
3. Giovanni Battista della Porta ( c. 1535-1615), De Humana Physiognomonia (1586) başlıklı bir tarım ansiklopedisi yazan Napoliten bir doğa bilimciydi . Üretken yazar John Evelyn (1620-1706), birkaç Fransız bahçe kitabını, özellikle de 1693'te The Compleat Gard'ner olarak yayınladığı La Quintinie, 1690 olmak üzere, İngilizce'ye çevirdi . Ayrıca bkz. Evelyn, 1664 (Huxley ve diğerleri, 1992, ii .272).
4. İçecek servis-elma şarabıdır. Daubenton'ın atıfta bulunduğu Lolium veya çavdar türü , muhtemelen, yirminci yüzyıl öncesi Avrupa'da yaygın bir yabani ot ve tahıl mahsullerinin kirleticisi olan zehirli Lolium temulentum veya darnel'dir (Harris, pers. comm.).
5. Sorbus'un 193 türü vardır . Daubenton'ın genel tanımı Sorbus domestica için geçerlidir (Harris, pers. comm.). Bakınız DJ Mabberley, The Plant-book: a Portable Dictionary of the Vascular Plants (Cambridge, 1997), 671.
6. Bu ağaçlar Sorbus domestica forma pyriformis ve Sorbus domestica forma
pomifera'dır (Harris, pers. comm.).
7. 1700'de, Jardin du Roi'de 1683'ten Botanik Profesörü olan Pitton de Tournefort, Louis XIV tarafından Avrupa ve Küçük Asya'ya bilimsel bir yolculuğa gönderildi; bu, Pitton de Tournefort, 1717'de anlatılıyor. İki ağaç Pitton de Tournefort, 1703, s. 43.
8. Bu, Sorbus aucuparia'dır, aksi takdirde üvez, üvez veya hızlı ışın olarak bilinir; Sorbus torminalis, dama ağacı veya akçaağaç kirazı değil. 'Yaban hizmet ağacı' adı her iki türe de uygulanmıştır (Harris, pers. comm.; Mabey, 1996, s. 204).
9. Miller, kuzey ilçeleri, Shropshire ve Galler'deki en uzun örnekleri gördüğünü belirtir (makale ' Sorbus ', Miller, 1752).
https://quod.lib.umich.edu/d/did/did...%C3%A9gu%C3%A9