Merdiven Tipi Sistemde Farklı Topraksız Tarım
Tekniklerinin Sera Çilek Yetiştiriciliğinde Verim ve
Kaliteye Etkileri
SONUÇ:Araştırmadan elde edilen sonuçlar göstermiştir ki; besleyici
film tekniği uygulaması ortam kültüründe kullanılan perlit ve
perlit+torf (1:1)(v/v) ortamlarına göre daha iyi sonuç vermiştir.
Besleyici film tekniği uygulamasından elde edilen erkenci verim
(6.12.2006-5.1.2007 tarihleri arası) perlit ortamına göre %956.7,
perlit+torf (1:1)(v/v) ortamına göre %1081.9 daha fazla olmuştur.
Bunda en büyük etken o dönemde sera içi sıcaklıkların düşük olmasıdır
(sera içi ortalama sıcaklık 10.9°C civarında olmuştur). Besleyici film tekniğinin avantajlarından birisi bitki kök bölgesi sıcaklığını kontrol
edebilmektir (Tüzel ve ark., 2004). Her iki sistemde de tankların
içindeki besin eriyiği ısıtılmasına rağmen direk olarak besin eriyiği ile
köklerin temasını sağlayan besleyici film tekniğinde bitkilerin uyanışı
ve verime yatışı daha erken olmuştur.
Yine toplam verimde; besleyici film tekniği uygulamasında
perlit ortamına göre %56.4, perlit+torf (1:1)(v/v) ortamına göre %32.7
daha fazla verim elde edilmiştir. Ortamlar arasında ise perlit+torf
(1:1)(v/v) karışımı perlit ortamına göre %17.8 daha fazla verim
alınmıştır. Besleyici film tekniği uygulamasından elde edilen
meyvelerin ortalama meyve ağırlığı düşük olmasına rağmen yüksek
verim vermesi bu uygulamadan elde edilen meyve sayısının
çokluğundan kaynaklanmıştır.
Çilek üzerine yapılan çeşitli topraksız tarım uygulamalarında
çeşitli sistemler ve ortamlar araştırılmıştır. El-Behairy ve ark. (2001),
Merdiven kültürü şeklinde kapalı sistem besleyici film tekniği ve
sünger ortamında üç çilek çeşidi ile yaptıkları çalışmada, ortam
kültürünün daha fazla erkenci ve toplam verim verdiğini ve sistemin
yönünün de önemli olduğunu, merdiven sisteminin güney yönünün
kuzey yönüne göre daha erkenci ve verimli olduğunu saptamışlar.
Takeda (1999), yaptığı dikey sütun kültürü ile besleyici film tekniği
çalışmalarında sütun kültüründe sütunlardan elde edilen verimin alt ve
üst taraftaki bitkilerde homojen olmadığını belirtmekte ve bunu ışık
farklılığına bağlamaktadır. Besleyici film çalışmasında ise Camarosa
çeşidinden bitki başına 445 gram verim alındığını belirtip, tarla
şartlarına göre topraksız tarım ile erkenci verim elde etmenin mümkün
olduğunu belirtmektedir. Pranjpe ve ark. (2003), yaptıkları çalışmada
dikey ve yatay torba kültürü şeklindeki ortam kültürlerinde erkenci
üründe pazarlanabilir meyve oranının en fazla perlit ortamında olduğu,
toplam verimde ise torf+perlit (2:1)(v/v) ve çam kabuğu ortamlarının
perlite göre daha iyi olduğu sonucuna varmışlardır.
Mohamed ve Amer (2000), kumlu toprakta yapılan çilek
yetiştiriciliğinden besleyici film tekniğine göre %25 daha fazla verim
alındığını belirtirken, Hochmuth ve ark. (2007) yaptıkları topraksız
tarım çalışmalarında perlit kullanarak oluşturulmuş yatay torba
kültüründe çilek veriminin tarla şartlarında bile geleneksel topraklı
yetiştiriciliğe göre verimin %50 arttığını saptamışlardır ve bunu
topraksız tarımda birim alana daha çok bitki sığmasına bağlamışlardır.
Tarla şartlarında yapılan çilek yetiştiriciliğinde metrekareye
6.2-8 arasında bitki dikilirken (Aybak, 2005), seralar pahalı tesisler olduğundan birim alandan en iyi şekilde yararlanmak gerekir. Bu
yüzden sera içersinde topraksız tarımda çilek yetiştiriciliği üzerine
yapılan çalışmalarda birim alandan daha fazla yararlanmak üzerinde
durulmakta, sistemler dikey veya çok katlı yatay sistemler şeklinde
tesis edilmektedir. Yaptığımız araştırmada merdiven tipi topraksız
tarım sistemlerinde ortam kültüründe metrekareye 33.4 bitki, besleyici
film tekniğinde ise metrekareye 50.4 bitki dikilmiştir. Ancak serada
topraksız çilek yetiştiriciliği kış ayları şartlarında yapıldığından dikey
ve merdiven tipi katlı sistemlerin ışık azlığından yönler arasında verim
farkına neden olacağı unutulmamalıdır. Tekada ve ark. (2007) dikey
torba kültüründe, Ahmed ve ark. (2004) merdiven tipi sistemde
yaptıkları topraksız tarım çalışmalarında bu konuya dikkat
çekmektedirler, yönler ve alt-üst kısımlar arasında hem verim hem de
meyve kalite farkı meydana geldiğini bildirmektedirler.
Çilek yetiştiriciliği sera şartlarında topraksız tarım
uygulamaları ile yapılmasıyla, toprak dezenfeksiyonu olayı ortadan
kalkmakta, tarla şartlarındaki yetiştiriciliğe göre daha fazla ürün
alınmakta, erkenci verim ve meyve kalitesi artmakta, pestisid kullanımı
azalmakta ve ürün hasadı kolaylaşmaktadır (Pranjpe ve ark., 2007).
Gerçekleştirilen çalışma göstermiştir ki, sera ürünlerimiz
içersine ısı ihtiyacı düşük bir bitki olan çileği alternatif bitki olarak
sokmak üreticiye iyi bir gelir getirecektir. Tarla şartlarında ülkemiz
koşullarına pazara Mart ayında çilek çıkabilirken, sera şartlarında
topraksız tarım çalışmaları ile Kasım-Aralık aylarında verim
alınabileceğini yapmış olduğumuz çalışma göstermiştir. Bu da üreticiye
yüksek fiyattan ürününü satma şansı verecektir.
Yapılan çalışmada besleyici film tekniği uygulamasından
verim yönünden en iyi sonuç elde edilse de, besin eriyiği sıcaklığını
özellikle havanın ısındığı dönemlerde istenilen seviyelerde tutmak zor
olduğundan, kök hastalıklarının ortaya çıkma ihtimali ve yayılma hızı
daha yüksek olacağından üretici şartlarında ilk başta daha kolay adapte
olabileceği ortam kültürü uygulamalarını önermek daha doğru
olacaktır.
Bundan sonra yapılacak çalışmalarda serada çilek
yetiştiriciliğine uygun topraksız tarım sistemlerinin ve ortamların
araştırılmasına devam edilmesi gerekir. Bunun yanında uygun görülen
sistemlerin yerleşim, yön ve bitki dikim sıklığı üzerinde de çalışmalar
yapılmalıdır.
http://dergipark.gov.tr/download/article-file/59242