İlk analiz ile son analiz arasında;
Kalsiyum ve magnezyum hemen hemen aynı kalmış, buna karşın potasyum azalmış, kükürt epey azalmış görünüyor.
Amonyum azotu 7 ppm, nitrat azotu 60ppm olmak üzere toplam azot 67 olarak ölçülmüş. Göreceli olarak biraz az çıkmış. 2.1 EC için 100 ppm'in üzerinde olmasını beklerdim.
Üçüncü kolonda belirtilenlerin domates için referans değeri olduğu söylenmiş. Hangi formül esas alınmış bilmiyorum. Ben inorganik besleme ile yaptığım denemelerde beş aşamalı Florida Ün. formülasyonlarını kullanmıştım. Orada son aşamadaki azot 150 ppm, üçüncü kolondaki toplam 242 ppm azottan epey farklı. Formüllerdeki fosfor seviyesi de epey değişken. Florida 50 ppm derken Hoagland 31 ppm demiş.
Elbette bu formüller herhangi bir mikroorganizma aktivitesi olmaksızın steril solusyon ile inorganik besleme için. Buna göre 7'nin üzerindeki PH seviyesi de kabul edilemez zaten.
Bu bakımdan İrfan çayının işlevi ve steril ortamda inorganik besleme tamamen farklılaşıyor. Hidroponik katı ortamda kaliforniya biberi yetiştirirken inorganik EC 3, PH 5 ile organik EC 1,3 irfan çayının bitki beslemede aynı sonucu verdiğini denediğimi daha önce yazmıştım (İrfan çayında PH ile ilgilenmiyoruz, neyse o -su kötü olmamalı elbette). Bunun sebepleri birden fazla. Birincisi, minerallerin formları, ikincisi 12'den daha fazla mineral, üçüncüsü mikroorganizmalar ve bunların biyokütleleri.
Öte yandan analiz sonucu ölçülen ölçülmeyen ancak bitkinin ihtiyaç duyup topraktan alıp yapraklarına depoladığı tüm minerallerin mevcudiyetini ve biribirlerine göre olan dengelerinin olması gerektiği oranlarda olduğunu gösteriyor.
Bir başka önemli bir şey de, çoğu hidroponik formülasyonu birincil, ikincil, mikro toplam 12 element üzerine kuruludur. Oysa yakın zamanlarda Na, Cl ve Si başta olmak üzere daha bir çok elementin bitkiler tarafından kullanıldığı tesbit edildi ve bazı hidroponik uygulamalarda kullanılmaya başlandı. Söz gelimi
bu araştırmada domateste silisyum eksikliğinin etkilerini araştırmışlar. Hoş, formülasyonlarda olmamasına rağmen bazı büyük seralarda hızlı hasat için hasat öncesi domatese yapraktan potasyum silikat verildiğini biliyoruz. Bunu ham meyveye kırmızı renk vermek için yapıyorlar ama bitki de silisyum almış oluyor
