|
Yüksek yoğunluklu dikim sistemlerinde, erken meyveye yatan yan dal verimli türlerin bu özelliklerinden yararlanmak ve erken ekonomik getiri alabilmek amacıyla, sonradan çıkarılmak üzere birim alana fazla fidan dikilmesi söz konusu. Burada ağaç terbiyesi klasik ağaç terbiyesiyle aynı. Genellikle modifiye doruk dallı sistem tercih ediliyor. Bu uygulama Amerika’da başarılı olabiliyor, çünkü onlar paradox anaçları üzerindeki fidanlarıyla çok erken yaşlarda önemli verim miktarları yakalayıp, ağaçlar arası mesafeler kapanana kadar, çıkarılacak fidanlar için yaptıkları yatırımları geri alabiliyorlar.
Çit tarzı yetiştiricilik ise, tamamen farklı bir uygulama. Bu sistemde çitleri oluşturan ağaçlar kalıcı. Sistemin ortaya çıkış hikayesi de şöyle:
Kaliforniya’da geleneksel uygulamanın 9x9 m olduğu dönemde, yan dal verimli türlerle kurulan bahçelerde ağaçlar belli iriliğe gelip kapalılılık teşekkül edince, ağaçların alt bölümleri yeterince güneşlenemediklerinden, taçta meyveler daha çok güneş gören yüksek kısımlarda oluşmaya başlamış. Bu durum, meyvelerin standart iriliklerini koruyamaması, çapların küçülmesi, iç oranlarının düşmesi, kalitenin bozulması gibi sonuçları beraberinde getirmiş. Püskürtme ile ilaçlamanın giderek zorlaşması ve tam yapılamaması da ağaç kayıplarına ve hektar başına üretimde düşüşlere yol açıyormuş. Ayrıca ağaçlar büyüdükçe bunları tek tek budamanın güçleşmesi ve çok daha fazla zaman alması, özellikle büyük bahçelerde budama için gerekli işgücü maliyetinin giderek artması sonucunda, çiftçiler yeterli budama yapmaktan kaçınmağa başlamışlar. Kaliforniya Üniversitesinin, kapalılığın azaltılması için çiftçilere sunduğu aralardan ağaç çıkararak seyreltme önerisine, çiftçiler pek sıcak bakmamışlar. Çünkü çıkartılacak önemli sayıdaki ağaç, direk olarak hektar başına verimde önemli düşüşlere yol açıyormuş.
Budama maliyetlerini aşağı çekmek ve aynı zamanda ağaç hacmini sabit tutmak, verimi devam ettirebilmek ve meyve kalitesini iyileştirmek için üniversite, yetiştiricilere iki yılda bir budama yapmalarını önermiş. Bu uygulama, maliyet sorunlarına kısmi bir çözüm getirse de, üniversite daha tatminkar ve kalıcı bir çözüm arayışına devam etmiş.
Cazip bir fikir olarak, kapalılık teşekkül etmiş bahçelerde ağaç aralarına ışığın girebilmesi için mekanize bir araçla ağaçları çit şeklinde budamayı düşünmüşler. Bunun için düzenledikleri deneysel çalışmalar başarılı sonuç vermemiş. Kapalılık bir kere oluştuktan sonra yapılan bu çit budaması, sorunları efektif şekilde çözemiyormuş. Ama mekanize biçimde çit budamasının, kapalılık oluşmadan başlatılması halinde sorunların çözülebileceğine dair ilk verileri elde etmişler.
(devam edecek)
|