MUM ÇİÇEĞİ (HOYA) ÜRETİM REHBERİ
Mum Çiçeği (Wax Plant)
Mum çiçeği, ipekotu (milkweed) Asclepiadaceae ailesinden hoya cinsine aittir. Mum çiçeğinin bitki endüstrisinde üretilen en yaygın türü Hoya carnosa’dır. Türün tercih edilen ortak ismi mum çiçeği olmakla birlikte, mum sarmaşığı (wax vine) veya porselen çiçeği olarak da bilinir. Çiçek ve yaprakları etli olup, üst deri kısımları yarı parlak mumlu bir mayi ile kaplanmıştır. Dünya üzerinde çok az kişi tarafından yetiştirilen H. australis, H. bella, ve H. multiflora başlıca bilinen türleridir.
Mum çiçeği, yarı ağaçsı dallara ve oval veya yumurta biçimli 2-3 inç aralıklarla karşılıklı dizilen yapraklara sahiptir. Çiçekler top halinde 2-3,5 inç çapında gelişirler. Her bir çiçek etkileyici, pembe-beyaz simetrik beş harici loba ve kısmen veya tamamen kırmızı bir iç loba sahiptir. Çiçekler bitki üzerinden mahmuza benzeyen dal biçiminde çıkıntıların ucunda gelişirler. Bu çıkıntılar zamanla büyüyerek çiçeğe dönüşür.
Mum çiçeği Floridada yetiştirilen yapraklı bitkilerin yüzde birinden daha azını teşkil eden küçük bir üretim grubudur. İç mekanda 10 saat 125 lm/ft2 ışıkta kolayca yetiştirilebilmesine rağmen, üreticiler tarafından gelişim takviminin uzunluğu nedeniyle çokça tercih edilmezler. Genellikle 3x3 inçlik kare saksılarda yetiştirilirler. Pek az üretici yetiştirme için 4 inçlik veya daha büyük saksıları kullanır.
Floridada Üretilen Türler
Hoya carnosa Wax Plant
Hoya carnosa ‘Argenta Picta’(pat. 3307) Hindu Rope
Hoya carnosa ‘Compacta’
Hoya carnosa ‘Mauna Loa’(pat3054) Lura-Lei
Hoya carnosa ‘Compacta Regalis’(pat. 3306)
Hoya carnosa ‘Krinkle 8’ (pat. 3008) Krinkle 8
Hoya carnosa `Krinkle 8 Variegata' Variegated Krinkle 8
Hoya carnosa ‘Rubra’(pat. 3105) Krimson Pricess
Hoya carnosa ‘Tricolor’(pat. 2950)
Hoya carnosa ‘Variegata’ Variegated wax plant
Hoya purpurea-fusca ‘Silver Pink’ Silver pink wax plant
Üretim
Mum çiçeği ana sarmaşıktan kesilen çeliklerle üretilir. Genellikle tek gözlü çelikler, yaprak çiftinin 1/4 inç üstünden kesilir ki üstteki yaprak çifti için aşağıda bitkinin tutunabileceği uzun bir dal bırakılmış olsun. Çelik 3-4 hafta içinde köklenir ve genellikle 4-6 hafta biçinde filizlenmeye başlar. Yaprak düğümünde ve sap boyunca toprak altında kalan kısımda çok sayıda kökçük oluşur. En iyi köklendirme için çelikteki yaprak düğümü toprak yüzeyinde bırakılmalıdır. Filizlenecek kısmın toprak altında kalmaması için çeliği çok derin gömmemeye dikkat etmelidir.
Mum çiçeği en iyi 1500-2000 lm/ft2 ışık yoğunluğunda ve 20-24 C sıcaklıkta gelişir. Yaz aylarında aşırı sıcaklık ve düşük havalandırmaya maruz kalırsa bitkinin kök ve beden gelişimi yavaşlayabilir. Kış aylarında ise çok soğuk ortamlar bitkiyi zayıf düşürecek, cansızlaştıracaktır. Kabul edilebilir sıcaklık aralığı 20-32 C derecedir. Çelik kesildikten sonra üretim için en önemli faktör sulamadır. Eğer ortam %75 veya daha fazla nem oranına sahipse köksüz çelikler sık sık spreylenmemelidir. Basit olarak, toprak yüzeyini hafifçe nemli tutacak kadar sulamalı ancak tamamen ıslak bırakılmamalıdır. Çelik köklendikten sonra sulama azaltılmalı ve iki sulama arasında toprağın bir miktar kurumasına izin vermelidir.
Üreticiler, sulama frekansı değiştirildiğinde, toprağın gübre durumunun ayarlanmasını kolaylaştırdığından genellikle sıvı gübrelemeyi tercih ederler. Mikroelement takviyeli 2:1:2 veya 3:1:2 gübreler tercih edilmesi iyi olur. Ayda bir her 1000ft2 için 2,9 pound nitrojen içeren gübre kullanılmalıdır.
Yetiştirme ortamı yüksek oranda organik materyal içermelidir. Yüksek su tutma kapasitesiyle lifli turba, iyi bir havalandırma ve drenaj için ise perlit veya çam kabuğu kullanılabilir. Birçok ticari uygulamada önceden harmanlanmış, topraksız yetiştirme ortamları kullanılarak yüksek kaliteli mum çiçekleri yetiştirilmektedir.
Üretim takvimi bitkinin cinsi, sıcaklık ve sulama gibi etkenlere bağlı olarak değişir. Tamamı yeşil ve düz yapraklara sahip türler, düğüm araları kısa, kıvrık ve alaca yapraklı türlere göre iki kat hızlı gelişim gösterirler. 3 inçlik bir saksıda tek düğümlü, köksüz bir çelikten, 6-8 inçlik yetişkin bir mum çiçeği bitkisi elde etmek ortalama 5-11 ay alır.
Kaynak :
CFREC-A Foliage Plant Research Note RH-91-35 L.S. Osborne, R.W. Henley and A.R. Chase
University of Florida, IFAS Central Florida Research and Education Center - Apopka 2807 Binion Rd., Apopka, FL 32703-8504