Sayın Capsaicin,
Bircok konuda kesinlik / netlik yoktur, çünkü bilimde kesinlik yoktur. Öyle olması da normaldir. Çünkü bilim kuşkucudur. Eksik ya da yanlış yapma olasılığı her zaman vardır. Bir başka çalışma bir öncekinin sonuçlarının eksik-yanlış olduğunu gösterebilir. Ancak unutmamamız gereken, yanlış olan bilim ya da bilimsel yöntem değil, o tekil çalışmadır.
Yanlış olma olasılığı sadece Topraksız tarıma özgü olmadığı için, arada örnekler vermeye çalıştım zaten, günlük yaşantımızdaki diğer konularda da aynı yanlışlar olabileceğini belirttim, yumurta konusu da buna güzel bir örnek olmuş. Yani mesela plastik ya da alüminyum kaptan cola içmek ne kadar sağlıklı ise, topraksız tarım ürünleri de en az onlar kadar ya da daha sağlıklı diyebilirim.
Topraksız tarım laboratuvarda x, y, z maddelerini karıştırıp domates elde etmek şeklinde bir üretim değil (... henüz. Eminim o günler de gelecektir, o bambaşka bir teknoloji). Burada gerçek üretici hala "doğal", yani domatesin kendisi. Bu teknik ile biz sadece domatesin istediği (ya da bizim öyle zannetiğimiz diyelim) besinleri kontrollu olarak veriyoruz.
Sadece bir örnek olarak, şekildeki azot döngüsüne bakarsak bitkinin azotu nasıl kullandığını görebiliriz:
Azot Dngs
Şimdi bu döngü tam mıdır, doğru mudur, bütün bitkiler için geçerli midir? Buna hayır demek için aksi yönde bilimsel çalışma yapıp sonucu ortaya koymak gerekir. Aksi durumda bilimi inkar etmiş oluruz.
Cevabı evet diye kabul edersek, o zaman topraksız tarımda doğru yoldayız demektir. Cevabı belki diye verirsek, o zaman topraksız tarımdan kaçmak yerine bu yöntemle daha lezzetli domatesi yetiştirmek için daha çok araştırma yapmamız gerekir demektir.
Bu sadece azot değil, diğer maddeler için de benzer şekilde, ve de hepsi farklı döngülerde alınıp veriliyor olabilir. Ama bugünkü bilimsel bulgularla 16 element için nasıl alınıp verildiği konusunda en azından bir konsensüs var. Aksi görüş olamaz mı. Tabii ki. Ama bilimsel olarak kanıtlamak kaydıyla, toptan redderek değil.
Bu nasıl yapılacak? Tek tek kökleri ve değişik ortamlarda/durumlarda inceleyerek. Bilimin yaptığı da bu. Kök ucu konulu aramalardan rasgele seçtiğim biri şu:
Root Development and Abiotic Stress Adaptation | InTechOpen
Tesadüf, işin biraz da tarhsel / evrimsel boyutunu anlatmış. Kök ucu, root tip, meristem gibi sözcüklerle ararsanız binlerce bilimsel makale bulursunuz. Kimi hangi maddenin nasıl alındığını araştırmış, kimi ortamın etkisini, kimi köke yapışan mantarı,
vb..
Ancak bu tür çalışmalar bize verdiğimiz kimyasalların zararlı olup olmayacağı konusunda ışık tutabilir. Ve topraksız tarım da bu tür çalışmaların üzerine kurulu. İlk başta "yav şu üç gübre yerine 5-10 farklı madde versek olmaz mı " diye bile başlamış olabilir, ama artık bugün bunun bilimi var.
Yumurta konusu çözülmedi, ne yapacağız. Hiç yemeyelim mi?
Biz yemeye, bilim adamları araştırmaya devam edecekler. Yarın yine farklı bir sonuç çıkacak, ama zamanla daha kapsamlı, farklı durumları daha iyi açıklayan daha kalıcı sonuçlara ulaşılacak.
Topraksız tarım da öyle. Siz yemeyeceksiniz, kabul. Ama araştırmalar devam edecek. Bilerek / isteyerek yiyenler gün geçtikçe artacak.
Unutmamak gerekir ki en ilkel tarım bile doğayı değiştirme yönünde bir çalışmadır. Sonra biraz daha iyisi, biraz daha iyisi derken bu günlere gelinmiş. Hangi noktada durabilirdik ki?