View Single Post
Eski 30-01-2014, 09:58   #655
silverain13
Ağaç Dostu
 
silverain13's Avatar
 
Giriş Tarihi: 21-08-2008
Şehir: İstanbul
Mesajlar: 109
Solucan Gübresi ve Solucanlı Kompost Kutusu (Vermikompost)

Solucanlı kompost kutusu yöntemi küçük bir alanda uygulanabilmesi ve herhangi bir koku oluşturmaması sayesinde evde bile kolayca uygulanan bir yöntemdir. Vermikompost dolayısıyla ev atıklarını azaltmak açısından oldukça pratik bir çözümdür.

Toprak solucanları

Türkiye’de yaklaşık 80 çeşit solucan bulunmaktadır. Organik maddelerin çözülümlerinin büyük bir kısmını topraktaki mikro organizmaların ve öğütücü faunanın da yardımını alan bu solucanlar gerçekleştirmektedir. Kompost solucanları ya da toprağın üst kısmındaki organik madde katmanında göze çarpan bazı solucanlar günde boylarının yarısı ila iki katı kadar yiyebilmektedir. Bu solucanlar hızla çoğalabilmektedirler. Üç ayda bir toplam nüfusları iki katına çıkabilmektedir.

Solucanlı Kompost yönteminin işleyişi

Solucanlı kompost, diğer adıyla da vermikompost olarak bilinen bu yöntem, biyolojik olarak çözülebilen atıkların kompost olarak kullanılacak doğal gübreye dönüştürülerek solucanlar vasıtasıyla değerlendirilme yöntemidir. Vermikompost yöntemiyle iki doğal gübre elde edilebilir. Bunlardan ilki katı şekilde olan birinci sınıf organik bir gübredir, ikincisi ise sıvı şeklinde olan kompost çayı denilen biçimidir.

Bu yöntemin uygulanışında atıklar solucanlarla birlikte bir kaba yerleştirilir. Bu kabın içinde kompost oluşumu için ideal ortam oluşmaktadır. Atıklarla beslenen solucanların dışkıları birikerek vermikompostu oluşturur. Atıkların içinde bulunan ve kabın dibine doğru süzülen sıvı kompost sıvısı (çayı) denilen sıvıdır.

Vermikompostun işleyişi bu solucanların hamaratlığına ve çözülümü sağlayacak ideal ortamın oluşturulmasına bağlıdır. Elde edilen vermikompost saksıdaki ya da bahçedeki bitkiler için kullanılabilir.

Klasik kompostdan farkı

Başlıca fark fermantasyon olmamasıdır. Klasik kompostlamada kalıntıları taze kompost haline getiren önemli bir aşama bulunmaktadır : organik maddenin 50 ila 70 derece gibi yüksek bir ısıda bakteriler sayesinde çözülmesidir. Oysa vermikompost uygulamasında atıkların dönüşümü solucanların bakterilerin ve başka organik öğütücülerin faaliyeti sayesinde normal sıcaklıkta gerçekleşmektedir.

Ailevi kullanım bağlamında da bu iki uygulama aynı miktarlara tekabül etmemektedir. Klasik kompost uygulaması bir tarladan ya da büyük bir bahçeden toplanan atıklara gereksinim duyarken vermikompost uygulaması için daha az atık gerekmektedir; bu sayede gerek bir apartman dairesinde yaşayanlar gerekse küçük bir bahçesi olanlar için daha uygun bir yöntemdir.

Farklı olsalar da bu iki system birbirlerini tamamlayabilmektedir. Klasik kompost büyük miktardaki atıklar için uygunken vermikompost mutfak atıklarında ya da klasik kompostonun elverişsiz hava şartlarında ulaşması zor olduğu günlerde kullanılabilmektedir.

Avantajları

Vermikompostun birçok avantajı vardır. Atıkları dönüştürmenin dışında atıkların kişi başına yılda yaklaşık 100 kg azalmasını sağlar. Bunun birçok sonucu vardır:
  • Mutfaktan çıkması gereken naylon torba sayısı azalır
  • Mutfakta daha az fermantasyon kokusu oluşur.

Ayrıca neredeyse hiçbir koku oluşmaz (yalnızca hafif bir humus kokusu) ve şehir ortamında komposto uygulamasını mümkün kılar. Bu atığın içinde tüneller açarak beslenen solucanlar sayesinde gerçekleşir. Solucanlar kötü kokuların kaynağı olan anaerobik bakterilerin oluşumunu engeller.

Daha geniş bir açıdan değerlendirilecek olursa atıkların dönüştürülmesi birçok sebeple iyidir :
  • Daha az çöp torbası
  • Çöp taşımasının azalması > karbon salınımının azalması
  • Çöp yakımının azalması
  • Çöplerin daha az dolması

Zayıf yanları


Oldukça hassas bir mini ekosistem barındıran solucanlı kompost kutusu dikkatle izlenmelidir. Solucanların ölümüne ya da zararlı böceklerin gelişimine sebep olacak hatalardan kaçınılmalı.

Soluncanlı kompost, vermikompost sistemleri

Vermikompost sistemi hassas bir dengeye sahip olan mini bir ekosistemdir. Dolayısıyla daimi olarak denetim gereksinimi duyar ve solucanların ölümüne yol açabilecek ya da sisteme zararlı böcekleri çekebilecek hatalara düşmemek gerekir.

Farklı modeller

Vermikompostu birçok farklı modelle gerçekleştirmek olasıdır. Bu kaplar tahtadan, plastikten ya da polistirenden olabilir. Kapları genel olarak aynı avantajları sağlayan üç sınıfa ayırabiliriz: avantajlar ve sonuç açısından aralarında fark yoktur ancak fark kendini pratiklik konusunda gösterir. Piyasada birçok solucanlı kompost kutusu sistemi markası bulunmaktadır. Bu markalar çeşit çeşit vermikompost sistemleri ve kitleri üretmektedirler.

1/ Dikey


Bu konum için alt kısmında musluk sistemi bulunan bir bidon yeterlidir. Atıklar üst kısımdan tıpkı çöp kutusunda olduğu gibi yerleştirilir. Bu sistem basit olduğu kadar masrafsızdır ve fazla yer kaplamaz. Ancak toplama işlemi nispeten zordur. Kabın içinden atıkların tümünü çıkartmak ve henüz çözülmemiş olanları yeniden içeri yerleştirmek gerekir.

2/ Yatay

Bu sistemde iki hatta daha çok hazne kullanılır. Böylece haznelerden biri dolunca diğer hazneye geçilebilir. Hazneler arasında atıkların geçmesi engellenir. Bir hazneden bir diğerine yalnızca çözülmeyi kolaylaştıracak olan solucanlar geçer.

Bu sistemde kompost sıvısı toplanması için bir hazne gerekir.

Bu sistemin başlıca zorluğu solucanların hazneler arasında eşit olarak dağılmıyor oluşu ve haznelere arasındaki engelden dolayı üst kısımdaki atıklardan çok yararlanılamamasıdır.

3/ Döner plaklı

Bu son sistem en yaygın olarak kullanılan sistemdir ve tartışmasız en pratik çözümdür. Bu sistem de çoklu hazne fikrinden yararlanır ama burada hazneler üst üste yerleştirilir. Bu sayede haznelerde tam bir rotasyon elde edilir : vermikompost alt kısımda kalır atıklar ise üstten eklenir. Alt kısım daima sıvı gübrenin toplanması için kullanılır.

Yatay sisteme oranla bu sistemin avantajı solucanların doğal hareketidir çünkü bu sistemde solucanlar doğal olarak yukarıya doğru ilerlerler. Bu aynı zamanda daha homojen bir dönüşüme olanak sağlar. Havalandırma da daha iyi gerçekleşir.

Üç ya da daha çok katlı oluşturulan bu sistem hasatı kolaylaştırır. Taze atıklar üstte olduğundan geriye yalnızca vermikompostu toplamak ve alttaki katı üste yerleştirmek dışında birşey kalmaz.

Ev yapımı solucanlı kompost kutusu

Solucanlı kompost kutusu sistemini evde yapmak da mümkündür. Ahşaptan ya da plastik sandalyeler vasıtasıyla yapılabilir.

Dönüştürülmüş malzemelerle

Gerçekleştirmesi kolay olmasıyla birlikte dönüştürülmüş malzemelerden bir kompost sistemi kurmak hem en ekonomik hem de en ekolojik yöntemdir. Bunun için en basit yol polistiren kutular kullanmaktır (balık satan mağazalarda bulunur).

Polistren kutuları pazar atıklarının arasında ya da bir balıkçıdan temin edebilirsiniz. Sisteminizi kurmak için sağlam ve aynı boyutlarda olan üç kutuya, uygun bir kapağa ve polistiren parçalarını kesip diğer kutulara yönlendirmeye yarayacak olan dördüncü bir kutuya ihtiyacınız olacak. Kutuların iç içe girebilmesi sisteminize istenmeyen girişlerin sınırlanması açısından etkili olacaktır.

İlk kutu solucan sıvısınn toplanmasına yarıyacaktır. Sıvının akmasını engellemek için kutunun içine bir naylon torba yerleştirebilirsiniz. Kutuyu yerden biraz yükseltip altına başka bir kap da yerleştirebilirsiniz.

Diğer iki kutunun dibinde fazla suyun çıkmasını ve solucanların geçmesini sağlayacak şekilde birçok delik bulunmalıdır. Delikleri açmak için büyükçe bir tornavidadan yararlanabilirsiniz. Kutuların eğer yan kısımlarında delikler varsa dördüncü kutudan polistren parçacıklar kesin ve delikleri kapatın. Daha sonra delikli kutulardan birini solucan çayı toplayıcısının üzerine yerleştirin. Bunun içini ağzına kadar solucan ve atıklarla doldurun. Ardından üçüncü kutuyu yerleştirip aynı işlemi yenileyin. Üçüncü kutu da dolduğunda ikinci kutudaki vermikompostu alabilir ve kutuyu sistemin tepesine koyarak döngüyü sürdürebilirsiniz.

Solucan gruplarına genel bir bakış

Toprak solucanları genel üç gruba ayrılırlar. Dünyada binlerce toprak solucanı bulunmaktadır.
  • Çöp solucanları (Epigeic) , toprağın üst katmanlarında yaşar. Organik maddeler ve çözülmekte olan bitki örtüsüyle beslenirler. Örneğin: kırmızı Kaliforniya solucanı (Eisenia andrei), Dendrobaena subrubicundus, Eisenia eiseni, Lumbricus rubellus ve Eisenia fetida)
  • Sığ toprak solucanları (Endogeic), orta boyludur. Bunlar toprağın içine (dikeyine ve yatayına) daha derin oyuklar oluştururlar. Toprak ve organik madde karışımından beslenirler.
  • Derin tünel kazıcı solucanlar (Anecic), oldukça büyük boylu olan bu solucanlar dikey kazılmış oyuklarda yaşarlar, geceleri toprağın yüzeyine çıkarak organik maddelerle beslenirler ve geri dönerler.

Başka bir bakış açısıyla da baktığımızda, iki solucan grubu olduğunu söyleyebiliriz :
  • Kazıcı solucanlar (sığ toprak solucanları ve derin tünel kazıcı), bunlar toprakta oyuklar oluştururlar. Bu solucanlar vermikompst sistemi için uygun değildir. rolleri daha çok toprağı havalandırmak, sulamak ve yapılandırmakla sınırlıdır.
  • Toprağın yüzey katmanlarında yaşayan çöp solucanları. Çözülümüne yardımcı oldukları organik maddelerin içinde çoğalırlar. Kazıcı solucanlardan daha az yaşar ve daha çabuk çoğalırlar.

Solucanlı kompost kutusu için kullanılan solucan türleri


Avrupa’da ve ılıman ülkelerde solucanlı kompost kutusu sistemi için üç tür solucan kullanılmaktadır. Bu solucanlar iştahları ve hızla çoğalıyor oluşları açısından tercih edilmektedirler. Eisenia fetida, Eisenia andrei ve Eisenia hortensis.
Bu farklı türler sistemdeki organik maddelerin dönüştürülmesini hızlandırmak üzere birarada kullanılabilirler.

Kompost solucanları nereden bulunacak ?

Solucanlı kompost kutusu solucanları genellikle sistem satın alınırken sistemle birlikte verilir. Aksi taktirde başka çözümler de mevcuttur. Bazı internet siteleri bu solucanları adresinize postalamaktadır. Vermikompost sistemi olan arkadaşlarınız varsa onlardan size solucanlarından verebilirler. Kırsal bölgelerde toprağın üst kısımlarında çözülmekte olan organik maddelerin ya da gübrelerin içinde bu solucanlardan bulabilirsiniz.

Yerleştirilmesi

Kompost solucanları 15 ila 25 derece arasında etkilidirler. Bu ısı sınırları içerisinde kalınacaksa vermikompost sisteminizi dışarıya da yerleştirebilirsiniz. Yaz mevsiminde sisteminizin güneşten korunan bir yerde oluduğundan emin olun. Kışın dönüşüm faaliyetini sürdürmek isterseniz sisteminizin donmaması gerekmektedir. Bu durumda sistemin bir garaj ya da kav gibi kapalı bir ortamda bulunmasını tercih edin. Sisteminizin görünümü içeriye yerleştirilmesine izin veriyorsa onu atıkların oluştuğu bölgeinin yakınlarına yerleştirebilirsiniz. Örneğin mutfak dönüşüm sisteminizin yıl boyunca faal olması için uygun bir konumdur.

silverain13 Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön