Bunlara leş kaktüsü, leş bitkisi (İngilizcede carrion plant) denilmesinin sebebi çiçeklerinin kokuşmuş et gibi, hayvan ölüsü gibi kokmasından dolayıdır. Bitkiler çiçek açarak genellikle güzel kokularla böcekleri cezbediyor. Böcekler bu sayede çiçekten çiçeğe dolaşıp polenleşmeyi sağlıyor. Bazı bitkilerse leşleri kurtlandıran böcekleri ve leşlerle beslenen böcekleri aynı amaçla çeker. Bunların kokuları aynen ölü hayvan gibidir.
Stapelia grandiflora
Apocynaceae familyasından iki ayrı cins (Stapelia ve Orbea) leş çiçeği diye tanınmıştır. Bu ikisi önceden Stapelia cinsi olarak kabul ediliyordu. 1975 yılında ayırmaya gerek duymuşlar ve birçok stapelia türü Orbea cinsinden sayılmış.
Stapelia: Esas leş çiçeği bunlardır. Stapelia cinsinin 43 kadar türü var. Çok yetiştirilen iki türü Stapelia grandiflora ve Stapelia gigantea. Türlerinin çoğunluğunun çiçekleri leş kokuludur. Hoş kokuluları hem az hem nadir görülürler (örnek: S. erectiflora ve S. Flavopurpurea). Stapelia türlerinde yapraklar çok küçük ve çok kısa ömürlüdür. Gövde uzadıkça dökülürler. Gövdeleri güneşte kızarır, morlaşır. Doğada en çok dağlık arazilerde, suyu kuvvetlice süzdüren topraklarda yaşarlar. Kumluk ve kıraç yerlerde pek görülmezler.
— Stapelia gigantea en iri çiçekli türüdür. Çiçekleri 10 cm ile 40 cm genişliklerde büyük olabiliyor. Çiçeklerin taç yaprakları uzun ve kuyrukludur.
— Stapelia grandiflora, çiçekleri S. gigantea kadar büyük olmamasına rağmen daha iyi daha sağlam ve büyük gövdelidir. Bu sebeple daha fazla yetiştirilir. Gövdeleri 30cm kadar yükselebilir. Çiçekleri çeşidine ve şartlara göre 15cm genişliğinde olabilir. Koyu renkli çiçekler genelde mor tüylüdür.
Yukardaki iki türün gelişim ve çiçeklenme zamanı ilkbahar ortasından sonbahar ortasına kadardır.
Orbea cinsinin 56 türü var. Tamamen yapraksız gelişirler. Bazı Orbea türlerinde gövde tepeden horoz ibiği şeklinde gelişim gösterir. Güneşte kızarırlar. Orbea türleri leş kaktüslerinin en kolay yetiştirilenleridir. Çiçekleri de daha güzeldir.
— Orbea variegata bu cinsin en tanınmış türüdür. Anavatanı Güney Afrika’nın batısı olup bu bölge kış yağışlarını fazla alır. Dolayısıyla Orbea variegata’nın gelişim zamanı kış ve ilkbahar aylarıdır. Yaz sıcaklarında dinlenirler.
Stapelia gigantea
Leş çiçeğinin türlerinin yetiştirilmesi, bakımı
Açık havayı, havadar yerleri severler. Yazın öğle civarı güneşinden korunmaları gerekiyor. İklimi uygun memleketlerde yer örtüsü olarak kullanılabilir. Kış soğuklarına dayanıklılıkları türlere göre değiştiği gibi bir türün hibritlerine, cültivarlarına göre de değişir. Stapelia grandiflora ve Orbea variegata türleri havası nemli yerlerde -8°C dereceye, havası kuru olan yerlerde -4°C veya -5°C dereceye kadar dayanabilir.
Çiçek açma zamanları her iki ana cinste de türden türe farklılık gösterebilir. Birçok türün gelişim ve çiçeklenme zamanı yaz aylarıdır. Bazılarının kış ve ilkbahardır. Sulamayı azaltma, dinlendirme zamanlarını türün özelliğine göre bilip ayarlamak lazım. Çoğunluk türler Güney Afrika’ya aittir. Ay isimleri yanıltıcı oluyor. Yabancı kaynaklardan bilgi ararken dikkatli olmalısınız. Örneğin oralarda February (şubat) yaz ayı, July (temmuz) kış ayıdır.
Sulama: Su mutlaka birkaç gün iyice dinlendirilmiş tortusu giderilmiş olmalı. Dinlenme zamanında nadiren, pörsüyüp büzüşmeyecekleri sıklıkta, gelişim zamanlarında daha sık; toprak bir hayli kurudukça sulamak gerekir.
Toprak: Güvenilir marka çok sağlıklı bir kompost toprağa 1/3 oranında ince ponza taşı karıştırın. Uzmanlarının tavsiyesi şöyle: İyi bir kompost toprak + verimli bir arazinin üst yüzey toprağı + yıkanmış dere kumu karışımı. Asitli toprakları sevmezler. Nötr (pH 6.5 – 7.5 aralığında) ya da hafif alkalinli toprak gerekiyor.
Saksı: Suyu emen, kalitesiz toprak saksı kullanmalısınız. Kökleri fazla olmaz, derin saksı istemez. Yayvan, alçak saksılarda yetiştirin. Merkezden dışa doğru yeni gövdeler çıkararak çoğalır genişler. İki yılda bir toprak ve saksı değiştirin.
Orbea variegata
Güneş ihtiyacı: Yeri çok kuvvetli aydınlık olmalı. yazınğle vakti civarı güneş filtrelenmiş olacak. Yaz boyunca direkt güneş sabah güneşi ya da akşam güneşi şeklinde olmalı. Kışın daha kuvvetli güneş.
Bitki bitlerine dikkat: Bitki bitlerinin gözle belli olmayan zararları sonucunda zarar görmüş dokularda mantar hastalıklar türer, hızla yayılan çürümelere dönüşür. Leş çiçeği yetiştiriyorsanız elinizin altında bitki bitlerine karşı ilaç hazır bulunmalı.
Çürümelerde yapılacak şey: En sağlıklı parçaları kesin, aşağıda çoğaltma kısmında yazdığım gibi yapın.
Besin: Gelişim zamanlarında seyrek olarak genel amaçlı bitki besini verilmeli. Bulabilirseniz asit çeşitleri fazla olmayan besin daha iyidir.
Çoğaltılması: Leş çiçeklerinin çelikle ya da kökten ayırmayla çoğaltma zamanı hızlı büyüme gösterdikleri zamandır (ki köklenmeleri kesin olsun) bu da türden türe değişebilir. Bir parçası kesip alınarak ya da gövdelerden biri çekip ayrılarak çoğaltılır. Keserek aldığınız parçayı ise kesik yerin kuruması için bir iki gün açıkta bekletin. Sonra dikmeyip yeterince nemli olan toprağın üstüne yatırın. Alt kısımdan köklenir, yeni gövdeler oluşturur. Stapelia türleri çürümelere fazla yatkındır. Orbea türleri daha dayanıklıdır.
http://www.bitkivecicek.com/les-cice...pelia-ve-orbea