Bonsaide thread-grafting yöntemiyle yeni kök aşılama

[memet]

Bonsai4Me :: Bonsai from the UK
İnternet sitesinde, Harry Harrington'un bonsai üzerine makalelerinden üçünü, iznini alarak Türkçe'ye çeviriyoruz. Çevirileri tamamladıkça ekleyeceğiz.
Çeviri: Sakaki/ Taner Tuncer

NOT: Thread-grafting terimi için internette "dal aşılama", "dal ekleme aşısı", "dal çıkarma aşısı" gibi terimler kullanılmakta. Bu çeviride "thread-grafting" için "dal aşısı/aşılama" karşılığı kullanılmıştır.

Bölüm/1

Dal aşılama, bonsai meraklıları için açık ara en kolay ve en güvenilir aşılama yöntemidir. Normalde, bir bonsaide yeni dallar oluşturmak için kullanılan genç ve esnek bir sürgün, ağacın gövdesinden geçirilir.
Sürgünün büyümesi ve kalınlaşmasıyla birlikte, sürgünün ve gövdenin kambiyum (Büyütken doku) tabakaları kaynaşır ve birleşir veya aşı yapılır.
Dal aşıları ayrıca bir bonsaiye yeni kökler kaynaştırmak için de kullanılabilir. Aşağıda gösterilen alıç ağacında (Crataegus monogyna), ağacın nebarisini geliştirmek amacıyla yeni bir kök gerekmektedir ve bu da genç bir Alıç fidesi dal aşılama yöntemiyle aşılamak suretiyle elde edilir.

Yeni kökleri hem dal aşılama (thread grafting) hem de yanaştırma aşısı yöntemiyle aşılamak, aynı derecede uygulanabilir tekniklerdir ve ayrı ayrı kullanılabilecek teknikler olduğu kadar birlikte de kullanılabilirler.


makale1.jpg


Resimde Alıcın kökleri söküldükten hemen sonra görülmektedir. Bu türün tipik bir özelliği olan ve derinlere doğru gelişim gösteren kazık köklerin yanı sıra, söktüğüm bu ağaçta kök yumağında biraz ince/kılcal kökler de mevcuttu.
Resimde sökme anındaki kök yumağı görüntülenmektedir. Ağaç, az miktarda bataklık yosunu (sphagnum moss) eklemek suretiyle elde ettiğim inorganik bir toprak karışımına ekildi.

makale2.jpg

3 yıl sonra, aynı kök yumağı kök budama işleminin ardından.
Yanlara uzanan yüzey köklerinin çok düz ve konik olmayan bir yapıda olmasına karşın, nebari ve kök yayılımı iyi bir gelişim gösterdi ve köklerde dallanmayı artırmak amacıyla seçici budama işlemleriyle zaman içinde daha da geliştirilecektir.

makale3.jpg

Ağacın saksı değişimi yapıldığında, eski ve kalın kazık köklerin bir tanesinin her iki tarafının da çirkin ve çıplak olduğu açıkça görülmektedir.
Yeni yüzey kökleri geliştirmenin, bazıları biraz da şans gerektiren birçok yolu vardır. Yeni bir kökü dal aşılama yöntemiyle aşılamak, nebariyi geliştirmenin nispeten daha hızlı ve başarı oranı yüksek bir yoludur.

makale4.jpg

Dal aşısı için kullanılan fide ana ağaç ile aynı cinsten olmalıdır, fakat aynı türden başka bir ağaç olması da tercih edilebilir. Farklı türler (örneğin Acer campestre (Ova Akçaağacı) ve Acer palmatum (Japon Akçaağacı) birbirine aşılanabilir, ancak kabuk renkleri ve büyüme hızları uyumsuzdur. Bu durum, ilerleyen yıllarda aşının suni bir görünümde olmasına sebep olacaktır.
Dal aşılama işleminin İlkbahar mevsiminde, fidede tomurcuklanma başlamadan yapılması önemlidir, çünkü bu tarihlerde sürgünler kabarmaya başlar ve fideyi aşı deliğinden geçirirken zorlanma yaşanmaz.
Fidenin kökleri açığa çıkarılır ve varsa yan dalları alınır/uzaklaştırılır.

makale5.jpg

Bonsainin gövdesinde bir delik açılır.
Dal aşısı için açılacak deliğin, tam doğru konumda olmasını sağlamak amacıyla giriş kısmından açılması tercih edilse de, eğer ağaç zaten saksıya yerleştirilmiş haldeyse bu zor olacaktır.
Aşının çıkış deliğini görülemeyecek şekilde gizlemeye çalışın (ağacın arkasına gelecek şekilde).
Fidenin delikten zarar görmeden geçirilebilmesi için, çapı fide çapından az daha geniş olan bir ahşap delme ucu kullanın. Ancak deliğin çok geniş açılması, aşının tutması için gereken sürenin uzamasına neden olacaktır.

[memet]

makale6.jpg

Fidenin deliğe uyması için daha geniş çaplı matkap uçlarının kullanılması gerekirse, ilk önce bir kılavuz delik açmak amacıyla ince bir matkap ucu kullanınız ve daha sonra doğru genişlikte delik elde edene kadar geniş çaplı uçlarla deliği kademeli olarak genişletiniz.
Matkap ucunun matkap kafasına çok sağlam bir şekilde yerleştirildiğinden emin olunuz; yaş ağaç gövdesi çok dirençli olabilir ve matkap ucunun matkaptan çıkarak ağaç gövdesinin içinde saplı kalmasına neden olabilir.

makale7.jpg

Delme işleminden sonra, fide delikten geçirilerek....
makale8.jpg

…nihai konumuna getirilir.

Bu resimden görüleceği üzere fide, ağaç kabuğu rengine uyumlu olacak ve kazık kök doğal bir çatallanma (ikiye ayrılma) yapacak şekilde seçilmiştir; bu sayede daha doğal bir yüzey kökü oluşur.

makale9.jpg

Fidenin kökleri toprak ile kapatılır ve ana gövdedeki delikler de hızlı iyileşmelerini teşvik amacıyla budama macunu ile yalıtılır.

makale10.jpg

Fidenin ilk yıl boyunca güçlü bir şekilde büyümesi teşvik edilecektir; büyümesi ne kadar hızlı olursa aşının tutması da o kadar hızlı olur.
Fide ve ana ağaç gözle görülür bir şekilde kaynaştığı ve iyileştiği zaman, fidenin üst kısmı, ana gövdede büyüyen kısım olarak sadece kökleri kalana kadar kademeli bir şekilde budanarak kısaltılır.
Sabır esastır; bu ayırma işlemi en az bir sene sürecektir.

[memet]

makale11.jpg

Ana ağaç ve aşının Temmuz 2005 tarihli fotoğrafı

makale12.jpg

Güncelleme: Aralık 2006. Bu yılın Ağustos ayında, dal aşılama yöntemiyle aşılanan fide yerine sıkı bir şekilde oturmuştu. Aşılanan fidenin üst kısmı, taban kısmı ana ağacın parçası olarak kalacak şekilde budanarak uzaklaştırıldı

makale13.jpg

Alıç bonsaisinin kendisi; Aralık 2006.
Bir başka dal aşılama yöntemiyle kök aşılaması; bu defa bir Acer campestre/Ova Akçaağacı üzerinde.

makale14.jpg

Acer campestre, birçok Acer türünde olduğu gibi güçlü bir kök gelişimi gösterir. Dallanma ve konik yapı oluşturabilecek üç tane güçlü yan/yüzey kökü olmasına rağmen; bu üç yüzey kökünün aralarında iki büyük boşluk bulunmakta.
Birçok akçağaçta, yeni köklerin oluşumu, gövde üzerindeki kabuğu kazıyarak basitçe teşvik edilebilir, ancak yeni kökler çıkmaya başladığında, mevcut üç yüzey kökünün kalınlığına ulaşması yıllar sürecektir.
Bunun yerine, kalem kalınlığında üç genç Acer campestre fidanı nebarideki boş kısımlara dal-aşılaması ile aşılanır. Bunların, mevcut yüzey köklerinin kalınlığına ulaşması için gereken süre daha kısa olacaktır.

makale15.jpg

Bu fotoğrafta, üç fidan (yeni kökler) yerlerine (dal aşılamasıyla) aşılanmakta.
Yeni köklerin üzeri toprakla örtüldükten sonra yerlerinden kaymamaları için bir çift kamış çubuğu köklerin arasına yerleştirilmiştir

[memet]

makale16.jpg

Mevcut olan geniş köklerin, daha küçük olan ikincil yüzey köklerine daha rahatça geçiş sağlaması için budanmış olduklarına dikkat ediniz; tıpkı bir bonsaide dal bölümleri arasında düzgün bir geçiş sağlamanız gibi


Harry Harrington
http://www.bonsai4me.com/index.htm

Çeviri:
Taner Tuncer

Makalenin ingilizce aslı için siteyi ziyaret edebilirsiniz.
Thread Grafting New Roots onto Bonsai
Harry Harrington

[tourkana]

Memet ve Sakaki , bu yararlı bilgileri çevirerek güzel bir katkı yapmışsınız , emeğinize sağlık. Teşekkürler.