Kereviz Yetiştiriciliği (Apium graveolens)

[Selahattin Yılmaz]

KEREVİZ

Kereviz, ülkemizde üretim ve tüketim alışkanlığı çok fazla olmayan bir sebze türüdür. İki yıllık bir bitki olup, birinci yıl kök kerevizin yumru şeklindeki patatesi andıran kökü teşekkül eder, ikinci yılda çiçeklenip tohum bağlar. Ancak bu tür içinde yer alan ikinci grup olan sap **** yaprak kerevizlerinde yumru meydana gelmez.

ÖNEMLİ BİR TIBBİ BİTKİDİR

Yüzyıllarca tıbbi bitki olarak yetiştirilen kerevizin sebze olarak kültüre alınması diğer sebzelerden oldukça sonraya rastlanmaktadır. Bugün hem halk arasında hem de modern tıpta, kerevizin yapısında bulunan vitamin ve diğer maddeler nedeniyle iştah açma, sinirleri yatıştırma böbrek ve mafsal hastalıklarında kullanılabilen şifalı bir bitki olduğunda birleşilmektedir.

KENDİNE HAS KOKUSU İLE TANINIR

Kerevizin bünyesindeki eterik yağlardan dolayı yaprak, kök ve tohumunda kendine has bir koku vardır. Bu koku bazı tüketicilerin beğenisini toplarken, bazıları bu kokuyu beğenmemektedir.

NEMLİ DENİZ KIYILARINI SEVER

Kereviz bitkisi ılık ve serin iklimleri sever. Nemli deniz kıyılarında ve kuvvetli topraklarda bol mahsul verir. soğuklara karşı oldukça dayanıklı olduğu halde sıcak ve kurak şartlardan hoşlanmaz. En iyi geliştiği iklim, nispeten serin ve yağışın gelişme periyodu içinde muntazam dağıldığı iklimlerdir.

TINLI-KUMLU TOPRAK İSTER

Kerevizin tercih ettiği topraklar, derin ve süzek, humus ve besin maddelerince zengin, tınlı-kumlu topraklardır. Bunun yanı sıra iyi drene edilmiş turbiyer topraklar da kereviz ziraatı için elverişlidir.

İYİ BİR TOPRAK HAZIRLIĞI

Kereviz ziraatında toprak altındaki yumru şeklindeki kökler ile toprak üstü aksamın iyi bir gelişme gösterebilmesi için toprağın çok iyi hazırlanması gerekir. Bu bakımdan toprak oldukça derin işlenmeli taş, tezek ve diğer yabancı maddeler temizlenerek iyi tesviye edilmelidir.

BİRAZ FAZLA GÜBRE İSTER

Kereviz toprakta uzun müddet kaldığından ve oldukça fazla besin maddesi kaldırdığından, yetiştirilen yerin organik madde ve diğer besinlerce zengin olması gerekir. Bu nedenle dekar başına 3-4 ton kadar iyi yanmış çiftlik gübresini fidelerinin dikiminden önce toprağa yaymak gerekir. Buna ek olarak, toprak analizi yapılmamışsa yine dekar başına 30 kg süperfosfat, 20 kg amonyum sülfat, 25-30 kg da potasyum sülfat gübreleri verilir. İyi bir kök gelişimi için azotlu gübrenin gereğinden fazla verilmemesine dikkat edilmelidir.

FİDE YETİŞTİRMEK ÖZEN İSTER

Yetiştirme işi fide üretimi ile başlar. Bölge iklimine göre Şubat ile Nisan arasındaki dönemde hazırlanan soğuk yastıklara m2 ye 1 gram hesabı ile serpme ya da çizgiye ekim yapılır. Ekim yüze olup, kapak atılmaz, tırmıkla çok hafif karıştırmak yeterlidir. Tahta tokmakla bastırılıp süzgeçli kova ile sulanır. 15-20 günde çimlenen tohumlarda gerekli bakım işleri yapılır.

FİDELER MASURALARA DİKİLİR

Fideler yastıkla gelişirken bir taraftan da esas yetiştirilme yerleri hazırlanır. bunun için dikim yapılacak parsel gübrelenip bel veya pullukla derin olarak işlenir. kesekler dağıtılır, yabancı maddeler temizlenir, tırmıkla yüzü düzlenir. Çift sıralı yetiştirilecekse 50-60 cm genişliğinde, tek sıralı yetiştirme yapılacaksa 30 cm genişliğinde masuralar hazırlanır.

FİDELER 4-5 YAPRAKLI OLUNCA DİKİLİR

Masuraların hazırlanmasını takiben Haziran-Temmuz aylarında yastıklarda 4-5 yapraklı olan gelişmiş fideler yerlerinden sökülür. Fidelerin sökümden zarar görmemesi için bir gün önce bol su ile sulanmalıdır. Dikimi yapılacak fidelerin kök ve yaprakları makas veya bıçakla budanır. Dikimler 30 cm sıra üzeri mesafe ile çepinlerle yapılıp, toprak hafif sıkıştırılır ve hemen can suyu verilir.

KARIŞIK SEBZECİLİK ŞEKLİNDE ÜRETİLEBİLİR

Yazlık hıyar, domates, biber ve patlıcan bitkilerinin arasına kereviz fidelerini dikmek mümkündür. Ancak bu yöntem daha çok amatör üreticilere tavsiye edilebilir. Dikimden 3-4 hafta sonra yabani otları ayıklamak ve toprağı kabartmak maksadıyla ilk çapa yapılır. Çapalama ot yoğunluğuna göre 2 veya 3 kez daha yapılır. Yaz boyunca düzenli sulamaya devam edilir.

6-7 AY SONRA HASAT

Kök kerevizlerinde uygun şartlarda tohum ekiminden itibarın 6-7 ay sonra hasada başlanır. Faydalanılan kısım yumru şeklindeki kökler olduğundan bu köklerin koflaşmadan hasat edilmesi gerekir.

Kerevizler çapa ile gevşetilip, elle çekmek suretiyle çıkarılır. Boğaz kısımları kesilir, iyice yıkanır, alt ve yan kısımdaki ince kökler de temizlenir. Naylon torba, kasa ya da küçük çuvallarla satışı yapılır.

DEKARA 2-3 TON KEREVİZ

Kış mevsimi ılık geçen yerlerde kök kereviz parti parti topraktan çıkarılır. Kışı şiddetli ve donlu geçen yerlerde ise, kerevizlerin hepsi sökülür; ya toprak altındaki silolarda veya mahzenlerde saklanır. lyi bir tohum ve uygun yetiştirme şartlarında dekardan 2500-3000 kg kök kereviz alınabilir.

SAP KEREVİZ

Ülkemizde yaygın üretimi olmayan sap kereviz veya yaprak kereviz sadece yaprak ve sapları için üretilir ve kök oluşturmaz. Yetiştirme şekli kök kerevizinde olduğu gibidir.


Kaynak

[hassoman]

Şu günlerde marketlerin sebze reyonlarında ve semt pazarlarında yapraklı kesilmemiş kereviz bulunabiliyor.
Denemek için en küçüklerinden seçtim... (Beş adet) Kötü ve yaşlanmış yapraklarını ayıkladım. Yaprakları dışarıda kalacak şekilde toprağa gömdüm.
On gün sonraki sonucu fotoğrafladım. Size sunuyorum...
Bir süre sonra yapraklarını maydonoz gibi koparıp salatada, süzme yoğurtla meze yapımında, cacık da vs kullanacağım... Sanırım saksıda da olur... Koparılan yaprağın yerine yenisi çıkıyor...
Bilginiz olsun dedim...

Fotoğrafın solunda gördüğünüz ince yapraklı olanlar geçen yıldan kalan sarımsaklar

[habibe]

Şaşırdım. Hemen denemeli

[habibe]

5 Kök diktim. Bakalım ne olacak.

[habibe]

5 kökten 2 kökü tuttu. Ve şu an tohuma dönüştü.

[malina]

Kereviz dediğiniz böyle olur
Güler'in bahçesinden...

[siniroluyorum]

Benim bahçemde kenarda bir yerde vardı gidip etrafını temizlemem lazım.Tohumlarını alabilirim inşallah.

[balbay]

Sevgili Malina,

Resimlerde ki kerevizin yaprak gövde kısmı çok kısa ve geniş, kök kısmı olağandan büyük ve geniş. Acaba ne kadar süre toprakta kalmışlar? Yetiştiği yer ve toprak yapısı nasıldır.

[İsmail Kuzucu]

İlk olarak tohum tercihimizi iyi yapmamız gerekiyor. Saplık veya kök kereviz?

Sap kerevizde depo kök büyümez ve sadece yukarıda kalan yapraklar verimli hale gelir.

Kök kerevizde ise depo kökler ve saplar birlikte gelişip her iki kısımda kullanılır. Eğer yapraklar fazla yolunursa depo kök kısım aşırı büyür ve şekil bozukluğu geçirir. Ayrıca kök kısmının üstü yolunduğu için kışın donlarda kereviz donar.

(Tohumlar şubat ortası çimlendirilip, mart başı fideliklere ekilmiş olur.)

Aldığımız tohumları 1 gece ılık suda bekletiyoruz. Bekletiğimiz tohumları bir bezin içine alıp oda dıcaklığında nemli kalmasını sağlıyoruz. Bez kesinlikle kuru kalmamalıdır.

Tohumlar bir kaç hafta içinde çimlenme gösterecektir. Bu arada çimlenen tohumların atılması çin yerin sürülüp hazırlanması gereklidir.

Yer hazırlandıktan sonra çimlenen tohumlar sık olmayacak şekilde serpme usulü ile atılır. Üstünü örtmek için hafif gübre veya dere kumu kullanabilirsiniz. Elenmiş keçi yanık gübresi olursa fideler soğuktan etkilenmez ve gelişim iyi olur. Tohumların üzeri en fazla 2-3 cm olacak şekilde örtülür ve sulama işlemi yapılır. (hortumla veya salma su ile değil, fıskiye ile)

Tohumların üzeri her zaman nemli kalmalıdır. Sabah erken saatlerde ve akşam üstü fıskiye ile sulanmalıdır. Aşırı yağmur yağsa dahi tohumlar bundan fazla etkilenmez, önemli olan toprağın üstünün kurumamasıdır.

Fideler geliştikten sonra, ekim zamanı yaklaşınca salma su ile sulanıp çıkarılır. Çıkarılan fideler cuvalla örtülüp gölge bir yere konur. Ekim işlemi artık gelmiştir.

Fideler ekilirken en verimli ekim mesafeleri sıra üzeri 40-50 cm sıra arası 50-60 cmdir. (Kereviz yarı gölgeyi seven bir bitkidir. Ağaç altları bu şekilde değerlendirilebilir)

Tohumlar çimlendi. (10 Mart)


*Bu tarihler arasındaki fotoğrafları gün geçtikçe ekleyeceğim..

(7 Temmuz)
Fidemizin göbek kısmı toprak altında kalmayacak şekilde ekim yapıyoruz.


Köklerin hava almaması için sıkıştırma işlemi yapıyoruz. Bunu yapmaz isek kök hava alır ve fide gelişimini sağlayamaz.


Önceden bu şekilde ekimden sonra can suyu verilirdi, artık damlama sistemi ile sulama her daim yapılabiliyor



(21 Temmuz) Kereviz gelişmeye başladıkça çapası yapılır. En az 2 çapanın yapılması gereklidir.


Sıra arası 100 cm olan bölümden verim alsak bile 50 cmlik alan boşa gitmiş oldu. İdeal ekim aralığı 40-50 cm.

[İsmail Kuzucu]

10 Ağustos kerevizler kök yapmaya başladı. Haftada 2 sulama ile tam verimli bir sonuç almak mümkün..


ve hasat zamanı 21 ağustos..


Köklerin gelişimi


Köklerin kesildikten sonraki hali


ve yıkandıktan sonra pazara yolculuk

[bahcedenn]

İlk önce tohumları ılık suya koyuyoruz.
1 gece ılık suda bekleyen tohumları bir bezin içine alıp oda sıcaklığında ve sürekli nemli kalacak şekilde bekletiyoruz.
Birkaç haftada çimlenmeye başlayan tohumları daha evvel hazırlamış olduğumuz geçici yerine serpme olarak atıyoruz.
Tohumların üzeri en fazla 2-3 cm olacak şekilde örtülür ve sulama işlemi yapılır.

Bu şekilde yapılan çimlendirme işleminde çimlenmiş tohumların üzeri 2-3 cm toprak ile örtüldüğünde cılız çimlenmiş tohumlar 2-3 cm toprak ile zarar görmüyor mu?

Bunun yerine 1 gece ılık suda beklettiğimiz tohumları nemli bir bezin içine alıp, çimlenmesine yakın viyollere alsak daha iyi olmaz mı?

[İsmail Kuzucu]

Kereviz diğer bitkiler kadar kırılma konusunda hassas değil. Hatta yeşil kısmı gözüktüğü zaman toprağa serpseniz dahi onlar yine gün yüzüne çıkıyor.

1 grdan az ise viyole ekim yapılabilir, fakat viyol hacminin çok ufak olması gerekli. Aksi takdirde verim alınmaz. Biz fazla tohum ekimi yaptığımız için serpme olarak ekiyoruz.

Siz bunlar kırılır çıkmaz fazla atayım desenizde onlar hep çıkıyor

2014 yılı kereviz fideleri çıkmaya başladı..

[bahcedenn]

Orijinal Mesaj Sahibi İsmail Kuzucu

Kereviz diğer bitkiler kadar kırılma konusunda hassas değil. Hatta yeşil kısmı gözüktüğü zaman toprağa serpseniz dahi onlar yine gün yüzüne çıkıyor.

1 grdan az ise viyole ekim yapılabilir, fakat viyol hacminin çok ufak olması gerekli. Aksi takdirde verim alınmaz. Biz fazla tohum ekimi yaptığımız için serpme olarak ekiyoruz.

Siz bunlar kırılır çıkmaz fazla atayım desenizde onlar hep çıkıyor

2014 yılı kereviz fideleri çıkmaya başladı..

Eklenti 475043

İyiymiş.
Tohumları kıldan ince olunca çok hassastırlar diye düşünmüştüm. Öğreniyoruz yavaş yavaş.
Bilgiler için teşekkürler. Hayırlı hasatlar...

[limon_sever]

Tohum takas etkinliğinden gelen Sap Kereviz

[efeege]

tohum etkinlikten gelen sap kerevizlerim birazını seyreltip şaşırttım.
bunlarda gelişince gerçek yerlerine dikeceğim...

[limon_sever]

Sap kerevizler 3 günde çok hızlı geliştiler.

[limon_sever]

Sap Kerevizlerin son hali

[torkulu]

tohum takas dan gelen kerevizlerim. çok yavaş büyüyorlar. çimlendikten sonra 1 ay ı geçti neredeyse...

[İsmail Kuzucu]

Sayın torkulu çok erken şaşırtma yaptığınız için yavaş gelişme gösteriyorlar Şaşırtma için fidelerin en az 1 karış büyüklüğünde olması gerekli. Yavaş büyür ama sorun yok havalar ısınınca fazla güneş almayan bir yere koyun ve bol bol sulayın. O saksılar dahi yetersiz gelecektir

[limon_sever]

Sap Kerevizler saksıya sığmaz oldular. Ama şaşırtmak için erken. Daha havalar soğuk ve çok serin.

[limon_sever]

Saksıda 6 kök yetişen sap kerevizlerden birer-ikişer yaprak kopardım...



Sap Kerevizlerin gelişimi devam ediyor...

[torkulu]

kerevizlerin gelişiyor. saksıda 8 kök var. yavaş büyüyorlar ..

[limon_sever]

Maydonozla sap kerevizini melezlesem, geniş yapraklı bir maydonoz çeşidi elde edebilir miyim ki?

[MeyveliTepe]

Fideleri sebze adalarının birer köşesine dikebilirsiniz. Gevşek toprakta hızla büyür, sapları kalınlaşır, dipte gövde çapı beş santime kadar genişler. Gövdeden verdiği sapları gövdeye zarar vermeden dipten alabilirsiniz. Kurşun kalem kalınlığındaki sapları öylece taze olarak tüketebileceğiniz gibi ince ince doğrayarak yemeklere çorbalara katabilirsiniz. Özellikle et yemeklerine lezzet verir.

[bahcedenn]

Sap kerevizin de kök kereviz gibi yaklaşık olarak 2 karış mesafe ile dikilmeleri uygun mudur?

[MeyveliTepe]

2 karış biraz az olur. Sap kerevizin sap ve yaprakları kök kerevize göre daha fazla büyüyor.

[resimsel]

Tohum takastan sn.meyvelitepe'den gelen kerevizler. acaba sık mı oldular, yoksa böyle mi bırakmalıyım?

[MeyveliTepe]

Evet, çok sıklar. Seyreltmenin dışında fideleri söküp birer tane başka yerlere taşıyabilirsiniz, fazla fideleri komşularınıza verebilirsiniz Sap kerevizin dipteki gövde kalınlığı 5 santime kadar genişler, sap ve yapraklar 75 santim çapında bir daireyi kaplar.

[resimsel]

Sn. meyvelitepe, İlk defa kerevizle tanışıyorum,yemesini severdim ancak yetiştirmek farklı bir şey. Çok değerli bilgileriniz için teşekkür ederim, hemen harekete geçeceğim.

[bahcedenn]

Orijinal Mesaj Sahibi resimsel

Sn. meyvelitepe, İlk defa kerevizle tanışıyorum,yemesini severdim ancak yetiştirmek farklı bir şey. Çok değerli bilgileriniz için teşekkür ederim, hemen harekete geçeceğim.

Sn. MeyveliTepe, bu yaprak kereviz kullanma alışkanlığımız olmayan bir bitki olduğundan ötürü pek te iyi tanımadığımız bir bitki. ''Sap kerevizin dipteki gövde kalınlığı 5 santime kadar genişler, sap ve yapraklar 75 santim çapında bir daireyi kaplar.'' demişsiniz. Bahçede kullanılabilen yer sıkıntısı mevcut. Gönül azar azar çok çeşit yetiştirmeyi istiyor. Bundan dolayı işimizi görebilecek miktarda mümkün olduğu kadar az yetiştirmem gerektiğinden ötürü kaç kök ufak bir ailenin çorba ihtiyacını karşılar?

Bir de sanırım kök kereviz gibi kısmen güneş gören gölge alanları da yaprak kereviz ekerek değerlendirebiliriz.