Tohumdan üretme hakkında ayrıntılı bilgiler

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim

Sevgili dostlar,

Daha önce açmaya söz verdiğim tohumdan üretim başlığını bugün açabiliyorum.

Bu başlık altında tohumdan üretim konusunda 15 yıldır edindiğim bilgi ve tecrüblerimi aktaracağım.

Bu süre içinde birçok kitaptan ve özellikle internette başkalarının tecrübelerinden yararlandım.

Bunları kendi anladığım ve uyguladığım şekli ile pratik uygulamayı ön planda tutarak aktaracağım.

Önce Niçin tohumdan üretmeliyiz?

Aklıma gelenleri şu şekilde sıralayım:

• Tohumdan temin etmek bitki temin etmekten daha kolaydır.
• Tohum çok küçük zarflar içinden dünyanın bir ucundan diğerine kolayca gönderilebilir.
• Böylece internette, başkalarının bahçelerinde gördüğünüz ve piyasada bulunmayan güzel bitkileri kendiniz üreterek sahip olabilirsiniz
• Tohumdan üretim çok daha ucuza mal olur (yerlisi piyasada varsa her zaman değil
• Başarı oranınız arttıkça üretmenin mutluluğunu tadarsınız

Yukarıdaki listeyi daha da uzatabilirsiniz.

Şimdi gelin sizlerle tohumdan üretim önemli noktalarını adım adım gözden geçirelim.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Dikkat edilecek konular

Tohumdan üretmek tabiatın verdiği canlı bir yumurtayı ekip, çimlendirmek, büyütmek, yaprağını, çiçeğini, meyvesini görüp keyif almaktır.

İnsan ile bir karşılaştırma yaparsak, dışarıda yapay olarak döllenmiş yumurtayı ana karnına yerleştirmek, orada tutunup yaşamasını, embriyo, cenin çocuk olmasını sağlamak, doğurmak, emzirmek, beslemek, büyütmek, yürütmek,...ye benzer.

Benzetmeme abartılı demeyin. Dikkatli bakın iki süreç arasında aynı adımları göreceksiniz.

Benzetme tabii ki bir yerde abartılı!

Dışarıda döllenmiş yumurtadan bir bebek sahibi olmaya çalışan bir anne bu süreç başarısızlıkla sonuçlandığında sonuç bir felakat olur. Allah kimseye böyle bir şey göstermesin.
Tohumdan bir bitki üretirken başarısızlık olursa dünyanın sonu değil başka bir tohumla bir daha başlarsınız.

Bu benzetmeyi şunun için yapıyorum.
Eğer tohumun bitki haline dönüşü iyi anlaşılırsa ve aynı çocuk yetiştirmede gösterdiğimiz

• bilgi,
• hijyen,
• özen,
• şefkat,
• dikkat,
• sevgi

gösterilirse tohumdan bitki üretimi çok kolay ve zevkli hale gelir.

Çocuk yetiştirmiş hanımların ( ve anne adaylarının) yukarıda söylediklerimi iyi değerlendirdiklerini zannediyorum.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Çimlendirme kapları

Çimlendirme kapları çok değişik olabilir.

Ben hep daha önce fide aldığım kapları kullanıyorum. 7-8 cm kenarlı kare kaplar benim ihtiyacımın çoğunu karşılıyor. Daha büyüğüne gerek yok.

Kare olanları tercih ediyorum çünkü daha sonra mini seraya veya tepsiye yerleştirirken yer kaybetmiyorum.

Başka herhangi bir plastik kap olabilir.

Ama suyun süzülebilmesi için dibine yeterli miktarda delik açmak lazım.

Kapların temizliği ve sterilizsayonu çok önemli.

Özellikle tekrar tekrar kullanılan kaplara bulaşmış mantar ve bakterilerin yeni çimlenen fidelere zarar vermemesi (çökerten, vb.) için kullanılan kapların mutlaka sterilize edilmesini tavsiye ediyorum.

Bu işlem için bir kova suya 1 kapak çamaşır suyu ilave edip kapları bu karışım içine atın, bir süre sonra bulaşık fırçası benzeri bir fırça ile özellikle içini iyice fırçalayın ve iyice durulayın. Bu işlem yeterli olacaktır.

Aşağıda kullandığım kaplardan örnek fotoğrafları görebilirsiniz:

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - 15 sene önceki ilk deneyimim

Önce 15 sene önceki kendi ilk tecrübemi anlatayım da hem biraz gülün hem de cesaret gelsin.

Bahçeli evimize taşındık. Tamam dedim ben artık çiçek de yetiştiririm.
Nereden bulduysam cam güzeli tohumu buldum.
Torf nedir bilmiyorum. Bilsem nereden bulacağımı bilmiyorum.
Bu iş bizim bahçenin güzel bir yerindeki toprağından olur dedim.
Bir kap buldum. İçine gözüme kestirdiğim yerden, ince, güzel toprak koydum.
Tohumları ektim. üzerlerine biraz daha toprak serptim. Suladım.
Işık ve sıcak diye okudum. Evin içinde öyle yerler var ama eşim oraya izin vermiyor.
Neyse soğuk limonlukta arada sırada yanan kaloriferin üstüne koydum.

Ondan sonra da sabah akşam gidip gözünün içine baktım.

Ne mi oldu?

Heyecandan öldüm bittim. Birkaç tanesi çıktı. Çok mutlu oldum.

Bugün geriye baktığımda şu hataları yaptığımı farkediyorum:

1. Plastik kaba su tahliye delikleri açmamıştım
2. Kabı sterilize etmemiştim
3. Toprak en son kullanılacak çimlendirme ortamı. Onu kullanmıştım ama onu da sterilize etmemiştim. Cam güzelleri tohumları çok küçüktür ekildikten sonra üzeri örtülmez ben örmüştüm.
4. Ektikten sonra bir de sulamıştım. Halbuki ekim nemli ortama yapılır sonradan üstten sularsanız tohumları yerinden oynatırsınız, küçük tohumlar suyla beraber akar gider.
5. Cam güzeli çimlenmek için bol ışık ister (ama direk güneş ışığı değil) ben karanlıkça bir yere koymuştum.
6. Kalorifer radyatörünün üzerine koymuştum ama kalorifer o bölgede çok seyrek yanıyordu.

Anlayacağınız herşey eksik veya yanlıştı.

Ama heyecan ve ilgi tamdı.

Bu sayede birkaç tohum çimlendi.

Bu sayede bilgi birikmeye başladı.

Haydi siz de kolları sıvayın.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Çimlendirme torfu

Tohum çimlendirme ortamında şu özellikler aranır

• Yüksek su tutma kabiliyeti
• Geç kuruması, kazaen kuruyunca kolayca tekrar ıslatılabilmesi
• Yeterince hava tutabilecek gözenek
• Tohumu iyice sarmalayacak tane büyüklüğü
• Steril, hijyenik

Görüldüğü gibi çimlendirme torfundan besleme özelliği beklenmemektir.

Bu ortamı en iyi çimlenlendirme torfu(=germination substrate) sağlar.

Bugün bu ortamı en iyi yosun bazlı çimlendirme torfları sağlamaktadır.

Tabiatın dengesini korumak, yosun bazlı torf alanlarının yok olmasını önlemek için dünyada bu cins torfların yakın bir gelecekten itibaren kullanılması yasaklanmış. yerine ne kullanılacağını dünya harıl harıl araştırıyor.

Ama izin verildiği sürece bundan yararlanmak gerekir.

Piyasada çok değişik marka çimlendirme torfu var. Galiba en iyisi Klansmann Potgrond P. Türkiyedeki ithalatçısı Dr.Tarsa.

Bitki yetiştirme bölgelerinde (Antalya, Yalova) briçok bayisi var. Internet kanalı ile ulaşılabilir.

Bir sorun: bu torflar 70-80 litrelik torbalarda 25-35 TL arasında satılıyor.

Bu şekilde alınıp, her kullanımdan sonra ağzı güzelce bağlanıp rutubetinin kaçması önlenirse bozulmadan yıllarca kullanılabilir.

Başka bir çözüm birkaç kişinin bir torbayı bölüşmesi.

Artık bir çok internet sitesinde bu ihtiyaca cevap vermek için torbalar bölünmüş 2,5, 10 litrelik torbalar halinde satılıyor. Litre fiyatı biraz daha pahalı oluyor ama toplam maliyeti daha ucuz oluyor.

Piyasada başka markalar da var. Çeşitli kaynaklardan arayıp bulabilirsiniz.

Ben en son SmoothGarden temin ettim. Adının yabancı olduğuna bakmayın, İstanbul'da Pendik te bir firma. Galiba kapıda ödemeli de gönderiyorlar.

Çimlendirme torfu kendisi yeterince nemli geliyor. Onu ayrıca ıslatmak gerekmiyor.

Çimlendirme torfu geldiğini aşağıdaki resimde görüldüğü gibi koyu kahverengi, çok küçük taneli, el ile kolayca ufalanan bir görünümde olmalıdır:





Sterilizasyon: Torfu da kullanmadan önce strelize etmeliyiz. Ben bunu şöyle yapıyorum.

Torfu yaklaşık iki kiloluk naylon torbalara koyuyorum. Ağzını bağlıyorum. Daha sonra fırında patlamasın diye kürdan iki birkaç delik deliyorum.



Sonra 80 derecede 10 dakika tutarak sterilize ediyorum. Bu şekilde torfun içinde bulunabilecek mantarlar, zararlı böcek yumurtaları, yabani tohumlar etkisiz hale geliyor. Ben bu işlemi mikrodalga fırında %100 de 10 dakika tutarak yapıyorum.

Sterilizasyon kendimiz yaptığımız veya kaynağı tam olarak bilinmeyen torflar için çok önemli.

Bu basit işlemi yapmamaktan dolayı emekler boşa gidebilir.

Torf soğutulduktan sonra kullanıma hazır hale geliyor.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Tohumlar


Tohum ve çimlenme hakkında bazı özet, kısa bilgiler vermek istiyorum.

Çiçeğin (erkek) tozu arılar, böcekler veya rüzgar yardımı ile (dişi) ovaire' e ulaşınca döllenme oluyor ve tohum oluşuyor.

Tabiat bu oluşan tohumun hemen olduğu yerde yeniden çimlenmemesi, kışın yemek üzere saklanabilmesi, kışı atlatıp gelecek mevsim aynı yerde yeniden yetişebilmesi, rüzgar, kuşlar, böceklerle yeni uzak yerlere, şimdilerde internetten sipariş eden dünyanın öbür ucundaki meraklılarına taşınabilmesi için, tohumların içine çimlenme engelleyicileri (inhibitörler) yüklüyor.
Bu bazen kalın bir kabuk (ceviz, fındık, kızılcık,... ) şeklinde de olabiliyor.

Tohumun bu özelliğini kazanabilmesi için dalında güzelce kuruması gerekir. Erken davranılırsa kuru bir yerde kurutmaya devam etmek lazım.
Geç kalınırsa tohumların kapsülünden dökülüp ziyan olması veya kuşlar ve böceklerin yemesi mümkün.

İşte çimlendirme bu "çimlenme engelleyicisinin" etkisini kırmak, yok etmek ve tohumun önünü açma işlemidir.

Bunun genelde uygun miktarlarda nem, ısı ve ışığı sağlayarak yapılması yeterlidir.

Bazı hallerde karanlık ortam, bazı hallerde bir yaz ve kışları simüle eden bir süre soğukta ve bir süre sıcakta tutma (Stratification=Soğuk ve nemli katlama) ve kabuğun mekanik veya kimsal yollarla aşındırılması (Scarification) yöntemleri de kullanılıyor.

Ama bu safhada bunlara takılmayın, ileride bu konulara tekrar değineceğiz.

Bu şekilde toplanan tohumlar ben küçük zarflarda, zarfları da buzdolabının sebzelik bölümünde saklıyorum.
Cinslerine göre bu şekilde kuru ve soğuk bir ortamda (4-5 derece) uzun süre saklanabiliyor.

Bu sene ekeceğim tohumlar üç kaynaktan geldi. Geçen sene bahçemden topladıklarım, Jelitto'dan getirttiklerim, RHS (Royal Horticultural Society) ve NARGS (North American Rock Garden Society) nin üyelerine göndediği tohum dağıtım listelerinden seçtiklerime karşılık gönderilenler.

Ekim öncesi görünümleri şöyle idi.Bürn zarfların üzerlerine içindeki tohumların adlarının yazılmış olduğunza dikkatiniz çekerim:

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Tohumların ekilmesi I

Tohumları ekme vakti geldi.
Burada müsamahanıza sığınarak ekmek ile dikmek arasındaki fark konusunda bir hatırlatma yapma istiyorum.
Türk Dil Kurumunun sözlüğüne göre bizi ilgilendiren anlamları şöyle:

Ekmek = Bir bitkiyi üretmek için toprağa tohum atmak veya gömmek.

Dikmek= Bir cismi dik olarak durdurmak. Yetiştirmek için bir bitkiyi toprağa yerleştirmek.

Özetle
tohum ekilir,
fidan, bitki, ağaç,.., dikilir.

Tohumlarımızı ekmek için önce sterilize edilmiş kabımıza sterilize edilmiş çimlendirme torfunu kenarının 1 cm altına kadar dolduralım, hafifçe bastırarak üzerini düzleyelim:







Tohumlarımızı yavaşça ve dikkatlice torf üzerine eşit olarak yayılacak şekilde ekelim:






Bir iki kaptan fazla ekim yapıyorsanız hangi kaba ne ektiğinizi hatırlamanız mümkün değil. Daha sonra çimlenen tohumdan ne olduğunu bildiğiniz zaman geldiğinde dahi beyninizi bununla yormayın.
Daha tohum zarfı elinizde iken, tohum üzeri örtülmeden etiketleyin : üzerine tohumun adını, ektiğiniz tarihi, vs. yazdığınız bir etiketi çimlnedirme kabının üzerine yapıştırın.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Tohumların ekilmesi II

Ekilen tohumların üzerini tohumun büyüklüğü kadar kalınlıkta bir torf tabakası ile örtün. Ve hafifçe sıkıştırarak düzleyin.
Toza yakın çok küçük tohumları (cam güzeli, begonya, bazı campanula'lar) hiç örtmeyin yalnız hafifçe torfa bastırın.











Ekim işlemi tamamlanmış kapları nemi kaybolmasın diye şeffaf naylonla örtün. Bu bir cam da olabilir.
Ben eşimin buzdolabına koyarkan kullandığı streç'e dadandım. İyi gerdirilirse kap üzerinde kendisi duruyor.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Çimlendirem ortamının nemi

Tohumları çimlendirmek için genelde nem, ısı ve ışığın uygun bir karışımını belli bir süre sağlanması lazım.

Nem torfun kendisinden geliyor. Eğer uygun çimlendirme torfu kullanılır ve yukarıda tarif ettiğim şekilde ekilirse torf nemini çimlendirmenin sonuna kadar kaybetmez.

Eğer kazara torf nemini kaybederse, kurursa, tohum çimlenmeye başlamamışsa tekrar ıslatarak çimlendirmeyi deneyebilirsiniz. Ama çimlenme başlamışsa tüm bitkicikler ölür.

Kuruyan torfu tekrar nemlendirmek zor ve uzundur.
Hiçbir zaman üstten sulamayın, çünkü kuruyan torf suyu suyu tutmaz aşağıya akıp gider. Bu arada tohumları ve çimlenmeye başlayan fidelerin köklerini oynatır.
Mecbur kalıp sulayacaksanız çay kaşığı ile veya damlalıkla yapın.

Doğru nemlendirme için, bir kabın içine su koyun ve ektiğiniz kuruyan kabı bu suyun içine koyun. Su yavaş yavaş emilir ve yukarı doğru çıkar.

Sulama çok az ve dikkatli yapılmalıdır. Torf hiçbir zaman ıslak olmamalıdır yalnız nemli olmalıdır.

Aradaki farkı şu şekilde anlatabilirim:

Nemli = avucuna alıp sıkınca su çıkmaz = DOĞRU

Islak = avucuna alıp sıkınca su çıkar = YANLIŞ

Islak ortamda tohum çimlenmez, "boğulur", çürür.

Siz de suyunu da eksik etmedim neden çıkmadı acaba diye hayıflanırsınız.

Tüm çimlendirme süresince çimlendirme ortamı ıslak değil yalnız nemli olmalıdır.


Eğer torfunuz uygun değilse veya doğru tedbir alıp kurmasına engel olmazsanız boş yere tehlikeli bölgelerde cambazlık yapmak zorunda kalırsınız.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Çimlendirme ortamının ısısı

Bu ısı genel olarak 18-20 derece arasındadır.

Tohum paketi üzerinde bu konuda başkaca bir bilgi yoksa veya tohum çok soğuk bölgelerin veya yüksek dağların bitkisi değilse bu sıcaklık ile başlayabilirsiniz.

İleride, kısmet olursa, başka sıcaklıklar ve sıcaklık çevrimleri hakkında bilgi de veririm.

Şimdilik aklımızı karıştırmayalım.

18-20 derece de bizim ev sıcaklıklarımızın seviyesi.

Evin ısınma şekli ve durumuna göre bu sıcaklık arasına uyan bir yer bulmaya çalışmalıyız. Ama bulacağımız yer mutlaka direk güneş görmeyen bol ışıklı bir ye olmalıdır.

Bu sıcaklık aralığı ekilen tohumun çimlendirme oranını en yükseğe çıkarmak için gereklidir.

Sıcaklık 15 derecelerde veya 23 derecelerde ise çimlendirme yine olur ama çimlenen tohum sayısı azalır.

Ama 10 derecenin altına iner veya 25 derecenin üzerine çıkarsa bu oran çok çok düşer.

18-20 derecede tutmak şansımızı en yükseğe çıkarmak için gereklidir.

Tabii ısıyı istediğiniz aralıkta tutmanın en doğru yolu çimlendirmeyi bir mini serada yapmaktır.

Mini serayı satın alabilirsiniz. SmoothGarden de var görünüyor.

Mutlaka başka yerlerde de vardır.

Veya kendiniz yapabilirsiniz. Ağaçlar.net de şu başlıkta epey faydalı bilgi var. Yararlanabilirsiniz.

Hele bir de termostatlı ısıtıcı koyabildiniz mi heyecanınız katlanır da katlanır.

Ben bir fırsatını yaratıp bir mini sera edinmenin çaresini bulmanızı öneririm

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Çimlendirme ortamının ışığı

Çimlendirme ortamının ışığı ısı ve nem kadar önemlidir.

Çimlenme için tohumlar, genel olarak, bol ışığı tercih eder.

Bazı tohumlar karanlık ortamı tercih edebilirler. Onların listesine, kısmet olursa, ileride değiniriz.

Ama başlangıç seviyesinde çimlendirmeye çalışacağınız tohumların tamamının çimlenmek için bol ışığı tercih edeceğini düşünebilirsiniz.

Bunu sağlamak için ektiğiniz kabı, başlık #9 gibi şeffaf bir plastik ile örtün.

Bunu kabın üzerine bir temiz ve ince şeffaf bir naylon torba ile de sağlayabilirsiniz.

Örtmenin amacı tabii çimlendrime ortamının nemini kaybetmemesini sağlamaktır.

kesilmiş bir su şişesini ters çevirerek veya düz bir cam parçası ile örterek de yapabilirsiniz.

Bu şekilde ekilmiş bir kabı pencere kenarına, üzerine direkt güneş gelmeyecek şekilde yerleştirin.

Bu ışık çimlenme için yeterli olacaktır.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Çimlenme süresi

Çimlenme süresi bitkilerin cinsine göre çok değişiktir.

Çimlenme ortamının ısısı, nemi, ışığı uygun ise 1 hafta içinde çimlenen bitkiler vardır.

Bu sürenin öbür ucunda soğukta tutma, sıcakta tutma dönemlerini peşpeşe sıralayarak iki yıla varan sülerde çimlenen bitkiler vardır.

Siz, başlangıç döneminde uğraşacağınız bitkiler için, çimlenme süresini bir hafta ile altı-sekiz hafta arasında olarak düşünebilirsiniz.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Mini serada ekilmiş kaplar

Epeydir her yıl heyecanla tohumdan bitkiler üretmeye çalıştığım için mini sera edindim.

O zaman Türkiye'de bulunmuyordu. Bir seyahatimde yurtdışından taşıdım.

Isıtmalı ama ısı kontrol ünitesi yoktu.

Üç sene önce mini seranın ısıtıcısını termostatla kontrol etmeye başladım. 18-20 derecede tutmaya çalışıyorum.

Isı dışarının ısısından 20 dereceyi aşarsa seranın kapağını açarak havalandırarak soğutmaya çalışıyorum.

Fikir versin diye mini seranın yukarıdaki başlıklarda anlattığım şekli ile dolu halde içini ve konumunu aşağıdaki fotoğrflardan görebilirsiniz.












15 senenin sonunda ulaştığım noktada donanımım her sene bir şeyler ekleyerek iyi bir yere geldi.

Ama işe ne şekilde başladığımı başlık#4 te anlatmıştım.

Başlamak için tüm bu malzemenin tamamlanmasını beklemeyin.

İyice bir çimlendirme torfu ile ısı nem ve ışık koşullarını yukarıdaki başlıklarda anlattıklarıma yakın tutmaya çalışarak hemen başlayabilirsiniz.
Sonra keyif aldıkça, fırsat buldukça geliştirirsiniz.

Haydi durmayın! Bu sene başlamaya karar verin!

[Zeki Yağlı]

Ne Zaman Şaşırtmalı


Şaşırtma gerçek yapraklar çıktından ve biraz geliştikten sonra yapılmalı.

Örneklerle gözden geçirelim.

Aşağıdaki kapta cotyledon'lar çıkmış gerçek yapraklar yok, şaşırtma yapılmamalı:






Aşağıdaki kapta gerçek yapraklar çıkmış ama daha daha küçükler, şaşırtma yapılmamalı:





Aşağıdaki fotoğrafta gerçek yapraklar çıkmış, büyümüş ve kap sıkışık, şaşırtma yapılmalı:





Aşağıda fotoğrafta gerçek yapraklar çıkmış ve büyümüş, şaşırtma yapılmalı, ama ben kap sıkışık olmadığı için acele etmedim:




Umarım yukarıdaki bilgiler yeterince açıklayıcıdır.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Tohumları ne zaman ekmeli?

Teorik olarak tohumun çimlenmesi için gereken şartlar (ısı, nem, ışık, ortam, katlama, vs..) sağlanırsa tohumu yılın herhangi bir zamanında ekip çimlendirebilirsiniz.

Ama esas sorun çimlendikten sonra ne yapacaksınız?

Eğer büyütmek için gerekli şartları sağlayan yeterli büyüklükte seranız varsa gene sorun yok. Çimlendirdiğiniz tohumları büyütüp, çiçeklendirip, meyvesini alabilirsiniz?
Böyle yaparsanız yılın istediğiniz zamanında domates, biber, erik, armut yetişirebilirsiniz.

İşte çimlendirme için gerekli şartları sağlayan seraları olmayan amatörler, yetiştirdiği fideleri kısa bir sonra, bahçeye dışarıya dikmek zorundadırlar.

Bunun için de fideleri dışarıya atmak zorunda kaldığımız tarihten sonra dışarıda don tehlikesi kalmamaış olması lazım. Yoksa fidelerimiz donar, tüm emeklerimiz boşa gider.

Referans alınacak zaman bulunduğunuz yerdeki en son don yapma tarihidir.

Bursa'nın, Ankara'nın, Aydın'ın en son don yapma tarihi tabii ki farklıdır.

Sizin yörenin istatistik olarak en son don yapma tarihini büyüklerden, ziraat odalarından, meteorolojiden öğrenebileceğinizi sanıyorum.

Bildiğimiz sebze ve kolay çiçek tohumları için çimlenme fide büyüme zamanlarını yaklaşık şöyle özetleyebiliriz:

Çimlendirme : 1-2 hafta : 20 derecede
Şaşırtma öncesi büyütme : 1-2hafta : 10-15 derecede, bol ışık
Şaşırtma sonrası büyütme : 2-4 hafta : 10-15 derecede, bol ışık

Süreleri toplarsak en kısa 4 hafta sonra, en çok dört hafta sonra ekilen kolay tohumlar dışarıya dikilme kıvamına gelir.

Bu kıvama geldiğinde dışarıda hala don tehlikesi varsa ve sizin içeride yeriniz yoksa fideleriniz yerleri olmadığı veya uygun olmadığı için kötü büyümeye başlarlar.

Yukarıdaki anlattıklarımıza göre kural şudur:

Tohum ekme zamanı = Bulunduğunuz yerin en son don yapma zamanı - 4 hafta (kolay çimlenen tohumlar için) veya - 8 hafta orta kolaylıktaki tohumlar için.

Özetle içeride uygun yeriniz yoksa acele etmeyin.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Tohum temin ettiğim yerler

Ben bahçemde sebze ve meyve yetiştirmiyorum.

Yalnız süs bitkisi, özellikle çok yıllık bitkiler yetiştiriyorum.

Orada kullandığım tohumları yurtdışından şu adreslerden getirtiyorum.

Swallowtail Garden Seeds, Thompson & Morgan (bu sitede çok güzel sebze tohumları da var) ve Jelitto Seeds.

Eminim hem Türkiyede hem başka ülkelerde başka güvenilir tohum tedarikçileri de vardır.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretimin evreleri

Tohumdan üretimin gereksinimleri birbirinden farklı kabaca üç evreye ayırmak gerekir.

1. Tohumun ekilmesinden cotyledonların açılmasına kadar süren çimlendirme evresi
2. Cotyledonların açılmasından şaşırtmaya kadar süren ekilen kap içinde büyütme evresi
3. Şaşırtmadan yerine dikilmesine kadar büyütme evresi

Bu üç evrenin gereksinimleri çok farklıdır.

1. Tohumun ekilmesinden cotyledonların açılmasına kadar süren çimlendirme evresi

Bu dönemde;

Isı	=Yüksek ( tohumun cinsine göre 15-22 derece arası)
Nem	=Yüksek
Işık	= Normal
Gübre	= Yok

olmalıdır.


2. Cotyledonların açılmasından şaşırtmaya kadar süren ekilen kap içinde büyütme evresi

Bu dönemde;

Isı	=Düşük (10-15 derece arası)
Nem	=Az
Işık	= Bol (Lamba altında günde 16 saat ışık)
Gübre	= Çok az (150ppm)

olmalıdır.

Anlaşılacağı gibi bu evre çimlendirmenin yapıldığı yerden farklı bir ortamda geçirilmelidir.



3. Şaşırtmadan yerine dikilmesine kadar büyütme evresi

Bu dönemde;

Isı	=Düşük (10-15 derece arası)
Nem	=Orta
Işık	= Yüksek
Gübre	= Normal (250-350 ppm)

olmalıdır.


Ayrıca bu dönemde fideler yavaş yavaş dışarının rüzgarına ve güneşine alıştırılmalıdır.

[Zeki Yağlı]

Cotyledonların açılmasından şaşırtmaya kadar süren evrede ışık

Tohumlar çimlenirken ilk açılan, tohumun iki yarısı şeklindeki, sürgünlerin gerçek yaprak olmadığını söylemiştik. Bunları adı cotyledon (=kotiledon).

Gerçek yapraklar daha sonra bu cotyledonların ortasından gelir.

Bunları hatırlatma için şu başlığa bakmanızı tavsiye ederim.

Çimlenmek için esas olan ortam nemi + ısı olduğunu belirtmiştik.

Çimlendikten sonra, yani cotyledonlar çıktıktan sonra ise büyüme, tüm bitkilerin büyümesini sağlayan, tabiat harikası fotosentez yolu ile olmaktadır.

Fotosentez şu formülle özetlenebilir:

CO2 + H2O + Işık = Bitki hücresi + O2

Burada kilit faktör ışıktır.

Dolayısıyla bu dönemde çimlenmiş tohumlarımıza bol ışık vermek gerekir.

Bu ışık, eğer içeride üretim yapılıyorsa, özel olarak yerleştireceğimiz lambalarla yapılmalıdır.

Lambalar bir zamanlayıcıya bağlanmalı ve günde 16 saate varan ışık verilmelidir.

Ben kendi imkanlarımla bunu fluoresan lambalarla çözdüm. İki adet 20W lık gün ışığı lambayı standart bir armatüre takıp, fidelerimin yaklaşık 20 cm üstüne yerleştirdim.

Fluorosandan başka, çok daha profesyonel lamba ve ışıklarda var ama onlar çok yer işgal ediyorlar ve pahalı.

Ayrıca bu kadar yakın mesafeden fluoresan lamba fideleri yakmıyor.

Uygulamamı aşağıdaki fotoğraflara bakarak daha kolay anlayabilirsiniz.

Fluoresan lamba mini seranın altında:





Fluoresan lambalar fidelere yaklşık 16 saat bol ışık veriyorlar:








Fidelerin boyu fışkırıp gitmemiş bir şekilde, yaprakları koyu yeşil, sağlıklı büyümesi için bu evrede ışık çok önemli.

[Zeki Yağlı]

Sevgili dostlar,

Çimlenen fideleri şaşırtmayı uzun uzun anlatmak yerine videosunu çektim ve Youtube'a yükledim.

Seslendirmeye vaktim olmadı. İleride vaktim olunca seslendirmeye de çalışacağım.

Fide Şaşırtma linkini tıklayarak bu videoya ulaşabilirsiniz.

Umarım yararlanırsınız.

Sorularınız olursa cevaplamaya çalışırım.

Hepinize kolay gelsin

[Zeki Yağlı]

Gübre dozajı hesabı.

Bitkilere verilecek gübre ölçüsü, çözelti içindeki N (Azot) bileşenininin miktarı olarak ölçülür.

Sıvı olsun toz olsun satılan her gübrenin üç rakamdan oluşan bir formülü vardır: 20-20-20, 15-7-27, 3-5-4 gibi.
Ayrıca mikro element rakamları vardır. Ona başka bir zaman değiniriz.


Bu rakamlardan ilki, satın alındığı şekli ile, gübre içindeki N(Azot) miktarını, ikincisi P (Fosfor), üçüncüsü ise K (Potasyum) miktarını, ağırlığının yüzdesi olarak verir.

Yani formül her zaman sıra ile NPK yı gösterir.

Örneğin 20-20-20 formüllü toz gübrenin ağırlığının %20 si N, %20 si P, %20 si Kdır.

3-5-4 formüllü sıvı bir bir gübrenin %3ü N, %5 i P, %4 ü Kdır.

Çözeltinin içindeki N (Azot) miktarı ppm olarak ölçülür ve Part Per Million= Milyonda bir ölçek demektir.


250 ppm, 1 milyon gram su içinde 250 gram N demektir.

100 ppm ise 1 milyon gram su içinde 100 gram N demektir.

1 milyon gram = 1000 kg = 1 ton dur.

Örnek olarak 20-20-20 gübreden 10 litre 250 ppm gübre hazırlayalım:

Bizim hazırlayacağımız çözelti 10 litre yani 10000 gram.

250 ppm yani 1 milyon gram için 250 gram N gereklidir.

100 000 gram (=100 l) için 25 gram N,

Bizim ihtiyacımız olan 10 000 gram(=10 l) için 2,5 gram N lazımdır.

Elimizdeki 20-20-20 gübrenin %20 si N dir.

Yani 20 gram N için 100 gram gübre kullanmak gereklidir.

1 gram N için ise 100/20 = 5 gram 20-20-20 formüllü gübre kullanmak lazım.

İstediğimiz çözelti için gerekli 2,5 gram N yi elde etmek için ise 2,5 x 5 = 12,5 gram 20-20-20 gübre kullanmak gerekir.

Bu miktar yaklaşık bir çorba kaşığıdır.

Ölçmek için ilaçi şurup ölçekleri kullanabilirsiniz.

Görüldüğü gibi 20-20-20 gibi bir gübreden 10 litre 250 ppm lik bir çözelti elde etmek için 12,5 gram kullanmak gerekir.

Eğer yalnız 1 litrelik çözelti elde etmek için 1,25 gram (çay kaşığının ucu) kadar 20-20-20 kullanmak lazım


Özet olarak N-P-K formüllü gübreden 10 litre, X ppm çözelti elde etmek için kullanılacak miktarı veren formül:

X/N

dir.

Bizim örneğimizde 250/20=12,5 20-20-20 gübre.

Şimdi 15-7-27 gübreden 10 litre 150 ppm çözelti için 150/15=10 gram kullanmak yeterlidr.

1 litre çözelti için ise yukarıdaki miktardan10 defa daha az kullanmak gerekir.


Fidelere gerçek yapraklar çıkmadan hiç gübre vermeyin.

Gerçek yapraklar çıktıktan sonra haftada 1 kere 100-150 ppm,

Şaşırttıktan sonra haftada 1 kere 200-250 ppm.

Yerine diktikten sonra 10-15 günde 1 kere maksimum 400 ppmgübre verebilirsiniz.

Aman daha fazla vermeyin.

Kolay gelsin.

[hasanbatiray]

Orijinal Mesaj Sahibi Zeki Yağlı

Tohumdan üretim - Çimlendirme torfu


Sonra 80 derecede 10 dakika tutarak sterilize ediyorum. Bu şekilde torfun içinde bulunabilecek mantarlar, zararlı böcek yumurtaları, yabani tohumlar etkisiz hale geliyor. Ben bu işlemi mikrodalga fırında %100 de 10 dakika tutarak yapıyorum.

Sterilizasyon kendimiz yaptığımız veya kaynağı tam olarak bilinmeyen torflar için çok önemli.

Bu basit işlemi yapmamaktan dolayı emekler boşa gidebilir.

Torf soğutulduktan sonra kullanıma hazır hale geliyor.

Eklenti 191668

80 derecede 10 dk fırınlama içindeki nemin kaybına sebebiyet vermiyor mu ?

[Zeki Yağlı]

Orijinal Mesaj Sahibi hasanbatiray

80 derecede 10 dk fırınlama içindeki nemin kaybına sebebiyet vermiyor mu ?

Naylon torba içinde olduğu için vermiyor

[acs]

selamlar üstadım
benim çimlendirdiğim fidecikler sizin 14 mesaj 2 resminizdeki gibi upuzun zayıf oluyor ne yaparsam yapayım onlar iflah etmiyor şaşırtsamda olmuyor genelde torf ta ekilenler aşırı uzun boy zayıf gövde toprağa serpilenler daha sağlıklı oluyor ama tohum kaybı tabiiki çok oluyo o şekilde steril olayında fırın poşeti değilmi naylon erir mi
şimdiden teşekkürler
saygılar sunarım

[SUDEM]

yine bu siteden kıymetli bir üyenin hediye gönderdiği tohumları merakımdan ektim.o ilk gerçek olmayan yaprak aşamalarına geliyor.gerçek yapraklar çıkmadan bi şekilde kuruyorlar.**** ölüyorlar.nasıl oluyor anlamış değilim...o kadar üzülüyorum ki.tohumlarım azalıyor.hiç birisinin endamını göremeden yok olup gidecekler...söylediklerinize dikkat ederek yeniden deneyeceğim...inşallah olur.

[acs]

Orijinal Mesaj Sahibi SUDEM

yine bu siteden kıymetli bir üyenin hediye gönderdiği tohumları merakımdan ektim.o ilk gerçek olmayan yaprak aşamalarına geliyor.gerçek yapraklar çıkmadan bi şekilde kuruyorlar.**** ölüyorlar.nasıl oluyor anlamış değilim...o kadar üzülüyorum ki.tohumlarım azalıyor.hiç birisinin endamını göremeden yok olup gidecekler...söylediklerinize dikkat ederek yeniden deneyeceğim...inşallah olur.

sorduğum soruya bende cevap alamadım ama benim tecrübelerime dayanarak sizin sorununuz ince uzun bi gövde tabiri caizse (su gibi gövde çok narin)yeterli ışık alamadıgı zaman gövde aşırı uzuyor ama çok narin helede kaza ile güneş görürse anında ölür ben tohum dikme zamanı gelince dışarıda ortam sıcaklıgı ile fide yetiştiriyorum hiç bu sorunum olmuyor babadan kalma usul yani sera modelli tohum dikme ekme biz amatörlere pek gelmiyor anam domates biberi bahçenin bi kenarına saçardı ordan fideler olurdu bende aynen öyle yapıyorum gölgede fide sapları aşırı uzun ve cansız olur ışık ortamını dengelemelisiniz bir tecrübemi daha aktarayım torf ve benzeri materyellere dikilen tohumlarda aynen gövde uzun ve çok dayanıksız oluyor umarım yardımcı olmusumdur
kök çürüğü de olabilir tohum toprakla birleştiği yerden zayıflayıp kopuyorsa kök çürüğüdür mantar ilacı kullanınız

[incirli]

bilgiler için teşekkürler

[tarikaral]

MERHABA. Ben henüz yeni başlıyorum, birkaç gündür araştırma ve bilgi toplamakla meşgulum. Çeşitli ender yetişen çiçekli bitki tohumu siparişi vedim. Sormak istediğim şudur: şaşırtma yaparken, fideleri biraz daha büyük boy saksıya almak yerine, direk çok büyük bir saksıya birden çok fide dikmek (örneğin 40 cm çapındaki bir saksıya 4 fide) doğru mudur? Ben özellikle büyük saksıya birkaç fide dikip yayılmaısnı istiyorum. çünkü çimlendireceğim bitkiler tek veya iki yıllıktır. Kendi tohumundan tekrar yetişir. Bu nedenle geniş saksıya dikmenin daha doğru olacağını düşünüyorm kendimce. Ama emin değilim. Küçük fide için derin saksının zararı yok mudur acaba?

[evzel]

Sayın Trikaral bu sorunuza cevap almak istiyorsanız dikeceğiniz bitkinin adını yazmalısınız. Öncelikle gelişmeleri ve kök yapıları nasıl ona bakmak lazım, yoksa kafadan olur **** olmaz demek doğru değil. Bir de özellikle su ihtiyacı nasıl onu da kesinlikle bilmek lazım.

[tarikaral]

Orijinal Mesaj Sahibi evzel

Sayın Trikaral bu sorunuza cevap almak istiyorsanız dikeceğiniz bitkinin adını yazmalısınız. Öncelikle gelişmeleri ve kök yapıları nasıl ona bakmak lazım, yoksa kafadan olur **** olmaz demek doğru değil. Bir de özellikle su ihtiyacı nasıl onu da kesinlikle bilmek lazım.

1. Beni unutma çiçeği myosotis sylvatica,
2. Yer açelyası t renkli karışım clarkia unguiculata
3.Delphinium sümbül çiçekli bodur hezaran
4. Liatris tohumu değnek çiçeği dense blazing star

Özellikle bir arada dikmek istedikleirm bunlardır. Yani her bir türü ayrı saksılara ve her saksıya birden çok fide olacak şekilde. ancak ben genel anlamda sordum aslında. Şaşırtma yaparken yaparken, fideler arasında uygun mesafenin korunması şartıyla direk 40 cm lik saksıya dört beş fide dikmek yanlış mıdır? İlle de her bir fideyi küçük saksıya alıp büyütmek lazım? Bu durumda, birden çok fideyi aynı saksıya almak istersek, bunu hangi aşamada yapmak lazım?

[asdas60]

Sayın Zeki Yağlı
evde karaçam, mavi ladin, toros sediri, ardıç ve japon akçaağacı gibi ağaçları tohumdan üretmeyi deniyorum.
önce + 4 derecede buzdolabında bekletme ssonra oda veya balkonda bekletme gibi
siz nasıl bir yöntem tavsiye ederesiniz.
Ayrıca " protecet forte 80 wp" mantar ilacı'nı nasıl kullanmalıyım.