Gentiana lutea, Acıot, Centiyana, Centiyane, Büyük kantaron

[Müjgan]

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Gentiana_lutea_230705.jpg/451px-


Sistematik hiyeraşisi:

Kingdom : Plantae
Subkingdom : Tracheobionta
Division : Magnoliophyta Cronquist, Takht. & Zimmerm. ex Reveal
Class : Magnoliopsida Brongn.
Subclass : Asteridae Takht.
Order : Gentianales Lindl.
Family : Gentianaceae Juss.
Genus : Gentiana Linneaus

[Müjgan]

Gentiana lutea 100-120 cm yükseklikte, sarı çiçekli, çok yıllık ve otsu bir dağ bitkisidir. Orta Avrupa dağlarında yaygındır. türkiye'de nadir olarak bulunur (Bursa-Uludağ, Ödemiş- Bozdağ). Daima 1500 m yüksekliğin üstünde rastlanır. Çok toplama nedeniyle bu tür memleketimizde çok azalmıştır.
Dış görünüşü 10-20 cm ve bazen daha uzun, 1-3 cm çapında, silindir biçimli parçalar halindedir. Dış yüzünde esmer sarı renkli ince bir mantar tabakası bulunur. Hoş ve özel kokulu, önce tatlımsı, sonra acı lezzetlidir.
Bileşiminde yağ, pekrin, tanen ve acı glikozitler taşır.

Zehirli olmayan çok iyi bir acı ilaçtır. Sonbaharda toplanıp güneşte kurutulmuş kök ve rizomları, sindirim sistemi sinirlerinin uçlarını uyararak ifrazatı arttırır ve iştahı açar. Eskiden ateş düşürücü olarak da kullanılmıştır. Haricen yara iyi edici olarak kullanılır. Alyuvarları arttırıcı etkisi olduğu gösterilmiştir.

Halk arasında kullanılan diğer isimleri Centiyan, Cintiyane, Defneyezit, Güşadotu, kantaron-u kebir, Sarı gentiyan, Sivri kökü.