Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunması

Yücel Özlem · 31-10-2007, 22:23

YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA DAİR YÖNETMELİK

BEŞİNCİ BÖLÜM

Zorunlu Lisans ve Zorunlu Lisansla İlgili Arabuluculuğun Talep Edilmesi

Zorunlu Lisans

Madde 25 — Islahçı hakkının tescilinden itibaren üçüncü yılın sonunda, kamu yararının gerektirmesi hâlinde, ıslahçı hakkı zorunlu lisansa konu yapılabilir.

Millî savunma veya halk sağlığı açısından, korunan çeşidin kullanılmaya başlaması, kullanımının artırılması veya yaygınlaştırılması büyük önem taşıyorsa kamu yararının bulunduğu kabul edilir.

Korunan çeşidin kullanılmamasının veya nitelik ve miktar bakımından yetersiz kullanılmasının ekonomik ve teknolojik gelişme açısından ciddî zararlara sebep olacağı hâllerde de kamu yararının bulunduğu kabul edilir.

Bakanlığın teklifi üzerine, zorunlu lisansa, Bakanlar Kurulu karar verir. Korunan çeşidin kullanımının millî savunma veya halk sağlığı bakımından önemli olması hâlinde ise zorunlu lisans teklifi, Bakanlık ile Millî Savunma Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığı tarafından birlikte yapılır.

Millî savunma nedeni ile verilen zorunlu lisans kararı, çeşidin bir veya birkaç işletme tarafından kullanılması ile sınırlandırılabilir.

Korunan çeşidin ihraç edilmesi durumu zorunlu lisans gerekçesi olarak kabul edilmez.

Kullanım Zorunluluğu

Madde 26 — Hak sahibi veya yetki verdiği kişi, korunan çeşide ait çoğaltım materyalini kullanmak zorundadır.

Kullanım zorunluluğu ıslahçı hakkının verildiğine ilişkin ilânın bültende yayımlandığı tarihten itibaren üç yıl içinde gerçekleştirilmelidir.

Çeşidin nitelik ve miktar bakımından yeterli olarak kullanılması gerekir. Kullanmanın değerlendirilmesinde piyasa şartları ile bu Yönetmeliğin 25 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen şartlar göz önüne alınır.

Çeşidin Kullanılmasının İspatı

Madde 27 — Hak sahibi veya yetkili kıldığı kişi, korunan çeşidin kullanıldığını kanıtlayıcı belgeleri Bakanlığa vermek zorundadır. Bu belgeler, korunan çeşidin nitelik ve miktar bakımından yeterli şekilde kullanıldığını gösteren beyanları kapsamalı ve konu ile ilgili meslek kuruluşları, ticaret ve sanayi odaları veya ilgili başka kurumlar tarafından onaylı olmalıdır.

Çeşidin kullanıldığını kanıtlayan belgede, korunan çeşitle ilgili ıslahçı hakkının verildiği tarih ve sayı ile kullanımın başladığı tarih, beyanda bulunanın adı, adresi, imzası ve belgenin tanzim edildiği tarihin bulunması gerekir.

Kullanım belgesi ıslahçı hakkı siciline kaydedilir. Bu işlem için Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücretin ödenmesi gerekir.

Zorunlu Lisansla İlgili Arabuluculuğun Talep Edilmesi

Madde 28 — Zorunlu lisans verilmesi için talepte bulunmak isteyen kişi, önce, aynı çeşit için sözleşmeye dayalı lisans verilmesi amacıyla Bakanlıktan arabuluculuk etmesini isteyebilir.

Bakanlığın arabuluculuğunu talep etmek için Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücret ödenir.

Arabuluculuk talebinde aşağıdaki hususlar yer alır:

a) Talepte bulunan hakkında bilgi,

b) Arabuluculuk talebine konu olan çeşit ve hak sahibi hakkında bilgi,

c) Zorunlu lisans verilmesini haklı kılan şartlar,

d) Talep edilen lisansın kapsamı ve talebin sebepleri,

e) Talepte bulunanın hak konusu çeşidi etkin şekilde kullanıp kullanamayacağı ve hak sahibi tarafından lisans verilmesi için istenilen makul teminatın verilip verilemeyeceği konusunda karar vermeye yetecek bilgiler.

Arabuluculuk talebinin kabul edildiğini taraflara bildirilmesini izleyen iki aylık süreye rağmen sözleşmeye dayalı bir lisansın verilmesi mümkün olmamışsa, Bakanlık arabuluculuk ve faaliyetinin sona erdiğini açıklar ve bunu ilgililere bildirir.

Bakanlık, lisans sözleşmesinin gerçekten yapılabileceği kanısına varırsa, tarafların birlikte yapacağı en çok bir aylık ek süre talebini, iki aylık süre geçmesine rağmen kabul edebilir.

Bakanlığın Arabuluculuğu

Madde 29 — Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını talep tarihinden itibaren bir ay içinde verir.

Bakanlık, kendisine yapılan arabuluculuk talebi ile bu talebe ekli belgelerin incelenmesinden ve yaptığı araştırmadan sonra, zorunlu lisansın verilmesini gerektiren bir durum olduğu, talepte bulunan kişinin ödeme gücü olduğu ve hak konusu çeşidin kullanımı için gerekli imkânlara sahip olduğu kanısına varırsa, arabuluculuk talebini kabul eder.

Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını, talep sahibine ve ayrıca arabuluculuk talebinin bir sureti ile birlikte hak sahibine bildirir.

Arabuluculuk Talebi ile İlgili Ücret

Madde 30 — Bu Yönetmeliğin 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen arabuluculuğun talep edilmesi ile ilgili ücret, talebin nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre talepte belirtilen her istek için ayrı ayrı olmak üzere, Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Arabuluculuk ücretinin nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından belirlenir.

Teminat Miktarının Tespiti

Madde 31 — Kanunun 22 nci maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen teminat miktarı, başvuru konusunun nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre her talep için ayrı ayrı olmak üzere, bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Teminat miktarının nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından belirlenir.

Zorunlu Lisansın Talep Edilmesi ile İlgili Ücret ve Teminatın Tespiti

Madde 32 — Kanunun 23 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (b) bendinde belirtilen teminat ile (c) bendinde belirtilen ücret miktarı, başvuru konusunun nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre her talep için ayrı ayrı olmak üzere, bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Teminat ve ücretin nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlıkça belirlenir.

ALTINCI BÖLÜM

Ücretler

Yıllık Ücret

Madde 33 — Bakanlık, ıslahçı hakkının tescilinden itibaren korunan çeşitle ilgili yıllık ücret tahakkuk ettirir. Ücret tutarı kuruluşun döner sermaye hesabına yatırılır.

Yıllık ücret, çeşidin koruma süresince her yıl Ocak ayında, hak sahibi tarafından Bakanlığa peşin olarak ödenir.

Bir sonraki yıl için uygulanacak yıllık ücretin miktarı her yıl Aralık ayında Bakanlık tarafından belirlenir.

Bakanlık tarafından belirlenen yıllık ücret miktarları her yıl Aralık ayında bültende yayımlanır.

Yıllık ücretin belirlenen sürelerde ödenmemesi hâlinde, ıslahçı hakkı, Kanunun 55 inci maddesi gereğince kendiliğinden sona erer. Yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle hakkın kendiliğinden sona ermesinde, yıllık ücretin son ödeme tarihi itibarıyla gerçekleştiği kabul edilir. Bu durum otuz gün içinde bültende ilân edilir.

İşlem Ücreti

Madde 34 — Bakanlık, Kanun ve bu Yönetmelikte öngörülen işlemler için işlem ücreti tahakkuk ettirir. Ücretler aşağıda sayılan işlemler karşılığında alınır:

a) Başvuru ücreti; başvuru sahibinin Bakanlığa ilk başvurusu ile birlikte bir defaya mahsus ödediği ücrettir. Başvuru ücretinin ödenmemesi hâlinde başvuru geri alınmış kabul edilir. Başvurudan sonra başvuru sahibinin başvurusunu geri çekmesi ya da her ne şekilde olursa olsun başvurunun geçersiz olması veya başvurunun reddedilmesi hâlinde Bakanlık başvuru ücretini iade etmez.

b) Teknik inceleme ücreti; çeşidin teknik bakımdan incelenmesi ve FYD testlerinin kurulması amacı ile ilk yılı başvuru ile birlikte sonraki yıllar Ocak ayında ödenen ücrettir. Bakanlığın teknik incelemeyi Bakanlık dışında herhangi bir kuruluşa yaptırması durumunda ücret o incelemeyi yapan kuruluşa aktarılır. Bakanlık gerektiğinde bu ücretle birlikte başvuru sahibinden ek ücret tahsil eder. Teknik incelemenin yurt dışında bir kuruluşa yaptırılması durumunda o ülkenin para cinsinden belirlediği ücret başvuru sahibinden ek ücretle birlikte tahsil edilir. Başvurudan sonra başvuru sahibinin başvurusunu geri çekmesi ya da her ne şekilde olursa olsun başvurunun geçersiz olması veya başvurunun reddedilmesi hâlinde Bakanlık teknik inceleme ücretini ve alınmışsa ek ücreti başvuru sahibine otuz gün içinde iade eder.

c) İsim inceleme ücreti,

d) Başvuruya ve tescile itiraz ücreti,

e) Islahçı hakkının tescili ücreti,

f) Zorunlu lisans talep ücreti,

g) Zorunlu lisansla ilgili arabuluculuk ücreti,

h) Suretlerden alınan ücretler,

i) Yayın ücretleri,

j) Devir veya intikal ücreti,

k) Teminat ücreti.

İşlem ücretlerinin miktarları, Bakanlık tarafından bir sonraki yıl için her yıl Aralık ayında belirlenir. İşlem ücretleri bültende yayımlanır.

İşlem ücretleri bütün işlemlerde peşin olarak tahsil edilir. Ücreti yatırılmayan işlemler değerlendirmeye alınmaz.

Tahakkuk eden ücret tutarları kuruluşun döner sermaye hesabına yatırılır.

YEDİNCİ BÖLÜM

Hakkın Devri, İntikali ve Sözleşmeye Dayalı Lisans

Korunan Çeşitle İlgili Başvuru ve Tescilden Doğan Hakkın Devri

Madde 35 — Islahçı hakkı verilmesi için başvurusu yapılan çeşitle ilgili olarak Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılan başvurudan doğan hak veya ıslahçı hakkının tescil edilmesi sonucunda tescilden doğan hak, bir başkasına devredilebilir veya miras yoluyla intikal edebilir.

Başvuru veya tescilden doğan hakkın devredilmesi veya miras yoluyla intikali bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücretin ödenmesi kaydıyla sicile kaydedilir ve bültende yayımlanır.

Başvuru hakkının veya tescilden doğan hakkın bir başkasına devredilmesi veya miras yoluyla intikali için aşağıdaki belgelerin aslı veya noter tasdikli suretleri ile hak sahiplerinin Genel Müdürlüğe başvurması gerekir;

a) Talep dilekçesi,

b) Veraset ilamı,

c) Islahçı hakkı tescil belgesi,

d) Devreden ve devir alanın imza ve beyanlarını taşıyan, korunan çeşidin adının geçtiği noter tasdikli devir senedi,

e) Devir alan tüzel kişi ise, imza sirküleri,

f) Devir veya intikal talebi vekil tarafından yapılıyor ise, noterden tasdikli vekaletname.

Sözleşmeye Dayalı Lisans

Madde 36 — Başvuru veya tescilden doğan hak, ülke sınırları içinde geçerli olacak şekilde, lisans sözleşmesine konu edilebilir.

Sözleşmeye dayalı lisans, Türkiye sınırları içinde geçerli olacak şekilde inhisarî lisans veya inhisarî olmayan lisans şeklinde verilebilir.

Lisans sözleşmesi yazılı olarak yapılır. Lisans sözleşmesinin geçerli olabilmesi için lisans alan veya lisans verenin aşağıdaki belgelerle Bakanlığa başvurması gereklidir.

a) Lisans alanın ve lisans verenin imza ve beyanlarını, lisansa konu olan çeşide ait başvuru tarihi ve numarasını, tescil tarihi ve numarasını, lisansın ücretini, süresini ve dayanağını belirten noter tasdikli lisans sözleşmesi,

b) Islahçı hakkı tescil belgesi,

c) Ücretin ödendiğine dair belge,

d) Lisans alan tüzel kişi ise imza sirküleri,

e) Talep vekil tarafından yapılıyor ise vekaletname.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Hükümsüzlüğün Sicile Kaydedilmesi, İlânı ve

Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi

Hükümsüzlüğün Sicile Kaydedilmesi ve Bültende İlânı

Madde 37 — Kanunun 52 nci maddesi hükümleri gereğince ıslahçı hakkının hükümsüzlüğüne karar verilmesi hâlinde, ıslahçı hakkının hükümsüzlüğüne ilişkin mahkeme kararı ıslahçı hakkı siciline kaydedilir. Hükümsüzlük kararı ıslahçı hakkı siciline kaydedildikten sonra ilk yayınlanacak bültende ilân edilir.

Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi

Madde 38 — Islahçı hakkının Kanunun 55 inci maddesi hükümleri kapsamında kendiliğinden sona ermesi hâlinde, hak konusu çeşit, sona erme tarihinden itibaren umumun malı sayılır. Kuruluş, varsa kendisindeki koruma hakkı sona eren çeşide ait şahit numuneyi ülkedeki gen kaynaklarını muhafaza eden merkezlerden birine gönderir.

Hakkın kendiliğinden sona ermesi hâlinde, bu durum sicile kaydedilir ve yayınlanacak ilk bültende ilan edilir.

Hak sahibinin Genel Müdürlüğe yazılı olarak başvurması neticesinde, ıslahçı hakkından vazgeçme nedeniyle hak sona ermişse, sona erme, vazgeçmenin kütüğe kaydedilme tarihi itibarıyla hüküm doğurur. Vazgeçme, kütüğe kayıt tarihinden sonraki ilk bültende ilân edilir.

Islahçı hakkı kütüğünde, hak sahibi olarak kaydedilmiş diğer hak sahiplerinin ve lisans alanların tümünün izni olmadan, hak sahiplerinden herhangi biri hakkından vazgeçemez. Hak üzerinde üçüncü kişiler tarafından hak iddia edilmekte ise onların rızası olmadan da hak sahipleri hakkından vazgeçemez.

Yıllık ücretin belirlenen sürelerde ödenmemesi nedeniyle ıslahçı hakkı sona ermişse, sona erme, yıllık ücretin ödenmesi gereken son ödeme tarihi itibarıyla hüküm doğurur. Ancak, hak sahibi, sona ermenin bültende yayımlanmasından itibaren altı ay içinde yıllık ücretin belirlenen sürede ödenememesinin mücbir sebeplerden kaynaklandığını Bakanlığa yazılı olarak bildirdiği takdirde, yıllık ücreti Bakanlığın belirlediği ödeme şekli ve miktarıyla ödemesi kaydıyla, ıslahçı hakkı yeniden geçerlilik kazanır.

Genel Müdürlük, mücbir sebeple yıllık ücretin ödenememesi başvurusunu başvuru tarihinden sonraki ilk bültende yayımlar. Mücbir sebep başvurusunun bültende yayımlanmasından itibaren otuz gün içinde ilgili olan herkes bu konudaki görüşlerini yazılı olarak Genel Müdürlüğe bildirirler. Genel Müdürlük, mücbir sebep başvurusunu ve ilgililerin görüşlerini birlikte değerlendirerek kararını verir.

Islahçı hakkının yeniden geçerlilik kazanması Bakanlığın kararı ile olur. Bakanlık, mücbir sebebin varlığını kabul ederse; yıllık ücreti ödemesi kaydıyla, ödeme tarihi itibarıyla hak yeniden geçerlilik kazanır. Hakkın yeniden geçerlilik kazanması hususu kütüğe kaydedilir ve bültende yayımlanır.

Yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle hakkın sona ermesi neticesinde hak kazanan üçüncü kişilerin kazanılmış hakları, hakkın yeniden geçerlilik kazanması durumundan etkilenmez ve üçüncü kişiler kazanılmış bu haklarını yaptıkları sözleşmeye göre kullanırlar. İhtilaf halinde üçüncü kişilerin hakları ve bunların kapsamı mahkemece belirlenir.

DOKUZUNCU BÖLÜM

Islahçı Hakkı Kütüğü ve Bitki Çeşitleri Bülteni

Islahçı Hakkı Kütüğü

Madde 39 — Bakanlık, Kanun ve bu Yönetmelik kapsamında ıslahçı hakkının korunmasından yararlanan çeşitler ile ilgili olarak başvuru sicili ve ıslahçı hakkı sicilini içeren ıslahçı hakkı kütüğünü oluşturur.

Islahçı hakkı kütüğü, ıslahçının veya vekilinin ilk başvurusu sırasında Genel Müdürlüğe verdiği dosyadaki bilgilerden başlayarak, başvurunun incelenmesi ve kabulü, teknik inceleme, hakkın verilmesi, bültenlerde yayımlanma, itirazlar ve devirler gibi tüm aşamaları kapsayan klasördür.

a) Klasörde yer alan başvuru sicili;

1) Başvuru sahibinin adı, soyadı, uyruğu, adresi,

2) Başvuru sahibi ıslahçı değilse, ıslahçının veya ıslahçıların adı, soyadı, uyruğu, adresi,

3) Başvuru tarihi,

4) Başvuru sicil numarası,

5) Rüçhan hakkı kullanılmışsa, rüçhan tarihi, ülkesi ve numarası,

6) Başvurunun yayınlandığı tarih ve numarası,

7) Başvurudan doğan hakkın devri, rehin, intikal ve haciz gibi işlemler,

8) Başvurudan vazgeçme,

9) Başvurunun reddi,

10) Başvuru vekil tarafından yapılmışsa, vekilin adı, soyadı, adresi

gibi bilgilerden oluşur.

b) Klasörde yer alan ıslahçı hakkı sicili;

1) Başvuru tarihi ve sicil numarası,

2) Hak sahibinin adı, soyadı, uyruğu, adresi,

3) Hak sahibi ıslahçı değilse, ıslahçının veya ıslahçıların adı, soyadı, uyruğu, adresi,

4) Çeşidin ismi ve diğer ülkelerde kullanılan diğer isimleri,

5) Tescil tarihi ve numarası,

6) Çeşidin özellik belgesi ve diğer teknik özellikleri,

7) Korunan çeşitle ilgili lisans, zorunlu lisans, devir, intikal, rehin ve haciz

gibi bilgilerden oluşur.

İlgili olan herkes, ıslahçı hakkı kütüğünde yer alan başvuru ve ıslahçı hakkı siciline ilişkin bilgi ve belgeleri inceleyebilir. İnceleme belge ve bilgilerin asıllarında yapılmaz. İnceleme, Bakanlıkça belirlenmiş ücreti sayfa başına ödemek kaydı ile istenen belgelerin kopyaları üzerinden yapılabilir. Belgelerin aslı üzerinden yapılacak inceleme Bakanlığın yazılı izni ile mümkündür.

Kütüğün incelenmesini talep eden kişi Genel Müdürlüğe inceleme konularını belirten bir yazı ile başvurur. Genel Müdürlük, kendisine yapılan inceleme talebini uygun gördüğü takdirde, Kütüğün incelenmesine izin verir. Ancak, üretilmesi veya çoğaltılması sürekli olarak diğer çeşitlerin kullanılmasını gerektiren çeşitlerin sahiplerinin, çeşide ait belge, bilgi ve testlerin inceleme kapsamı dışında tutulmasını isteme hakları vardır. Bu çeşitlerin sahipleri, çeşitleri ile ilgili sicillerin yer aldığı kütüğün inceleme kapsamı dışında tutulması taleplerini Genel Müdürlüğe yazılı olarak yapmalıdır.

Bitki Çeşitleri Bülteni

Madde 40 — Bülten, Genel Müdürlük tarafından belirli sürelerle yayımlanır.

Genel Müdürlük, bültende, korunan çeşitlerle ilgili olarak başvuru sahibi, hak sahibi, koruma süresi, başvuru tarihi, tescil tarihi ve çeşidin ismini içeren bilgiler ile yayınlanmasına gerek duyduğu diğer konuların da yer aldığı yıllık raporu yayımlar.

ONUNCU BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Korunan Çeşitler

Madde 41 — UPOV sözleşmesi kapsamında, UPOV a üye ülkelerde ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde diğer ülkelerde koruma altındaki çeşitler için; Kanunun 5 inci maddesi ve bu Yönetmeliğin 16 ncı madde 2 nci fıkrasına göre değerlendirilerek teknik inceleme yapılmadan, sadece yenilik ve diğer incelemeler yapılarak başvuru kabul edilir. Başvuruda teknik inceleme ücreti hariç başvuruyla ilgili diğer ücretler ödenerek çeşit, ıslahçı hakkı tescil komitesi marifetiyle koruma altına alınır.

Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin 33 üncü ve 34 üncü maddesinde bahsedilen yıllık ve işlem ücretleri bir defaya mahsus olmak üzere, Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren otuz gün içinde Bakanlık tarafından belirlenerek ilân edilir.

Geçici Madde 2 — Kanunun Geçici Madde 2 kapsamında yer alan çeşitlerde daha önce FYD testleri yapılarak çeşit özellik belgesi hazırlanmışsa bu Yönetmeliğin 16 ncı madde ikinci fıkrasındaki hüküm uygulanmaz.

Yürürlük

Madde 42 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 43 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.

basbakanlik.gov.tr

Yücel Özlem · 31-10-2007, 23:05

Resmi Gazete Tarihi: 12.08.2004 Resmi Gazete Sayısı: 25551

YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA DAİR YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak ve Tanımlar

Amaç

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı haklarının korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, tüm yeni bitki çeşitleri ve bunlara ait ıslahçı haklarının korunması ile ilgili esasları kapsar.

Hukuki Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik, 8/1/2004 tarihli ve 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanuna dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

b) Genel Müdürlük: Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,

c) Kanun: Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunu,

d) Islahçı: Yeni bir bitki çeşidini ıslah eden veya bulan ve geliştiren kişiyi,

e) Hak sahibi: Islahçı veya onun hukukî haleflerini,

f) Çeşit: Islahçı hakkının verilmesi için gerekli şartların karşılanıp karşılanmadığına bakılmaksızın, bir veya birden fazla genotipin ortaya çıkardığı bazı özelliklerin kendisini göstermesiyle tanımlanan ve aynı tür içindeki diğer genotiplerden en az bir tipik özelliği ile ayrılan ve değişmeksizin çoğaltmaya uygunluğu bakımından bir birim olarak kabul edilen en küçük taksonomik kısım içerisinde yer alan bitki grubunu,

g) Tohumluk: Bitkilerin çoğaltımı için kullanılan vegetatif ve generatif bitki kısımlarını,

h) Çoğaltım veya çoğaltma: Asıl veya ebeveyn bitkilerle aynı özellikleri taşıyan, bir sonraki nesil bitkilerin elde edilmesini,

i) Üretim veya üretme:Ürün veya çoğaltım materyali elde etmek amacıyla bitki yetiştirilmesini,

j) Çoğaltım materyali: Bitkilerin çoğaltımı için kullanılan bütün bir bitki veya kısımlarını,

k) Tescil: Kanun kapsamındaki çeşitlerin ıslahçı hakları kütüğüne yazılmasını,

l) Bülten: Bitki Çeşitleri Bültenini,

m) Kütük: Islahçı hakkı başvurusu ve hakkın tescili ile ilgili hususların kayıtlı olduğu sicilleri,

n) Katalog: İlgili mevzuat çerçevesinde ticareti yapılan çeşitlerin yayımlandığı listeyi,

o) UPOV Sözleşmesi: Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliği Sözleşmesini,

p) Farklılık: Bir çeşidin müracaatının yapıldığı tarihte herkesçe bilinen çeşitlerden, tescile esas özelliklerden, en az birisi bakımından farklılık göstermesini,

r) Yeknesaklık: Çeşidin çoğaltımı esnasında, çoğaltma metoduna bağlı olarak beklenen varyasyonun dışındaki diğer özellikler yönünden bir örneklik göstermesini veya yeterince homojen olmasını,

s) Durulmuşluk: Çeşidin, tekrarlanan üretimlerden sonra veya belirli çoğaltım dönemleri sonunda ilgili özellikleri değişmeksizin aynı kalmasını,

t) Kuruluş: Yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı haklarının korunması görevi ile ilgili uygulamayı Genel Müdürlük adına yürüten kuruluşu,

u) FYD: Farklılık, yeknesaklık ve durulmuşluğu,

v) CPVO: Avrupa Birliği Bitki Çeşit Ofisini,

y) Şahit numune: Çeşidin korumaya alındıktan sonra gerektiğinde şahit olarak kullanılmak üzere kuruluş veya ıslahçı/hak sahibinin muhafaza ettiği numuneyi,

z) Bölge Deneme Kuruluşu: Teknik denemeleri kuruluşla işbirliği içinde yürüten kuruluşu

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Koruma Şartları, Korumadan Yararlanacak Kişiler ve Koruma Süresi

Genel Şartlar

Madde 5 — Yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde tespit edilen bitki çeşitleri, Kanunda ve bu Yönetmelikte belirtilen diğer şartların yerine getirilmesi ve Bakanlık tarafından belirlenen ücretin ödenmesi kaydıyla, ıslahçı hakkı verilerek korunur.

Korumadan Yararlanacak Kişiler

Madde 6 — Çeşit koruma hakkından, Kanunun öngördüğü şekilde, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları veya Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâhı olan veya iş merkezi bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya UPOV Sözleşmesi hükümleri dâhilinde başvuru hakkına sahip kişiler yararlanır.

Bu maddenin birinci fıkrası şartlarına uymamasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen çeşit koruma hakkını tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca koruma hakkından yararlanır.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının çeşitlerine, diğer ülkelerin koruma hakkı vermesi veya koruma hakkı vereceğini yazılı olarak bildirmesi karşılıklılık ilkesi olarak kabul edilir.

Koruma Süresi

Madde 7 — Çeşit koruma süresi ıslahçı hakkının tescil edildiği tarihten itibaren yirmibeş yıldır. Bu süre ağaç, asma ve patates için otuz yıldır. Koruma süresinin sona ermesi, takvim yılı sonu itibarıyla hesaplanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Başvuru Şartları ve Başvurunun İncelenmesi

Başvuru Mercii

Madde 8 — Bu Kanunun verdiği koruma hakkından yararlanmak için çeşit sahibi, bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde bahsedilen bilgi ve belgelerden oluşan dosya ile Genel Müdürlüğe başvurur.

Başvuruya Eklenecek Bilgi ve Belgeler

Madde 9 — (Değişik birinci fıkra:RG-05/03/2007-26453) Islahçı hakkının tescil edilmesini talep eden başvuru sahibi, Bakanlık tarafından hazırlanan Islahçı Hakkı Başvuru Formunu eksiksiz doldurarak, yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürolarında yaptırılmış Türkçe tercümelerini başvuru formuna ekleyerek, aşağıdaki bilgi ve belgelerden oluşan dosyayı Genel Müdürlüğe verir.

a) Bu dosyada;

1) Aynı çeşitle ilgili daha önceki başvurudan dolayı rüçhan hakkı talep ediliyorsa; ilk başvurunun yapıldığı ülke, kuruluş, başvuru tarihi ve numarası ve çeşidin ilk başvurudaki adının yer aldığı onaylı belge,

2) (Değişik:RG-05/03/2007-26453) Teknik inceleme kapsamında FYD testlerinin yapılabilmesi amacıyla Kuruluşça örneği hazırlanmış olan Teknik Başvuru Formu veya UPOV sözleşmesine taraf ülkelerden birisinde, o ülkenin yetkili kuruluşu tarafından yapılmış ve bu kuruluştan temin edilen teknik inceleme raporu. Teknik inceleme raporunun UPOV sözleşmesine taraf ülkelerin yetkili kuruluşlarınca başvuru sahibine verilmediği durumlarda, başvuru sahibinin isteği üzerine teknik inceleme raporu Kuruluş tarafından talep edilir. Teknik inceleme raporunun talep edilen ülke tarafından süresi içinde herhangi bir nedenle gönderilmemesi halinde, talebi yapan kuruluş sorumlu değildir.

3) Islahçı hakkı verilmesi için başvurusu yapılan çeşitle ilgili daha önce ticarî bir faaliyette bulunulmuşsa, çeşidin ticarî olarak ne amaçla kullanıldığı, ne kadar kullanıldığı ve hangi tarihten itibaren ticarete arz edildiğine ilişkin bilgi ve buna ilişkin belgeler,

4) Başvuru ve teknik inceleme ücretinin ödendiğine dair belge,

5) Başvuru sahibi tüzel kişi ise noter tasdikli imza sirküleri,

6) Talep edilmesi hâlinde çeşidin tanımlanmasına yarayacak her türlü resim, slayt veya materyal ile ilgili bilgileri,

7) Başvuru vekil aracılığıyla yapılıyorsa; başvuru sahibinin başvuruyu yapmaya vekili yetkilendirdiğine ilişkin noter tasdikli vekaletname bulunur.

b) Başvuru ile ilgili diğer hususlar;

1) Türkiye’de ikametgâhı olmayanlar, çeşitleri için ıslahçı hakkı başvurusu yapmak ve tescil ettirmek için Türkiye’de ikametgâhı olan bir vekil tayin etmek zorundadırlar.

2) (Mülga:RG-05/03/2007-26453)

3) (Mülga:RG-05/03/2007-26453)

4) (Mülga:RG-05/03/2007-26453)

Başvurunun İncelenmesi

Madde 10 — (Değişik:RG-05/03/2007-26453)

Genel Müdürlük, başvurunun şeklen ve esastan incelenmesi amacıyla bir komisyon oluşturur. Bu komisyon; kuruluş bünyesinden bitki grubu bazında bir konu uzmanı, Hukuk Müşavirliğinden bir hukuk müşaviri, Genel Müdürlükten bir konu uzmanı olmak üzere üç kişiden oluşur. Gerek görüldüğü takdirde Bakanlıktan veya dışından konu uzmanı danışman bu komisyona davet edilir. Komisyon üye tam sayısıyla çalışır, kararlar oybirliğiyle alınır. Komisyonun raportörlüğü Genel Müdürlük tarafından yapılır.

Başvurunun Şeklen İncelenmesi

Madde 11 — Başvurunun şeklen incelenmesinde komisyon aşağıdaki hususları inceler:

a) Kanunun 32, 33, 34, 35 ve 46 ncı maddelerinde belirtilen şeklî şartları ve başvuru formunda yer alan bilgilerin uygun olup olmadığı,

b) Çeşidin teknik özelliklerini belirten bilgi ve belgelerin yeterliliği,

c) Çeşitle ilgili daha önce ticarî bir işlem yapılmışsa buna ait bilgi ve belgeler,

d) Rüçhan hakkı talep ediliyorsa bununla ilgili bilgi ve belgelerin yeterliliği,

e) Başvuru ücretinin ödendiğine dair belge.

Komisyon başvurunun şeklen incelenmesi sonucunda başvurunun eksik veya yanlış yapıldığını tespit ederse Genel Müdürlük başvuru sahibine durumu yazılı olarak bildirir ve eksikliği gidermesi için otuz gün süre verir. Başvuru sahibi verilen süre içinde eksikliği gidermezse başvuru yapılmamış sayılır. Başvuru sahibi tespit edilen eksikliği, verilen süre içerisinde giderdiği takdirde, ıslahçı hakkı başvurusu, başvurunun ilk yapıldığı tarih itibarıyla kesinlik kazanır.

Rüçhan hakkına ilişkin eksikliğin giderilmemesi hâlinde başvuru sahibi, sadece rüçhan hakkını kullanamaz.

Başvurunun Esastan İncelenmesi

Madde 12 — Başvurunun esastan incelenmesinde komisyon aşağıdaki hususları inceler:

a) Islahçı hakkı verilmesi için başvurusu yapılan çeşidin Kanunun 5 inci maddesi hükümleri kapsamında yeni sayılıp sayılmadığı,

b) Başvuru sahibinin, ıslahçı hakkı verilmesi talep edilen çeşit ile ilgili başvuru hakkına sahip olup olmadığı veya başvuruya yetkili olup olmadığı,

c) Çeşit için önerilen ismin, Kanunun 9 uncu maddesine ve 42 nci maddesinin (a) bendi hükümlerine ve bu Yönetmeliğin 20 nci maddesine uygun olup olmadığı.

Komisyon, başvurunun esastan incelenmesi sonucunda, ıslahçı hakkı verilmesine engel bir durum olduğunu tespit ederse Genel Müdürlük başvuruyu reddeder. Genel Müdürlük ret kararını verdiği tarihten itibaren otuz gün içinde durumu başvuru sahibine gerekçeleriyle birlikte bildirir.

Bu maddenin (c) bendi uyarınca, çeşit için önerilen ismin Kanunun ilgili maddelerine uymadığı gerekçesiyle başvurunun reddedilmesi hâlinde, durum Genel Müdürlük tarafından başvuru sahibine bildirilerek otuz gün içinde çeşit için yeni bir isim önerip önermeyeceğini bildirmesi istenir. Başvuru sahibi otuz gün içinde çeşit için yeni bir isim önermezse bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen işlem yapılır.

Komisyon başvuruda herhangi bir eksikliğin olmadığına karar verirse, ıslahçı hakkı başvurusunu kabul ederek her başvuru dosyası için bir başvuru numarası verir. Başvuru dosyasının Genel Müdürlüğe verildiği tarihi başvuru tarihi olarak kesinleştirir.

Başvurunun Kütüğe Kaydedilmesi ve Bültende İlânı

Madde 13 — Genel Müdürlük, eksiksiz ve doğru yapılan her başvuruyu kütüğe kaydeder ve bir başvuru sicil numarası verir. Tüm bilgi ve belgeleri içeren dosyanın Genel Müdürlüğe verildiği tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir. Genel Müdürlük kabul edilen başvuruyla ilgili dökümanları ıslahçı hakkı kütüğüne kaydedilmek üzere kuruluşa gönderir.

Genel Müdürlük, başvurunun kütüğe kaydedilmesinden itibaren otuz gün içinde, başvuru sahibi ile ilgili aşağıda belirtilen bilgileri bültende ilan eder;

a) Başvuru sahibinin veya varsa vekilinin adı, soyadı ve adresi,

b) Başvuru yapan ıslahçının kendisi değilse, ıslahçının adı, soyadı ve adresi ile hakkın ıslahçıdan ne şekilde alındığını gösterir bilgi,

c) Çeşidin botanik sınıflandırmadaki Türkçe ve Latince ismi,

d) Çeşit için önerilen isim veya ıslahçının kullandığı geçici bir isim,

e) Daha önceki bir başvurudan dolayı rüçhan hakkı talep ediliyorsa, ilk başvurunun yapıldığı ülke, tarih, numara ve makam.

Başvuruya İtiraz

Madde 14 — Başvurunun bültende ilân edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde, çeşidin yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olmadığı gerekçesiyle veya başvuru sahibinin hak sahibi olmadığı veya çeşit için önerilen ismin Kanunun 9 uncu, 42 nci maddesinin (a) bendi hükümlerine ve Yönetmeliğin 20 nci maddesine uygun olmadığı gerekçesiyle Genel Müdürlük nezdinde itiraz yapılabilir. Başvuruya itiraz edenler, itirazlarında öne sürdükleri gerekçelerin bilgi ve belgelerini Genel Müdürlüğe itirazlarıyla birlikte vermek zorundadır.

Başvuruya İtirazın İncelenmesi

Madde 15 — İtiraz üzerine en geç on beş gün içinde toplanan komisyon, başvuruya itiraz edenin dilekçesi ile ekinde yer alan bilgi ve belgeleri inceler. Genel Müdürlük itirazla ilgili belgelerin birer suretini başvuru sahibine gönderir. Genel Müdürlük üç ay içinde başvuru sahibinin, itiraz karşısında başvuru sahibi olmaya devam edip etmeyeceğini veya başvuru şartlarında değişiklik yapıp yapmayacağını bildirmesini ister. Başvuru sahibi bildirim süresi olan üç aylık sürenin yetmeyeceği gerekçesiyle Genel Müdürlükten ek süre talep edebilir. Genel Müdürlük, başvuru sahibinin yazılı olarak bildirdiği ek süre talebini değerlendirir. Genel Müdürlük, ek süre talebini incelemesi sonucunda, başvuru sahibinin haklı gerekçelere dayandığı kanısına varırsa bildirim süresine ilâve olarak en çok iki ay ek süre verir.

Verilen sürenin sonunda, başvuruya itiraz karşısında, başvuru sahibi birinci fıkrada belirtilen bildirimleri yapmazsa başvuru geri çekilmiş sayılır.

Başvuru sahibi başvurusunu ilk şekliyle devam ettireceğini veya itiraz gerekçeleri doğrultusunda başvurusunda gerekli değişiklikleri yapacağını süresi içinde bildirirse, Genel Müdürlük itiraz sahibinin itirazını sürdürüp sürdürmeyeceğini otuz gün içinde bildirmesini ister. Başvuruya itiraz eden, bu süre içerisinde, başvuruya itiraz konularında değişiklik yapamaz, sadece itirazını sürdürüp sürdürmeyeceğini bildirebilir.

Başvuruya itiraz eden, verilen otuz günlük süre içinde itirazından vazgeçmeyeceğini bildirirse:

a) İtiraz; çeşidin, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen yenilik şartlarını taşımadığı, başvuru sahibinin hak sahibi olmadığı veya çeşit için önerilen ismin Kanunun 9 uncu, 42 nci maddesinin (a) bendi ve Yönetmeliğin 20 nci maddesi hükümlerine aykırı olduğu iddiasına dayanıyorsa, Genel Müdürlük, itiraz edilen konularla ilgili inceleme başlatır.

b) Başvuruya itiraz, çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olmadığı iddiasına dayanıyorsa, kuruluş bu konulardaki itirazlarla ilgili incelemeyi Kanunun 39 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde, çeşidin teknik bakımdan incelenmesi sırasında yapar. İtiraz edilen konuların tam olarak açıklığa kavuşabilmesi için, Kuruluş itiraz konularını göz önüne alarak teknik inceleme yöntemini kendisi belirler. Genel Müdürlük, gerekli gördüğü takdirde itiraz eden kişiden, itirazını destekleyecek şekilde daha fazla bilgi, belge veya materyali vermesini isteyebilir.

c) Başvuru sahibinin gerçek hak sahibi olmadığı iddiasına dayanan itirazın Genel Müdürlük tarafından incelenmesi sonucunda, başvuru sahibinin gerçek hak sahibi olmadığı kanısına varılırsa; Genel Müdürlük itirazı kabul ederek itirazın kabulüne ilişkin kararı başvuru sahibine ve itiraz edene tebliğ eder. İtirazın kabulüne ilişkin kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde aynı çeşit için başvuruda bulunan gerçek hak sahibi, reddedilen başvuru tarihinin kendi başvuru tarihi olarak kabul edilmesini talep edebilir. Bu talep Genel Müdürlük tarafından kabul edilerek önceki başvuru tarihi gerçek hak sahibinin başvuru tarihi olarak kaydedilir.

Çeşidin Teknik Bakımdan İncelenmesi

Madde 16 — Çeşidin teknik incelemeye alınmasının uygun görülmesinden sonra, çeşit aşağıdaki hususların tespiti için teknik incelemeye tâbi tutulur;

a) Bu teknik inceleme;

1) Çeşidin, belirtilen botanik sınıfa ait olduğunun teyit edilmesi,

2) Çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olduğunun tespit edilmesi,

3) Bu maddenin (a) bendinde çeşidin birinci ve ikinci alt bentlerindeki şartlara uyması hâlinde, çeşit özellik belgesinin hazırlanmasını kapsar.

İncelemenin uygulama şartları kuruluşça belirlenir ve inceleme kuruluşun gözetimi altında yapılır. Teknik inceleme için gerekli olan FYD testleri ve diğer testler UPOV Sözleşmesine taraf ülkelerden birisinde o ülkenin yetkili kuruluşu tarafından yapılmış ise test sonuçlarının Bakanlığa verilmesi kaydıyla, teknik inceleme bu testlerin sonuçlarına dayandırılabilir.

Ancak, bu testler Türkiye ile aynı veya benzer tarımsal iklim şartlarına sahip ülkelerde yapılmış olmalıdır.

b) İncelemenin bu test sonuçlarına dayandırılamaması durumunda;

1) Genel Müdürlük, teknik incelemeyi ana hizmet birimlerine veya bağlı ve ilgili kuruluşlarına veya başka kuruluşlara yaptırabilir. Teknik incelemenin başka kuruluşlara yaptırılması hâlinde bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesi hükümlerine göre Bakanlıkça belirlenecek ücret ödenir.

2) (Değişik:RG-05/03/2007-26453) Genel Müdürlük, teknik incelemeyi başvuru sahibine de yaptırabilir. Bu teknik inceleme kuruluşun koordinatörlüğü ve gözetimi altında yapılır. Başvuru sahibi, Genel Müdürlüğün talebi üzerine, kendisi tarafından yapılacak veya yaptırılacak yetiştirme veya diğer testlerin sonuçlarını Genel Müdürlüğe verir. Teknik inceleme bu testlerin sonuçlarına dayandırılabilir.

Bu maddenin (a) bendinin üçüncü alt bendinde yer alan çeşit özellik belgesine tarımsal ve botanik bilgilerdeki değişmelere bağlı olarak yeni kısımlar eklenebilir veya değiştirilebilir. Ancak koruma konusu bu durumdan etkilenmez.

Genel Müdürlük, teknik inceleme amacıyla her türlü bilgi, belge ve materyali başvuru sahibinden ister. Başvuru sahibi, haklı bir nedene dayanmaksızın, Genel Müdürlüğün belirleyeceği süre içinde talep edilen bilgi, belge ve materyali vermediği takdirde, başvuru reddedilir.

Çeşidin Teknik İncelemesinin Şartları

Madde 17 — (Değişik birinci fıkra:RG-05/03/2007-26453) Test materyali ve şahit numuneler Bakanlıkça belirlenen en alt sertifikalı sınıftaki tohumluğun türler bazındaki asgarî çimlenme standartlarına sahip olmalıdır. Test materyallerinin miktarları Bakanlıkça belirlenir."

(Değişik ikinci fıkra:RG-05/03/2007-26453) Çeşidin FYD testlerinde deneme süresi, süs bitkilerinde en az bir, tek yıllık ve çok yıllık tarla bitkilerinde iki yetiştirme sezonudur. Meyve türlerinde FYD test süresi yeterli ürün alınabilen iki ürün sezonudur. Başvuru sahibi çeşide ait test materyali veya şahit numuneyi Kuruluşa teslim ederken aşağıdaki yolları izler;

a) Islahçı hakkı tescil edilmemiş çeşitler için; Başvuru sahibi test materyalini, teknik incelemeyi yapan kuruluşa başvurunun bültende yayımlanma süresinin bitiminden sonra, test materyalinin niteliğine göre kuruluş tarafından bildirilecek tarihte teslim eder. Vejetatif olarak çoğaltılan türler dışındaki, çeşide ait numuneden alınan test materyali, FYD testlerinde kullanılmak üzere ayrılır ve geriye kalan test materyali şahit numune olarak saklanır.

b) Islahçı hakkı tescil edilen çeşitler için ise; vejetatif olarak çoğaltılan türler dışındaki çeşide ait şahit numuneler, tescil kararının bültende yayımlanma süresinin bitiminden sonra otuz gün içinde Bakanlıkça belirlenen miktarda saklanmak üzere kuruluşa teslim edilir.

FYD testlerinde çeşitle ilgili herhangi bir problem olması durumunda bu süreler uzatılabilir.

FYD testlerinin yapılmasında o bitki türü için UPOV ve CPVO teknik prensipleri esas alınarak hazırlanan Bitki Özellik Belgelerinde belirtilen esaslar ve test kriterleri uygulanır. Başvuru yapılan bitki türünde UPOV ve CPVO tarafından belirlenmiş kriter ya da özellik belgesi yoksa kuruluş inceleme kriterlerini kendisi belirler.

Kuruluş FYD testleri ile birlikte gerektiğinde çeşitle ilgili bazı lâboratuvar incelemelerini de yapar.

Kuruluş her bir türe ait çeşitlerin şahit numunelerinin yenilenmesi amacıyla başvuru sahibinden yeni numune isteyebilir. Başvuru sahibi kuruluşun kendisine yazılı bildiri tarihinden itibaren üç ay içinde yeni numuneyi kuruluşa teslim etmek zorundadır. Çeşidin genetik safiyetini devam ettirip ettirmediğinin kontrolü amacıyla başvuru sahibinin gönderdiği numuneyle kuruluşta muhafaza edilen numune yan yana ekilerek morfolojik karakterler yönünden karşılaştırılır. Çeşidin genetik yapısını devam ettirdiği kanısına varılırsa yeni numune şahit numune olarak saklanır. Eski numune çeşit sahibine iade edilir. Çeşidin genetik yapısını devam ettirmediği şeklindeki bulgulara rastlandığı takdirde bu Yönetmeliğin 24 üncü madde hükümleri uygulanır.

İnceleme Raporu

Madde 18 — Teknik incelemeyi Genel Müdürlük adına yapan kuruluş, çeşide ait özelliklerin belirlenmesinin yeterli olduğu kanısına varırsa, farklılık, yeknesaklık, durulmuşluk hususlarının tespitini içeren bir inceleme raporu ile FYD test sonuçlarına göre hazırlanan çeşide ait özellik belgesini Genel Müdürlüğe gönderir.

Kendisine teknik inceleme yaptırılan kuruluşlar, inceleme sonuçlarını ancak Bakanlığın izniyle kullanabilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Islahçı Hakkının Tescili ve İtiraz

Islahçı Hakkının Tescili

Madde 19 — Kuruluşun, inceleme raporlarını Genel Müdürlüğe göndermesinden sonra, Genel Müdürlük tarafından kuruluşlar itibariyle ve bitki grupları esas alınarak Islahçı Hakkı Tescil Komitesi oluşturulur.

a) Genel Müdürlük oluşturduğu Islahçı Hakkı Tescil Komitesini toplantıya davet eder ve kuruluşun gönderdiği çeşitlerle ilgili inceleme raporu ve diğer dökümanları davet yazısı ile birlikte komiteyi oluşturan kuruluşlara gönderir.

b) Islahçı Hakkı Tescil Komitesine danışman üye davet edilebilir.

c) Islahçı Hakkı Tescil Komitesi aşağıda belirtilen kuruluşların konu ile ilgili uzman temsilcilerinden oluşur.

Kuruluşun adı................................Temsilci sayısı (asil üye)

Genel Müdürlük...................................1

Kuruluş ve/veya bölge deneme kuruluşu...2

Hukuk Müşavirliği.................................1

İlgili kamu tarımsal araştırma kuruluşları....1

Ziraat fakülteleri..................................1

d) Komite, asil üyelerin en az beş üyenin mevcut olmasıyla toplanır.

e) Toplantıda sadece asil üyeler oy kullanabilir. Danışman olarak davet edilenler oy kullanamazlar.

f) Her toplantıda asil üyeler arasından bir başkan seçilir. Toplantının raportörlüğü kuruluş tarafından yürütülür.

g) Kuruluş toplantıda çeşitle ilgili inceleme raporlarını sözlü olarak takdim eder. Kararı, Islahçı Hakkı Tescil Komitesi verir.

h) Kararlar bu Yönetmelikte belirtilen esaslar ve gerekli şartların yerine getirilmesi kaydıyla asil üyelerin 2/3 çoğunluğu ile alınır. Toplantıda çeşitler ayrı ayrı oylanır. Korumaya alınan çeşide bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinde yer alan esaslar dâhilinde bir isim verilir ve bu isimle çeşidin ıslahçı hakkını tescil ederek kütüğe kaydeder ve ilân edilmek üzere bültende yayımlanır.

i) Bakanlık tarafından koruma altına alınan çeşide bu Yönetmeliğin Ek-1 inde yer alan Islahçı Hakkı Tescil Belgesi verilir.

j) Islahçı Hakkı Tescil Komitesi inceleme raporunu kesin bir karar vermek için yeterli bulmazsa, başvuru sahibine bilgi verir ve tamamlayıcı incelemeleri Bakanlık kendisi yapar veya yaptırır. Ret veya kabul kararı alınıncaya kadar yapılan tamamlayıcı incelemeler teknik incelemelerin bir devamı olarak kabul edilir.

İsimlendirme Kuralları

Madde 20 — Islahçı hakkı verilerek korunan çeşidin ismi onun umumî ismi hâline gelir.

Komite, çeşidin isminin aşağıdaki şartları taşıması hâlinde korunan çeşide, çeşit sahibinin önerdiği ismi verir:

a) İsim, çeşidin tanınmasını sağlamak kaydıyla, anlamlı veya anlamsız bir kelime veya kelime gruplarından, kelimeler ve rakamlardan veya harf ve rakamlardan oluşabilir.

b) Çeşit için önerilen isim diğer çeşitlerden farklı bir isim niteliği taşımalı veya çeşidin tanınması dil bilimi açısından yeterli olmalıdır.

c) İsim, kamu düzeni ve genel ahlâka aykırı ifadeler içermemelidir.

d) İsim, sadece bitki çeşitleri ve tohumculuk sektöründe söz konusu olan ülkemiz ve UPOV sözleşmesine taraf ülkelerin dilleri de dâhil olmak üzere tür, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafî orijin veya üretim tarihini belirten işaretlerden ibaret olmamalıdır.

e) İsim, çeşidin coğrafî orijini, değeri veya özellikleri açısından çeşit ile ıslahçı veya başvuru sahibi arasındaki irtibat bakımından yanıltıcı şekilde veya karışıklığa neden olacak nitelikte olmamalıdır.

f) Çeşit için önerilen ismin içinde, çeşit ile ilgili ürünler bakımından marka alınmasını markalar mevzuatı açısından engelleyici unsurlar bulunamaz.

g) UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede tescil edilmiş çeşit için bir isim kullanılmakta ise ıslahçı hakkı başvuruları bu isimle yapılır ve çeşit bu isimle tescil edilir. Aynı çeşitle ilgili diğer ülkelerde başka isimler de kullanılmakta ise, diğer ülkelerde kullanılan bu isimler de başvuru siciline ve ıslahçı hakları siciline kaydedilir. Türkiye’de daha önce tescil edilen çeşitler için de aynı hükümler uygulanır.

h) Çeşit için önerilen isim, Türkiye’de veya UPOV Sözleşmesine taraf ülkelerde tescil edilen veya kullanılan, aynı veya yakın türlere ait çeşitlerin isimleri ile aynı veya karışıklığa yol açacak kadar benzeri olamaz.

i) Korunan çeşide ait çoğaltım materyalini satan, pazarlayan veya diğer şekillerde kullanan herkes, çeşidin ismini kullanmak zorundadır. Bu hüküm, esas itibarıyla türetilmiş çeşitleri de kapsar. Islahçı hakkı sona erse bile, çeşidin isminin kullanılması zorunludur.

j) Korunan çeşidin kullanımı ile ilgili olarak üçüncü kişilerin önceki hakları saklıdır. Üçüncü kişilerin önceki hakları nedeniyle, çeşide ait ismin kullanılması bu çeşidi kullanmak zorunda olan kişiye yasaklanmışsa Genel Müdürlük ıslahçıdan veya hak sahibinden çeşit için yeni bir isim önermesini ister.

k) Çeşit için önerilen ismin marka, ticaret unvanı veya benzer diğer işaretlerle birlikte kullanılması, ancak çeşit isminin kolayca tanınabilir şekilde yazılması hâlinde mümkündür.

Tescilin İlânı

Madde 21 — Korunan çeşitle ilgili ıslahçı hakkının tescili, tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde bültende ilân edilir.

Bültende, ıslahçı hakkının tescili ile ilgili olarak aşağıdaki bilgiler yer alır:

a) Korunan çeşidin ismi,

b) Başvuru tarihi ve numarası,

c) Rüçhan hakkı kullanılmışsa, ilk başvurunun yapıldığı ülke, tarih, numarası ve çeşidin ilk başvuru anındaki adı,

d) Hak sahibinin adı, soyadı, uyruğu ve adresi,

e) Hak sahibi ıslahçı değilse, ıslahçının veya ıslahçıların adı, soyadı, uyruğu, adresi,

f) Islahçı hakkının tescil edildiği tarih ve sicil kayıt numarası.

Tescile İtiraz

Madde 22 — Islahçı hakkı tescilinin bültende ilân edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde, üçüncü kişiler tarafından, tescil işlemine karşı Kanunun 32 nci, 33 üncü, 34 üncü, 36 ncı, 39 uncu, 40 ıncı, 41 inci ve 44 üncü maddelerinde belirtilen işlemlerde eksiklikler yapıldığı gerekçesiyle itirazda bulunulabilir.

Tescile itiraz edenler aşağıdaki bilgi ve belgeleri Genel Müdürlüğe vermek zorundadır:

a) İtiraza ait başvuru dilekçesi ve itirazını destekleyici belgeler,

b) İtiraza ilişkin olarak bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ve Bakanlık tarafından belirlenen ücretin yatırılmış olduğuna dair belge.

Genel Müdürlük, otuz gün içerisinde yerine getirilmek üzere, itiraz edenden itirazını destekleyici ek bilgi, belge ve materyal isteyebilir. İtiraz eden kendisinden talep edilen bilgi, belge ve materyali verilen süre içerisinde Bakanlığa vermezse, itiraz hiç yapılmamış sayılır.

Genel Müdürlük, ıslahçı hakkının tescili ile ilgili olarak yapılan itiraz dilekçesi ve eklerinin bir örneğini hak sahibine ve Islahçı Hakkı Tescil Komitesine göndererek, hak sahibinin itiraz ve gerekçeleri hakkındaki görüşlerini otuz gün içinde gerekçeleriyle birlikte yazılı olarak bildirmesini ister.

Genel Müdürlük, Islahçı Hakkı Tescil Komitesinin itirazı inceleme aşamasında da gerek gördüğü hâllerde itiraz edenin ve hak sahibinin görüşlerini isteyebilir.

Islahçı Hakkı Tescil Komitesi, itiraz edenin dilekçesini ve ekinde yer alan bilgi ve belgeleri inceleme sonucunda, ıslahçı hakkının verilmesi ile ilgili olarak birinci fıkrada belirtilen maddelerdeki işlemlerin yerine getirilmediği veya bu işlemlerin herhangi birinde önemli bir eksiklik yapıldığı kanısına varırsa, konu ile ilgili raporu Genel Müdürlüğe gönderir. Genel Müdürlük, Islahçı Hakkı Tescil Komitesinin görüşleri doğrultusunda ıslahçı hakkı tescili ile ilgili işlemin geçersizliğine ve eksikliğin yapıldığı safhaya kadar geriye dönülerek işlemlerin yeniden yapılmasına karar verir.

Genel Müdürlük, inceleme sonucunda itirazı uygun bulmadığı takdirde, ıslahçı hakkı tescili ile ilgili yapılan itirazı reddederek durumu itiraz edene ve hak sahibine bildirir.

Islahçı Hakkının Tescilinden Sonraki Değişiklikler

Madde 23 — Hak sahibi, ıslahçı hakkının tescil edildiği tarihten sonra adres ve unvan değişikliklerini otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildirir.

Ayrıca hak sahibi, devir ve intikal gibi değişiklikleri, ilgili ücretin ödendiğini gösteren banka dekont aslı ile birlikte otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildirmek zorundadır.

Genel Müdürlük, değişiklik taleplerini değerlendirerek, uygun bulduğu takdirde düzeltmenin yapılması amacıyla kuruluşa gönderir. Kuruluş kütükte buna ilişkin düzeltmeleri yapar ve bu değişiklikler bültende ilân edilir.

Hak Sahibinin Tescilden Sonraki Yükümlülüğü

Madde 24 — Hak sahibi, hakkın yürürlükte olduğu sürece korunan çeşidin veya yerine göre kalıtsal özelliklerini taşıyan çoğaltım materyallerinin devamından sorumludur.

Kuruluş, koruma süresince, çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının genetik yapılarının devam edip etmediğini araştırır. Hak sahibi, korunan çeşidin genetik yapısının devam edip etmediğinin kuruluş veya Genel Müdürlüğün belirlediği başka bir kuruluş tarafından araştırılması için bilgi, belge ve materyal sağlamakla yükümlüdür.

Çeşidin genetik yapısının devamı hususunda şüpheye düşülürse ve bu şüphe bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen bilgi, belge ve materyal ile giderilemezse, Genel Müdürlük, çeşidin genetik yapısının devam edip etmediğinin araştırılmasını ister. Bu araştırma, hak sahibi tarafından sağlanan materyal ile çeşit özellik belgesindeki bilgilerin ve numunelerin yetiştirme testleri ve diğer testler yapılarak karşılaştırılmalarını ihtiva eder.

Yapılan araştırmalar, çeşidin genetik yapısını devam ettirmede hak sahibinin başarısız olduğunu ortaya çıkarırsa, ıslahçı hakkı, Kanunun 48 inci maddesine göre Bakanlıkça iptal edilmeden önce hak sahibinin görüşü alınır.

Hak sahibi, belirlenen üç ay içinde korunan çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının yeterli miktarda numunesini, çeşidin numunesi olmak veya mevcut numuneyi yenilemek veya çeşidin korunması için diğer çeşitlerle karşılaştırmalı bir inceleme yapılması amacıyla kuruluşa veya Genel Müdürlüğün belirleyeceği başka bir kuruluşa verir. Yapılan inceleme olumsuz sonuçlanırsa ıslahçı hakkı iptal edilir.

Genel Müdürlüğün gerekli görmesi hâlinde, hak sahibi, çeşide ait şahit numuneyi Bakanlık adına muhafaza eder.

basbakanlik.gov.tr

Yücel Özlem · 31-10-2007, 23:08

YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN KANUN

Kanun Numarası : 5042
Kabul Tarihi : 8/1/2004
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih :15/1/2004 Sayı :25347
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 43 Sayfa:

İKİNCİ BÖLÜM

Teknik İnceleme, Tescil, İlân ve Tescile İtiraz

Çeşidin teknik bakımdan incelenmesi

Madde 39- Çeşidin teknik incelemeye alınmasının uygun görülmesinden sonra, çeşit aşağıdaki hususların tespiti için teknik incelemeye tâbi tutulur:

a) Çeşidin, belirtilen botanik sınıfa ait olduğunun teyit edilmesi.

b) Çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olduğunun tespit edilmesi.

c) Çeşidin (a) ve (b) bentlerindeki şartlara uyması halinde, çeşit özellik belgesinin hazırlanması.

İncelemenin uygulama şartları, Bakanlıkça belirlenir ve inceleme Bakanlığın gözetimi altında yapılır. Teknik inceleme için gerekli olan yetiştirme testleri veya diğer testler, UPOV Sözleşmesine taraf ülkelerden birisinde o ülkenin yetkili kuruluşu tarafından yapılmış ise test sonuçlarının Bakanlığa verilmesi kaydıyla, teknik inceleme bu testlerin sonuçlarına dayandırılabilir. Ancak bu testler, Türkiye ile aynı tarımsal iklim şartlarına sahip ülkelerde yapılmış olmalıdır.

İncelemenin bu test sonuçlarına dayandırılamaması durumunda:

a) Bakanlık, teknik incelemeyi ana hizmet birimlerine veya bağlı ve ilgili kuruluşlarına veya başka kuruluşlara yaptırabilir. Teknik incelemenin başka kuruluşlara yaptırılması halinde, 46 ncı madde hükümlerine göre belirlenecek ücret ödenir.

b) Bakanlık, teknik incelemeyi başvuru sahibine de yaptırabilir. Başvuru sahibi, Bakanlığın talebi üzerine, kendisi tarafından yapılacak veya yaptırılacak yetiştirme veya diğer testlerin sonuçlarını Bakanlığa verir. Teknik inceleme bu testlerin sonuçlarına dayandırılabilir.

Birinci fıkranın (c) bendinde yer alan çeşit özellik belgesine, tarımsal ve botanik bilgilerdeki değişmelere bağlı olarak yeni kısımlar eklenebilir veya değiştirilebilir. Ancak koruma konusu bu durumdan etkilenmez.

Bakanlık, teknik inceleme amacıyla her türlü bilgi, belge ve materyali başvuru sahibinden ister. Başvuru sahibi haklı bir nedene dayanmaksızın, Bakanlığın belirleyeceği süre içinde talep edilen bilgi, belge ve materyali vermediği takdirde, başvuru reddedilir.

Çeşidin teknik bakımdan incelenmesi ile ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

İnceleme raporu

Madde 40- Teknik incelemeyi Bakanlık adına yapan kuruluş, çeşide ait özelliklerin belirlenmesinin yeterli olduğu kanısına varırsa, 6 ncı, 7 nci ve 8 inci maddelerdeki hususların tespitini içeren bir inceleme raporu ile çeşide ait özellik belgesini Bakanlığa gönderir.

Bakanlık, inceleme raporunu kesin bir karar vermek için yeterli bulmazsa, başvuru sahibine bilgi verir ve tamamlayıcı incelemeleri Bakanlık kendisi yapar veya yaptırır. Ret veya kabul kararı alınıncaya kadar yapılan tamamlayıcı incelemeler, 39 uncu maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen incelemelerin bir devamı olarak kabul edilir.

Kendisine teknik inceleme yaptırılan kuruluşlar, inceleme sonuçlarını, ancak Bakanlığın izniyle kullanabilir.
Geçici ismin kesinleşmesi

Madde 41- Başvuru dilekçesinde çeşit için geçici bir isim bildirilmesi halinde, Bakanlık, tescil aşamasından hemen önce başvuru sahibinden 9 uncu madde ve 42 nci maddenin (a) bendi hükümlerine uygun kesin bir ismin bildirilmesini ister. Başvuru sahibi, otuz gün içinde, çeşit için kesin bir isim bildirir.

Bakanlık, ismi uygun bulduğu takdirde, bu ismi UPOV Sözleşmesine taraf ülkelere bildirir ve Bültende yayımlar.

İsmin, Bültende yayımlanmasından itibaren üç ay içinde, 9 uncu madde ve 42 nci maddenin (a) bendi hükümleri çerçevesinde itiraz edilebilir. UPOV Sözleşmesine taraf ülkelerin ilgili kuruluşları, isimle ilgili görüşlerini bildirebilir. İtiraz ve görüşler, başvuru sahibine bildirilerek cevap vermesi için otuz günlük süre tanınır.

Başvuru sahibi tarafından yeni bir ismin önerilmesi halinde, ikinci ve üçüncü fıkralardaki işlemler tekrar edilir. Her iki durumda da cevap verilmemesi halinde, başvuru reddedilir. İtirazın kabulü veya reddine ilişkin olarak Bakanlık tarafından alınan gerekçeli karar taraflara bildirilir. Kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde dava açılabilir.

Başvurunun ret nedenleri

Madde 42- Bakanlık, aşağıdakilerden birinin varlığı halinde başvuruyu re'sen reddeder:

a) Çeşit için önerilen isim:

1- 9 uncu madde hükümlerine uymuyorsa (9 uncu maddenin yedinci fıkrası hariç).

2- Farklı bir isim niteliği taşımıyor veya dil bilimi açısından çeşidin tanınmasında yetersiz kalıyorsa.

3- Kamu düzeni ve genel ahlâka aykırıysa.

4- Sadece bitki çeşitleri ve tohumculuk sektöründe söz konusu olan tür, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi orijin veya üretim tarihini belirten işaretlerden ibaretse.

5- Çeşidin özellikleri, değeri ve coğrafî orijini açısından veya çeşit ile ıslahçı ya da çeşit ile başvuru sahibi arasındaki irtibat bakımından yanıltıcı veya karışıklığa neden olacak nitelikteyse.

6- Çeşidin üretimden kalkmış olması veya yaygın olarak tanınmaması durumlarının dışında,Türkiye'de veya UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede, aynı türe veya yakın akraba türlere ait tescil edilmiş bir çeşit isminin aynısı veya karışıklığa neden olacak kadar benzeriyse.

b) 35 inci madde hükümlerine uyulmaması halinde.

c) 39 uncu maddenin beşinci fıkrası hükümlerine uyulmaması halinde.

d) 40 ıncı madde gereğince hazırlanan inceleme raporuna göre, çeşidin 6 ncı, 7 nci ve 8 inci madde şartlarına uymaması halinde.

e) 41 inci maddenin birinci fıkrasının ihlâli halinde.

Tescil

Madde 43- Bakanlık, inceleme sonucunda, korumadan yararlanacak kişilerin 4 üncü maddeye uygunluğunu ve başvuru sahibinin Kanunda belirlenen gerekli işlemleri yerine getirdiğini tespit ederse, ıslahçı hakkını Kütüğe kaydederek hak sahibine Islahçı Hakkı Belgesi verir.

Tescilin ilânı

Madde 44- Korunan çeşitle ilgili ıslahçı hakkının tescili, tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde Bültende ilân edilir.
Tescile itiraz

Madde 45- Tescilin Bültende ilânından itibaren otuz gün içinde, üçüncü kişiler, tescil işlemine karşı 32 nci, 33 üncü, 34 üncü, 36 ncı, 39 uncu, 40 ıncı, 41 inci ve 44 üncü maddelerde belirtilen işlemlerde eksiklikler yapıldığı gerekçesi ile Bakanlık nezdinde itirazda bulunabilir.

Bakanlık tarafından yapılan inceleme sırasında, ıslahçı hakkının verilmesi ile ilgili bir işlemin yerine getirilmediği veya önemli bir eksiklik yapıldığı tespit edildiği takdirde, Bakanlık, tescil ile ilgili işlemin geçersizliğine ve eksikliğin yapıldığı safhaya kadar geriye dönülmesine ve işlemlerin yeniden yapılmasına karar verir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ücretler

Ücretler

Madde 46. - Bakanlık, işlem ücreti ve yıllık ücret olmak üzere iki tür ücret tahakkuk ettirir.

a) İşlem ücreti aşağıda sayılan işlemler karşılığında alınır:

1- Başvuru ücreti.

2- Teknik inceleme ücreti.

3- İsim inceleme ücreti.

4- İtiraz ücreti.

5- Tescil ücreti.

6- Zorunlu lisansla ilgili arabuluculuk ücreti.

7- Suretlerden alınan ücretler.

8- Yayın ücretleri.

9- Diğer ücretler.

b) Yıllık ücret, ıslahçı hakkının koruma süresince, her yıl Ocak ayı içinde peşin olarak ödenir.

Ücretler ile ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Tescil Sonrası Hak Sahibinin Yükümlülüğü, Bakanlıkça Yapılan Denetim ve

Islahçı Hakkının Re'sen İptali

Hak sahibinin tescilden sonraki yükümlülüğü

Madde 47- Hak sahibi, hakkın yürürlükte olduğu sürece, korunan çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının genetik yapılarının devamından sorumludur.

Bakanlık, koruma süresince, çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının genetik yapılarının devam edip etmediğini araştırır. Hak sahibi, korunan çeşidin genetik yapısının devam edip etmediğinin Bakanlık veya Bakanlığın belirlediği bir kuruluş tarafından araştırılması için bilgi, belge ve materyal sağlamakla yükümlüdür.

Çeşidin genetik yapısının devamı hususunda şüpheye düşülürse ve bu şüphe ikinci fıkrada belirtilen bilgi, belge ve materyal ile giderilemezse, Bakanlık, çeşidin genetik yapısının devam edip etmediğinin araştırılmasını ister. Bu araştırma, hak sahibi tarafından sağlanan materyal ile çeşit özellik belgesindeki bilgilerin ve numunelerin yetiştirme testleri ve diğer testler yapılarak karşılaştırılmalarını ihtiva eder.

Yapılan araştırmalar, çeşidin genetik yapısını devam ettirmede hak sahibinin başarısız olduğunu ortaya çıkarırsa, ıslahçı hakkı, 48 inci maddeye göre Bakanlıkça iptal edilmeden önce hak sahibinin görüşü alınır.

Hak sahibi, belirlenen süre içinde, korunan çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının yeterli miktarda numunesini, çeşidin numunesi olmak veya mevcut numuneyi yenilemek veya çeşidin korunması için diğer çeşitlerle karşılaştırmalı bir inceleme yapabilmek amacıyla Bakanlığa veya Bakanlığın belirleyeceği yetkili kuruluşa verir.

Bakanlığın gerekli görmesi halinde hak sahibi, çeşide ait numuneyi Bakanlık adına muhafaza eder.

Bakanlık tarafından yapılan denetim ve ıslahçı hakkının re'sen iptali

Madde 48- Hak sahibinin 47 nci maddenin birinci fıkrası gereğince yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülükleri yerine getirmediği veya çeşidin yeknesaklık ve durulmuşluk özelliklerini kaybettiği tespit edildiği takdirde, ıslahçı hakkı, Bakanlık tarafından re'sen iptal edilir.

Aşağıdaki hallerde de ıslahçı hakkı Bakanlık tarafından re'sen iptal edilir:

a) 47 nci maddenin ikinci fıkrası gereğince istenen bilgi, belge ve materyalin, Bakanlıkça belirlenen süre içinde hak sahibi tarafından temin edilmediği durumda.

b) Çeşit isminin mahkeme tarafından iptal edilmesi halinde, Bakanlıkça belirlenen süre içinde, hak sahibi tarafından çeşit için yeni bir isim bildirilmemesi durumunda.

Islahçı hakkının iptali, Kütüğe kaydedilme tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

İptal kararı, Kütüğe kaydedildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Bültende yayımlanır.

BEŞİNCİ KISIM

Başvuru ve Tescilden Doğan Hakkın Devri, İntikali, Rehin Hakkı Tesisi,

Haczi ve Lisans Sözleşmesi

BİRİNCİ BÖLÜM

Devir, İntikal, Rehin ve Haciz

Devir, intikal, rehin ve haciz

Madde 49- Bir çeşit ile ilgili olarak, bu Kanun uyarınca yapılan başvuru veya tescilden doğan hak, bir başkasına devredilebilir veya miras yoluyla intikal edebilir. Bu haklar üzerinde, ölüme bağlı tasarrufların yapılması mümkündür.

Başvuru veya tescilden doğan hakkın devri veya miras yoluyla intikali, 46 ncı maddeye göre belirlenecek ücretin ödenmesi kaydıyla sicile kaydedilir ve yayımlanır.

Başvuru veya tescilden doğan hak, kanunî veya akdî rehin hakkına ve hacze konu edilebilir. Bu durumda taraflardan birinin talebi üzerine ilgili haklar, sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır. Rehin hakkı ve haciz bakımından, 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile 9.6.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

Başvuru veya tescilden doğan hak üzerindeki sağlar arası işlemler, yazılı şekle tâbidir.

İKİNCİ BÖLÜM

Sözleşmeye Dayalı Lisans

Sözleşmeye dayalı lisans

Madde 50- Başvuru veya tescilden doğan hak, ülke sınırları içerisinde geçerli olacak şekilde, lisans sözleşmesine konu edilebilir. Lisans, inhisarî lisans veya inhisarî olmayan lisans şeklinde verilebilir.

Lisans sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa, lisans inhisarî değildir. Lisans veren, korunan çeşidi kendi kullanabileceği gibi üçüncü kişilere aynı çeşide ilişkin başka lisanslar da verebilir.

İnhisarî lisans söz konusu olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans veremez ve hakkını saklı tutmadıkça, kendisi de hak konusu çeşidi kullanamaz.

Birinci fıkrada öngörülen sözleşmedeki şartların lisans alan tarafından ihlâl edilmesi halinde, başvuru veya tescilden doğan haklar, hak sahibi tarafından lisans alana karşı, dava yoluyla ileri sürülebilir.

Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, sözleşmeye dayalı lisans sahipleri lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devredemez veya alt lisans veremez.

Sözleşmeye dayalı lisans hakkını alan kişi, aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, çeşidin koruma süresince ulusal sınırların bütünü içinde, hak konusu çeşidin kullanılmasına ilişkin her türlü tasarrufta bulunabilir.

Lisans sözleşmesi yazılı olarak yapılır. Lisans sözleşmesi taraflardan birinin yazılı talebi üzerine Bakanlıkça ilgili sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır.

İnhisarî lisans alanlar, lisans sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa, üçüncü kişiler tarafından haklarına tecavüz edilmesi durumunda, hak sahibinin bu Kanun uyarınca açabileceği davaları kendi adına açabilir.

İnhisarî olmayan lisans alanların dava açma hakları yoktur. İnhisarî olmayan lisans alanlar, hakka tecavüzün olduğu durumlarda noter kanalıyla yapacağı bir bildirimle, hak sahibinden dava açmasını isteyebilir. Hak sahibinin bu talebi kabul etmemesi veya bildirimin alındığı tarihten itibaren üç ay içinde davayı açmaması halinde, lisans alan, bildirimin bir suretini de ekleyerek, kendi adına dava açabilir ve dava açtığını hak sahibine bildirir. Lisans alan, ciddi bir zarar tehlikesi varsa, üç aylık sürenin geçmesini beklemeden, mahkemeden ihtiyati tedbir kararı alınmasını isteyebilir.
Hakkın devri ve lisans verilmesinden doğan sorumluluk

Madde 51- Başvuru veya tescilden doğan hakkını bir bedel karşılığında veya bedelsiz devreden veya lisans veren kişi, yetkisinin olmadığının anlaşılması veya başvurunun reddedilmesi veya iptal edilmesi veya hükümsüzlük kararı verilmesi hallerinde, devir alan veya lisans alanın zararlarını tazmin etmekle yükümlüdür.

Tazminatı talep süresi, ret, iptal veya hükümsüzlük kararının verilmesinden veya yetkisizliğin öğrenilmesinden itibaren işlemeye başlar.

Devreden veya lisans verenin kötü niyetle hareketleri halinde, bunlar, fiillerinden her zaman sorumludur. Devreden veya lisans veren, üzerinde tasarruf edilen ıslahçı hakkı başvurusu veya hak konusu olan çeşidin verilen bu hak ile korunabilirliği konusundaki rapor ve kararları veya bu konuda bildiklerini karşı tarafa bildirmemiş ve bunlara ilişkin belgelere sözleşmede yer vermemişse kötü niyetin varlığı kabul edilir.

ALTINCI KISIM

Hükümsüzlük Halleri ve Hakkın Sona Ermesi

BİRİNCİ BÖLÜM

Hükümsüzlük

Hükümsüzlük halleri

Madde 52- Aşağıdaki hallerden birinin varlığı durumunda mahkeme tarafından ıslahçı hakkının hükümsüz sayılmasına karar verilir:

a) Başvuru veya rüçhan hakkı tarihi itibarıyla, çeşidin 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirtilen şartlara uymadığının anlaşılması.

b) 7 nci ve 8 inci maddede öngörülen şartların gerçekleşmediğinin anlaşılması.

c) Islahçı hakkı tescilinin 11 inci, 12 nci ve 13 üncü maddelerde belirtilenler dışında yetkisiz bir kişi adına yapıldığının anlaşılması.

Hükümsüzlük talebi

Madde 53- Hukukî menfaati olan herkes, koruma hakkı devam ettiği sürece, mahkeme nezdinde ıslahçı hakkına dair hükümsüzlük talebinde bulunabilir. 52 nci maddenin (c) bendine göre ise hükümsüzlük talebi, ancak gerçek hak sahibi tarafından ileri sürülebilir.

Hükümsüzlüğün etkisi

Madde 54- Islahçı hakkının hükümsüzlüğüne karar verilmesi halinde, kararın sonuçları geçmişe etkilidir ve bu Kanun ile sağlanan koruma, hükümsüzlük kapsamında doğmamış sayılır.

Kesinleşmiş bir hükümsüzlük kararı Kütüğe kaydedilir ve herkese karşı hüküm ifade eder.

Hak sahibinin kötü niyetli olarak hareket etmesinden kaynaklanan, zararın giderilmesine ilişkin tazminat talep hakkı saklı kalmak üzere, hükümsüzlüğün geriye dönük etkisi, aşağıdaki durumları etkilemez:

a) Hakkın hükümsüz sayılmasından önce, söz konusu hakka tecavüz sebebiyle verilen hukuken kesinleşmiş ve uygulanmış kararlar.

b) Hakkın hükümsüzlüğüne karar verilmeden önce yapılmış ve uygulanmış lisans sözleşmeleri.

Ancak, haklı sebepler ve hakkaniyet ilkesi göz önünde bulundurularak, lisans sözleşmesi uyarınca ödenmiş olan bedelin kısmen veya tamamen iade edilip edilmeyeceğine mahkemece karar verilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi

Hakkın kendiliğinden sona ermesi

Madde 55- Aşağıdaki hallerden birinin gerçekleşmesiyle ıslahçı hakkı kendiliğinden sona erer:

a) Koruma süresinin sona ermesi.

b) Hak sahibinin hakkından vazgeçmesi.

c) Yıllık ücretlerin belirlenen sürelerde ödenmemesi.

Hakkın sona ermesi halinde hak konusu çeşit, sona erme nedeninin gerçekleştiği tarihten itibaren umumun malı sayılır. Bu husus, Bültende yayımlanır.

Hak sahibi, ıslahçı hakkından vazgeçebilir. Vazgeçmenin yazılı olarak Bakanlığa bildirilmesi gerekir. Vazgeçme, Kütüğe kaydedilme tarihi itibarıyla hüküm doğurur.

Kütüğe kaydedilmiş diğer hak sahipleri ve lisans sahiplerinin izni olmadıkça, hak sahibi hakkından vazgeçemez.

Hak üzerinde, bir üçüncü kişi tarafından hak sahipliği iddia edilmekte ise onun rızası olmadan haktan vazgeçilemez.

Yıllık ücretin süresi içinde ödenmemesi halinde, ıslahçı hakkı, bu ücretin son ödeme tarihi itibarıyla sona erer.

Yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle hak sona ermişse, hak sahibinin ödemenin mücbir sebepten dolayı yapılamadığını ispat etmesi halinde, hak yeniden geçerlilik kazanır.

Mücbir sebeple ilgili talebin, hakkın sona erdiğine ilişkin ilânın Bültende yayımlanmasından itibaren altı ay içinde yapılması gerekir. Bu talep Bültende ilân edilir. İlgililer otuz gün içinde konu hakkındaki görüşlerini bildirebilirler.

Hakkın yeniden geçerlilik kazanması, Bakanlığın kararı ile olur ve Bültende yayımlanır. Hakkın yeniden geçerlilik kazanması, hakkın sona ermesi sonucunda bu konuyla ilgili bir kısım haklar kazanmış olan üçüncü kişilerin kazanılmış haklarını etkilemez.

Hakkın yeniden geçerlilik kazanması halinde, hak sahibi, ödemediği ücretleri ödemekle yükümlüdür.

YEDİNCİ KISIM

Hakka Tecavüz Halleri, Davalar ve

Görevli Mahkeme

BİRİNCİ BÖLÜM

Hakka Tecavüz Halleri

Hakka tecavüz sayılan haller

MADDE 56. - Aşağıdaki haller ıslahçı hakkına tecavüz sayılır:

a) 14 üncü maddede sayılan yetkileri hak sahibinin rızası olmadan kullanmak.

b) Korunan çeşide ait çoğaltım materyalinin, hak sahibinin inhisarî yetkilerini ihlâl etmek suretiyle üretildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde, söz konusu materyali çoğaltım amacıyla hazırlamak, çoğaltmak, satışa sunmak, satmak veya diğer şekillerde piyasaya sürmek, ihraç etmek, ithal etmek veya bu amaçlarla depolamak.

c) Sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans ile verilmiş yetkileri izinsiz genişletmek veya bu yetkileri üçüncü kişilere devretmek.

d) 9 uncu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarını ihlâl etmek.

e) Hakkı gasbetmek.

f) Yukarıdaki bentlerde sayılan fiillere iştirâk veya yardım etmek veya teşvik etmek veya hangi şekil ve şartta olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak.

g) Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya piyasaya sürülen materyalin nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak.

İKİNCİ BÖLÜM

Hukuk Davaları

Hak sahibinin talepleri ve hukuk davalarında yetkili mahkeme

MADDE 57. - Islahçı hakkının tecavüze uğraması halinde, hak sahibi mahkemeden aşağıdaki taleplerde bulunabilir:

a) Islahçı hakkından doğan hakka tecavüz fiillerinin durdurulması.

b) Tecavüzün giderilmesi, maddi ve manevi tazminat.

c) Hakka tecavüz neticesinde üretilen materyal ile bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara el konulması.

d) (c) bendi hükmü çerçevesinde el konulan materyal ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması; bu durumda el konulan materyalin değeri, (b) bendi hükümlerine göre belirlenecek tazminat miktarından düşülür. Bu değer, kabul edilen tazminat miktarını aştığı zaman, hak sahibi, aşan kısmı karşı tarafa öder.

e) Hakka tecavüzün devamını önleyici tedbirlerin alınması; (c) bendi hükümleri çerçevesinde el konulan materyal ve araçların şekillerinin değiştirilmesi veya hakka tecavüzün önlenmesi için imhası.

f) Hakka tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından karşılanmak üzere, ilgililere tebliğ edilmesi ve kamuya ilân yoluyla duyurulması.

Hak sahibi tarafından açılacak hukuk davalarında yetkili mahkeme, davacının ikametgâhının olduğu veya suçun işlendiği veya tecavüz fiilinin etkilerinin görüldüğü yerdeki mahkemedir.

Davacının Türkiye'de ikamet etmemesi halinde, yetkili mahkeme Ankara'daki mahkemelerdir.

Üçüncü kişiler tarafından başvuru sahibi veya hak sahibi aleyhine açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalının ikametgâhının bulunduğu yerdeki mahkemedir. Başvuru veya hak sahibinin Türkiye'de ikamet etmemesi halinde bu maddenin üçüncü fıkrası hükümleri uygulanır.

Birden fazla mahkemenin yetkili olduğu durumda, yetkili mahkeme, ilk davanın açıldığı mahkemedir.

Bakanlığın davacı veya davalı olduğu durumda, yetkili mahkeme, Ankara'daki mahkemelerdir.

Tazminat

Madde 58- Hak sahibinin izni olmaksızın, korunan çeşidi üreten, satan, dağıtan veya başka şekilde piyasaya süren veya bu amaçlar için ihraç ve ithal eden veya ticarî amaçla elinde bulunduran veya kullanan kişi, hukuka aykırılığı gidermek ve sebep olduğu zararı tazmin etmekle yükümlüdür.

Korunan çeşidi herhangi bir şekilde kullanmakta olan kişi; hak sahibinin hakkın varlığından ve tecavüzden kendisini haberdar etmesi ve tecavüzü durdurmasını talep etmesi halinde veya kullanmanın kusurlu bir davranış teşkil etmesi halinde, sebep olduğu zararı tazmin etmekle yükümlüdür.

Yoksun kalınan kazanç

Madde 59- Hak sahibinin uğradığı zarar, sadece fiili kaybın değerini değil, buna ilave olarak ıslahçı hakkına tecavüz neticesinde yoksun kalınan kazancı da kapsar.

Yoksun kalınan kazanç, zarara uğrayan hak sahibinin seçeceği, aşağıdaki değerlendirme usullerinden birine göre hesap edilir:

a) Islahçı hakkına tecavüz eden kişinin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin çeşidi kullanması ile elde edebileceği muhtemel gelire göre.

b) Hakka tecavüz eden kişinin, hak konusu çeşidi kullanmakla elde ettiği kazanca göre.

c) Hakka tecavüz edenin, korunan çeşidi bir lisans anlaşması ile hukuka uygun şekilde kullanmış olması halinde ödemesi gereken lisans bedeline göre.

Hak konusu çeşidin ekonomik önemi, hakka tecavüz edildiği anda geçerlilik süresi, tecavüzün yapıldığı esnada korunan çeşitle ilgili lisansların sayısı veya çeşidi gibi etkenler, yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında göz önüne alınır.

Mahkeme, hak sahibinin bu Kanunda öngörülen çeşidi kullanma yükümlülüğünü yerine getirmemiş olduğunu tespit ederse, yoksun kalınan kazanç, ikinci fıkranın (c) bendi hükümleri çerçevesinde belirlenir.
Bedel davası

Madde 60- Başvuru sahibi veya hak sahibi, çeşidi kullananların hakkaniyete uygun bedeli ödemesini temin etmek amacıyla şahsî mahiyette bedel davası açabilir.

Çiftçi istisnası kapsamı dışındaki çiftçiler tarafından ödenecek bedel ile ilgili olarak açılan bedel davasını, ıslahçı hakları ile ilgili meslekî kuruluşlar da açabilir.

15 inci maddede belirtilen bedelin tespitinde ıslahçı hakkının tescil edildiği varsayılarak yapılacak bir lisans sözleşmesinde ödenecek lisans bedelinin aşılmaması gözetilir.

Dava, bedelin ödenmesini gerektiren fiilin öğrenilmesinden itibaren bir yıl içinde açılır.

Hakka tecavüzün olmadığı hakkında dava ve şartları

Madde 61- Menfaati olan herkes, hak sahibine karşı dava açarak, faaliyetlerinin ıslahçı hakkına tecavüz teşkil etmediğine karar verilmesini talep edebilir.

Dava açılmadan önce, korunan çeşit ile ilgili yapılan veya yapılacak faaliyetlerin ıslahçı hakkına tecavüz teşkil edip etmediği hakkında, hak sahibinin görüşlerini bildirmesi noter aracılığı ile talep edilebilir. Bu talebin hak sahibine tebliğinden itibaren bir ay içinde hak sahibinin cevap vermemesi veya verilen cevabın menfaat sahibi tarafından kabul edilmemesi halinde, menfaat sahibi birinci fıkraya göre dava açabilir.

Birinci fıkrada belirtilen dava, ıslahçı hakkına tecavüzden dolayı kendisine dava açılmış bir kişi tarafından açılamaz.

Dava, korunan çeşit üzerinde hak sahibi olan ve Kütüğe kaydedilmiş bulunan bütün hak sahiplerine tebliğ edilir.

Bu maddede belirtilen dava, hakkın hükümsüzlüğü davasıyla birlikte de açılabilir.

Tespit davası

Madde 62- Islahçı hakkına tecavüz davası açmaya yetkili olan kişi, bu haklara tecavüz sayılabilecek olayların tespitini mahkemeden isteyebilir.

İhtiyati tedbir talebi ve niteliği

Madde 63- Bu Kanun uyarınca dava açan veya dava açacak olan kişiler, dava konusu çeşidin, kendi haklarına tecavüz teşkil edecek şekilde, Türkiye'de kullanılmakta olduğunu veya kullanılması için ciddi ve etkin çalışmalar yapıldığını ispat etmek şartıyla, mahkemeden ihtiyatî tedbir kararı verilmesini talep edebilirler.

İhtiyatî tedbir talebi, dava açılmadan önce veya dava ile birlikte veya dava açıldıktan sonra yapılabilir. İhtiyatî tedbir talebi, davadan ayrı olarak incelenir.

İhtiyatî tedbir, verilecek hükmün etkinliğini tamamen sağlayacak nitelikte olmalı ve aşağıda belirtilen tedbirleri kapsamalıdır:

a) Islahçı hakkına tecavüz teşkil eden fiillerin durdurulmasını.

b) Islahçı hakkına tecavüz edilerek üretilen veya ithal edilen hak konusu çeşitle ilgili materyallere, Türkiye sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya serbest bölgeler de dahil olmak üzere bulundukları her yerde el konulması ve bunların zarar görmeyecek şekilde saklanmasını.

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun uygulanması

Madde 64- Tespit davaları, ihtiyatî tedbirler ve ilgili diğer hususlarda, 18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanır.

Zamanaşımı

Madde 65- Bu Kanundan doğan özel hukuka ilişkin taleplerde, 22.4.1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümleri uygulanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Cezalar ve Usul Hükümleri

İhlâl sayılan haller ve yaptırımlar

Madde 66. - İhlâl sayılan haller ve bu hallerde verilecek cezalar aşağıda gösterilmiştir:

a) 56 ncı maddenin (a), (b), (e) ve (f) bentlerindeki fiilleri kasten işleyenler onüç aydan iki yıla kadar hapis veya beşmilyar liradan onmilyar liraya kadar ağır para cezası veya her ikisi ile birlikte cezalandırılır ve ticaret ile uğraşanların iş yerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılmasına ve aynı süre ticaretten men edilmelerine karar verilir.

b) 56 ncı maddenin (c), (d) ve (g) bentlerini kasten ihlâl edenler beşmilyar liradan onmilyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.

c) Gerçeğe aykırı biçimde, kendisini başvuru sahibi veya hak sahibi olarak tanıtanlar beş milyar liradan onmilyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.

d) Bu maddenin (a), (b) ve (c) bentlerinde sayılan fiiller, bir işletmenin çalışanları tarafından, hizmetlerini yerine getirmeleri esnasında, doğrudan kendilerince veya emir üzerine işlenmişse, çalışanlar ve suçun işlenmesine mani olmayan işletme sahibi, temsilcisi veya idareci veya hangi sıfatla olursa olsun işletmeyi fiilen yöneten kişi de aynı şekilde cezalandırılır. Bir tüzel kişinin işleri yürütülürken, 56 ncı maddede belirtilen fiillerden herhangi biri işlenirse, tüzel kişi de masraflar ve para cezasından müteselsilen sorumlu olur.

Usul ve zamanaşımı

Madde 67- 66 ncı maddede sayılan suçlardan dolayı takibat, hak sahibinin şikâyetine tabidir. 66 ncı maddenin (c) bendinde belirtilen fiilin işlenmesi halinde, hak sahibinin yanı sıra; Bakanlık, ıslahçı hakları ile ilgili birlikler, tüketici dernekleri ve 8.3.1950 tarihli ve 5590 sayılı "Ticaret ve Sanayi Odaları", "Ticaret Odaları", "Sanayi Odaları", "Deniz Ticaret Odaları", "Ticaret Borsaları" ve "Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği" Kanunu ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununa tâbi kuruluşlar da şikâyet hakkına sahiptir.

Şikâyetin, fiil ve failden haberdar olma tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılması gerekir. Şikâyetler acele işlerden sayılır. Bu suçlar hakkında, 8.6.1936 tarihli ve 3005 sayılı Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunundaki yargılama usulü uygulanır.

66 ncı madde hükümlerinin uygulanmasında, 4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 344 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uygulanmaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İhtisas Mahkemeleri

Görevli mahkeme

Madde 68- Bu Kanunda öngörülen davalarda görevli mahkeme, ihtisas mahkemeleridir. Asliye hukuk ve asliye ceza mahkemelerinden hangilerinin ihtisas mahkemesi olarak görevlendirileceğini ve bu mahkemelerin yargı çevresini, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu belirler.
Hükmün ilânı

Madde 69- Dava sonucunda haklı çıkan tarafın, haklı bir sebebinin veya menfaatinin bulunması halinde, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere, kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilân edilmesini talep etme hakkı vardır.

İlanın şekli ve kapsamı kararda tespit edilir. İlân hakkı, kararın kesinleşmesinden sonra üç ay içinde kullanılmazsa düşer.

SEKİZİNCİ KISIM

Çeşitli ve Son Hükümler

Islahçı Hakkı Kütüğü

Madde 70- Bakanlık, Başvuru Sicili ve Islahçı Hakkı Sicilini içeren Islahçı Hakkı Kütüğünü oluşturur.

İlgili olan herkes, başvuruya ve ıslahçı hakkının tesciline ilişkin belgeler ile diğer belgeleri Kütükten inceleyebilir.

Üretilmesi veya çoğaltılması, diğer çeşitlerin sürekli kullanımını gerektiren çeşitlerin sahibi, çeşide ait belge ve testlerin, Kütüğün inceleme kapsamı dışında tutulmasını isteyebilir.

Başvuru Sicili ve Islahçı Hakkı Siciline ilişkin hususlar yönetmelikle düzenlenir.

Bitki Çeşitleri Bülteni

Madde 71- Bakanlık tarafından yayımlanacak Bültende aşağıdaki hususlar yer alır:

a) Islahçı hakkı başvuruları.

b) Çeşit için önerilen isim veya varsa geçici isim.

c) Başvurudan vazgeçme.

d) Başvurunun reddi.

e) Islahçı hakkının tescili ve tescil edilen isim.

f) Hak sahibi veya vekili ile ilgili değişiklikler.

g) Hakkın sona ermesi.

h) Lisanslar.

i) Resmî duyurular.

j) Diğer hususlar.

Bakanlık; korunan çeşitle ilgili olarak çeşidin sahibi, koruma süresi, tescil tarihi ve ismini içeren bilgiler ile yayımlanmasını gerekli gördüğü başka bilgilerin yer aldığı yıllık bir rapor yayımlar.

Yönetmelikler

Madde 72- Bu Kanunun uygulanması ile ilgili usul ve esasları düzenleyen yönetmelikler Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Bakanlıkça çıkarılır.

Madde 73- (21.8.1963 tarihli ve 308 sayılı Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu Hakkında Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)
Yürürlükten kaldırılan mevzuat

Madde 74- 308 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (ş), (t) ve (u) bentleri ile 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

Geçici Madde 1- 26.2.1994 tarihi itibarıyla yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu tespit edilen bir çeşit için 308 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasından yararlanan çeşitlerin sahipleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Bakanlığa başvurmaları ve bu Kanundaki diğer şartları yerine getirmeleri kaydıyla, bu Kanun kapsamındaki korumadan yararlanır.

Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde yapılacak başvurularda yenilik incelemesi yapılırken 5 inci maddede yurt içi açısından sözü edilen bir yıllık süre bir defaya mahsus olmak üzere beş yıl olarak uygulanır.

Yürürlük

Madde 75- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 76- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Başbakanlık

Yücel Özlem · 31-10-2007, 23:12

YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN KANUN

Kanun Numarası : 5042
Kabul Tarihi : 8/1/2004
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih :15/1/2004 Sayı :25347
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 43 Sayfa:

İKİNCİ KISIM

Hak Sahipliği, Hakkın Kapsamı ve

Sınırlandırma

BİRİNCİ BÖLÜM

Hak Sahipliği ve Hak Sahibinin Yetkileri

Hak sahipliği

Madde 11- Bir çeşidin ıslahçı hakkı, ıslahçıya ve onun hukukî haleflerine aittir.

Islahçının birden çok olması halinde, taraflar arasında aksine bir anlaşma yoksa, ıslahçılar, müşterek mülkiyet hükümleri çerçevesinde hak sahibidir.

Her hak sahibi diğerlerinden bağımsız olarak aşağıdaki işlemleri kendi adına yapabilir:

a) Kendine düşen pay üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir.

b) Diğer hak sahiplerine yazılı bildirimde bulunduktan sonra hak konusu çeşidi kullanabilir.

c) Hak konusu çeşidin korunması için gerekli önlemleri alabilir.

d) Diğer pay sahipleriyle birlikte, Bakanlığa yapılan başvuru veya tescilden doğan hakların herhangi bir şekilde tecavüze uğraması halinde, üçüncü kişilere karşı hukuk ve ceza davası açabilir.

Üçüncü kişilere karşı hukuk veya ceza davası açılması halinde, diğer hak sahiplerinin davaya katılabilmeleri için durum, davayı açan tarafından, davanın açıldığı tarihten itibaren bir ay içinde kendilerine bildirilir.

Payın üçüncü kişilere devredilmesi halinde, diğer pay sahiplerinin önalım hakkı vardır. Payın devri, yazılı olarak yapılır ve sicile kaydedilir. Bakanlık önalım hakkının kullanılabilmesi için durumu iki ay içinde diğer paydaşlara bildirir. Önalım hakkı, bildirimin tebellüğünden itibaren bir ay içinde kullanılır.

Çeşidin kullanılması hakkının üçüncü kişilere devrinin, hak sahiplerinin tamamının rızasıyla mümkün olmaması halinde, devredilip devredilemeyeceği hususunu mahkeme takdir eder.

Hizmet ilişkisinde hak sahipliği

Madde 12- Aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça, çalışanların işlerini görürken ıslah ettikleri veya buldukları ve geliştirdikleri çeşitlerin sahibi, bunların işverenidir.

Sözleşmesi gerektirmediği halde, işyerindeki bilgi ve araçlardan faydalanmak suretiyle çeşit geliştiren çalışanların ıslah ettikleri veya buldukları ve geliştirdikleri çeşidin sahibi işverendir.

Çalışanların, ıslah ettikleri veya buldukları ve geliştirdikleri çeşitleri için çeşidin ekonomik değeri de göz önüne alınarak işverenin ve çalışanın birlikte tespit edeceği bir bedele hakları vardır. Taraflar, bedel konusunda anlaşamadıkları takdirde söz konusu bedel mahkemece tespit edilir. Taraflar, bedeli hizmet sözleşmesine önceden belirleyip koyabilirler.

Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan görevlilerden hangilerinin ıslahçı hakkından ne ölçüde ve nasıl yararlanacağı, ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.

Hizmet sözleşmesi dışında kalan sözleşmelerde hak sahipliği

Madde 13- Sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, hizmet sözleşmesi dışında kalan iş sözleşmeleri çerçevesinde ıslah edilen veya bulunan ve geliştirilen çeşidin sahibi işverendir.

Hak sahibinin yetkileri

Madde 14- Islahçı hakkı, korunan çeşit ile ilgili olarak, hak sahibine aşağıdaki inhisarî yetkileri verir:

a) Üretmek veya çoğaltmak.

b) Çoğaltım amacıyla hazırlamak.

c) Satışa arz etmek.

d) Satmak veya diğer şekillerde piyasaya sürmek.

e) İhraç veya ithal etmek.

f) Depolamak.

Koruma altındaki bir çeşide ait çoğaltım materyalinin izinsiz kullanımı sonucunda sağlanan hasat edilmiş materyal ile ilgili olarak; birinci fıkrada belirtilen tüm faaliyetler için hak sahibinin izni gereklidir. Ancak hak sahibi, geçmişte makul bir fırsata sahip olduğu halde söz konusu çoğaltım materyali üzerindeki bu hakkını kullanmamışsa izin gerekmez.

Koruma altındaki bir çeşide ait çoğaltım materyalinin izinsiz kullanımı sonucunda sağlanan hasat edilmiş materyalden doğrudan elde edilen mamul kaddelere de ikinci fıkra hükümleri uygulanır.

Hak sahibi, yukarıdaki fıkralarda belirtilen hükümlerdeki yetkilerini şarta bağlayabilir ve bu yetkilerine sınırlandırma getirebilir.

Yukarıdaki fıkralarda belirtilen hükümler aşağıdaki çeşitlere de uygulanır:

a) Koruma altındaki bir çeşidin kendisinin esas itibarıyla türetilmiş bir çeşit olmaması kaydıyla, bu çeşitten esas itibarıyla türetilen çeşitlere.

b) Korunan bir çeşitten farklı olmayan çeşitlere.

c) Üretilmeleri için her defasında koruma altındaki bir çeşidin kullanımını gerektiren çeşitlere.

Aşağıdaki haller beşinci fıkranın (a) bendinde sözü edilen diğer bir çeşitten esas itibarıyla türetilmiş çeşitleri kapsar:

a) Çeşidin, hâkim özellikler itibarıyla bir başlangıç çeşidinden türetilmiş olması veya yine hâkim özellikler itibarıyla başlangıç çeşidinden türetilen diğer bir çeşitten türetilmiş olması gerekir. Her iki durumda da esas itibarıyla türetilmiş çeşit, başlangıç çeşidini oluşturan genotip veya genotipler tarafından meydana getirilen aslî özellikleri göstermelidir.

b) Türetilmiş çeşit, başlangıç çeşidinden açıkça ayırt edilebilir olmalı ve türetme yönteminin yol açtığı farklılıklar dışında başlangıç çeşidini oluşturan genotip veya genotipler tarafından meydana getirilen aslî özellikleri göstermelidir.

Esas itibarıyla türetme; tabiî veya sunî mutant seleksiyonu, somaklonal varyant seleksiyonu, başlangıç çeşidi içinden farklı bireylerin seleksiyonu, geriye melezleme veya genetik mühendisliği yoluyla transformasyona uğratılmış bitkilerden elde etme gibi yöntemlerle olabilir.

Başvuru ve tescil tarihi arasında kalan süre içinde yetkiler

Madde 15- Islahçı hakkı için yapılan başvuru tarihi ile hakkın verildiği tarih arasındaki süre içinde, 14 üncü maddede belirtilen ve hak sahibinin iznini gerektiren faaliyetlerde bulunan kişi veya kişiler, hak sahibine muhik bir bedel ödemek zorundadır.

İKİNCİ BÖLÜM

Yetkinin Sınırlandırıldığı Haller

Genel sınırlandırma halleri

Madde 16- Aşağıdaki haller hak sahibinin yetkileri dışındadır:

a) Şahsî amaçla sınırlı kalan ve ticarî amaç taşımayan faaliyetler.

b) Deneme amacıyla yapılan faaliyetler.

c) 14 üncü maddenin beşinci fıkrasındaki haller dışında başka çeşitlerin elde edilmesi amacıyla yapılan faaliyetler.

Çiftçi istisnası

Madde 17- Hak sahibinin, 14 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen yetkilerine aykırı olmamak kaydıyla, tarımsal üretimin korunması ve kollanması amacıyla, çiftçilerin kendi arazilerinde yaptıkları üretim sonucunda elde ettikleri üründen, yine kendi işlediği arazilerinde yapacakları yeni üretimler için, hibrit ve sentetik çeşitler hariç olmak üzere, korunan bir çeşidin çoğaltım materyalini kullanabilmeye yetkileri vardır.

Birinci fıkra hükümleri aşağıdaki türlere uygulanır:

a) Tahıllar;

1- Buğday (Triticum spp.).

2- Arpa (Hordeum vulgare L.).

3- Çeltik (Oryza sativa L.).

4- Yulaf (Avena sativa L.).

5- Çavdar (Secale cercale L.).

6- Tritikale (Triticosecale).

b) Yemeklik baklagiller;

1- Kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.).

2- Nohut (Cicer arietinum L.).

3- Mercimek (Lens culinaris Medik.).

4- Bezelye (Pisum sativum L.).

5- Bakla (Vicia faba L.).

c) Yem bitkileri;

1- Yonca (Medicago sativa L.).

2- Korunga (Onobrychis sativa L.).

3- Fiğ (Vicia sativa L.).

4- Üçgül (Trifolium spp.).

d) Endüstri bitkileri;

1- Pamuk (Gossypium spp.).

2- Tütün (Nicotiana tabacum L.).

3- Patates (Solanum tuberosum L.).

4- Kolza (Brassica napus L.).

5- Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.).

6- Soya (Glycine Max L.).

Birinci fıkra, hak sahibinin ve çiftçilerin haklarını koruyacak şekilde, aşağıdaki kriterler göz önüne alınarak uygulanır:

a) Çiftçinin işlediği arazisi için herhangi bir miktar kısıtlaması olmadan ihtiyaç duyduğu çoğaltım materyalini kullanmaya hakları vardır. Çiftçinin işlediği arazisi; çiftçinin kendi adına, kendi sorumluluğu altında bitki yetiştirdiği, mülkiyetindeki veya kiraladığı veya ortakçılık yoluyla işlediği arazidir.

b) Çiftçi istisnasından küçük çiftçiler yararlanır. Küçük çiftçiler; ikinci fıkrada belirtilen türlerden en fazla 92 ton tahıl üretmek için kullanılması gerekli araziden daha küçük araziye sahip çiftçiler veya diğer türler için karşılaştırılabilir kriterleri sağlayan çiftçilerdir. Karşılaştırılabilir kriterler yönetmelikle belirlenir. Bu çiftçiler, hak sahibine herhangi bir bedel ödemezler.

c) Korunan çeşidi kullanan ve istisna dışında kalan çiftçiler hak sahibine belirli bir bedel öderler. Bu bedel, hak sahibi ile çiftçi arasında yapılacak anlaşmayla belirlenir.

d) İstisnadan yararlanan çiftçiler veya ürünü işleyenler, hak sahibinin talep ettiği her türlü bilgi ve belgeyi vermek zorundadır. Hak sahibi, gerektiğinde bu konuda Bakanlıktan yardım isteyebilir. Bakanlık, ücreti karşılığında konuyla ilgili bilgi ve belgeleri hak sahibine verebilir. Bakanlık, talep edilen bilgi ve belgeleri vermeyi reddederse, ret kararını gerekçeleriyle birlikte hak sahibine yazılı olarak bildirir.

Çiftçi istisnası ile ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Zorunlu Lisans ve Islahçı Hakkının

Tüketilmesi

Zorunlu lisans

Madde 18- Islahçı hakkının tescilinden itibaren üçüncü yılın sonunda, kamu yararının gerektirmesi halinde, ıslahçı hakkı zorunlu lisansa konu yapılabilir.

Millî savunma veya halk sağlığı açısından, korunan çeşidin kullanılmaya başlanması, kullanımının artırılması veya yaygınlaştırılması büyük önem taşıyorsa, kamu yararının bulunduğu kabul edilir.

Korunan çeşidin kullanılmamasının veya nitelik ve miktar bakımından yetersiz kullanılmasının ekonomik ve teknolojik gelişme açısından ciddi zararlara sebep olacağı hallerde de kamu yararının bulunduğu kabul edilir.

Zorunlu lisansa, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu karar verir. Korunan çeşidin kullanımının millî savunma veya halk sağlığı bakımından önemli olması halinde ise zorunlu lisans teklifi, Bakanlık ile Millî Savunma Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığı tarafından birlikte yapılır.

Millî savunma nedeni ile verilen zorunlu lisans kararı, çeşidin bir veya birkaç işletme tarafından kullanılması ile sınırlandırılabilir.

Korunan çeşidin ihraç edilmesi durumu, zorunlu lisans gerekçesi olarak kabul edilmez.

Zorunlu lisansla ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

Zorunlu lisansla ilgili arabuluculuğun talep edilmesi

Madde 19- Zorunlu lisans verilmesi için talepte bulunmak isteyen kişi, önce aynı çeşit için sözleşmeye dayalı lisans verilmesi amacıyla Bakanlıktan arabuluculuk etmesini isteyebilir.

Bakanlığın arabuluculuğunu talep etmek için, yönetmelikte belirtilen ücret ödenir.

Arabuluculuk talebinde aşağıdaki hususlar yer alır:

a) Talepte bulunan hakkında bilgi.

b) Arabuluculuk talebine konu olan çeşit ve hak sahibi hakkında bilgi.

c) Zorunlu lisans verilmesini haklı kılan şartlar.

d) Talep edilen lisansın kapsamı ve talebin sebepleri.

e) Talepte bulunanın hak konusu çeşidi etkin şekilde kullanıp kullanamayacağı ve hak sahibi tarafından lisans verilmesi için istenilen makul teminatın verilip verilemeyeceği konusunda karar vermeye yetecek bilgiler.

Bakanlığın arabuluculuğu

Madde 20- Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını talep tarihinden itibaren bir ay içinde verir.

Bakanlık, kendisine yapılan arabuluculuk talebi ile bu talebe ekli belgelerin incelenmesinden ve yaptığı araştırmadan sonra, zorunlu lisansın verilmesini gerektiren bir durum bulunduğu, talepte bulunan kişinin ödeme gücü bulunduğu ve hak konusu çeşidin kullanımı için gerekli imkânlara sahip olduğu kanısına varırsa, arabuluculuk talebini kabul eder.

Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını, talep sahibine ve ayrıca arabuluculuk talebinin bir sureti ile birlikte hak sahibine bildirir.

Arabuluculuk işleminin yapılması

Madde 21- Bakanlık, arabuluculuk talebini kabul ederse, arabulucu olarak bulunacağı sözleşmeye dayalı lisans görüşmelerine, ilgili tarafların katılması için gecikmeksizin çağrıda bulunur. Görüşmeler en çok iki ay sürer.

Arabuluculuk talebinin kabul edildiğinin taraflara bildirilmesini izleyen iki aylık süreye rağmen, sözleşmeye dayalı bir lisansın verilmesi mümkün olmamışsa, Bakanlık arabuluculuk ve araştırma faaliyetinin sona erdiğini açıklar ve bunu ilgililere bildirir.

Bakanlık, lisans sözleşmesinin gerçekten yapılabileceği kanısına varırsa, tarafların birlikte yapacağı en çok bir aylık ek süre talebini, iki aylık süre geçmesine rağmen kabul edebilir.

Bakanlığın kararını vermesinden önce, sadece tarafların, arabuluculuk işlemleri ile ilgili belgelere bakma ve suretleri isteme hakları vardır. Taraflar ve Bakanlık, belgelerin içeriğinin gizliliğine uymakla yükümlüdür.

Arabuluculuk faaliyetinin sonuçları

Madde 22- Bakanlığın arabulucu olduğu görüşmeler sonucunda, tarafların hak konusu çeşidin kullanımı ile ilgili lisans konusunda anlaşmaya varmaları halinde, lisans alanın çeşidi kullanmaya başlaması için kendisine süre tanınır.

Çeşidin kullanılmaya başlanması için tanınan süre bir yılı aşamaz ve arabuluculuk faaliyetinin sonuçlanması için aşağıdaki şartlar aranır:

a) Taraflarca kararlaştırılan lisansın inhisarî lisans olması ve zorunlu lisansa konu olmasını engellememesi.

b) Hak konusu çeşidin kullanılması için, arabuluculuk talebinde bulunanın gerekli imkânlara sahip olduğunu ve çeşidin niteliği itibarıyla kullanıma başlamak için süreye ihtiyacı olduğunu kanıtlayan belgelerin temin edilmesi.

c) Talepte bulunanın, öngörülen süre içinde hak konusu çeşidi kullanıma başlayamaması halinde doğabilecek sorumluluk için yönetmelikte belirtilen teminatın verilmesi.

d) Yönetmelikte belirtilen arabuluculuk ücretinin ödenmesi.

Bakanlık, tarafların sundukları belgelere dayanarak, ikinci fıkrada öngörülen şartların yerine getirilmiş olduğuna ve tarafların çeşidin kullanımı konusunda hemen harekete geçeceklerine ilişkin kesin bir kanıya varırsa, arabuluculuk işlemlerini tamamlar ve arabuluculuk sonucu verilen lisansı Kütüğe kaydeder.

Talepte bulunan, çeşidin kullanımına başlanılmasıyla ilgili hazırlıklar ve mevcut durum hakkında Bakanlığa bilgi vermekle yükümlüdür. Bakanlık gerekli gördüğü takdirde, denetime yetkilidir.

Bakanlığın arabuluculuğu sonucunda lisans alan, hak konusu çeşidin kullanımı için tanınan süre içinde, söz konusu çeşit için zorunlu lisans verilmesi işlemlerinin durdurulmasını mahkemeden talep edebilir.

Zorunlu lisans verilmesi işlemlerinin durdurulması hakkındaki kararın, esaslı bir yanılmaya veya tarafların öngörülen süre içinde çeşide yönelik ciddi ve sürekli faaliyette bulunamayacakları düşüncesine dayandığının ispatı halinde, mahkeme durdurma kararını kaldırabilir.

Bakanlığın arabuluculuk faaliyeti sonucu lisans alan, öngörülen süre içinde çeşidi kullanmaya başlamazsa, Bakanlık, lisans alanın lisans verene bir bedel ödemesi gerektiğine karar verebilir. Bedel, çeşidin kullanılmadığı süreye eşdeğer süreli bir lisans sözleşmesinde lisans alanın hak sahibine ödemesi gereken lisans bedeline göre hesaplanır.

Zorunlu lisansın talep edilmesi

Madde 23- 21 inci maddede öngörülen sürenin bitmesinden veya Bakanlığın arabuluculuk yapmasına ilişkin talebi reddeden kararından itibaren üç aylık süre geçmişse veya Bakanlık tarafından yapılan arabuluculuk faaliyeti süresi içinde, taraflar lisans sözleşmesi yapılması konusunda anlaşmaya varamamışlarsa, mahkemeden zorunlu lisans verilmesi talep edilebilir.

Zorunlu lisans talep eden, daha önce yapılan arabuluculuk işlemlerine ve bu amaçla sunulan belgelere dayanarak zorunlu lisansın verilmesi ile ilgili şartların gerçekleştiğini ileri sürebilir.

Talep sahibi ayrıca çeşidi etkin bir biçimde kullanmayı sağlayacak imkânları ve lisans verilmesi halinde gösterebileceği teminatı belirtir.

Zorunlu lisans talebine aşağıdaki belgeler eklenir:

a) Daha önce yapılmış bir arabuluculuk faaliyetine ilişkin belgeler bulunmadığı takdirde, zorunlu lisans talebini inandırıcı bir şekilde destekleyen belgeler.

b) Zorunlu lisans işlemleri için gerekli olan masrafı karşılamak üzere yönetmelikte belirtilen teminatın verileceği ile ilgili belgeler.

c) Yönetmelikte belirtilen ücretin ödendiğini gösterir belge.

Zorunlu lisans işleminin başlaması

Zorunlu lisans işleminin başlaması

Madde 24- 23 üncü maddede belirtilen şartların gerçekleşmesi halinde, mahkeme zorunlu lisans talebiyle ilgili işlemlere başlar. Talebin ve ekli belgelerin birer sureti hak sahibine gönderilir. Hak sahibi, belgelerin alındığı tarihten itibaren en geç bir ay içinde, bunlara karşı itirazda bulunabilir.

Bakanlığın arabuluculuk talebini reddetmiş olması sebebiyle zorunlu lisans talebinde bulunulması halinde, hak sahibine tanınacak itiraz süresi, iki aydan az olamaz.

Hak sahibi tarafından yapılan itirazda, daha önce Bakanlığın yaptığı arabuluculuk işlemlerine ait belgeler göz önüne alınır ve bu işlemlerle ilgili olarak ileri sürülen fakat söz konusu belgelerde yer almayan deliller de sunulur. Delillerin birer sureti mahkeme tarafından hak sahibine gönderilir.
Zorunlu lisans kararı

Madde 25- Mahkeme, hak sahibi tarafından yapılan itirazı zorunlu lisans talep edene tebliğ eder. Tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde, talebin reddine veya zorunlu lisansın verilmesine karar verilir. Hak sahibi zorunlu lisans talebine itiraz etmemişse, mahkeme gecikmeksizin zorunlu lisansa karar verir.

Zorunlu lisans kararında, lisansın kapsamı, bedeli, iki yıldan az dört yıldan fazla olmamak üzere süresi, lisans alan tarafından gösterilen teminat, lisansın kullanıma başlama zamanı ile çeşidin etkin kullanımına ilişkin hususlar yer alır.

Kararın temyizi halinde, uygulamanın durdurulması için hak sahibi tarafından sunulan deliller mahkemece yeterli görülürse, çeşidin kullanımı, lisansa ilişkin kararın kesinleşmesine kadar ertelenir. Temyiz talebi kesinleşmiş kararın uygulanmasını geciktirmez.

Zorunlu lisans işlemlerinin durdurulması

Madde 26- Zorunlu lisans verilmesi talebinin yapılmasından sonra mahkeme, lisans verilmesi ile ilgili kararın alınması bakımından gereken işlemlere başlar. Mahkeme, her iki tarafın müştereken ve gerekçeli talebi üzerine bir defaya mahsus olmak üzere, zorunlu lisans işlemlerini en çok üç aylık bir süre için durdurabilir. Bu sürenin dolması üzerine mahkeme, durumu taraflara bildirir ve işlemlere tekrar devam eder.
Zorunlu lisansın niteliği

Madde 27- Zorunlu lisans inhisarî değildir. Ancak, veriliş amacındaki gerekleri karşılamak kaydıyla, zorunlu lisans inhisarî nitelikte de verilebilir.

Zorunlu lisans verilmesi halinde hak sahibine muhik bir bedel ödenir. Lisans bedeli, özellikle çeşidin ekonomik önemi göz önüne alınarak belirlenir.

Hak sahibi, zorunlu lisans alan kişiye zorunlu lisans süresince çoğaltım materyalini vermekle yükümlüdür.

Zorunlu lisans sebebiyle, hak sahibi ve lisans alan arasında doğan güven ilişkisi, hak sahibi tarafından ihlâl edilirse, lisans alan, ihlâlin hak konusu çeşidin değerlendirilmesindeki etkisine göre, hak sahibinin isteyebileceği lisans bedelinden indirim yapılmasını talep edebilir.

Lisans alan veya hak sahibi, sonradan ortaya çıkan ve değişikliği haklı kılan olaylara dayanarak mahkemeden zorunlu lisans bedelinde veya şartlarında değişiklik yapılmasını talep edebilir. Özellikle hak sahibi, zorunlu lisans verilmesinden sonra, zorunlu lisansa göre daha uygun şartlarda sözleşmeye dayalı lisans yapması halinde böyle bir talepte bulunabilir.

Zorunlu lisans süresinin dolması halinde, lisans süresinin uzatılması mahkemeden talep edilebilir. Mahkeme, zorunlu lisans verilmesini gerektiren şartların devam etmekte olduğunu tespit ederse, lisans süresini 25 inci maddenin ikinci fıkrası çerçevesinde uzatabilir.

Lisans alan, zorunlu lisanstan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde ihlâl etmekte veya sürekli olarak yerine getirmemekte ise hak sahibi, tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla, zorunlu lisansın iptali için mahkemeye başvurabilir.

Zorunlu lisansın devri

Madde 28- Zorunlu lisans başkasına devredilebilir. Zorunlu lisans devrinin geçerli olabilmesi için, işletme ile birlikte devredilmesi veya lisansın değerlendirilmekte olduğu işletme kısmının devredilmesi gerekir. Zorunlu lisans devri, Bakanlık tarafından Kütüğe kaydedilir.

Zorunlu lisans alan alt lisans veremez. Bu amaçla yapılan işlem geçersizdir.

Esas itibarıyla türetilmiş çeşitlerde zorunlu lisans

Madde 29- Esas itibarıyla türetilmiş çeşitlerde de yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde, kamu yararı nedeniyle zorunlu lisans verilebilir. Esas itibarıyla türetilmiş çeşitlerde zorunlu lisans verilmesi halinde, arabuluculuk faaliyeti veya dava, başlangıç çeşidinin hak sahibine de bildirilir. Esas itibarıyla türetilmiş çeşit ile ilgili olarak verilecek zorunlu lisans kararında, başlangıç çeşidinin hak sahibine muhik bir bedel ödenmesi hususu da yer alır.

Sözleşmeye dayalı lisans hükümlerinin uygulanabilirliği

Madde 30- 50 nci ve 51 inci maddelerde belirtilen sözleşmeye dayalı lisans ile ilgili hükümler, mahiyetine aykırı olmamak kaydıyla zorunlu lisansa da uygulanır.

Islahçı hakkının tüketilmesi

Madde 31- Korunan bir çeşide ait veya 14 üncü maddenin beşinci fıkrası hükümlerine giren bir çeşide ait materyal veya bu materyalden elde edilen materyal, yurt içinde ıslahçı tarafından veya onun rızasıyla satılmış veya diğer bir şekilde pazarlanmış ise ıslahçı hakkı tüketilir. Bu nitelikteki materyal veya ürünlerin konu olacağı sonraki tasarruflara karşı ıslahçı hakkı ileri sürülemez.

Ancak, sonraki tasarruf, hak konusu çeşidin çoğaltılmasına imkân veren faaliyetlerden oluşmakta ise veya çeşidin ait olduğu cins ve türü koruma kapsamına almamış bir ülkeye, çeşidin çoğaltılmasına imkân verecek materyalin ihraç edilmesi faaliyetlerini içeriyorsa, her iki halde de ıslahçı hakkı ileri sürülebilir. Ancak, ihraç edilen materyalin nihaî tüketim amacıyla kullanılması halinde, ıslahçı hakkı tüketilmiş sayılır.

Birinci fıkrada sözü edilen çeşide ait materyal kavramı; her türlü çoğaltım materyalini, bütün bitkiyi veya bitki kısımlarını kapsayan hasat edilmiş materyali ve hasat edilmiş materyalden doğrudan elde edilen her türlü ürünü kapsar.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Başvuru, Tescil, İlân, İtiraz ve Ücretler

BİRİNCİ BÖLÜM

Başvuru Şartları ve Başvuruya İtiraz

Başvuru mercii

Madde 32- Bu Kanunun verdiği koruma hakkından yararlanmak için çeşit sahibi, yazılı olarak Bakanlığa başvurur.

Başvuru şartları

Madde 33- Islahçı hakkı tescilini talep edenin başvuru dilekçesi, aşağıdaki bilgi ve belgeleri ihtiva eder:

a) Başvuru sahibinin veya varsa vekilinin adı ve adresi.

b) Başvuruyu yapan ıslahçının kendisi değilse, ıslahçının adı ve adresi ile hakkın ıslahçıdan ne şekilde alındığını gösterir bilgi ve belge.

c) Çeşidin botanik sınıflandırmadaki Türkçe ve Latince ismi.

d) Çeşit için önerilen isim veya ıslahçının kullandığı geçici bir isim.

e) Daha önceki bir başvurudan dolayı rüçhan hakkı talep ediliyorsa, ilk başvurunun yapıldığı tarih ve makam.

f) Çeşidin teknik özellikleri.

g) Çeşitle ilgili daha önce ticarî bir işlem yapılmışsa, buna ait bilgi ve belgeler.

h) Başvuru ücretinin ödendiğine dair belge.

ı) Çeşidin coğrafi orijini.

Başvuruya ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Rüçhan hakkı

Madde 34- Başvuru sahibi veya selefi, UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede, bir çeşidin korunması için daha önce başvuruda bulunmuş ve bu başvurunun üzerinden oniki ay geçmemişse, ıslahçı hakkı almak için Türkiye'de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanır. Böyle bir durumda UPOV Sözleşmesine taraf ülkedeki ilk başvuru tarihi Türkiye'de yapılan başvuru tarihi olarak kabul edilir.

Islahçı, rüçhan hakkından yararlanmak için daha sonraki başvurusunda, ilk başvurunun öncelik hakkını kullanmak istediğini Bakanlığa yazılı olarak bildirir. Süresinde kullanılmayan rüçhan hakkı düşer.

Bakanlık, başvuru sahibinden, başvuru tarihinden itibaren üç ay içinde, ilk başvurusunu yaptığı makama verdiği belgelerin onaylı suretleri ve tercümeleri ile her iki başvuruya konu olan çeşidin aynı olduğunu gösteren numune veya delilleri isteyebilir.

Bakanlık, başvuru sahibinin talebi üzerine, teknik inceleme yapılabilmesi amacıyla gerekli olan bilgi, belge ve materyal temini için rüçhan hakkı süresinin dolmasından itibaren en çok iki yıl süre verebilir. İlk başvurunun reddedilmesi veya geri çekilmesi halinde ise Bakanlık, uzattığı süreden vazgeçerek, teknik incelemenin yapılmasını sağlayacak bilgi, belge ve materyal temini için başvuru sahibine ret veya geri çekme tarihinden itibaren en çok oniki aya kadar bir süre verebilir.

Başvurunun incelenmesi

Madde 35- Bakanlık, yapılan başvuruyu şeklen ve esastan olmak üzere iki açıdan inceler.

a) Başvurunun şeklen incelenmesinde aşağıdaki hususlar araştırılır:

1- Başvurunun 32 nci maddeye göre yapılıp yapılmadığı.

2- Başvurunun 33 üncü madde şartlarına uygun olup olmadığı.

3- Rüçhan hakkı talebi varsa, 34 üncü madde hükümlerine uygun olup olmadığı.

4- 46 ncı madde hükümleri gereğince belirlenecek ücretin öngörülen sürede ödenip ödenmediği.

Başvuru eksik veya yanlış yapılmışsa, Bakanlık, talebin eline geçtiği tarihten itibaren otuz gün içinde, başvuru sahibinden bu durumu düzeltmesini ister. Başvuru sahibi verilen süre içinde eksik veya yanlışlığı düzeltmediği takdirde, başvuru yapılmamış sayılır.

b) Başvurunun esastan incelenmesinde aşağıdaki hususlar araştırılır:

1- Çeşidin, 5 inci madde hükümlerine göre, yeni sayılıp sayılmayacağı.

2- Başvuru sahibinin başvuruya yetkili olup olmadığı.

3- Çeşit için önerilen ismin 9 uncu madde ve 42 nci maddenin (a) bendi hükümlerine uygun olup olmadığı.

Bakanlık, inceleme sonucunda ıslahçı hakkı verilmesine bir engel bulunduğunu tespit ederse başvuruyu reddeder. Ret kararının alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde durum gerekçeleriyle birlikte başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir.

Eksiksiz ve doğru yapılan her başvuru, Kütüğe kaydedilir ve bir başvuru numarası verilir. 33 üncü maddede belirtilen belgelerin Bakanlıkça alındığı tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir.

Başvurunun Bültende ilânı

Madde 36- Bakanlık; başvurunun Kütüğe kaydedilmesinden itibaren otuz gün içinde, 33 üncü maddenin (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde istenilen bilgileri Bültende yayımlar.
Başvuruya itiraz

Madde 37- Başvuruya yapılacak itirazlar, başvurunun Bültende ilân edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde Bakanlık nezdinde yapılır.

İtirazlar; çeşidin yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olmadığı veya başvuru sahibinin hak sahibi olmadığı veya çeşit için önerilen ismin 9 uncu maddeye ve 42 nci maddenin (a) bendine uygun olmadığı gerekçelerine dayanılarak, bu gerekçelere ait delil ve belgelerin ekli olduğu bir dilekçeyle yapılır.

Başvuruya itirazın incelenmesi

Madde 38- Bakanlık, ıslahçı hakkı başvurusuna yapılan itirazı başvuru sahibine bildirir ve itiraz karşısında başvuru sahibi olmaya devam edip etmeyeceğini veya başvurusunda değişiklik yapıp yapmayacağını üç ay içinde bildirmesini ister. Başvuru sahibinin haklı nedenlere dayalı talebi üzerine, itirazla ilgili verilen süre en çok iki ay uzatılabilir.

Verilen sürenin sonunda, başvuru sahibinden cevap alınamazsa, başvuru geri çekilmiş sayılır. Başvuru sahibi başvurusuna aynen devam edeceğini veya değişiklik yapacağını bildirirse, Bakanlık, durumu itiraz edene bildirerek itirazını sürdürüp sürdürmeyeceğini otuz gün içerisinde bildirmesini ister.

İtiraz eden itirazından vazgeçmiyorsa, itiraz:

a) Çeşidin yeni olmadığı, başvuru sahibinin hak sahibi olmadığı veya çeşit için önerilen ismin 9 uncu maddeye ve 42 nci maddenin (a) bendi hükümlerine aykırı olduğu iddiasına dayanıyorsa, bu takdirde Bakanlık incelemeyi hemen başlatır.

b) Çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olmadığı iddiasına dayanıyorsa, bu takdirde inceleme çeşidin teknik incelemesi sırasında yapılır.

İtirazın gerekçesine uygun şekilde inceleme yapabilmek için, Bakanlık teknik inceleme yöntemini kendisi belirler.

İtiraz eden kişiden, itirazını destekleyecek şekilde daha fazla bilgi, belge veya teknik inceleme yapılacak çoğaltım materyalini vermesi istenebilir. Bu durumda 39 uncu maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları hükümleri uygulanır.

Üçüncü fıkranın (a) bendi çerçevesinde yapılan itiraz üzerine, Bakanlık tarafından verilen kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde dava açılabilir.

Gerçek hak sahipliğine dayalı itirazın kabulüne ilişkin kararın ilgiliye tebliğinden itibaren bir ay içinde, aynı çeşit hakkında başvuruda bulunan gerçek hak sahibi, reddedilen başvuru tarihinin kendi başvuru tarihi olarak kabul edilmesini talep etmesi halinde, Bakanlık tarafından bu talep kabul edilir.

Başbakanlık

Yücel Özlem · 31-10-2007, 23:13

YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN KANUN

Kanun Numarası : 5042
Kabul Tarihi : 8/1/2004
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih :15/1/2004 Sayı :25347
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 43 Sayfa:

BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

Madde 1- Bu Kanunun amacı, bitki çeşitlerinin geliştirilmesini özendirmek, yeni çeşitlerin ve ıslahçı haklarının korunmasını sağlamaktır.

Bu Kanun tüm bitki türlerini kapsar.

Tanımlar

Madde 2- Bu Kanunda geçen ;

a) Bakanlık : Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

b) Mahkeme : Fikrî ve sınaî haklar konusundaki ihtisas mahkemelerini,

c) Islahçı : Yeni bir bitki çeşidini ıslah eden veya bulan ve geliştiren kişiyi,

d) Hak sahibi : Islahçı veya onun hukukî haleflerini,

e) Çeşit : Islahçı hakkının verilmesi için gerekli şartların karşılanıp karşılanmadığına bakılmaksızın, bir veya birden fazla genotipin ortaya çıkardığı bazı özelliklerin kendisini göstermesiyle tanımlanan ve aynı tür içindeki diğer genotiplerden en az bir tipik özelliği ile ayrılan ve değişmeksizin çoğaltmaya uygunluğu bakımından bir birim olarak kabul edilen en küçük taksonomik kısım içerisinde yer alan bitki grubunu,

f) Tohumluk : Bitkilerin çoğaltımı için kullanılan vegetatif ve generatif bitki kısımlarını,

g) Çoğaltım veya çoğaltma : Asıl veya ebeveyn bitkilerle aynı özellikleri taşıyan bir sonraki nesil bitkilerin elde edilmesini,

h) Üretim veya üretme : Ürün veya çoğaltım materyali elde etmek amacıyla bitki yetiştirilmesini,

ı) Çoğaltım materyali : Bitkilerin çoğaltımı için kullanılan bütün bir bitki veya kısımlarını,

i) Tescil : Bu Kanun kapsamındaki çeşitlerin ıslahçı hakları kütüğüne yazılmasını,

j) Bülten : Bitki Çeşitleri Bültenini,

k) Kütük : Islahçı hakkı başvurusu ve hakkın tescili ile ilgili hususların kayıtlı olduğu sicilleri,

l) Katalog: İlgili mevzuat çerçevesinde ticareti yapılan çeşitlerin yayımlandığı listeyi,

m) UPOV Sözleşmesi : Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Uluslararası Birliği Sözleşmesini,

İfade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Koruma Şartları ve Korumadan

Yararlanacak Kişiler

Genel şartlar

Madde 3- Yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu tespit edilen bitki çeşitleri, bu Kanunda belirtilen diğer şartların yerine getirilmesi kaydıyla, ıslahçı hakkı verilerek korunur.

Korumadan yararlanacak kişiler

Madde 4- Bu Kanun ile sağlanan korumadan, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları veya Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâhı olan veya iş merkezi bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya UPOV Sözleşmesi hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler yararlanır.

Birinci fıkra şartlarını taşımamasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen koruma tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca bu Kanunun sağladığı korumadan yararlanır.

Yenilik ve yeniliği etkilemeyen durumlar

Madde 5- Bir çeşidin çoğaltım veya hasat edilmiş materyali; ıslahçı hakkı için başvurunun yapıldığı tarihten geriye doğru yurt içinde bir yıl, yurt dışında dört yıl, ağaç ve asmalarda altı yıl öncesine kadar kullanım amacıyla hak sahibi tarafından veya onun rızasıyla satılmamış veya umuma sunulmamış ise çeşit yeni kabul edilir.

Aşağıda belirtilen haller çeşidin yeni sayılmasını etkilemez:

a) Hak sahibi aleyhine, hakkın kötüye kullanımı sayılacak satış veya açıklamalar.

b) Islahçı hakkının devrine ilişkin sözleşme kapsamında olan satış veya açıklamalar.

c) Çoğaltım materyalinin mülkiyet hakkının hak sahibinde olması ve bu materyalin bir başka çeşit üretiminde kullanılmaması kaydıyla hak sahibi adına bu materyalin çoğaltım sözleşmesi kapsamında kalan faaliyetler.

d) Çeşidin niteliklerini belirlemek amacıyla bir sözleşme çerçevesinde yapılan tarla veya laboratuvar denemeleri ya da küçük çaplı ürün işleme denemeleriyle ilgili faaliyetler.

e) Biyolojik güvenlik amacıyla yapılacak yasal işlemler veya ticareti yapılacak çeşitlerin resmi kataloğa kaydedilmesi gibi yükümlülüklerden doğan faaliyetler.

f) Çeşidin elde edilişi sırasında ortaya çıkan artık ürünün veya yan ürün niteliğindeki hasat edilmiş materyalin ya da (c), (d) ve (e) bentleri çerçevesindeki faaliyetleri sonucu ortaya çıkan materyalin tüketim amacıyla ve çeşit tanımlanmaksızın satışı veya kamuya sunulması ile ilgili faaliyetler.

Farklılık

Madde 6- Başvuru veya rüçhan hakkı tarihinde, herkesçe bilinen çeşitlerden açıkça ayırt edilebilen çeşit, farklı sayılır.

Bir çeşide herhangi bir ülkede başvuru sonucunda ıslahçı hakkı verilmesi veya çeşidin katalogda yer alması halinde, çeşidin başvuru tarihinden itibaren herkesçe bilindiği kabul edilir.

Herkesçe bilinme, çeşidin kullanılmaya başlanması veya meslekî bir kuruluşun çeşitler kataloğunda yer alması veya bir referans koleksiyonuna dahil edilmesi gibi durumlara bakılarak da tespit edilebilir.

Yeknesaklık

Madde 7- Kullanılan çoğaltım metoduna bağlı olan muhtemel değişiklikler dışında, ilgili özellikler bakımından bir örneklik gösteren çeşit, yeknesak kabul edilir.

Durulmuşluk

Madde 8- Birbirini izleyen çoğaltımlar sırasında veya belirli çoğaltım dönemleri sonunda ilgili özellikleri değişmeksizin aynı kalan çeşit, durulmuş kabul edilir.

İsimlendirme ve ismin kullanılması

Madde 9- Korunan bir çeşidin ismi onun umumî ismi haline gelir.

İsim, çeşidin tanınmasını sağlamak kaydıyla anlamlı veya anlamsız bir kelime veya kelime grubundan, kelime ve rakamlardan veya harf ve rakamlardan oluşabilir. Çeşit için önerilen ismin içinde, çeşit ile ilgili ürünler bakımından marka alınmasını markalar mevzuatı açısından engelleyecek unsurlar bulunamaz.

Çeşit için, Türkiye’de veya UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede bir isim tescil edilmiş ve kullanılmakta ise ıslahçı hakkı başvuruları bu isimle yapılır. 42 nci madde hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, çeşidin diğer ülkelerde kullanılan isimleri de Başvuru Siciline ve Islahçı Hakları Siciline kaydedilir.

Bir çeşidin Türkiye’de veya UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede kullanılmakta olan isminin aynısı veya karışıklığa yol açacak kadar benzeri, aynı veya yakın türdeki bir diğer çeşit için kullanılamaz. Bu hüküm UPOV Sözleşmesine taraf ülkede tescil edilmiş isimler için de uygulanır.

Korunan bir çeşidin çoğaltım materyalini satan veya başka şekilde pazarlayan herkes çeşidin bu ismini kullanmak zorundadır. Bu hüküm 14 üncü maddenin beşinci fıkrasının (b) bendindeki çeşitlere de uygulanır.

İsmi kullanım zorunluluğu, ıslahçı hakkı sona erse bile devam eder.

Çeşidin kullanımıyla ilgili olarak üçüncü kişilerin önceki hakları saklıdır. Üçüncü kişilerin önceki hakları nedeniyle, bir çeşide ait ismin kullanılması bu ismi kullanmak zorunda olan kişiye yasaklanmışsa Bakanlık ıslahçıdan çeşit için yeni bir isim ister.

Satışa sunulan veya diğer şekillerde piyasaya sürülen bir çeşidin isminin marka, ticaret unvanı veya benzer diğer işaretler ile birlikte kullanımı ancak çeşit isminin kolayca tanınabilir şekilde yazılması halinde mümkündür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Koruma Süresi

Koruma süresi

Madde 10- Koruma süresi ıslahçı hakkının tescilinden itibaren yirmibeş yıldır. Bu süre ağaçlar, asmalar ve patates için otuz yıldır.

Koruma süresinin sona ermesi, takvim yılı sonu itibarıyla hesaplanır.

Başbakanlık

31-10-2007, 22:23	#1
Yücel Özlem Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 19-04-2006 Şehir: ANKARA Mesajlar: 3,116 Galeri: 137	Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunması YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA DAİR YÖNETMELİK BEŞİNCİ BÖLÜM Zorunlu Lisans ve Zorunlu Lisansla İlgili Arabuluculuğun Talep Edilmesi Zorunlu Lisans Madde 25 — Islahçı hakkının tescilinden itibaren üçüncü yılın sonunda, kamu yararının gerektirmesi hâlinde, ıslahçı hakkı zorunlu lisansa konu yapılabilir. Millî savunma veya halk sağlığı açısından, korunan çeşidin kullanılmaya başlaması, kullanımının artırılması veya yaygınlaştırılması büyük önem taşıyorsa kamu yararının bulunduğu kabul edilir. Korunan çeşidin kullanılmamasının veya nitelik ve miktar bakımından yetersiz kullanılmasının ekonomik ve teknolojik gelişme açısından ciddî zararlara sebep olacağı hâllerde de kamu yararının bulunduğu kabul edilir. Bakanlığın teklifi üzerine, zorunlu lisansa, Bakanlar Kurulu karar verir. Korunan çeşidin kullanımının millî savunma veya halk sağlığı bakımından önemli olması hâlinde ise zorunlu lisans teklifi, Bakanlık ile Millî Savunma Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığı tarafından birlikte yapılır. Millî savunma nedeni ile verilen zorunlu lisans kararı, çeşidin bir veya birkaç işletme tarafından kullanılması ile sınırlandırılabilir. Korunan çeşidin ihraç edilmesi durumu zorunlu lisans gerekçesi olarak kabul edilmez. Kullanım Zorunluluğu Madde 26 — Hak sahibi veya yetki verdiği kişi, korunan çeşide ait çoğaltım materyalini kullanmak zorundadır. Kullanım zorunluluğu ıslahçı hakkının verildiğine ilişkin ilânın bültende yayımlandığı tarihten itibaren üç yıl içinde gerçekleştirilmelidir. Çeşidin nitelik ve miktar bakımından yeterli olarak kullanılması gerekir. Kullanmanın değerlendirilmesinde piyasa şartları ile bu Yönetmeliğin 25 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen şartlar göz önüne alınır. Çeşidin Kullanılmasının İspatı Madde 27 — Hak sahibi veya yetkili kıldığı kişi, korunan çeşidin kullanıldığını kanıtlayıcı belgeleri Bakanlığa vermek zorundadır. Bu belgeler, korunan çeşidin nitelik ve miktar bakımından yeterli şekilde kullanıldığını gösteren beyanları kapsamalı ve konu ile ilgili meslek kuruluşları, ticaret ve sanayi odaları veya ilgili başka kurumlar tarafından onaylı olmalıdır. Çeşidin kullanıldığını kanıtlayan belgede, korunan çeşitle ilgili ıslahçı hakkının verildiği tarih ve sayı ile kullanımın başladığı tarih, beyanda bulunanın adı, adresi, imzası ve belgenin tanzim edildiği tarihin bulunması gerekir. Kullanım belgesi ıslahçı hakkı siciline kaydedilir. Bu işlem için Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücretin ödenmesi gerekir. Zorunlu Lisansla İlgili Arabuluculuğun Talep Edilmesi Madde 28 — Zorunlu lisans verilmesi için talepte bulunmak isteyen kişi, önce, aynı çeşit için sözleşmeye dayalı lisans verilmesi amacıyla Bakanlıktan arabuluculuk etmesini isteyebilir. Bakanlığın arabuluculuğunu talep etmek için Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücret ödenir. Arabuluculuk talebinde aşağıdaki hususlar yer alır: a) Talepte bulunan hakkında bilgi, b) Arabuluculuk talebine konu olan çeşit ve hak sahibi hakkında bilgi, c) Zorunlu lisans verilmesini haklı kılan şartlar, d) Talep edilen lisansın kapsamı ve talebin sebepleri, e) Talepte bulunanın hak konusu çeşidi etkin şekilde kullanıp kullanamayacağı ve hak sahibi tarafından lisans verilmesi için istenilen makul teminatın verilip verilemeyeceği konusunda karar vermeye yetecek bilgiler. Arabuluculuk talebinin kabul edildiğini taraflara bildirilmesini izleyen iki aylık süreye rağmen sözleşmeye dayalı bir lisansın verilmesi mümkün olmamışsa, Bakanlık arabuluculuk ve faaliyetinin sona erdiğini açıklar ve bunu ilgililere bildirir. Bakanlık, lisans sözleşmesinin gerçekten yapılabileceği kanısına varırsa, tarafların birlikte yapacağı en çok bir aylık ek süre talebini, iki aylık süre geçmesine rağmen kabul edebilir. Bakanlığın Arabuluculuğu Madde 29 — Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını talep tarihinden itibaren bir ay içinde verir. Bakanlık, kendisine yapılan arabuluculuk talebi ile bu talebe ekli belgelerin incelenmesinden ve yaptığı araştırmadan sonra, zorunlu lisansın verilmesini gerektiren bir durum olduğu, talepte bulunan kişinin ödeme gücü olduğu ve hak konusu çeşidin kullanımı için gerekli imkânlara sahip olduğu kanısına varırsa, arabuluculuk talebini kabul eder. Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını, talep sahibine ve ayrıca arabuluculuk talebinin bir sureti ile birlikte hak sahibine bildirir. Arabuluculuk Talebi ile İlgili Ücret Madde 30 — Bu Yönetmeliğin 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen arabuluculuğun talep edilmesi ile ilgili ücret, talebin nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre talepte belirtilen her istek için ayrı ayrı olmak üzere, Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Arabuluculuk ücretinin nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından belirlenir. Teminat Miktarının Tespiti Madde 31 — Kanunun 22 nci maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen teminat miktarı, başvuru konusunun nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre her talep için ayrı ayrı olmak üzere, bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Teminat miktarının nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından belirlenir. Zorunlu Lisansın Talep Edilmesi ile İlgili Ücret ve Teminatın Tespiti Madde 32 — Kanunun 23 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (b) bendinde belirtilen teminat ile (c) bendinde belirtilen ücret miktarı, başvuru konusunun nitelikleri, istekler ve iddiaların değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bulguların sonucuna göre her talep için ayrı ayrı olmak üzere, bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesine göre her yıl Bakanlık tarafından tespit edilir. Teminat ve ücretin nereye ve nasıl ödeneceği ile ilgili hususlar Bakanlıkça belirlenir. ALTINCI BÖLÜM Ücretler Yıllık Ücret Madde 33 — Bakanlık, ıslahçı hakkının tescilinden itibaren korunan çeşitle ilgili yıllık ücret tahakkuk ettirir. Ücret tutarı kuruluşun döner sermaye hesabına yatırılır. Yıllık ücret, çeşidin koruma süresince her yıl Ocak ayında, hak sahibi tarafından Bakanlığa peşin olarak ödenir. Bir sonraki yıl için uygulanacak yıllık ücretin miktarı her yıl Aralık ayında Bakanlık tarafından belirlenir. Bakanlık tarafından belirlenen yıllık ücret miktarları her yıl Aralık ayında bültende yayımlanır. Yıllık ücretin belirlenen sürelerde ödenmemesi hâlinde, ıslahçı hakkı, Kanunun 55 inci maddesi gereğince kendiliğinden sona erer. Yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle hakkın kendiliğinden sona ermesinde, yıllık ücretin son ödeme tarihi itibarıyla gerçekleştiği kabul edilir. Bu durum otuz gün içinde bültende ilân edilir. İşlem Ücreti Madde 34 — Bakanlık, Kanun ve bu Yönetmelikte öngörülen işlemler için işlem ücreti tahakkuk ettirir. Ücretler aşağıda sayılan işlemler karşılığında alınır: a) Başvuru ücreti; başvuru sahibinin Bakanlığa ilk başvurusu ile birlikte bir defaya mahsus ödediği ücrettir. Başvuru ücretinin ödenmemesi hâlinde başvuru geri alınmış kabul edilir. Başvurudan sonra başvuru sahibinin başvurusunu geri çekmesi ya da her ne şekilde olursa olsun başvurunun geçersiz olması veya başvurunun reddedilmesi hâlinde Bakanlık başvuru ücretini iade etmez. b) Teknik inceleme ücreti; çeşidin teknik bakımdan incelenmesi ve FYD testlerinin kurulması amacı ile ilk yılı başvuru ile birlikte sonraki yıllar Ocak ayında ödenen ücrettir. Bakanlığın teknik incelemeyi Bakanlık dışında herhangi bir kuruluşa yaptırması durumunda ücret o incelemeyi yapan kuruluşa aktarılır. Bakanlık gerektiğinde bu ücretle birlikte başvuru sahibinden ek ücret tahsil eder. Teknik incelemenin yurt dışında bir kuruluşa yaptırılması durumunda o ülkenin para cinsinden belirlediği ücret başvuru sahibinden ek ücretle birlikte tahsil edilir. Başvurudan sonra başvuru sahibinin başvurusunu geri çekmesi ya da her ne şekilde olursa olsun başvurunun geçersiz olması veya başvurunun reddedilmesi hâlinde Bakanlık teknik inceleme ücretini ve alınmışsa ek ücreti başvuru sahibine otuz gün içinde iade eder. c) İsim inceleme ücreti, d) Başvuruya ve tescile itiraz ücreti, e) Islahçı hakkının tescili ücreti, f) Zorunlu lisans talep ücreti, g) Zorunlu lisansla ilgili arabuluculuk ücreti, h) Suretlerden alınan ücretler, i) Yayın ücretleri, j) Devir veya intikal ücreti, k) Teminat ücreti. İşlem ücretlerinin miktarları, Bakanlık tarafından bir sonraki yıl için her yıl Aralık ayında belirlenir. İşlem ücretleri bültende yayımlanır. İşlem ücretleri bütün işlemlerde peşin olarak tahsil edilir. Ücreti yatırılmayan işlemler değerlendirmeye alınmaz. Tahakkuk eden ücret tutarları kuruluşun döner sermaye hesabına yatırılır. YEDİNCİ BÖLÜM Hakkın Devri, İntikali ve Sözleşmeye Dayalı Lisans Korunan Çeşitle İlgili Başvuru ve Tescilden Doğan Hakkın Devri Madde 35 — Islahçı hakkı verilmesi için başvurusu yapılan çeşitle ilgili olarak Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılan başvurudan doğan hak veya ıslahçı hakkının tescil edilmesi sonucunda tescilden doğan hak, bir başkasına devredilebilir veya miras yoluyla intikal edebilir. Başvuru veya tescilden doğan hakkın devredilmesi veya miras yoluyla intikali bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ücretin ödenmesi kaydıyla sicile kaydedilir ve bültende yayımlanır. Başvuru hakkının veya tescilden doğan hakkın bir başkasına devredilmesi veya miras yoluyla intikali için aşağıdaki belgelerin aslı veya noter tasdikli suretleri ile hak sahiplerinin Genel Müdürlüğe başvurması gerekir; a) Talep dilekçesi, b) Veraset ilamı, c) Islahçı hakkı tescil belgesi, d) Devreden ve devir alanın imza ve beyanlarını taşıyan, korunan çeşidin adının geçtiği noter tasdikli devir senedi, e) Devir alan tüzel kişi ise, imza sirküleri, f) Devir veya intikal talebi vekil tarafından yapılıyor ise, noterden tasdikli vekaletname. Sözleşmeye Dayalı Lisans Madde 36 — Başvuru veya tescilden doğan hak, ülke sınırları içinde geçerli olacak şekilde, lisans sözleşmesine konu edilebilir. Sözleşmeye dayalı lisans, Türkiye sınırları içinde geçerli olacak şekilde inhisarî lisans veya inhisarî olmayan lisans şeklinde verilebilir. Lisans sözleşmesi yazılı olarak yapılır. Lisans sözleşmesinin geçerli olabilmesi için lisans alan veya lisans verenin aşağıdaki belgelerle Bakanlığa başvurması gereklidir. a) Lisans alanın ve lisans verenin imza ve beyanlarını, lisansa konu olan çeşide ait başvuru tarihi ve numarasını, tescil tarihi ve numarasını, lisansın ücretini, süresini ve dayanağını belirten noter tasdikli lisans sözleşmesi, b) Islahçı hakkı tescil belgesi, c) Ücretin ödendiğine dair belge, d) Lisans alan tüzel kişi ise imza sirküleri, e) Talep vekil tarafından yapılıyor ise vekaletname. SEKİZİNCİ BÖLÜM Hükümsüzlüğün Sicile Kaydedilmesi, İlânı ve Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi Hükümsüzlüğün Sicile Kaydedilmesi ve Bültende İlânı Madde 37 — Kanunun 52 nci maddesi hükümleri gereğince ıslahçı hakkının hükümsüzlüğüne karar verilmesi hâlinde, ıslahçı hakkının hükümsüzlüğüne ilişkin mahkeme kararı ıslahçı hakkı siciline kaydedilir. Hükümsüzlük kararı ıslahçı hakkı siciline kaydedildikten sonra ilk yayınlanacak bültende ilân edilir. Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi Madde 38 — Islahçı hakkının Kanunun 55 inci maddesi hükümleri kapsamında kendiliğinden sona ermesi hâlinde, hak konusu çeşit, sona erme tarihinden itibaren umumun malı sayılır. Kuruluş, varsa kendisindeki koruma hakkı sona eren çeşide ait şahit numuneyi ülkedeki gen kaynaklarını muhafaza eden merkezlerden birine gönderir. Hakkın kendiliğinden sona ermesi hâlinde, bu durum sicile kaydedilir ve yayınlanacak ilk bültende ilan edilir. Hak sahibinin Genel Müdürlüğe yazılı olarak başvurması neticesinde, ıslahçı hakkından vazgeçme nedeniyle hak sona ermişse, sona erme, vazgeçmenin kütüğe kaydedilme tarihi itibarıyla hüküm doğurur. Vazgeçme, kütüğe kayıt tarihinden sonraki ilk bültende ilân edilir. Islahçı hakkı kütüğünde, hak sahibi olarak kaydedilmiş diğer hak sahiplerinin ve lisans alanların tümünün izni olmadan, hak sahiplerinden herhangi biri hakkından vazgeçemez. Hak üzerinde üçüncü kişiler tarafından hak iddia edilmekte ise onların rızası olmadan da hak sahipleri hakkından vazgeçemez. Yıllık ücretin belirlenen sürelerde ödenmemesi nedeniyle ıslahçı hakkı sona ermişse, sona erme, yıllık ücretin ödenmesi gereken son ödeme tarihi itibarıyla hüküm doğurur. Ancak, hak sahibi, sona ermenin bültende yayımlanmasından itibaren altı ay içinde yıllık ücretin belirlenen sürede ödenememesinin mücbir sebeplerden kaynaklandığını Bakanlığa yazılı olarak bildirdiği takdirde, yıllık ücreti Bakanlığın belirlediği ödeme şekli ve miktarıyla ödemesi kaydıyla, ıslahçı hakkı yeniden geçerlilik kazanır. Genel Müdürlük, mücbir sebeple yıllık ücretin ödenememesi başvurusunu başvuru tarihinden sonraki ilk bültende yayımlar. Mücbir sebep başvurusunun bültende yayımlanmasından itibaren otuz gün içinde ilgili olan herkes bu konudaki görüşlerini yazılı olarak Genel Müdürlüğe bildirirler. Genel Müdürlük, mücbir sebep başvurusunu ve ilgililerin görüşlerini birlikte değerlendirerek kararını verir. Islahçı hakkının yeniden geçerlilik kazanması Bakanlığın kararı ile olur. Bakanlık, mücbir sebebin varlığını kabul ederse; yıllık ücreti ödemesi kaydıyla, ödeme tarihi itibarıyla hak yeniden geçerlilik kazanır. Hakkın yeniden geçerlilik kazanması hususu kütüğe kaydedilir ve bültende yayımlanır. Yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle hakkın sona ermesi neticesinde hak kazanan üçüncü kişilerin kazanılmış hakları, hakkın yeniden geçerlilik kazanması durumundan etkilenmez ve üçüncü kişiler kazanılmış bu haklarını yaptıkları sözleşmeye göre kullanırlar. İhtilaf halinde üçüncü kişilerin hakları ve bunların kapsamı mahkemece belirlenir. DOKUZUNCU BÖLÜM Islahçı Hakkı Kütüğü ve Bitki Çeşitleri Bülteni Islahçı Hakkı Kütüğü Madde 39 — Bakanlık, Kanun ve bu Yönetmelik kapsamında ıslahçı hakkının korunmasından yararlanan çeşitler ile ilgili olarak başvuru sicili ve ıslahçı hakkı sicilini içeren ıslahçı hakkı kütüğünü oluşturur. Islahçı hakkı kütüğü, ıslahçının veya vekilinin ilk başvurusu sırasında Genel Müdürlüğe verdiği dosyadaki bilgilerden başlayarak, başvurunun incelenmesi ve kabulü, teknik inceleme, hakkın verilmesi, bültenlerde yayımlanma, itirazlar ve devirler gibi tüm aşamaları kapsayan klasördür. a) Klasörde yer alan başvuru sicili; 1) Başvuru sahibinin adı, soyadı, uyruğu, adresi, 2) Başvuru sahibi ıslahçı değilse, ıslahçının veya ıslahçıların adı, soyadı, uyruğu, adresi, 3) Başvuru tarihi, 4) Başvuru sicil numarası, 5) Rüçhan hakkı kullanılmışsa, rüçhan tarihi, ülkesi ve numarası, 6) Başvurunun yayınlandığı tarih ve numarası, 7) Başvurudan doğan hakkın devri, rehin, intikal ve haciz gibi işlemler, 8) Başvurudan vazgeçme, 9) Başvurunun reddi, 10) Başvuru vekil tarafından yapılmışsa, vekilin adı, soyadı, adresi gibi bilgilerden oluşur. b) Klasörde yer alan ıslahçı hakkı sicili; 1) Başvuru tarihi ve sicil numarası, 2) Hak sahibinin adı, soyadı, uyruğu, adresi, 3) Hak sahibi ıslahçı değilse, ıslahçının veya ıslahçıların adı, soyadı, uyruğu, adresi, 4) Çeşidin ismi ve diğer ülkelerde kullanılan diğer isimleri, 5) Tescil tarihi ve numarası, 6) Çeşidin özellik belgesi ve diğer teknik özellikleri, 7) Korunan çeşitle ilgili lisans, zorunlu lisans, devir, intikal, rehin ve haciz gibi bilgilerden oluşur. İlgili olan herkes, ıslahçı hakkı kütüğünde yer alan başvuru ve ıslahçı hakkı siciline ilişkin bilgi ve belgeleri inceleyebilir. İnceleme belge ve bilgilerin asıllarında yapılmaz. İnceleme, Bakanlıkça belirlenmiş ücreti sayfa başına ödemek kaydı ile istenen belgelerin kopyaları üzerinden yapılabilir. Belgelerin aslı üzerinden yapılacak inceleme Bakanlığın yazılı izni ile mümkündür. Kütüğün incelenmesini talep eden kişi Genel Müdürlüğe inceleme konularını belirten bir yazı ile başvurur. Genel Müdürlük, kendisine yapılan inceleme talebini uygun gördüğü takdirde, Kütüğün incelenmesine izin verir. Ancak, üretilmesi veya çoğaltılması sürekli olarak diğer çeşitlerin kullanılmasını gerektiren çeşitlerin sahiplerinin, çeşide ait belge, bilgi ve testlerin inceleme kapsamı dışında tutulmasını isteme hakları vardır. Bu çeşitlerin sahipleri, çeşitleri ile ilgili sicillerin yer aldığı kütüğün inceleme kapsamı dışında tutulması taleplerini Genel Müdürlüğe yazılı olarak yapmalıdır. Bitki Çeşitleri Bülteni Madde 40 — Bülten, Genel Müdürlük tarafından belirli sürelerle yayımlanır. Genel Müdürlük, bültende, korunan çeşitlerle ilgili olarak başvuru sahibi, hak sahibi, koruma süresi, başvuru tarihi, tescil tarihi ve çeşidin ismini içeren bilgiler ile yayınlanmasına gerek duyduğu diğer konuların da yer aldığı yıllık raporu yayımlar. ONUNCU BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Korunan Çeşitler Madde 41 — UPOV sözleşmesi kapsamında, UPOV a üye ülkelerde ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde diğer ülkelerde koruma altındaki çeşitler için; Kanunun 5 inci maddesi ve bu Yönetmeliğin 16 ncı madde 2 nci fıkrasına göre değerlendirilerek teknik inceleme yapılmadan, sadece yenilik ve diğer incelemeler yapılarak başvuru kabul edilir. Başvuruda teknik inceleme ücreti hariç başvuruyla ilgili diğer ücretler ödenerek çeşit, ıslahçı hakkı tescil komitesi marifetiyle koruma altına alınır. Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin 33 üncü ve 34 üncü maddesinde bahsedilen yıllık ve işlem ücretleri bir defaya mahsus olmak üzere, Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren otuz gün içinde Bakanlık tarafından belirlenerek ilân edilir. Geçici Madde 2 — Kanunun Geçici Madde 2 kapsamında yer alan çeşitlerde daha önce FYD testleri yapılarak çeşit özellik belgesi hazırlanmışsa bu Yönetmeliğin 16 ncı madde ikinci fıkrasındaki hüküm uygulanmaz. Yürürlük Madde 42 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 43 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür. basbakanlik.gov.tr Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

31-10-2007, 23:05	#2
Yücel Özlem Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 19-04-2006 Şehir: ANKARA Mesajlar: 3,116 Galeri: 137	Resmi Gazete Tarihi: 12.08.2004 Resmi Gazete Sayısı: 25551 YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA DAİR YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukukî Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı haklarının korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam Madde 2 — Bu Yönetmelik, tüm yeni bitki çeşitleri ve bunlara ait ıslahçı haklarının korunması ile ilgili esasları kapsar. Hukuki Dayanak Madde 3 — Bu Yönetmelik, 8/1/2004 tarihli ve 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanuna dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını, b) Genel Müdürlük: Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünü, c) Kanun: Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunu, d) Islahçı: Yeni bir bitki çeşidini ıslah eden veya bulan ve geliştiren kişiyi, e) Hak sahibi: Islahçı veya onun hukukî haleflerini, f) Çeşit: Islahçı hakkının verilmesi için gerekli şartların karşılanıp karşılanmadığına bakılmaksızın, bir veya birden fazla genotipin ortaya çıkardığı bazı özelliklerin kendisini göstermesiyle tanımlanan ve aynı tür içindeki diğer genotiplerden en az bir tipik özelliği ile ayrılan ve değişmeksizin çoğaltmaya uygunluğu bakımından bir birim olarak kabul edilen en küçük taksonomik kısım içerisinde yer alan bitki grubunu, g) Tohumluk: Bitkilerin çoğaltımı için kullanılan vegetatif ve generatif bitki kısımlarını, h) Çoğaltım veya çoğaltma: Asıl veya ebeveyn bitkilerle aynı özellikleri taşıyan, bir sonraki nesil bitkilerin elde edilmesini, i) Üretim veya üretme:Ürün veya çoğaltım materyali elde etmek amacıyla bitki yetiştirilmesini, j) Çoğaltım materyali: Bitkilerin çoğaltımı için kullanılan bütün bir bitki veya kısımlarını, k) Tescil: Kanun kapsamındaki çeşitlerin ıslahçı hakları kütüğüne yazılmasını, l) Bülten: Bitki Çeşitleri Bültenini, m) Kütük: Islahçı hakkı başvurusu ve hakkın tescili ile ilgili hususların kayıtlı olduğu sicilleri, n) Katalog: İlgili mevzuat çerçevesinde ticareti yapılan çeşitlerin yayımlandığı listeyi, o) UPOV Sözleşmesi: Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliği Sözleşmesini, p) Farklılık: Bir çeşidin müracaatının yapıldığı tarihte herkesçe bilinen çeşitlerden, tescile esas özelliklerden, en az birisi bakımından farklılık göstermesini, r) Yeknesaklık: Çeşidin çoğaltımı esnasında, çoğaltma metoduna bağlı olarak beklenen varyasyonun dışındaki diğer özellikler yönünden bir örneklik göstermesini veya yeterince homojen olmasını, s) Durulmuşluk: Çeşidin, tekrarlanan üretimlerden sonra veya belirli çoğaltım dönemleri sonunda ilgili özellikleri değişmeksizin aynı kalmasını, t) Kuruluş: Yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı haklarının korunması görevi ile ilgili uygulamayı Genel Müdürlük adına yürüten kuruluşu, u) FYD: Farklılık, yeknesaklık ve durulmuşluğu, v) CPVO: Avrupa Birliği Bitki Çeşit Ofisini, y) Şahit numune: Çeşidin korumaya alındıktan sonra gerektiğinde şahit olarak kullanılmak üzere kuruluş veya ıslahçı/hak sahibinin muhafaza ettiği numuneyi, z) Bölge Deneme Kuruluşu: Teknik denemeleri kuruluşla işbirliği içinde yürüten kuruluşu ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Koruma Şartları, Korumadan Yararlanacak Kişiler ve Koruma Süresi Genel Şartlar Madde 5 — Yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde tespit edilen bitki çeşitleri, Kanunda ve bu Yönetmelikte belirtilen diğer şartların yerine getirilmesi ve Bakanlık tarafından belirlenen ücretin ödenmesi kaydıyla, ıslahçı hakkı verilerek korunur. Korumadan Yararlanacak Kişiler Madde 6 — Çeşit koruma hakkından, Kanunun öngördüğü şekilde, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları veya Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâhı olan veya iş merkezi bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya UPOV Sözleşmesi hükümleri dâhilinde başvuru hakkına sahip kişiler yararlanır. Bu maddenin birinci fıkrası şartlarına uymamasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen çeşit koruma hakkını tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca koruma hakkından yararlanır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının çeşitlerine, diğer ülkelerin koruma hakkı vermesi veya koruma hakkı vereceğini yazılı olarak bildirmesi karşılıklılık ilkesi olarak kabul edilir. Koruma Süresi Madde 7 — Çeşit koruma süresi ıslahçı hakkının tescil edildiği tarihten itibaren yirmibeş yıldır. Bu süre ağaç, asma ve patates için otuz yıldır. Koruma süresinin sona ermesi, takvim yılı sonu itibarıyla hesaplanır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Başvuru Şartları ve Başvurunun İncelenmesi Başvuru Mercii Madde 8 — Bu Kanunun verdiği koruma hakkından yararlanmak için çeşit sahibi, bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde bahsedilen bilgi ve belgelerden oluşan dosya ile Genel Müdürlüğe başvurur. Başvuruya Eklenecek Bilgi ve Belgeler Madde 9 — (Değişik birinci fıkra:RG-05/03/2007-26453) Islahçı hakkının tescil edilmesini talep eden başvuru sahibi, Bakanlık tarafından hazırlanan Islahçı Hakkı Başvuru Formunu eksiksiz doldurarak, yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürolarında yaptırılmış Türkçe tercümelerini başvuru formuna ekleyerek, aşağıdaki bilgi ve belgelerden oluşan dosyayı Genel Müdürlüğe verir. a) Bu dosyada; 1) Aynı çeşitle ilgili daha önceki başvurudan dolayı rüçhan hakkı talep ediliyorsa; ilk başvurunun yapıldığı ülke, kuruluş, başvuru tarihi ve numarası ve çeşidin ilk başvurudaki adının yer aldığı onaylı belge, 2) (Değişik:RG-05/03/2007-26453) Teknik inceleme kapsamında FYD testlerinin yapılabilmesi amacıyla Kuruluşça örneği hazırlanmış olan Teknik Başvuru Formu veya UPOV sözleşmesine taraf ülkelerden birisinde, o ülkenin yetkili kuruluşu tarafından yapılmış ve bu kuruluştan temin edilen teknik inceleme raporu. Teknik inceleme raporunun UPOV sözleşmesine taraf ülkelerin yetkili kuruluşlarınca başvuru sahibine verilmediği durumlarda, başvuru sahibinin isteği üzerine teknik inceleme raporu Kuruluş tarafından talep edilir. Teknik inceleme raporunun talep edilen ülke tarafından süresi içinde herhangi bir nedenle gönderilmemesi halinde, talebi yapan kuruluş sorumlu değildir. 3) Islahçı hakkı verilmesi için başvurusu yapılan çeşitle ilgili daha önce ticarî bir faaliyette bulunulmuşsa, çeşidin ticarî olarak ne amaçla kullanıldığı, ne kadar kullanıldığı ve hangi tarihten itibaren ticarete arz edildiğine ilişkin bilgi ve buna ilişkin belgeler, 4) Başvuru ve teknik inceleme ücretinin ödendiğine dair belge, 5) Başvuru sahibi tüzel kişi ise noter tasdikli imza sirküleri, 6) Talep edilmesi hâlinde çeşidin tanımlanmasına yarayacak her türlü resim, slayt veya materyal ile ilgili bilgileri, 7) Başvuru vekil aracılığıyla yapılıyorsa; başvuru sahibinin başvuruyu yapmaya vekili yetkilendirdiğine ilişkin noter tasdikli vekaletname bulunur. b) Başvuru ile ilgili diğer hususlar; 1) Türkiye’de ikametgâhı olmayanlar, çeşitleri için ıslahçı hakkı başvurusu yapmak ve tescil ettirmek için Türkiye’de ikametgâhı olan bir vekil tayin etmek zorundadırlar. 2) (Mülga:RG-05/03/2007-26453) 3) (Mülga:RG-05/03/2007-26453) 4) (Mülga:RG-05/03/2007-26453) Başvurunun İncelenmesi Madde 10 — (Değişik:RG-05/03/2007-26453) Genel Müdürlük, başvurunun şeklen ve esastan incelenmesi amacıyla bir komisyon oluşturur. Bu komisyon; kuruluş bünyesinden bitki grubu bazında bir konu uzmanı, Hukuk Müşavirliğinden bir hukuk müşaviri, Genel Müdürlükten bir konu uzmanı olmak üzere üç kişiden oluşur. Gerek görüldüğü takdirde Bakanlıktan veya dışından konu uzmanı danışman bu komisyona davet edilir. Komisyon üye tam sayısıyla çalışır, kararlar oybirliğiyle alınır. Komisyonun raportörlüğü Genel Müdürlük tarafından yapılır. Başvurunun Şeklen İncelenmesi Madde 11 — Başvurunun şeklen incelenmesinde komisyon aşağıdaki hususları inceler: a) Kanunun 32, 33, 34, 35 ve 46 ncı maddelerinde belirtilen şeklî şartları ve başvuru formunda yer alan bilgilerin uygun olup olmadığı, b) Çeşidin teknik özelliklerini belirten bilgi ve belgelerin yeterliliği, c) Çeşitle ilgili daha önce ticarî bir işlem yapılmışsa buna ait bilgi ve belgeler, d) Rüçhan hakkı talep ediliyorsa bununla ilgili bilgi ve belgelerin yeterliliği, e) Başvuru ücretinin ödendiğine dair belge. Komisyon başvurunun şeklen incelenmesi sonucunda başvurunun eksik veya yanlış yapıldığını tespit ederse Genel Müdürlük başvuru sahibine durumu yazılı olarak bildirir ve eksikliği gidermesi için otuz gün süre verir. Başvuru sahibi verilen süre içinde eksikliği gidermezse başvuru yapılmamış sayılır. Başvuru sahibi tespit edilen eksikliği, verilen süre içerisinde giderdiği takdirde, ıslahçı hakkı başvurusu, başvurunun ilk yapıldığı tarih itibarıyla kesinlik kazanır. Rüçhan hakkına ilişkin eksikliğin giderilmemesi hâlinde başvuru sahibi, sadece rüçhan hakkını kullanamaz. Başvurunun Esastan İncelenmesi Madde 12 — Başvurunun esastan incelenmesinde komisyon aşağıdaki hususları inceler: a) Islahçı hakkı verilmesi için başvurusu yapılan çeşidin Kanunun 5 inci maddesi hükümleri kapsamında yeni sayılıp sayılmadığı, b) Başvuru sahibinin, ıslahçı hakkı verilmesi talep edilen çeşit ile ilgili başvuru hakkına sahip olup olmadığı veya başvuruya yetkili olup olmadığı, c) Çeşit için önerilen ismin, Kanunun 9 uncu maddesine ve 42 nci maddesinin (a) bendi hükümlerine ve bu Yönetmeliğin 20 nci maddesine uygun olup olmadığı. Komisyon, başvurunun esastan incelenmesi sonucunda, ıslahçı hakkı verilmesine engel bir durum olduğunu tespit ederse Genel Müdürlük başvuruyu reddeder. Genel Müdürlük ret kararını verdiği tarihten itibaren otuz gün içinde durumu başvuru sahibine gerekçeleriyle birlikte bildirir. Bu maddenin (c) bendi uyarınca, çeşit için önerilen ismin Kanunun ilgili maddelerine uymadığı gerekçesiyle başvurunun reddedilmesi hâlinde, durum Genel Müdürlük tarafından başvuru sahibine bildirilerek otuz gün içinde çeşit için yeni bir isim önerip önermeyeceğini bildirmesi istenir. Başvuru sahibi otuz gün içinde çeşit için yeni bir isim önermezse bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen işlem yapılır. Komisyon başvuruda herhangi bir eksikliğin olmadığına karar verirse, ıslahçı hakkı başvurusunu kabul ederek her başvuru dosyası için bir başvuru numarası verir. Başvuru dosyasının Genel Müdürlüğe verildiği tarihi başvuru tarihi olarak kesinleştirir. Başvurunun Kütüğe Kaydedilmesi ve Bültende İlânı Madde 13 — Genel Müdürlük, eksiksiz ve doğru yapılan her başvuruyu kütüğe kaydeder ve bir başvuru sicil numarası verir. Tüm bilgi ve belgeleri içeren dosyanın Genel Müdürlüğe verildiği tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir. Genel Müdürlük kabul edilen başvuruyla ilgili dökümanları ıslahçı hakkı kütüğüne kaydedilmek üzere kuruluşa gönderir. Genel Müdürlük, başvurunun kütüğe kaydedilmesinden itibaren otuz gün içinde, başvuru sahibi ile ilgili aşağıda belirtilen bilgileri bültende ilan eder; a) Başvuru sahibinin veya varsa vekilinin adı, soyadı ve adresi, b) Başvuru yapan ıslahçının kendisi değilse, ıslahçının adı, soyadı ve adresi ile hakkın ıslahçıdan ne şekilde alındığını gösterir bilgi, c) Çeşidin botanik sınıflandırmadaki Türkçe ve Latince ismi, d) Çeşit için önerilen isim veya ıslahçının kullandığı geçici bir isim, e) Daha önceki bir başvurudan dolayı rüçhan hakkı talep ediliyorsa, ilk başvurunun yapıldığı ülke, tarih, numara ve makam. Başvuruya İtiraz Madde 14 — Başvurunun bültende ilân edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde, çeşidin yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olmadığı gerekçesiyle veya başvuru sahibinin hak sahibi olmadığı veya çeşit için önerilen ismin Kanunun 9 uncu, 42 nci maddesinin (a) bendi hükümlerine ve Yönetmeliğin 20 nci maddesine uygun olmadığı gerekçesiyle Genel Müdürlük nezdinde itiraz yapılabilir. Başvuruya itiraz edenler, itirazlarında öne sürdükleri gerekçelerin bilgi ve belgelerini Genel Müdürlüğe itirazlarıyla birlikte vermek zorundadır. Başvuruya İtirazın İncelenmesi Madde 15 — İtiraz üzerine en geç on beş gün içinde toplanan komisyon, başvuruya itiraz edenin dilekçesi ile ekinde yer alan bilgi ve belgeleri inceler. Genel Müdürlük itirazla ilgili belgelerin birer suretini başvuru sahibine gönderir. Genel Müdürlük üç ay içinde başvuru sahibinin, itiraz karşısında başvuru sahibi olmaya devam edip etmeyeceğini veya başvuru şartlarında değişiklik yapıp yapmayacağını bildirmesini ister. Başvuru sahibi bildirim süresi olan üç aylık sürenin yetmeyeceği gerekçesiyle Genel Müdürlükten ek süre talep edebilir. Genel Müdürlük, başvuru sahibinin yazılı olarak bildirdiği ek süre talebini değerlendirir. Genel Müdürlük, ek süre talebini incelemesi sonucunda, başvuru sahibinin haklı gerekçelere dayandığı kanısına varırsa bildirim süresine ilâve olarak en çok iki ay ek süre verir. Verilen sürenin sonunda, başvuruya itiraz karşısında, başvuru sahibi birinci fıkrada belirtilen bildirimleri yapmazsa başvuru geri çekilmiş sayılır. Başvuru sahibi başvurusunu ilk şekliyle devam ettireceğini veya itiraz gerekçeleri doğrultusunda başvurusunda gerekli değişiklikleri yapacağını süresi içinde bildirirse, Genel Müdürlük itiraz sahibinin itirazını sürdürüp sürdürmeyeceğini otuz gün içinde bildirmesini ister. Başvuruya itiraz eden, bu süre içerisinde, başvuruya itiraz konularında değişiklik yapamaz, sadece itirazını sürdürüp sürdürmeyeceğini bildirebilir. Başvuruya itiraz eden, verilen otuz günlük süre içinde itirazından vazgeçmeyeceğini bildirirse: a) İtiraz; çeşidin, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen yenilik şartlarını taşımadığı, başvuru sahibinin hak sahibi olmadığı veya çeşit için önerilen ismin Kanunun 9 uncu, 42 nci maddesinin (a) bendi ve Yönetmeliğin 20 nci maddesi hükümlerine aykırı olduğu iddiasına dayanıyorsa, Genel Müdürlük, itiraz edilen konularla ilgili inceleme başlatır. b) Başvuruya itiraz, çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olmadığı iddiasına dayanıyorsa, kuruluş bu konulardaki itirazlarla ilgili incelemeyi Kanunun 39 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde, çeşidin teknik bakımdan incelenmesi sırasında yapar. İtiraz edilen konuların tam olarak açıklığa kavuşabilmesi için, Kuruluş itiraz konularını göz önüne alarak teknik inceleme yöntemini kendisi belirler. Genel Müdürlük, gerekli gördüğü takdirde itiraz eden kişiden, itirazını destekleyecek şekilde daha fazla bilgi, belge veya materyali vermesini isteyebilir. c) Başvuru sahibinin gerçek hak sahibi olmadığı iddiasına dayanan itirazın Genel Müdürlük tarafından incelenmesi sonucunda, başvuru sahibinin gerçek hak sahibi olmadığı kanısına varılırsa; Genel Müdürlük itirazı kabul ederek itirazın kabulüne ilişkin kararı başvuru sahibine ve itiraz edene tebliğ eder. İtirazın kabulüne ilişkin kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde aynı çeşit için başvuruda bulunan gerçek hak sahibi, reddedilen başvuru tarihinin kendi başvuru tarihi olarak kabul edilmesini talep edebilir. Bu talep Genel Müdürlük tarafından kabul edilerek önceki başvuru tarihi gerçek hak sahibinin başvuru tarihi olarak kaydedilir. Çeşidin Teknik Bakımdan İncelenmesi Madde 16 — Çeşidin teknik incelemeye alınmasının uygun görülmesinden sonra, çeşit aşağıdaki hususların tespiti için teknik incelemeye tâbi tutulur; a) Bu teknik inceleme; 1) Çeşidin, belirtilen botanik sınıfa ait olduğunun teyit edilmesi, 2) Çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olduğunun tespit edilmesi, 3) Bu maddenin (a) bendinde çeşidin birinci ve ikinci alt bentlerindeki şartlara uyması hâlinde, çeşit özellik belgesinin hazırlanmasını kapsar. İncelemenin uygulama şartları kuruluşça belirlenir ve inceleme kuruluşun gözetimi altında yapılır. Teknik inceleme için gerekli olan FYD testleri ve diğer testler UPOV Sözleşmesine taraf ülkelerden birisinde o ülkenin yetkili kuruluşu tarafından yapılmış ise test sonuçlarının Bakanlığa verilmesi kaydıyla, teknik inceleme bu testlerin sonuçlarına dayandırılabilir. Ancak, bu testler Türkiye ile aynı veya benzer tarımsal iklim şartlarına sahip ülkelerde yapılmış olmalıdır. b) İncelemenin bu test sonuçlarına dayandırılamaması durumunda; 1) Genel Müdürlük, teknik incelemeyi ana hizmet birimlerine veya bağlı ve ilgili kuruluşlarına veya başka kuruluşlara yaptırabilir. Teknik incelemenin başka kuruluşlara yaptırılması hâlinde bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesi hükümlerine göre Bakanlıkça belirlenecek ücret ödenir. 2) (Değişik:RG-05/03/2007-26453) Genel Müdürlük, teknik incelemeyi başvuru sahibine de yaptırabilir. Bu teknik inceleme kuruluşun koordinatörlüğü ve gözetimi altında yapılır. Başvuru sahibi, Genel Müdürlüğün talebi üzerine, kendisi tarafından yapılacak veya yaptırılacak yetiştirme veya diğer testlerin sonuçlarını Genel Müdürlüğe verir. Teknik inceleme bu testlerin sonuçlarına dayandırılabilir. Bu maddenin (a) bendinin üçüncü alt bendinde yer alan çeşit özellik belgesine tarımsal ve botanik bilgilerdeki değişmelere bağlı olarak yeni kısımlar eklenebilir veya değiştirilebilir. Ancak koruma konusu bu durumdan etkilenmez. Genel Müdürlük, teknik inceleme amacıyla her türlü bilgi, belge ve materyali başvuru sahibinden ister. Başvuru sahibi, haklı bir nedene dayanmaksızın, Genel Müdürlüğün belirleyeceği süre içinde talep edilen bilgi, belge ve materyali vermediği takdirde, başvuru reddedilir. Çeşidin Teknik İncelemesinin Şartları Madde 17 — (Değişik birinci fıkra:RG-05/03/2007-26453) Test materyali ve şahit numuneler Bakanlıkça belirlenen en alt sertifikalı sınıftaki tohumluğun türler bazındaki asgarî çimlenme standartlarına sahip olmalıdır. Test materyallerinin miktarları Bakanlıkça belirlenir." (Değişik ikinci fıkra:RG-05/03/2007-26453) Çeşidin FYD testlerinde deneme süresi, süs bitkilerinde en az bir, tek yıllık ve çok yıllık tarla bitkilerinde iki yetiştirme sezonudur. Meyve türlerinde FYD test süresi yeterli ürün alınabilen iki ürün sezonudur. Başvuru sahibi çeşide ait test materyali veya şahit numuneyi Kuruluşa teslim ederken aşağıdaki yolları izler; a) Islahçı hakkı tescil edilmemiş çeşitler için; Başvuru sahibi test materyalini, teknik incelemeyi yapan kuruluşa başvurunun bültende yayımlanma süresinin bitiminden sonra, test materyalinin niteliğine göre kuruluş tarafından bildirilecek tarihte teslim eder. Vejetatif olarak çoğaltılan türler dışındaki, çeşide ait numuneden alınan test materyali, FYD testlerinde kullanılmak üzere ayrılır ve geriye kalan test materyali şahit numune olarak saklanır. b) Islahçı hakkı tescil edilen çeşitler için ise; vejetatif olarak çoğaltılan türler dışındaki çeşide ait şahit numuneler, tescil kararının bültende yayımlanma süresinin bitiminden sonra otuz gün içinde Bakanlıkça belirlenen miktarda saklanmak üzere kuruluşa teslim edilir. FYD testlerinde çeşitle ilgili herhangi bir problem olması durumunda bu süreler uzatılabilir. FYD testlerinin yapılmasında o bitki türü için UPOV ve CPVO teknik prensipleri esas alınarak hazırlanan Bitki Özellik Belgelerinde belirtilen esaslar ve test kriterleri uygulanır. Başvuru yapılan bitki türünde UPOV ve CPVO tarafından belirlenmiş kriter ya da özellik belgesi yoksa kuruluş inceleme kriterlerini kendisi belirler. Kuruluş FYD testleri ile birlikte gerektiğinde çeşitle ilgili bazı lâboratuvar incelemelerini de yapar. Kuruluş her bir türe ait çeşitlerin şahit numunelerinin yenilenmesi amacıyla başvuru sahibinden yeni numune isteyebilir. Başvuru sahibi kuruluşun kendisine yazılı bildiri tarihinden itibaren üç ay içinde yeni numuneyi kuruluşa teslim etmek zorundadır. Çeşidin genetik safiyetini devam ettirip ettirmediğinin kontrolü amacıyla başvuru sahibinin gönderdiği numuneyle kuruluşta muhafaza edilen numune yan yana ekilerek morfolojik karakterler yönünden karşılaştırılır. Çeşidin genetik yapısını devam ettirdiği kanısına varılırsa yeni numune şahit numune olarak saklanır. Eski numune çeşit sahibine iade edilir. Çeşidin genetik yapısını devam ettirmediği şeklindeki bulgulara rastlandığı takdirde bu Yönetmeliğin 24 üncü madde hükümleri uygulanır. İnceleme Raporu Madde 18 — Teknik incelemeyi Genel Müdürlük adına yapan kuruluş, çeşide ait özelliklerin belirlenmesinin yeterli olduğu kanısına varırsa, farklılık, yeknesaklık, durulmuşluk hususlarının tespitini içeren bir inceleme raporu ile FYD test sonuçlarına göre hazırlanan çeşide ait özellik belgesini Genel Müdürlüğe gönderir. Kendisine teknik inceleme yaptırılan kuruluşlar, inceleme sonuçlarını ancak Bakanlığın izniyle kullanabilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Islahçı Hakkının Tescili ve İtiraz Islahçı Hakkının Tescili Madde 19 — Kuruluşun, inceleme raporlarını Genel Müdürlüğe göndermesinden sonra, Genel Müdürlük tarafından kuruluşlar itibariyle ve bitki grupları esas alınarak Islahçı Hakkı Tescil Komitesi oluşturulur. a) Genel Müdürlük oluşturduğu Islahçı Hakkı Tescil Komitesini toplantıya davet eder ve kuruluşun gönderdiği çeşitlerle ilgili inceleme raporu ve diğer dökümanları davet yazısı ile birlikte komiteyi oluşturan kuruluşlara gönderir. b) Islahçı Hakkı Tescil Komitesine danışman üye davet edilebilir. c) Islahçı Hakkı Tescil Komitesi aşağıda belirtilen kuruluşların konu ile ilgili uzman temsilcilerinden oluşur. Kuruluşun adı................................Temsilci sayısı (asil üye) Genel Müdürlük...................................1 Kuruluş ve/veya bölge deneme kuruluşu...2 Hukuk Müşavirliği.................................1 İlgili kamu tarımsal araştırma kuruluşları....1 Ziraat fakülteleri..................................1 d) Komite, asil üyelerin en az beş üyenin mevcut olmasıyla toplanır. e) Toplantıda sadece asil üyeler oy kullanabilir. Danışman olarak davet edilenler oy kullanamazlar. f) Her toplantıda asil üyeler arasından bir başkan seçilir. Toplantının raportörlüğü kuruluş tarafından yürütülür. g) Kuruluş toplantıda çeşitle ilgili inceleme raporlarını sözlü olarak takdim eder. Kararı, Islahçı Hakkı Tescil Komitesi verir. h) Kararlar bu Yönetmelikte belirtilen esaslar ve gerekli şartların yerine getirilmesi kaydıyla asil üyelerin 2/3 çoğunluğu ile alınır. Toplantıda çeşitler ayrı ayrı oylanır. Korumaya alınan çeşide bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinde yer alan esaslar dâhilinde bir isim verilir ve bu isimle çeşidin ıslahçı hakkını tescil ederek kütüğe kaydeder ve ilân edilmek üzere bültende yayımlanır. i) Bakanlık tarafından koruma altına alınan çeşide bu Yönetmeliğin Ek-1 inde yer alan Islahçı Hakkı Tescil Belgesi verilir. j) Islahçı Hakkı Tescil Komitesi inceleme raporunu kesin bir karar vermek için yeterli bulmazsa, başvuru sahibine bilgi verir ve tamamlayıcı incelemeleri Bakanlık kendisi yapar veya yaptırır. Ret veya kabul kararı alınıncaya kadar yapılan tamamlayıcı incelemeler teknik incelemelerin bir devamı olarak kabul edilir. İsimlendirme Kuralları Madde 20 — Islahçı hakkı verilerek korunan çeşidin ismi onun umumî ismi hâline gelir. Komite, çeşidin isminin aşağıdaki şartları taşıması hâlinde korunan çeşide, çeşit sahibinin önerdiği ismi verir: a) İsim, çeşidin tanınmasını sağlamak kaydıyla, anlamlı veya anlamsız bir kelime veya kelime gruplarından, kelimeler ve rakamlardan veya harf ve rakamlardan oluşabilir. b) Çeşit için önerilen isim diğer çeşitlerden farklı bir isim niteliği taşımalı veya çeşidin tanınması dil bilimi açısından yeterli olmalıdır. c) İsim, kamu düzeni ve genel ahlâka aykırı ifadeler içermemelidir. d) İsim, sadece bitki çeşitleri ve tohumculuk sektöründe söz konusu olan ülkemiz ve UPOV sözleşmesine taraf ülkelerin dilleri de dâhil olmak üzere tür, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafî orijin veya üretim tarihini belirten işaretlerden ibaret olmamalıdır. e) İsim, çeşidin coğrafî orijini, değeri veya özellikleri açısından çeşit ile ıslahçı veya başvuru sahibi arasındaki irtibat bakımından yanıltıcı şekilde veya karışıklığa neden olacak nitelikte olmamalıdır. f) Çeşit için önerilen ismin içinde, çeşit ile ilgili ürünler bakımından marka alınmasını markalar mevzuatı açısından engelleyici unsurlar bulunamaz. g) UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede tescil edilmiş çeşit için bir isim kullanılmakta ise ıslahçı hakkı başvuruları bu isimle yapılır ve çeşit bu isimle tescil edilir. Aynı çeşitle ilgili diğer ülkelerde başka isimler de kullanılmakta ise, diğer ülkelerde kullanılan bu isimler de başvuru siciline ve ıslahçı hakları siciline kaydedilir. Türkiye’de daha önce tescil edilen çeşitler için de aynı hükümler uygulanır. h) Çeşit için önerilen isim, Türkiye’de veya UPOV Sözleşmesine taraf ülkelerde tescil edilen veya kullanılan, aynı veya yakın türlere ait çeşitlerin isimleri ile aynı veya karışıklığa yol açacak kadar benzeri olamaz. i) Korunan çeşide ait çoğaltım materyalini satan, pazarlayan veya diğer şekillerde kullanan herkes, çeşidin ismini kullanmak zorundadır. Bu hüküm, esas itibarıyla türetilmiş çeşitleri de kapsar. Islahçı hakkı sona erse bile, çeşidin isminin kullanılması zorunludur. j) Korunan çeşidin kullanımı ile ilgili olarak üçüncü kişilerin önceki hakları saklıdır. Üçüncü kişilerin önceki hakları nedeniyle, çeşide ait ismin kullanılması bu çeşidi kullanmak zorunda olan kişiye yasaklanmışsa Genel Müdürlük ıslahçıdan veya hak sahibinden çeşit için yeni bir isim önermesini ister. k) Çeşit için önerilen ismin marka, ticaret unvanı veya benzer diğer işaretlerle birlikte kullanılması, ancak çeşit isminin kolayca tanınabilir şekilde yazılması hâlinde mümkündür. Tescilin İlânı Madde 21 — Korunan çeşitle ilgili ıslahçı hakkının tescili, tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde bültende ilân edilir. Bültende, ıslahçı hakkının tescili ile ilgili olarak aşağıdaki bilgiler yer alır: a) Korunan çeşidin ismi, b) Başvuru tarihi ve numarası, c) Rüçhan hakkı kullanılmışsa, ilk başvurunun yapıldığı ülke, tarih, numarası ve çeşidin ilk başvuru anındaki adı, d) Hak sahibinin adı, soyadı, uyruğu ve adresi, e) Hak sahibi ıslahçı değilse, ıslahçının veya ıslahçıların adı, soyadı, uyruğu, adresi, f) Islahçı hakkının tescil edildiği tarih ve sicil kayıt numarası. Tescile İtiraz Madde 22 — Islahçı hakkı tescilinin bültende ilân edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde, üçüncü kişiler tarafından, tescil işlemine karşı Kanunun 32 nci, 33 üncü, 34 üncü, 36 ncı, 39 uncu, 40 ıncı, 41 inci ve 44 üncü maddelerinde belirtilen işlemlerde eksiklikler yapıldığı gerekçesiyle itirazda bulunulabilir. Tescile itiraz edenler aşağıdaki bilgi ve belgeleri Genel Müdürlüğe vermek zorundadır: a) İtiraza ait başvuru dilekçesi ve itirazını destekleyici belgeler, b) İtiraza ilişkin olarak bu Yönetmeliğin 34 üncü maddesinde belirtilen ve Bakanlık tarafından belirlenen ücretin yatırılmış olduğuna dair belge. Genel Müdürlük, otuz gün içerisinde yerine getirilmek üzere, itiraz edenden itirazını destekleyici ek bilgi, belge ve materyal isteyebilir. İtiraz eden kendisinden talep edilen bilgi, belge ve materyali verilen süre içerisinde Bakanlığa vermezse, itiraz hiç yapılmamış sayılır. Genel Müdürlük, ıslahçı hakkının tescili ile ilgili olarak yapılan itiraz dilekçesi ve eklerinin bir örneğini hak sahibine ve Islahçı Hakkı Tescil Komitesine göndererek, hak sahibinin itiraz ve gerekçeleri hakkındaki görüşlerini otuz gün içinde gerekçeleriyle birlikte yazılı olarak bildirmesini ister. Genel Müdürlük, Islahçı Hakkı Tescil Komitesinin itirazı inceleme aşamasında da gerek gördüğü hâllerde itiraz edenin ve hak sahibinin görüşlerini isteyebilir. Islahçı Hakkı Tescil Komitesi, itiraz edenin dilekçesini ve ekinde yer alan bilgi ve belgeleri inceleme sonucunda, ıslahçı hakkının verilmesi ile ilgili olarak birinci fıkrada belirtilen maddelerdeki işlemlerin yerine getirilmediği veya bu işlemlerin herhangi birinde önemli bir eksiklik yapıldığı kanısına varırsa, konu ile ilgili raporu Genel Müdürlüğe gönderir. Genel Müdürlük, Islahçı Hakkı Tescil Komitesinin görüşleri doğrultusunda ıslahçı hakkı tescili ile ilgili işlemin geçersizliğine ve eksikliğin yapıldığı safhaya kadar geriye dönülerek işlemlerin yeniden yapılmasına karar verir. Genel Müdürlük, inceleme sonucunda itirazı uygun bulmadığı takdirde, ıslahçı hakkı tescili ile ilgili yapılan itirazı reddederek durumu itiraz edene ve hak sahibine bildirir. Islahçı Hakkının Tescilinden Sonraki Değişiklikler Madde 23 — Hak sahibi, ıslahçı hakkının tescil edildiği tarihten sonra adres ve unvan değişikliklerini otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildirir. Ayrıca hak sahibi, devir ve intikal gibi değişiklikleri, ilgili ücretin ödendiğini gösteren banka dekont aslı ile birlikte otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildirmek zorundadır. Genel Müdürlük, değişiklik taleplerini değerlendirerek, uygun bulduğu takdirde düzeltmenin yapılması amacıyla kuruluşa gönderir. Kuruluş kütükte buna ilişkin düzeltmeleri yapar ve bu değişiklikler bültende ilân edilir. Hak Sahibinin Tescilden Sonraki Yükümlülüğü Madde 24 — Hak sahibi, hakkın yürürlükte olduğu sürece korunan çeşidin veya yerine göre kalıtsal özelliklerini taşıyan çoğaltım materyallerinin devamından sorumludur. Kuruluş, koruma süresince, çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının genetik yapılarının devam edip etmediğini araştırır. Hak sahibi, korunan çeşidin genetik yapısının devam edip etmediğinin kuruluş veya Genel Müdürlüğün belirlediği başka bir kuruluş tarafından araştırılması için bilgi, belge ve materyal sağlamakla yükümlüdür. Çeşidin genetik yapısının devamı hususunda şüpheye düşülürse ve bu şüphe bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen bilgi, belge ve materyal ile giderilemezse, Genel Müdürlük, çeşidin genetik yapısının devam edip etmediğinin araştırılmasını ister. Bu araştırma, hak sahibi tarafından sağlanan materyal ile çeşit özellik belgesindeki bilgilerin ve numunelerin yetiştirme testleri ve diğer testler yapılarak karşılaştırılmalarını ihtiva eder. Yapılan araştırmalar, çeşidin genetik yapısını devam ettirmede hak sahibinin başarısız olduğunu ortaya çıkarırsa, ıslahçı hakkı, Kanunun 48 inci maddesine göre Bakanlıkça iptal edilmeden önce hak sahibinin görüşü alınır. Hak sahibi, belirlenen üç ay içinde korunan çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının yeterli miktarda numunesini, çeşidin numunesi olmak veya mevcut numuneyi yenilemek veya çeşidin korunması için diğer çeşitlerle karşılaştırmalı bir inceleme yapılması amacıyla kuruluşa veya Genel Müdürlüğün belirleyeceği başka bir kuruluşa verir. Yapılan inceleme olumsuz sonuçlanırsa ıslahçı hakkı iptal edilir. Genel Müdürlüğün gerekli görmesi hâlinde, hak sahibi, çeşide ait şahit numuneyi Bakanlık adına muhafaza eder. basbakanlik.gov.tr Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

31-10-2007, 23:08	#3
Yücel Özlem Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 19-04-2006 Şehir: ANKARA Mesajlar: 3,116 Galeri: 137	YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN KANUN Kanun Numarası : 5042 Kabul Tarihi : 8/1/2004 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih :15/1/2004 Sayı :25347 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 43 Sayfa: İKİNCİ BÖLÜM Teknik İnceleme, Tescil, İlân ve Tescile İtiraz Çeşidin teknik bakımdan incelenmesi Madde 39- Çeşidin teknik incelemeye alınmasının uygun görülmesinden sonra, çeşit aşağıdaki hususların tespiti için teknik incelemeye tâbi tutulur: a) Çeşidin, belirtilen botanik sınıfa ait olduğunun teyit edilmesi. b) Çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olduğunun tespit edilmesi. c) Çeşidin (a) ve (b) bentlerindeki şartlara uyması halinde, çeşit özellik belgesinin hazırlanması. İncelemenin uygulama şartları, Bakanlıkça belirlenir ve inceleme Bakanlığın gözetimi altında yapılır. Teknik inceleme için gerekli olan yetiştirme testleri veya diğer testler, UPOV Sözleşmesine taraf ülkelerden birisinde o ülkenin yetkili kuruluşu tarafından yapılmış ise test sonuçlarının Bakanlığa verilmesi kaydıyla, teknik inceleme bu testlerin sonuçlarına dayandırılabilir. Ancak bu testler, Türkiye ile aynı tarımsal iklim şartlarına sahip ülkelerde yapılmış olmalıdır. İncelemenin bu test sonuçlarına dayandırılamaması durumunda: a) Bakanlık, teknik incelemeyi ana hizmet birimlerine veya bağlı ve ilgili kuruluşlarına veya başka kuruluşlara yaptırabilir. Teknik incelemenin başka kuruluşlara yaptırılması halinde, 46 ncı madde hükümlerine göre belirlenecek ücret ödenir. b) Bakanlık, teknik incelemeyi başvuru sahibine de yaptırabilir. Başvuru sahibi, Bakanlığın talebi üzerine, kendisi tarafından yapılacak veya yaptırılacak yetiştirme veya diğer testlerin sonuçlarını Bakanlığa verir. Teknik inceleme bu testlerin sonuçlarına dayandırılabilir. Birinci fıkranın (c) bendinde yer alan çeşit özellik belgesine, tarımsal ve botanik bilgilerdeki değişmelere bağlı olarak yeni kısımlar eklenebilir veya değiştirilebilir. Ancak koruma konusu bu durumdan etkilenmez. Bakanlık, teknik inceleme amacıyla her türlü bilgi, belge ve materyali başvuru sahibinden ister. Başvuru sahibi haklı bir nedene dayanmaksızın, Bakanlığın belirleyeceği süre içinde talep edilen bilgi, belge ve materyali vermediği takdirde, başvuru reddedilir. Çeşidin teknik bakımdan incelenmesi ile ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir. İnceleme raporu Madde 40- Teknik incelemeyi Bakanlık adına yapan kuruluş, çeşide ait özelliklerin belirlenmesinin yeterli olduğu kanısına varırsa, 6 ncı, 7 nci ve 8 inci maddelerdeki hususların tespitini içeren bir inceleme raporu ile çeşide ait özellik belgesini Bakanlığa gönderir. Bakanlık, inceleme raporunu kesin bir karar vermek için yeterli bulmazsa, başvuru sahibine bilgi verir ve tamamlayıcı incelemeleri Bakanlık kendisi yapar veya yaptırır. Ret veya kabul kararı alınıncaya kadar yapılan tamamlayıcı incelemeler, 39 uncu maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen incelemelerin bir devamı olarak kabul edilir. Kendisine teknik inceleme yaptırılan kuruluşlar, inceleme sonuçlarını, ancak Bakanlığın izniyle kullanabilir. Geçici ismin kesinleşmesi Madde 41- Başvuru dilekçesinde çeşit için geçici bir isim bildirilmesi halinde, Bakanlık, tescil aşamasından hemen önce başvuru sahibinden 9 uncu madde ve 42 nci maddenin (a) bendi hükümlerine uygun kesin bir ismin bildirilmesini ister. Başvuru sahibi, otuz gün içinde, çeşit için kesin bir isim bildirir. Bakanlık, ismi uygun bulduğu takdirde, bu ismi UPOV Sözleşmesine taraf ülkelere bildirir ve Bültende yayımlar. İsmin, Bültende yayımlanmasından itibaren üç ay içinde, 9 uncu madde ve 42 nci maddenin (a) bendi hükümleri çerçevesinde itiraz edilebilir. UPOV Sözleşmesine taraf ülkelerin ilgili kuruluşları, isimle ilgili görüşlerini bildirebilir. İtiraz ve görüşler, başvuru sahibine bildirilerek cevap vermesi için otuz günlük süre tanınır. Başvuru sahibi tarafından yeni bir ismin önerilmesi halinde, ikinci ve üçüncü fıkralardaki işlemler tekrar edilir. Her iki durumda da cevap verilmemesi halinde, başvuru reddedilir. İtirazın kabulü veya reddine ilişkin olarak Bakanlık tarafından alınan gerekçeli karar taraflara bildirilir. Kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde dava açılabilir. Başvurunun ret nedenleri Madde 42- Bakanlık, aşağıdakilerden birinin varlığı halinde başvuruyu re'sen reddeder: a) Çeşit için önerilen isim: 1- 9 uncu madde hükümlerine uymuyorsa (9 uncu maddenin yedinci fıkrası hariç). 2- Farklı bir isim niteliği taşımıyor veya dil bilimi açısından çeşidin tanınmasında yetersiz kalıyorsa. 3- Kamu düzeni ve genel ahlâka aykırıysa. 4- Sadece bitki çeşitleri ve tohumculuk sektöründe söz konusu olan tür, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi orijin veya üretim tarihini belirten işaretlerden ibaretse. 5- Çeşidin özellikleri, değeri ve coğrafî orijini açısından veya çeşit ile ıslahçı ya da çeşit ile başvuru sahibi arasındaki irtibat bakımından yanıltıcı veya karışıklığa neden olacak nitelikteyse. 6- Çeşidin üretimden kalkmış olması veya yaygın olarak tanınmaması durumlarının dışında,Türkiye'de veya UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede, aynı türe veya yakın akraba türlere ait tescil edilmiş bir çeşit isminin aynısı veya karışıklığa neden olacak kadar benzeriyse. b) 35 inci madde hükümlerine uyulmaması halinde. c) 39 uncu maddenin beşinci fıkrası hükümlerine uyulmaması halinde. d) 40 ıncı madde gereğince hazırlanan inceleme raporuna göre, çeşidin 6 ncı, 7 nci ve 8 inci madde şartlarına uymaması halinde. e) 41 inci maddenin birinci fıkrasının ihlâli halinde. Tescil Madde 43- Bakanlık, inceleme sonucunda, korumadan yararlanacak kişilerin 4 üncü maddeye uygunluğunu ve başvuru sahibinin Kanunda belirlenen gerekli işlemleri yerine getirdiğini tespit ederse, ıslahçı hakkını Kütüğe kaydederek hak sahibine Islahçı Hakkı Belgesi verir. Tescilin ilânı Madde 44- Korunan çeşitle ilgili ıslahçı hakkının tescili, tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde Bültende ilân edilir. Tescile itiraz Madde 45- Tescilin Bültende ilânından itibaren otuz gün içinde, üçüncü kişiler, tescil işlemine karşı 32 nci, 33 üncü, 34 üncü, 36 ncı, 39 uncu, 40 ıncı, 41 inci ve 44 üncü maddelerde belirtilen işlemlerde eksiklikler yapıldığı gerekçesi ile Bakanlık nezdinde itirazda bulunabilir. Bakanlık tarafından yapılan inceleme sırasında, ıslahçı hakkının verilmesi ile ilgili bir işlemin yerine getirilmediği veya önemli bir eksiklik yapıldığı tespit edildiği takdirde, Bakanlık, tescil ile ilgili işlemin geçersizliğine ve eksikliğin yapıldığı safhaya kadar geriye dönülmesine ve işlemlerin yeniden yapılmasına karar verir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ücretler Ücretler Madde 46. - Bakanlık, işlem ücreti ve yıllık ücret olmak üzere iki tür ücret tahakkuk ettirir. a) İşlem ücreti aşağıda sayılan işlemler karşılığında alınır: 1- Başvuru ücreti. 2- Teknik inceleme ücreti. 3- İsim inceleme ücreti. 4- İtiraz ücreti. 5- Tescil ücreti. 6- Zorunlu lisansla ilgili arabuluculuk ücreti. 7- Suretlerden alınan ücretler. 8- Yayın ücretleri. 9- Diğer ücretler. b) Yıllık ücret, ıslahçı hakkının koruma süresince, her yıl Ocak ayı içinde peşin olarak ödenir. Ücretler ile ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir. DÖRDÜNCÜ KISIM Tescil Sonrası Hak Sahibinin Yükümlülüğü, Bakanlıkça Yapılan Denetim ve Islahçı Hakkının Re'sen İptali Hak sahibinin tescilden sonraki yükümlülüğü Madde 47- Hak sahibi, hakkın yürürlükte olduğu sürece, korunan çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının genetik yapılarının devamından sorumludur. Bakanlık, koruma süresince, çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının genetik yapılarının devam edip etmediğini araştırır. Hak sahibi, korunan çeşidin genetik yapısının devam edip etmediğinin Bakanlık veya Bakanlığın belirlediği bir kuruluş tarafından araştırılması için bilgi, belge ve materyal sağlamakla yükümlüdür. Çeşidin genetik yapısının devamı hususunda şüpheye düşülürse ve bu şüphe ikinci fıkrada belirtilen bilgi, belge ve materyal ile giderilemezse, Bakanlık, çeşidin genetik yapısının devam edip etmediğinin araştırılmasını ister. Bu araştırma, hak sahibi tarafından sağlanan materyal ile çeşit özellik belgesindeki bilgilerin ve numunelerin yetiştirme testleri ve diğer testler yapılarak karşılaştırılmalarını ihtiva eder. Yapılan araştırmalar, çeşidin genetik yapısını devam ettirmede hak sahibinin başarısız olduğunu ortaya çıkarırsa, ıslahçı hakkı, 48 inci maddeye göre Bakanlıkça iptal edilmeden önce hak sahibinin görüşü alınır. Hak sahibi, belirlenen süre içinde, korunan çeşidin veya yerine göre kalıtsal kısımlarının yeterli miktarda numunesini, çeşidin numunesi olmak veya mevcut numuneyi yenilemek veya çeşidin korunması için diğer çeşitlerle karşılaştırmalı bir inceleme yapabilmek amacıyla Bakanlığa veya Bakanlığın belirleyeceği yetkili kuruluşa verir. Bakanlığın gerekli görmesi halinde hak sahibi, çeşide ait numuneyi Bakanlık adına muhafaza eder. Bakanlık tarafından yapılan denetim ve ıslahçı hakkının re'sen iptali Madde 48- Hak sahibinin 47 nci maddenin birinci fıkrası gereğince yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülükleri yerine getirmediği veya çeşidin yeknesaklık ve durulmuşluk özelliklerini kaybettiği tespit edildiği takdirde, ıslahçı hakkı, Bakanlık tarafından re'sen iptal edilir. Aşağıdaki hallerde de ıslahçı hakkı Bakanlık tarafından re'sen iptal edilir: a) 47 nci maddenin ikinci fıkrası gereğince istenen bilgi, belge ve materyalin, Bakanlıkça belirlenen süre içinde hak sahibi tarafından temin edilmediği durumda. b) Çeşit isminin mahkeme tarafından iptal edilmesi halinde, Bakanlıkça belirlenen süre içinde, hak sahibi tarafından çeşit için yeni bir isim bildirilmemesi durumunda. Islahçı hakkının iptali, Kütüğe kaydedilme tarihinden itibaren yürürlüğe girer. İptal kararı, Kütüğe kaydedildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Bültende yayımlanır. BEŞİNCİ KISIM Başvuru ve Tescilden Doğan Hakkın Devri, İntikali, Rehin Hakkı Tesisi, Haczi ve Lisans Sözleşmesi BİRİNCİ BÖLÜM Devir, İntikal, Rehin ve Haciz Devir, intikal, rehin ve haciz Madde 49- Bir çeşit ile ilgili olarak, bu Kanun uyarınca yapılan başvuru veya tescilden doğan hak, bir başkasına devredilebilir veya miras yoluyla intikal edebilir. Bu haklar üzerinde, ölüme bağlı tasarrufların yapılması mümkündür. Başvuru veya tescilden doğan hakkın devri veya miras yoluyla intikali, 46 ncı maddeye göre belirlenecek ücretin ödenmesi kaydıyla sicile kaydedilir ve yayımlanır. Başvuru veya tescilden doğan hak, kanunî veya akdî rehin hakkına ve hacze konu edilebilir. Bu durumda taraflardan birinin talebi üzerine ilgili haklar, sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır. Rehin hakkı ve haciz bakımından, 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile 9.6.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. Başvuru veya tescilden doğan hak üzerindeki sağlar arası işlemler, yazılı şekle tâbidir. İKİNCİ BÖLÜM Sözleşmeye Dayalı Lisans Sözleşmeye dayalı lisans Madde 50- Başvuru veya tescilden doğan hak, ülke sınırları içerisinde geçerli olacak şekilde, lisans sözleşmesine konu edilebilir. Lisans, inhisarî lisans veya inhisarî olmayan lisans şeklinde verilebilir. Lisans sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa, lisans inhisarî değildir. Lisans veren, korunan çeşidi kendi kullanabileceği gibi üçüncü kişilere aynı çeşide ilişkin başka lisanslar da verebilir. İnhisarî lisans söz konusu olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans veremez ve hakkını saklı tutmadıkça, kendisi de hak konusu çeşidi kullanamaz. Birinci fıkrada öngörülen sözleşmedeki şartların lisans alan tarafından ihlâl edilmesi halinde, başvuru veya tescilden doğan haklar, hak sahibi tarafından lisans alana karşı, dava yoluyla ileri sürülebilir. Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, sözleşmeye dayalı lisans sahipleri lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devredemez veya alt lisans veremez. Sözleşmeye dayalı lisans hakkını alan kişi, aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, çeşidin koruma süresince ulusal sınırların bütünü içinde, hak konusu çeşidin kullanılmasına ilişkin her türlü tasarrufta bulunabilir. Lisans sözleşmesi yazılı olarak yapılır. Lisans sözleşmesi taraflardan birinin yazılı talebi üzerine Bakanlıkça ilgili sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır. İnhisarî lisans alanlar, lisans sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa, üçüncü kişiler tarafından haklarına tecavüz edilmesi durumunda, hak sahibinin bu Kanun uyarınca açabileceği davaları kendi adına açabilir. İnhisarî olmayan lisans alanların dava açma hakları yoktur. İnhisarî olmayan lisans alanlar, hakka tecavüzün olduğu durumlarda noter kanalıyla yapacağı bir bildirimle, hak sahibinden dava açmasını isteyebilir. Hak sahibinin bu talebi kabul etmemesi veya bildirimin alındığı tarihten itibaren üç ay içinde davayı açmaması halinde, lisans alan, bildirimin bir suretini de ekleyerek, kendi adına dava açabilir ve dava açtığını hak sahibine bildirir. Lisans alan, ciddi bir zarar tehlikesi varsa, üç aylık sürenin geçmesini beklemeden, mahkemeden ihtiyati tedbir kararı alınmasını isteyebilir. Hakkın devri ve lisans verilmesinden doğan sorumluluk Madde 51- Başvuru veya tescilden doğan hakkını bir bedel karşılığında veya bedelsiz devreden veya lisans veren kişi, yetkisinin olmadığının anlaşılması veya başvurunun reddedilmesi veya iptal edilmesi veya hükümsüzlük kararı verilmesi hallerinde, devir alan veya lisans alanın zararlarını tazmin etmekle yükümlüdür. Tazminatı talep süresi, ret, iptal veya hükümsüzlük kararının verilmesinden veya yetkisizliğin öğrenilmesinden itibaren işlemeye başlar. Devreden veya lisans verenin kötü niyetle hareketleri halinde, bunlar, fiillerinden her zaman sorumludur. Devreden veya lisans veren, üzerinde tasarruf edilen ıslahçı hakkı başvurusu veya hak konusu olan çeşidin verilen bu hak ile korunabilirliği konusundaki rapor ve kararları veya bu konuda bildiklerini karşı tarafa bildirmemiş ve bunlara ilişkin belgelere sözleşmede yer vermemişse kötü niyetin varlığı kabul edilir. ALTINCI KISIM Hükümsüzlük Halleri ve Hakkın Sona Ermesi BİRİNCİ BÖLÜM Hükümsüzlük Hükümsüzlük halleri Madde 52- Aşağıdaki hallerden birinin varlığı durumunda mahkeme tarafından ıslahçı hakkının hükümsüz sayılmasına karar verilir: a) Başvuru veya rüçhan hakkı tarihi itibarıyla, çeşidin 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirtilen şartlara uymadığının anlaşılması. b) 7 nci ve 8 inci maddede öngörülen şartların gerçekleşmediğinin anlaşılması. c) Islahçı hakkı tescilinin 11 inci, 12 nci ve 13 üncü maddelerde belirtilenler dışında yetkisiz bir kişi adına yapıldığının anlaşılması. Hükümsüzlük talebi Madde 53- Hukukî menfaati olan herkes, koruma hakkı devam ettiği sürece, mahkeme nezdinde ıslahçı hakkına dair hükümsüzlük talebinde bulunabilir. 52 nci maddenin (c) bendine göre ise hükümsüzlük talebi, ancak gerçek hak sahibi tarafından ileri sürülebilir. Hükümsüzlüğün etkisi Madde 54- Islahçı hakkının hükümsüzlüğüne karar verilmesi halinde, kararın sonuçları geçmişe etkilidir ve bu Kanun ile sağlanan koruma, hükümsüzlük kapsamında doğmamış sayılır. Kesinleşmiş bir hükümsüzlük kararı Kütüğe kaydedilir ve herkese karşı hüküm ifade eder. Hak sahibinin kötü niyetli olarak hareket etmesinden kaynaklanan, zararın giderilmesine ilişkin tazminat talep hakkı saklı kalmak üzere, hükümsüzlüğün geriye dönük etkisi, aşağıdaki durumları etkilemez: a) Hakkın hükümsüz sayılmasından önce, söz konusu hakka tecavüz sebebiyle verilen hukuken kesinleşmiş ve uygulanmış kararlar. b) Hakkın hükümsüzlüğüne karar verilmeden önce yapılmış ve uygulanmış lisans sözleşmeleri. Ancak, haklı sebepler ve hakkaniyet ilkesi göz önünde bulundurularak, lisans sözleşmesi uyarınca ödenmiş olan bedelin kısmen veya tamamen iade edilip edilmeyeceğine mahkemece karar verilir. İKİNCİ BÖLÜM Hakkın Kendiliğinden Sona Ermesi Hakkın kendiliğinden sona ermesi Madde 55- Aşağıdaki hallerden birinin gerçekleşmesiyle ıslahçı hakkı kendiliğinden sona erer: a) Koruma süresinin sona ermesi. b) Hak sahibinin hakkından vazgeçmesi. c) Yıllık ücretlerin belirlenen sürelerde ödenmemesi. Hakkın sona ermesi halinde hak konusu çeşit, sona erme nedeninin gerçekleştiği tarihten itibaren umumun malı sayılır. Bu husus, Bültende yayımlanır. Hak sahibi, ıslahçı hakkından vazgeçebilir. Vazgeçmenin yazılı olarak Bakanlığa bildirilmesi gerekir. Vazgeçme, Kütüğe kaydedilme tarihi itibarıyla hüküm doğurur. Kütüğe kaydedilmiş diğer hak sahipleri ve lisans sahiplerinin izni olmadıkça, hak sahibi hakkından vazgeçemez. Hak üzerinde, bir üçüncü kişi tarafından hak sahipliği iddia edilmekte ise onun rızası olmadan haktan vazgeçilemez. Yıllık ücretin süresi içinde ödenmemesi halinde, ıslahçı hakkı, bu ücretin son ödeme tarihi itibarıyla sona erer. Yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle hak sona ermişse, hak sahibinin ödemenin mücbir sebepten dolayı yapılamadığını ispat etmesi halinde, hak yeniden geçerlilik kazanır. Mücbir sebeple ilgili talebin, hakkın sona erdiğine ilişkin ilânın Bültende yayımlanmasından itibaren altı ay içinde yapılması gerekir. Bu talep Bültende ilân edilir. İlgililer otuz gün içinde konu hakkındaki görüşlerini bildirebilirler. Hakkın yeniden geçerlilik kazanması, Bakanlığın kararı ile olur ve Bültende yayımlanır. Hakkın yeniden geçerlilik kazanması, hakkın sona ermesi sonucunda bu konuyla ilgili bir kısım haklar kazanmış olan üçüncü kişilerin kazanılmış haklarını etkilemez. Hakkın yeniden geçerlilik kazanması halinde, hak sahibi, ödemediği ücretleri ödemekle yükümlüdür. YEDİNCİ KISIM Hakka Tecavüz Halleri, Davalar ve Görevli Mahkeme BİRİNCİ BÖLÜM Hakka Tecavüz Halleri Hakka tecavüz sayılan haller MADDE 56. - Aşağıdaki haller ıslahçı hakkına tecavüz sayılır: a) 14 üncü maddede sayılan yetkileri hak sahibinin rızası olmadan kullanmak. b) Korunan çeşide ait çoğaltım materyalinin, hak sahibinin inhisarî yetkilerini ihlâl etmek suretiyle üretildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde, söz konusu materyali çoğaltım amacıyla hazırlamak, çoğaltmak, satışa sunmak, satmak veya diğer şekillerde piyasaya sürmek, ihraç etmek, ithal etmek veya bu amaçlarla depolamak. c) Sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans ile verilmiş yetkileri izinsiz genişletmek veya bu yetkileri üçüncü kişilere devretmek. d) 9 uncu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarını ihlâl etmek. e) Hakkı gasbetmek. f) Yukarıdaki bentlerde sayılan fiillere iştirâk veya yardım etmek veya teşvik etmek veya hangi şekil ve şartta olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak. g) Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya piyasaya sürülen materyalin nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak. İKİNCİ BÖLÜM Hukuk Davaları Hak sahibinin talepleri ve hukuk davalarında yetkili mahkeme MADDE 57. - Islahçı hakkının tecavüze uğraması halinde, hak sahibi mahkemeden aşağıdaki taleplerde bulunabilir: a) Islahçı hakkından doğan hakka tecavüz fiillerinin durdurulması. b) Tecavüzün giderilmesi, maddi ve manevi tazminat. c) Hakka tecavüz neticesinde üretilen materyal ile bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara el konulması. d) (c) bendi hükmü çerçevesinde el konulan materyal ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması; bu durumda el konulan materyalin değeri, (b) bendi hükümlerine göre belirlenecek tazminat miktarından düşülür. Bu değer, kabul edilen tazminat miktarını aştığı zaman, hak sahibi, aşan kısmı karşı tarafa öder. e) Hakka tecavüzün devamını önleyici tedbirlerin alınması; (c) bendi hükümleri çerçevesinde el konulan materyal ve araçların şekillerinin değiştirilmesi veya hakka tecavüzün önlenmesi için imhası. f) Hakka tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından karşılanmak üzere, ilgililere tebliğ edilmesi ve kamuya ilân yoluyla duyurulması. Hak sahibi tarafından açılacak hukuk davalarında yetkili mahkeme, davacının ikametgâhının olduğu veya suçun işlendiği veya tecavüz fiilinin etkilerinin görüldüğü yerdeki mahkemedir. Davacının Türkiye'de ikamet etmemesi halinde, yetkili mahkeme Ankara'daki mahkemelerdir. Üçüncü kişiler tarafından başvuru sahibi veya hak sahibi aleyhine açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalının ikametgâhının bulunduğu yerdeki mahkemedir. Başvuru veya hak sahibinin Türkiye'de ikamet etmemesi halinde bu maddenin üçüncü fıkrası hükümleri uygulanır. Birden fazla mahkemenin yetkili olduğu durumda, yetkili mahkeme, ilk davanın açıldığı mahkemedir. Bakanlığın davacı veya davalı olduğu durumda, yetkili mahkeme, Ankara'daki mahkemelerdir. Tazminat Madde 58- Hak sahibinin izni olmaksızın, korunan çeşidi üreten, satan, dağıtan veya başka şekilde piyasaya süren veya bu amaçlar için ihraç ve ithal eden veya ticarî amaçla elinde bulunduran veya kullanan kişi, hukuka aykırılığı gidermek ve sebep olduğu zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Korunan çeşidi herhangi bir şekilde kullanmakta olan kişi; hak sahibinin hakkın varlığından ve tecavüzden kendisini haberdar etmesi ve tecavüzü durdurmasını talep etmesi halinde veya kullanmanın kusurlu bir davranış teşkil etmesi halinde, sebep olduğu zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Yoksun kalınan kazanç Madde 59- Hak sahibinin uğradığı zarar, sadece fiili kaybın değerini değil, buna ilave olarak ıslahçı hakkına tecavüz neticesinde yoksun kalınan kazancı da kapsar. Yoksun kalınan kazanç, zarara uğrayan hak sahibinin seçeceği, aşağıdaki değerlendirme usullerinden birine göre hesap edilir: a) Islahçı hakkına tecavüz eden kişinin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin çeşidi kullanması ile elde edebileceği muhtemel gelire göre. b) Hakka tecavüz eden kişinin, hak konusu çeşidi kullanmakla elde ettiği kazanca göre. c) Hakka tecavüz edenin, korunan çeşidi bir lisans anlaşması ile hukuka uygun şekilde kullanmış olması halinde ödemesi gereken lisans bedeline göre. Hak konusu çeşidin ekonomik önemi, hakka tecavüz edildiği anda geçerlilik süresi, tecavüzün yapıldığı esnada korunan çeşitle ilgili lisansların sayısı veya çeşidi gibi etkenler, yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında göz önüne alınır. Mahkeme, hak sahibinin bu Kanunda öngörülen çeşidi kullanma yükümlülüğünü yerine getirmemiş olduğunu tespit ederse, yoksun kalınan kazanç, ikinci fıkranın (c) bendi hükümleri çerçevesinde belirlenir. Bedel davası Madde 60- Başvuru sahibi veya hak sahibi, çeşidi kullananların hakkaniyete uygun bedeli ödemesini temin etmek amacıyla şahsî mahiyette bedel davası açabilir. Çiftçi istisnası kapsamı dışındaki çiftçiler tarafından ödenecek bedel ile ilgili olarak açılan bedel davasını, ıslahçı hakları ile ilgili meslekî kuruluşlar da açabilir. 15 inci maddede belirtilen bedelin tespitinde ıslahçı hakkının tescil edildiği varsayılarak yapılacak bir lisans sözleşmesinde ödenecek lisans bedelinin aşılmaması gözetilir. Dava, bedelin ödenmesini gerektiren fiilin öğrenilmesinden itibaren bir yıl içinde açılır. Hakka tecavüzün olmadığı hakkında dava ve şartları Madde 61- Menfaati olan herkes, hak sahibine karşı dava açarak, faaliyetlerinin ıslahçı hakkına tecavüz teşkil etmediğine karar verilmesini talep edebilir. Dava açılmadan önce, korunan çeşit ile ilgili yapılan veya yapılacak faaliyetlerin ıslahçı hakkına tecavüz teşkil edip etmediği hakkında, hak sahibinin görüşlerini bildirmesi noter aracılığı ile talep edilebilir. Bu talebin hak sahibine tebliğinden itibaren bir ay içinde hak sahibinin cevap vermemesi veya verilen cevabın menfaat sahibi tarafından kabul edilmemesi halinde, menfaat sahibi birinci fıkraya göre dava açabilir. Birinci fıkrada belirtilen dava, ıslahçı hakkına tecavüzden dolayı kendisine dava açılmış bir kişi tarafından açılamaz. Dava, korunan çeşit üzerinde hak sahibi olan ve Kütüğe kaydedilmiş bulunan bütün hak sahiplerine tebliğ edilir. Bu maddede belirtilen dava, hakkın hükümsüzlüğü davasıyla birlikte de açılabilir. Tespit davası Madde 62- Islahçı hakkına tecavüz davası açmaya yetkili olan kişi, bu haklara tecavüz sayılabilecek olayların tespitini mahkemeden isteyebilir. İhtiyati tedbir talebi ve niteliği Madde 63- Bu Kanun uyarınca dava açan veya dava açacak olan kişiler, dava konusu çeşidin, kendi haklarına tecavüz teşkil edecek şekilde, Türkiye'de kullanılmakta olduğunu veya kullanılması için ciddi ve etkin çalışmalar yapıldığını ispat etmek şartıyla, mahkemeden ihtiyatî tedbir kararı verilmesini talep edebilirler. İhtiyatî tedbir talebi, dava açılmadan önce veya dava ile birlikte veya dava açıldıktan sonra yapılabilir. İhtiyatî tedbir talebi, davadan ayrı olarak incelenir. İhtiyatî tedbir, verilecek hükmün etkinliğini tamamen sağlayacak nitelikte olmalı ve aşağıda belirtilen tedbirleri kapsamalıdır: a) Islahçı hakkına tecavüz teşkil eden fiillerin durdurulmasını. b) Islahçı hakkına tecavüz edilerek üretilen veya ithal edilen hak konusu çeşitle ilgili materyallere, Türkiye sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya serbest bölgeler de dahil olmak üzere bulundukları her yerde el konulması ve bunların zarar görmeyecek şekilde saklanmasını. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun uygulanması Madde 64- Tespit davaları, ihtiyatî tedbirler ve ilgili diğer hususlarda, 18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanır. Zamanaşımı Madde 65- Bu Kanundan doğan özel hukuka ilişkin taleplerde, 22.4.1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümleri uygulanır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Cezalar ve Usul Hükümleri İhlâl sayılan haller ve yaptırımlar Madde 66. - İhlâl sayılan haller ve bu hallerde verilecek cezalar aşağıda gösterilmiştir: a) 56 ncı maddenin (a), (b), (e) ve (f) bentlerindeki fiilleri kasten işleyenler onüç aydan iki yıla kadar hapis veya beşmilyar liradan onmilyar liraya kadar ağır para cezası veya her ikisi ile birlikte cezalandırılır ve ticaret ile uğraşanların iş yerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılmasına ve aynı süre ticaretten men edilmelerine karar verilir. b) 56 ncı maddenin (c), (d) ve (g) bentlerini kasten ihlâl edenler beşmilyar liradan onmilyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır. c) Gerçeğe aykırı biçimde, kendisini başvuru sahibi veya hak sahibi olarak tanıtanlar beş milyar liradan onmilyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır. d) Bu maddenin (a), (b) ve (c) bentlerinde sayılan fiiller, bir işletmenin çalışanları tarafından, hizmetlerini yerine getirmeleri esnasında, doğrudan kendilerince veya emir üzerine işlenmişse, çalışanlar ve suçun işlenmesine mani olmayan işletme sahibi, temsilcisi veya idareci veya hangi sıfatla olursa olsun işletmeyi fiilen yöneten kişi de aynı şekilde cezalandırılır. Bir tüzel kişinin işleri yürütülürken, 56 ncı maddede belirtilen fiillerden herhangi biri işlenirse, tüzel kişi de masraflar ve para cezasından müteselsilen sorumlu olur. Usul ve zamanaşımı Madde 67- 66 ncı maddede sayılan suçlardan dolayı takibat, hak sahibinin şikâyetine tabidir. 66 ncı maddenin (c) bendinde belirtilen fiilin işlenmesi halinde, hak sahibinin yanı sıra; Bakanlık, ıslahçı hakları ile ilgili birlikler, tüketici dernekleri ve 8.3.1950 tarihli ve 5590 sayılı "Ticaret ve Sanayi Odaları", "Ticaret Odaları", "Sanayi Odaları", "Deniz Ticaret Odaları", "Ticaret Borsaları" ve "Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği" Kanunu ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununa tâbi kuruluşlar da şikâyet hakkına sahiptir. Şikâyetin, fiil ve failden haberdar olma tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılması gerekir. Şikâyetler acele işlerden sayılır. Bu suçlar hakkında, 8.6.1936 tarihli ve 3005 sayılı Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunundaki yargılama usulü uygulanır. 66 ncı madde hükümlerinin uygulanmasında, 4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 344 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uygulanmaz. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İhtisas Mahkemeleri Görevli mahkeme Madde 68- Bu Kanunda öngörülen davalarda görevli mahkeme, ihtisas mahkemeleridir. Asliye hukuk ve asliye ceza mahkemelerinden hangilerinin ihtisas mahkemesi olarak görevlendirileceğini ve bu mahkemelerin yargı çevresini, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu belirler. Hükmün ilânı Madde 69- Dava sonucunda haklı çıkan tarafın, haklı bir sebebinin veya menfaatinin bulunması halinde, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere, kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilân edilmesini talep etme hakkı vardır. İlanın şekli ve kapsamı kararda tespit edilir. İlân hakkı, kararın kesinleşmesinden sonra üç ay içinde kullanılmazsa düşer. SEKİZİNCİ KISIM Çeşitli ve Son Hükümler Islahçı Hakkı Kütüğü Madde 70- Bakanlık, Başvuru Sicili ve Islahçı Hakkı Sicilini içeren Islahçı Hakkı Kütüğünü oluşturur. İlgili olan herkes, başvuruya ve ıslahçı hakkının tesciline ilişkin belgeler ile diğer belgeleri Kütükten inceleyebilir. Üretilmesi veya çoğaltılması, diğer çeşitlerin sürekli kullanımını gerektiren çeşitlerin sahibi, çeşide ait belge ve testlerin, Kütüğün inceleme kapsamı dışında tutulmasını isteyebilir. Başvuru Sicili ve Islahçı Hakkı Siciline ilişkin hususlar yönetmelikle düzenlenir. Bitki Çeşitleri Bülteni Madde 71- Bakanlık tarafından yayımlanacak Bültende aşağıdaki hususlar yer alır: a) Islahçı hakkı başvuruları. b) Çeşit için önerilen isim veya varsa geçici isim. c) Başvurudan vazgeçme. d) Başvurunun reddi. e) Islahçı hakkının tescili ve tescil edilen isim. f) Hak sahibi veya vekili ile ilgili değişiklikler. g) Hakkın sona ermesi. h) Lisanslar. i) Resmî duyurular. j) Diğer hususlar. Bakanlık; korunan çeşitle ilgili olarak çeşidin sahibi, koruma süresi, tescil tarihi ve ismini içeren bilgiler ile yayımlanmasını gerekli gördüğü başka bilgilerin yer aldığı yıllık bir rapor yayımlar. Yönetmelikler Madde 72- Bu Kanunun uygulanması ile ilgili usul ve esasları düzenleyen yönetmelikler Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Bakanlıkça çıkarılır. Madde 73- (21.8.1963 tarihli ve 308 sayılı Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu Hakkında Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.) Yürürlükten kaldırılan mevzuat Madde 74- 308 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (ş), (t) ve (u) bentleri ile 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. Geçici Madde 1- 26.2.1994 tarihi itibarıyla yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu tespit edilen bir çeşit için 308 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasından yararlanan çeşitlerin sahipleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Bakanlığa başvurmaları ve bu Kanundaki diğer şartları yerine getirmeleri kaydıyla, bu Kanun kapsamındaki korumadan yararlanır. Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde yapılacak başvurularda yenilik incelemesi yapılırken 5 inci maddede yurt içi açısından sözü edilen bir yıllık süre bir defaya mahsus olmak üzere beş yıl olarak uygulanır. Yürürlük Madde 75- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 76- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. Başbakanlık Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

31-10-2007, 23:12	#4
Yücel Özlem Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 19-04-2006 Şehir: ANKARA Mesajlar: 3,116 Galeri: 137	YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN KANUN Kanun Numarası : 5042 Kabul Tarihi : 8/1/2004 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih :15/1/2004 Sayı :25347 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 43 Sayfa: İKİNCİ KISIM Hak Sahipliği, Hakkın Kapsamı ve Sınırlandırma BİRİNCİ BÖLÜM Hak Sahipliği ve Hak Sahibinin Yetkileri Hak sahipliği Madde 11- Bir çeşidin ıslahçı hakkı, ıslahçıya ve onun hukukî haleflerine aittir. Islahçının birden çok olması halinde, taraflar arasında aksine bir anlaşma yoksa, ıslahçılar, müşterek mülkiyet hükümleri çerçevesinde hak sahibidir. Her hak sahibi diğerlerinden bağımsız olarak aşağıdaki işlemleri kendi adına yapabilir: a) Kendine düşen pay üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir. b) Diğer hak sahiplerine yazılı bildirimde bulunduktan sonra hak konusu çeşidi kullanabilir. c) Hak konusu çeşidin korunması için gerekli önlemleri alabilir. d) Diğer pay sahipleriyle birlikte, Bakanlığa yapılan başvuru veya tescilden doğan hakların herhangi bir şekilde tecavüze uğraması halinde, üçüncü kişilere karşı hukuk ve ceza davası açabilir. Üçüncü kişilere karşı hukuk veya ceza davası açılması halinde, diğer hak sahiplerinin davaya katılabilmeleri için durum, davayı açan tarafından, davanın açıldığı tarihten itibaren bir ay içinde kendilerine bildirilir. Payın üçüncü kişilere devredilmesi halinde, diğer pay sahiplerinin önalım hakkı vardır. Payın devri, yazılı olarak yapılır ve sicile kaydedilir. Bakanlık önalım hakkının kullanılabilmesi için durumu iki ay içinde diğer paydaşlara bildirir. Önalım hakkı, bildirimin tebellüğünden itibaren bir ay içinde kullanılır. Çeşidin kullanılması hakkının üçüncü kişilere devrinin, hak sahiplerinin tamamının rızasıyla mümkün olmaması halinde, devredilip devredilemeyeceği hususunu mahkeme takdir eder. Hizmet ilişkisinde hak sahipliği Madde 12- Aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça, çalışanların işlerini görürken ıslah ettikleri veya buldukları ve geliştirdikleri çeşitlerin sahibi, bunların işverenidir. Sözleşmesi gerektirmediği halde, işyerindeki bilgi ve araçlardan faydalanmak suretiyle çeşit geliştiren çalışanların ıslah ettikleri veya buldukları ve geliştirdikleri çeşidin sahibi işverendir. Çalışanların, ıslah ettikleri veya buldukları ve geliştirdikleri çeşitleri için çeşidin ekonomik değeri de göz önüne alınarak işverenin ve çalışanın birlikte tespit edeceği bir bedele hakları vardır. Taraflar, bedel konusunda anlaşamadıkları takdirde söz konusu bedel mahkemece tespit edilir. Taraflar, bedeli hizmet sözleşmesine önceden belirleyip koyabilirler. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan görevlilerden hangilerinin ıslahçı hakkından ne ölçüde ve nasıl yararlanacağı, ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenir. Hizmet sözleşmesi dışında kalan sözleşmelerde hak sahipliği Madde 13- Sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, hizmet sözleşmesi dışında kalan iş sözleşmeleri çerçevesinde ıslah edilen veya bulunan ve geliştirilen çeşidin sahibi işverendir. Hak sahibinin yetkileri Madde 14- Islahçı hakkı, korunan çeşit ile ilgili olarak, hak sahibine aşağıdaki inhisarî yetkileri verir: a) Üretmek veya çoğaltmak. b) Çoğaltım amacıyla hazırlamak. c) Satışa arz etmek. d) Satmak veya diğer şekillerde piyasaya sürmek. e) İhraç veya ithal etmek. f) Depolamak. Koruma altındaki bir çeşide ait çoğaltım materyalinin izinsiz kullanımı sonucunda sağlanan hasat edilmiş materyal ile ilgili olarak; birinci fıkrada belirtilen tüm faaliyetler için hak sahibinin izni gereklidir. Ancak hak sahibi, geçmişte makul bir fırsata sahip olduğu halde söz konusu çoğaltım materyali üzerindeki bu hakkını kullanmamışsa izin gerekmez. Koruma altındaki bir çeşide ait çoğaltım materyalinin izinsiz kullanımı sonucunda sağlanan hasat edilmiş materyalden doğrudan elde edilen mamul kaddelere de ikinci fıkra hükümleri uygulanır. Hak sahibi, yukarıdaki fıkralarda belirtilen hükümlerdeki yetkilerini şarta bağlayabilir ve bu yetkilerine sınırlandırma getirebilir. Yukarıdaki fıkralarda belirtilen hükümler aşağıdaki çeşitlere de uygulanır: a) Koruma altındaki bir çeşidin kendisinin esas itibarıyla türetilmiş bir çeşit olmaması kaydıyla, bu çeşitten esas itibarıyla türetilen çeşitlere. b) Korunan bir çeşitten farklı olmayan çeşitlere. c) Üretilmeleri için her defasında koruma altındaki bir çeşidin kullanımını gerektiren çeşitlere. Aşağıdaki haller beşinci fıkranın (a) bendinde sözü edilen diğer bir çeşitten esas itibarıyla türetilmiş çeşitleri kapsar: a) Çeşidin, hâkim özellikler itibarıyla bir başlangıç çeşidinden türetilmiş olması veya yine hâkim özellikler itibarıyla başlangıç çeşidinden türetilen diğer bir çeşitten türetilmiş olması gerekir. Her iki durumda da esas itibarıyla türetilmiş çeşit, başlangıç çeşidini oluşturan genotip veya genotipler tarafından meydana getirilen aslî özellikleri göstermelidir. b) Türetilmiş çeşit, başlangıç çeşidinden açıkça ayırt edilebilir olmalı ve türetme yönteminin yol açtığı farklılıklar dışında başlangıç çeşidini oluşturan genotip veya genotipler tarafından meydana getirilen aslî özellikleri göstermelidir. Esas itibarıyla türetme; tabiî veya sunî mutant seleksiyonu, somaklonal varyant seleksiyonu, başlangıç çeşidi içinden farklı bireylerin seleksiyonu, geriye melezleme veya genetik mühendisliği yoluyla transformasyona uğratılmış bitkilerden elde etme gibi yöntemlerle olabilir. Başvuru ve tescil tarihi arasında kalan süre içinde yetkiler Madde 15- Islahçı hakkı için yapılan başvuru tarihi ile hakkın verildiği tarih arasındaki süre içinde, 14 üncü maddede belirtilen ve hak sahibinin iznini gerektiren faaliyetlerde bulunan kişi veya kişiler, hak sahibine muhik bir bedel ödemek zorundadır. İKİNCİ BÖLÜM Yetkinin Sınırlandırıldığı Haller Genel sınırlandırma halleri Madde 16- Aşağıdaki haller hak sahibinin yetkileri dışındadır: a) Şahsî amaçla sınırlı kalan ve ticarî amaç taşımayan faaliyetler. b) Deneme amacıyla yapılan faaliyetler. c) 14 üncü maddenin beşinci fıkrasındaki haller dışında başka çeşitlerin elde edilmesi amacıyla yapılan faaliyetler. Çiftçi istisnası Madde 17- Hak sahibinin, 14 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen yetkilerine aykırı olmamak kaydıyla, tarımsal üretimin korunması ve kollanması amacıyla, çiftçilerin kendi arazilerinde yaptıkları üretim sonucunda elde ettikleri üründen, yine kendi işlediği arazilerinde yapacakları yeni üretimler için, hibrit ve sentetik çeşitler hariç olmak üzere, korunan bir çeşidin çoğaltım materyalini kullanabilmeye yetkileri vardır. Birinci fıkra hükümleri aşağıdaki türlere uygulanır: a) Tahıllar; 1- Buğday (Triticum spp.). 2- Arpa (Hordeum vulgare L.). 3- Çeltik (Oryza sativa L.). 4- Yulaf (Avena sativa L.). 5- Çavdar (Secale cercale L.). 6- Tritikale (Triticosecale). b) Yemeklik baklagiller; 1- Kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.). 2- Nohut (Cicer arietinum L.). 3- Mercimek (Lens culinaris Medik.). 4- Bezelye (Pisum sativum L.). 5- Bakla (Vicia faba L.). c) Yem bitkileri; 1- Yonca (Medicago sativa L.). 2- Korunga (Onobrychis sativa L.). 3- Fiğ (Vicia sativa L.). 4- Üçgül (Trifolium spp.). d) Endüstri bitkileri; 1- Pamuk (Gossypium spp.). 2- Tütün (Nicotiana tabacum L.). 3- Patates (Solanum tuberosum L.). 4- Kolza (Brassica napus L.). 5- Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.). 6- Soya (Glycine Max L.). Birinci fıkra, hak sahibinin ve çiftçilerin haklarını koruyacak şekilde, aşağıdaki kriterler göz önüne alınarak uygulanır: a) Çiftçinin işlediği arazisi için herhangi bir miktar kısıtlaması olmadan ihtiyaç duyduğu çoğaltım materyalini kullanmaya hakları vardır. Çiftçinin işlediği arazisi; çiftçinin kendi adına, kendi sorumluluğu altında bitki yetiştirdiği, mülkiyetindeki veya kiraladığı veya ortakçılık yoluyla işlediği arazidir. b) Çiftçi istisnasından küçük çiftçiler yararlanır. Küçük çiftçiler; ikinci fıkrada belirtilen türlerden en fazla 92 ton tahıl üretmek için kullanılması gerekli araziden daha küçük araziye sahip çiftçiler veya diğer türler için karşılaştırılabilir kriterleri sağlayan çiftçilerdir. Karşılaştırılabilir kriterler yönetmelikle belirlenir. Bu çiftçiler, hak sahibine herhangi bir bedel ödemezler. c) Korunan çeşidi kullanan ve istisna dışında kalan çiftçiler hak sahibine belirli bir bedel öderler. Bu bedel, hak sahibi ile çiftçi arasında yapılacak anlaşmayla belirlenir. d) İstisnadan yararlanan çiftçiler veya ürünü işleyenler, hak sahibinin talep ettiği her türlü bilgi ve belgeyi vermek zorundadır. Hak sahibi, gerektiğinde bu konuda Bakanlıktan yardım isteyebilir. Bakanlık, ücreti karşılığında konuyla ilgili bilgi ve belgeleri hak sahibine verebilir. Bakanlık, talep edilen bilgi ve belgeleri vermeyi reddederse, ret kararını gerekçeleriyle birlikte hak sahibine yazılı olarak bildirir. Çiftçi istisnası ile ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Zorunlu Lisans ve Islahçı Hakkının Tüketilmesi Zorunlu lisans Madde 18- Islahçı hakkının tescilinden itibaren üçüncü yılın sonunda, kamu yararının gerektirmesi halinde, ıslahçı hakkı zorunlu lisansa konu yapılabilir. Millî savunma veya halk sağlığı açısından, korunan çeşidin kullanılmaya başlanması, kullanımının artırılması veya yaygınlaştırılması büyük önem taşıyorsa, kamu yararının bulunduğu kabul edilir. Korunan çeşidin kullanılmamasının veya nitelik ve miktar bakımından yetersiz kullanılmasının ekonomik ve teknolojik gelişme açısından ciddi zararlara sebep olacağı hallerde de kamu yararının bulunduğu kabul edilir. Zorunlu lisansa, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu karar verir. Korunan çeşidin kullanımının millî savunma veya halk sağlığı bakımından önemli olması halinde ise zorunlu lisans teklifi, Bakanlık ile Millî Savunma Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığı tarafından birlikte yapılır. Millî savunma nedeni ile verilen zorunlu lisans kararı, çeşidin bir veya birkaç işletme tarafından kullanılması ile sınırlandırılabilir. Korunan çeşidin ihraç edilmesi durumu, zorunlu lisans gerekçesi olarak kabul edilmez. Zorunlu lisansla ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir. Zorunlu lisansla ilgili arabuluculuğun talep edilmesi Madde 19- Zorunlu lisans verilmesi için talepte bulunmak isteyen kişi, önce aynı çeşit için sözleşmeye dayalı lisans verilmesi amacıyla Bakanlıktan arabuluculuk etmesini isteyebilir. Bakanlığın arabuluculuğunu talep etmek için, yönetmelikte belirtilen ücret ödenir. Arabuluculuk talebinde aşağıdaki hususlar yer alır: a) Talepte bulunan hakkında bilgi. b) Arabuluculuk talebine konu olan çeşit ve hak sahibi hakkında bilgi. c) Zorunlu lisans verilmesini haklı kılan şartlar. d) Talep edilen lisansın kapsamı ve talebin sebepleri. e) Talepte bulunanın hak konusu çeşidi etkin şekilde kullanıp kullanamayacağı ve hak sahibi tarafından lisans verilmesi için istenilen makul teminatın verilip verilemeyeceği konusunda karar vermeye yetecek bilgiler. Bakanlığın arabuluculuğu Madde 20- Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını talep tarihinden itibaren bir ay içinde verir. Bakanlık, kendisine yapılan arabuluculuk talebi ile bu talebe ekli belgelerin incelenmesinden ve yaptığı araştırmadan sonra, zorunlu lisansın verilmesini gerektiren bir durum bulunduğu, talepte bulunan kişinin ödeme gücü bulunduğu ve hak konusu çeşidin kullanımı için gerekli imkânlara sahip olduğu kanısına varırsa, arabuluculuk talebini kabul eder. Bakanlık, arabuluculuk talebi konusundaki kararını, talep sahibine ve ayrıca arabuluculuk talebinin bir sureti ile birlikte hak sahibine bildirir. Arabuluculuk işleminin yapılması Madde 21- Bakanlık, arabuluculuk talebini kabul ederse, arabulucu olarak bulunacağı sözleşmeye dayalı lisans görüşmelerine, ilgili tarafların katılması için gecikmeksizin çağrıda bulunur. Görüşmeler en çok iki ay sürer. Arabuluculuk talebinin kabul edildiğinin taraflara bildirilmesini izleyen iki aylık süreye rağmen, sözleşmeye dayalı bir lisansın verilmesi mümkün olmamışsa, Bakanlık arabuluculuk ve araştırma faaliyetinin sona erdiğini açıklar ve bunu ilgililere bildirir. Bakanlık, lisans sözleşmesinin gerçekten yapılabileceği kanısına varırsa, tarafların birlikte yapacağı en çok bir aylık ek süre talebini, iki aylık süre geçmesine rağmen kabul edebilir. Bakanlığın kararını vermesinden önce, sadece tarafların, arabuluculuk işlemleri ile ilgili belgelere bakma ve suretleri isteme hakları vardır. Taraflar ve Bakanlık, belgelerin içeriğinin gizliliğine uymakla yükümlüdür. Arabuluculuk faaliyetinin sonuçları Madde 22- Bakanlığın arabulucu olduğu görüşmeler sonucunda, tarafların hak konusu çeşidin kullanımı ile ilgili lisans konusunda anlaşmaya varmaları halinde, lisans alanın çeşidi kullanmaya başlaması için kendisine süre tanınır. Çeşidin kullanılmaya başlanması için tanınan süre bir yılı aşamaz ve arabuluculuk faaliyetinin sonuçlanması için aşağıdaki şartlar aranır: a) Taraflarca kararlaştırılan lisansın inhisarî lisans olması ve zorunlu lisansa konu olmasını engellememesi. b) Hak konusu çeşidin kullanılması için, arabuluculuk talebinde bulunanın gerekli imkânlara sahip olduğunu ve çeşidin niteliği itibarıyla kullanıma başlamak için süreye ihtiyacı olduğunu kanıtlayan belgelerin temin edilmesi. c) Talepte bulunanın, öngörülen süre içinde hak konusu çeşidi kullanıma başlayamaması halinde doğabilecek sorumluluk için yönetmelikte belirtilen teminatın verilmesi. d) Yönetmelikte belirtilen arabuluculuk ücretinin ödenmesi. Bakanlık, tarafların sundukları belgelere dayanarak, ikinci fıkrada öngörülen şartların yerine getirilmiş olduğuna ve tarafların çeşidin kullanımı konusunda hemen harekete geçeceklerine ilişkin kesin bir kanıya varırsa, arabuluculuk işlemlerini tamamlar ve arabuluculuk sonucu verilen lisansı Kütüğe kaydeder. Talepte bulunan, çeşidin kullanımına başlanılmasıyla ilgili hazırlıklar ve mevcut durum hakkında Bakanlığa bilgi vermekle yükümlüdür. Bakanlık gerekli gördüğü takdirde, denetime yetkilidir. Bakanlığın arabuluculuğu sonucunda lisans alan, hak konusu çeşidin kullanımı için tanınan süre içinde, söz konusu çeşit için zorunlu lisans verilmesi işlemlerinin durdurulmasını mahkemeden talep edebilir. Zorunlu lisans verilmesi işlemlerinin durdurulması hakkındaki kararın, esaslı bir yanılmaya veya tarafların öngörülen süre içinde çeşide yönelik ciddi ve sürekli faaliyette bulunamayacakları düşüncesine dayandığının ispatı halinde, mahkeme durdurma kararını kaldırabilir. Bakanlığın arabuluculuk faaliyeti sonucu lisans alan, öngörülen süre içinde çeşidi kullanmaya başlamazsa, Bakanlık, lisans alanın lisans verene bir bedel ödemesi gerektiğine karar verebilir. Bedel, çeşidin kullanılmadığı süreye eşdeğer süreli bir lisans sözleşmesinde lisans alanın hak sahibine ödemesi gereken lisans bedeline göre hesaplanır. Zorunlu lisansın talep edilmesi Madde 23- 21 inci maddede öngörülen sürenin bitmesinden veya Bakanlığın arabuluculuk yapmasına ilişkin talebi reddeden kararından itibaren üç aylık süre geçmişse veya Bakanlık tarafından yapılan arabuluculuk faaliyeti süresi içinde, taraflar lisans sözleşmesi yapılması konusunda anlaşmaya varamamışlarsa, mahkemeden zorunlu lisans verilmesi talep edilebilir. Zorunlu lisans talep eden, daha önce yapılan arabuluculuk işlemlerine ve bu amaçla sunulan belgelere dayanarak zorunlu lisansın verilmesi ile ilgili şartların gerçekleştiğini ileri sürebilir. Talep sahibi ayrıca çeşidi etkin bir biçimde kullanmayı sağlayacak imkânları ve lisans verilmesi halinde gösterebileceği teminatı belirtir. Zorunlu lisans talebine aşağıdaki belgeler eklenir: a) Daha önce yapılmış bir arabuluculuk faaliyetine ilişkin belgeler bulunmadığı takdirde, zorunlu lisans talebini inandırıcı bir şekilde destekleyen belgeler. b) Zorunlu lisans işlemleri için gerekli olan masrafı karşılamak üzere yönetmelikte belirtilen teminatın verileceği ile ilgili belgeler. c) Yönetmelikte belirtilen ücretin ödendiğini gösterir belge. Zorunlu lisans işleminin başlaması Zorunlu lisans işleminin başlaması Madde 24- 23 üncü maddede belirtilen şartların gerçekleşmesi halinde, mahkeme zorunlu lisans talebiyle ilgili işlemlere başlar. Talebin ve ekli belgelerin birer sureti hak sahibine gönderilir. Hak sahibi, belgelerin alındığı tarihten itibaren en geç bir ay içinde, bunlara karşı itirazda bulunabilir. Bakanlığın arabuluculuk talebini reddetmiş olması sebebiyle zorunlu lisans talebinde bulunulması halinde, hak sahibine tanınacak itiraz süresi, iki aydan az olamaz. Hak sahibi tarafından yapılan itirazda, daha önce Bakanlığın yaptığı arabuluculuk işlemlerine ait belgeler göz önüne alınır ve bu işlemlerle ilgili olarak ileri sürülen fakat söz konusu belgelerde yer almayan deliller de sunulur. Delillerin birer sureti mahkeme tarafından hak sahibine gönderilir. Zorunlu lisans kararı Madde 25- Mahkeme, hak sahibi tarafından yapılan itirazı zorunlu lisans talep edene tebliğ eder. Tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde, talebin reddine veya zorunlu lisansın verilmesine karar verilir. Hak sahibi zorunlu lisans talebine itiraz etmemişse, mahkeme gecikmeksizin zorunlu lisansa karar verir. Zorunlu lisans kararında, lisansın kapsamı, bedeli, iki yıldan az dört yıldan fazla olmamak üzere süresi, lisans alan tarafından gösterilen teminat, lisansın kullanıma başlama zamanı ile çeşidin etkin kullanımına ilişkin hususlar yer alır. Kararın temyizi halinde, uygulamanın durdurulması için hak sahibi tarafından sunulan deliller mahkemece yeterli görülürse, çeşidin kullanımı, lisansa ilişkin kararın kesinleşmesine kadar ertelenir. Temyiz talebi kesinleşmiş kararın uygulanmasını geciktirmez. Zorunlu lisans işlemlerinin durdurulması Madde 26- Zorunlu lisans verilmesi talebinin yapılmasından sonra mahkeme, lisans verilmesi ile ilgili kararın alınması bakımından gereken işlemlere başlar. Mahkeme, her iki tarafın müştereken ve gerekçeli talebi üzerine bir defaya mahsus olmak üzere, zorunlu lisans işlemlerini en çok üç aylık bir süre için durdurabilir. Bu sürenin dolması üzerine mahkeme, durumu taraflara bildirir ve işlemlere tekrar devam eder. Zorunlu lisansın niteliği Madde 27- Zorunlu lisans inhisarî değildir. Ancak, veriliş amacındaki gerekleri karşılamak kaydıyla, zorunlu lisans inhisarî nitelikte de verilebilir. Zorunlu lisans verilmesi halinde hak sahibine muhik bir bedel ödenir. Lisans bedeli, özellikle çeşidin ekonomik önemi göz önüne alınarak belirlenir. Hak sahibi, zorunlu lisans alan kişiye zorunlu lisans süresince çoğaltım materyalini vermekle yükümlüdür. Zorunlu lisans sebebiyle, hak sahibi ve lisans alan arasında doğan güven ilişkisi, hak sahibi tarafından ihlâl edilirse, lisans alan, ihlâlin hak konusu çeşidin değerlendirilmesindeki etkisine göre, hak sahibinin isteyebileceği lisans bedelinden indirim yapılmasını talep edebilir. Lisans alan veya hak sahibi, sonradan ortaya çıkan ve değişikliği haklı kılan olaylara dayanarak mahkemeden zorunlu lisans bedelinde veya şartlarında değişiklik yapılmasını talep edebilir. Özellikle hak sahibi, zorunlu lisans verilmesinden sonra, zorunlu lisansa göre daha uygun şartlarda sözleşmeye dayalı lisans yapması halinde böyle bir talepte bulunabilir. Zorunlu lisans süresinin dolması halinde, lisans süresinin uzatılması mahkemeden talep edilebilir. Mahkeme, zorunlu lisans verilmesini gerektiren şartların devam etmekte olduğunu tespit ederse, lisans süresini 25 inci maddenin ikinci fıkrası çerçevesinde uzatabilir. Lisans alan, zorunlu lisanstan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde ihlâl etmekte veya sürekli olarak yerine getirmemekte ise hak sahibi, tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla, zorunlu lisansın iptali için mahkemeye başvurabilir. Zorunlu lisansın devri Madde 28- Zorunlu lisans başkasına devredilebilir. Zorunlu lisans devrinin geçerli olabilmesi için, işletme ile birlikte devredilmesi veya lisansın değerlendirilmekte olduğu işletme kısmının devredilmesi gerekir. Zorunlu lisans devri, Bakanlık tarafından Kütüğe kaydedilir. Zorunlu lisans alan alt lisans veremez. Bu amaçla yapılan işlem geçersizdir. Esas itibarıyla türetilmiş çeşitlerde zorunlu lisans Madde 29- Esas itibarıyla türetilmiş çeşitlerde de yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde, kamu yararı nedeniyle zorunlu lisans verilebilir. Esas itibarıyla türetilmiş çeşitlerde zorunlu lisans verilmesi halinde, arabuluculuk faaliyeti veya dava, başlangıç çeşidinin hak sahibine de bildirilir. Esas itibarıyla türetilmiş çeşit ile ilgili olarak verilecek zorunlu lisans kararında, başlangıç çeşidinin hak sahibine muhik bir bedel ödenmesi hususu da yer alır. Sözleşmeye dayalı lisans hükümlerinin uygulanabilirliği Madde 30- 50 nci ve 51 inci maddelerde belirtilen sözleşmeye dayalı lisans ile ilgili hükümler, mahiyetine aykırı olmamak kaydıyla zorunlu lisansa da uygulanır. Islahçı hakkının tüketilmesi Madde 31- Korunan bir çeşide ait veya 14 üncü maddenin beşinci fıkrası hükümlerine giren bir çeşide ait materyal veya bu materyalden elde edilen materyal, yurt içinde ıslahçı tarafından veya onun rızasıyla satılmış veya diğer bir şekilde pazarlanmış ise ıslahçı hakkı tüketilir. Bu nitelikteki materyal veya ürünlerin konu olacağı sonraki tasarruflara karşı ıslahçı hakkı ileri sürülemez. Ancak, sonraki tasarruf, hak konusu çeşidin çoğaltılmasına imkân veren faaliyetlerden oluşmakta ise veya çeşidin ait olduğu cins ve türü koruma kapsamına almamış bir ülkeye, çeşidin çoğaltılmasına imkân verecek materyalin ihraç edilmesi faaliyetlerini içeriyorsa, her iki halde de ıslahçı hakkı ileri sürülebilir. Ancak, ihraç edilen materyalin nihaî tüketim amacıyla kullanılması halinde, ıslahçı hakkı tüketilmiş sayılır. Birinci fıkrada sözü edilen çeşide ait materyal kavramı; her türlü çoğaltım materyalini, bütün bitkiyi veya bitki kısımlarını kapsayan hasat edilmiş materyali ve hasat edilmiş materyalden doğrudan elde edilen her türlü ürünü kapsar. ÜÇÜNCÜ KISIM Başvuru, Tescil, İlân, İtiraz ve Ücretler BİRİNCİ BÖLÜM Başvuru Şartları ve Başvuruya İtiraz Başvuru mercii Madde 32- Bu Kanunun verdiği koruma hakkından yararlanmak için çeşit sahibi, yazılı olarak Bakanlığa başvurur. Başvuru şartları Madde 33- Islahçı hakkı tescilini talep edenin başvuru dilekçesi, aşağıdaki bilgi ve belgeleri ihtiva eder: a) Başvuru sahibinin veya varsa vekilinin adı ve adresi. b) Başvuruyu yapan ıslahçının kendisi değilse, ıslahçının adı ve adresi ile hakkın ıslahçıdan ne şekilde alındığını gösterir bilgi ve belge. c) Çeşidin botanik sınıflandırmadaki Türkçe ve Latince ismi. d) Çeşit için önerilen isim veya ıslahçının kullandığı geçici bir isim. e) Daha önceki bir başvurudan dolayı rüçhan hakkı talep ediliyorsa, ilk başvurunun yapıldığı tarih ve makam. f) Çeşidin teknik özellikleri. g) Çeşitle ilgili daha önce ticarî bir işlem yapılmışsa, buna ait bilgi ve belgeler. h) Başvuru ücretinin ödendiğine dair belge. ı) Çeşidin coğrafi orijini. Başvuruya ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Rüçhan hakkı Madde 34- Başvuru sahibi veya selefi, UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede, bir çeşidin korunması için daha önce başvuruda bulunmuş ve bu başvurunun üzerinden oniki ay geçmemişse, ıslahçı hakkı almak için Türkiye'de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanır. Böyle bir durumda UPOV Sözleşmesine taraf ülkedeki ilk başvuru tarihi Türkiye'de yapılan başvuru tarihi olarak kabul edilir. Islahçı, rüçhan hakkından yararlanmak için daha sonraki başvurusunda, ilk başvurunun öncelik hakkını kullanmak istediğini Bakanlığa yazılı olarak bildirir. Süresinde kullanılmayan rüçhan hakkı düşer. Bakanlık, başvuru sahibinden, başvuru tarihinden itibaren üç ay içinde, ilk başvurusunu yaptığı makama verdiği belgelerin onaylı suretleri ve tercümeleri ile her iki başvuruya konu olan çeşidin aynı olduğunu gösteren numune veya delilleri isteyebilir. Bakanlık, başvuru sahibinin talebi üzerine, teknik inceleme yapılabilmesi amacıyla gerekli olan bilgi, belge ve materyal temini için rüçhan hakkı süresinin dolmasından itibaren en çok iki yıl süre verebilir. İlk başvurunun reddedilmesi veya geri çekilmesi halinde ise Bakanlık, uzattığı süreden vazgeçerek, teknik incelemenin yapılmasını sağlayacak bilgi, belge ve materyal temini için başvuru sahibine ret veya geri çekme tarihinden itibaren en çok oniki aya kadar bir süre verebilir. Başvurunun incelenmesi Madde 35- Bakanlık, yapılan başvuruyu şeklen ve esastan olmak üzere iki açıdan inceler. a) Başvurunun şeklen incelenmesinde aşağıdaki hususlar araştırılır: 1- Başvurunun 32 nci maddeye göre yapılıp yapılmadığı. 2- Başvurunun 33 üncü madde şartlarına uygun olup olmadığı. 3- Rüçhan hakkı talebi varsa, 34 üncü madde hükümlerine uygun olup olmadığı. 4- 46 ncı madde hükümleri gereğince belirlenecek ücretin öngörülen sürede ödenip ödenmediği. Başvuru eksik veya yanlış yapılmışsa, Bakanlık, talebin eline geçtiği tarihten itibaren otuz gün içinde, başvuru sahibinden bu durumu düzeltmesini ister. Başvuru sahibi verilen süre içinde eksik veya yanlışlığı düzeltmediği takdirde, başvuru yapılmamış sayılır. b) Başvurunun esastan incelenmesinde aşağıdaki hususlar araştırılır: 1- Çeşidin, 5 inci madde hükümlerine göre, yeni sayılıp sayılmayacağı. 2- Başvuru sahibinin başvuruya yetkili olup olmadığı. 3- Çeşit için önerilen ismin 9 uncu madde ve 42 nci maddenin (a) bendi hükümlerine uygun olup olmadığı. Bakanlık, inceleme sonucunda ıslahçı hakkı verilmesine bir engel bulunduğunu tespit ederse başvuruyu reddeder. Ret kararının alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde durum gerekçeleriyle birlikte başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Eksiksiz ve doğru yapılan her başvuru, Kütüğe kaydedilir ve bir başvuru numarası verilir. 33 üncü maddede belirtilen belgelerin Bakanlıkça alındığı tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir. Başvurunun Bültende ilânı Madde 36- Bakanlık; başvurunun Kütüğe kaydedilmesinden itibaren otuz gün içinde, 33 üncü maddenin (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde istenilen bilgileri Bültende yayımlar. Başvuruya itiraz Madde 37- Başvuruya yapılacak itirazlar, başvurunun Bültende ilân edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde Bakanlık nezdinde yapılır. İtirazlar; çeşidin yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olmadığı veya başvuru sahibinin hak sahibi olmadığı veya çeşit için önerilen ismin 9 uncu maddeye ve 42 nci maddenin (a) bendine uygun olmadığı gerekçelerine dayanılarak, bu gerekçelere ait delil ve belgelerin ekli olduğu bir dilekçeyle yapılır. Başvuruya itirazın incelenmesi Madde 38- Bakanlık, ıslahçı hakkı başvurusuna yapılan itirazı başvuru sahibine bildirir ve itiraz karşısında başvuru sahibi olmaya devam edip etmeyeceğini veya başvurusunda değişiklik yapıp yapmayacağını üç ay içinde bildirmesini ister. Başvuru sahibinin haklı nedenlere dayalı talebi üzerine, itirazla ilgili verilen süre en çok iki ay uzatılabilir. Verilen sürenin sonunda, başvuru sahibinden cevap alınamazsa, başvuru geri çekilmiş sayılır. Başvuru sahibi başvurusuna aynen devam edeceğini veya değişiklik yapacağını bildirirse, Bakanlık, durumu itiraz edene bildirerek itirazını sürdürüp sürdürmeyeceğini otuz gün içerisinde bildirmesini ister. İtiraz eden itirazından vazgeçmiyorsa, itiraz: a) Çeşidin yeni olmadığı, başvuru sahibinin hak sahibi olmadığı veya çeşit için önerilen ismin 9 uncu maddeye ve 42 nci maddenin (a) bendi hükümlerine aykırı olduğu iddiasına dayanıyorsa, bu takdirde Bakanlık incelemeyi hemen başlatır. b) Çeşidin farklı, yeknesak ve durulmuş olmadığı iddiasına dayanıyorsa, bu takdirde inceleme çeşidin teknik incelemesi sırasında yapılır. İtirazın gerekçesine uygun şekilde inceleme yapabilmek için, Bakanlık teknik inceleme yöntemini kendisi belirler. İtiraz eden kişiden, itirazını destekleyecek şekilde daha fazla bilgi, belge veya teknik inceleme yapılacak çoğaltım materyalini vermesi istenebilir. Bu durumda 39 uncu maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları hükümleri uygulanır. Üçüncü fıkranın (a) bendi çerçevesinde yapılan itiraz üzerine, Bakanlık tarafından verilen kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde dava açılabilir. Gerçek hak sahipliğine dayalı itirazın kabulüne ilişkin kararın ilgiliye tebliğinden itibaren bir ay içinde, aynı çeşit hakkında başvuruda bulunan gerçek hak sahibi, reddedilen başvuru tarihinin kendi başvuru tarihi olarak kabul edilmesini talep etmesi halinde, Bakanlık tarafından bu talep kabul edilir. Başbakanlık Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

31-10-2007, 23:13	#5
Yücel Özlem Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 19-04-2006 Şehir: ANKARA Mesajlar: 3,116 Galeri: 137	YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNE AİT ISLAHÇI HAKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN KANUN Kanun Numarası : 5042 Kabul Tarihi : 8/1/2004 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih :15/1/2004 Sayı :25347 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 43 Sayfa: BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç ve kapsam Madde 1- Bu Kanunun amacı, bitki çeşitlerinin geliştirilmesini özendirmek, yeni çeşitlerin ve ıslahçı haklarının korunmasını sağlamaktır. Bu Kanun tüm bitki türlerini kapsar. Tanımlar Madde 2- Bu Kanunda geçen ; a) Bakanlık : Tarım ve Köyişleri Bakanlığını, b) Mahkeme : Fikrî ve sınaî haklar konusundaki ihtisas mahkemelerini, c) Islahçı : Yeni bir bitki çeşidini ıslah eden veya bulan ve geliştiren kişiyi, d) Hak sahibi : Islahçı veya onun hukukî haleflerini, e) Çeşit : Islahçı hakkının verilmesi için gerekli şartların karşılanıp karşılanmadığına bakılmaksızın, bir veya birden fazla genotipin ortaya çıkardığı bazı özelliklerin kendisini göstermesiyle tanımlanan ve aynı tür içindeki diğer genotiplerden en az bir tipik özelliği ile ayrılan ve değişmeksizin çoğaltmaya uygunluğu bakımından bir birim olarak kabul edilen en küçük taksonomik kısım içerisinde yer alan bitki grubunu, f) Tohumluk : Bitkilerin çoğaltımı için kullanılan vegetatif ve generatif bitki kısımlarını, g) Çoğaltım veya çoğaltma : Asıl veya ebeveyn bitkilerle aynı özellikleri taşıyan bir sonraki nesil bitkilerin elde edilmesini, h) Üretim veya üretme : Ürün veya çoğaltım materyali elde etmek amacıyla bitki yetiştirilmesini, ı) Çoğaltım materyali : Bitkilerin çoğaltımı için kullanılan bütün bir bitki veya kısımlarını, i) Tescil : Bu Kanun kapsamındaki çeşitlerin ıslahçı hakları kütüğüne yazılmasını, j) Bülten : Bitki Çeşitleri Bültenini, k) Kütük : Islahçı hakkı başvurusu ve hakkın tescili ile ilgili hususların kayıtlı olduğu sicilleri, l) Katalog: İlgili mevzuat çerçevesinde ticareti yapılan çeşitlerin yayımlandığı listeyi, m) UPOV Sözleşmesi : Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Uluslararası Birliği Sözleşmesini, İfade eder. İKİNCİ BÖLÜM Koruma Şartları ve Korumadan Yararlanacak Kişiler Genel şartlar Madde 3- Yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu tespit edilen bitki çeşitleri, bu Kanunda belirtilen diğer şartların yerine getirilmesi kaydıyla, ıslahçı hakkı verilerek korunur. Korumadan yararlanacak kişiler Madde 4- Bu Kanun ile sağlanan korumadan, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları veya Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâhı olan veya iş merkezi bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya UPOV Sözleşmesi hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler yararlanır. Birinci fıkra şartlarını taşımamasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen koruma tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca bu Kanunun sağladığı korumadan yararlanır. Yenilik ve yeniliği etkilemeyen durumlar Madde 5- Bir çeşidin çoğaltım veya hasat edilmiş materyali; ıslahçı hakkı için başvurunun yapıldığı tarihten geriye doğru yurt içinde bir yıl, yurt dışında dört yıl, ağaç ve asmalarda altı yıl öncesine kadar kullanım amacıyla hak sahibi tarafından veya onun rızasıyla satılmamış veya umuma sunulmamış ise çeşit yeni kabul edilir. Aşağıda belirtilen haller çeşidin yeni sayılmasını etkilemez: a) Hak sahibi aleyhine, hakkın kötüye kullanımı sayılacak satış veya açıklamalar. b) Islahçı hakkının devrine ilişkin sözleşme kapsamında olan satış veya açıklamalar. c) Çoğaltım materyalinin mülkiyet hakkının hak sahibinde olması ve bu materyalin bir başka çeşit üretiminde kullanılmaması kaydıyla hak sahibi adına bu materyalin çoğaltım sözleşmesi kapsamında kalan faaliyetler. d) Çeşidin niteliklerini belirlemek amacıyla bir sözleşme çerçevesinde yapılan tarla veya laboratuvar denemeleri ya da küçük çaplı ürün işleme denemeleriyle ilgili faaliyetler. e) Biyolojik güvenlik amacıyla yapılacak yasal işlemler veya ticareti yapılacak çeşitlerin resmi kataloğa kaydedilmesi gibi yükümlülüklerden doğan faaliyetler. f) Çeşidin elde edilişi sırasında ortaya çıkan artık ürünün veya yan ürün niteliğindeki hasat edilmiş materyalin ya da (c), (d) ve (e) bentleri çerçevesindeki faaliyetleri sonucu ortaya çıkan materyalin tüketim amacıyla ve çeşit tanımlanmaksızın satışı veya kamuya sunulması ile ilgili faaliyetler. Farklılık Madde 6- Başvuru veya rüçhan hakkı tarihinde, herkesçe bilinen çeşitlerden açıkça ayırt edilebilen çeşit, farklı sayılır. Bir çeşide herhangi bir ülkede başvuru sonucunda ıslahçı hakkı verilmesi veya çeşidin katalogda yer alması halinde, çeşidin başvuru tarihinden itibaren herkesçe bilindiği kabul edilir. Herkesçe bilinme, çeşidin kullanılmaya başlanması veya meslekî bir kuruluşun çeşitler kataloğunda yer alması veya bir referans koleksiyonuna dahil edilmesi gibi durumlara bakılarak da tespit edilebilir. Yeknesaklık Madde 7- Kullanılan çoğaltım metoduna bağlı olan muhtemel değişiklikler dışında, ilgili özellikler bakımından bir örneklik gösteren çeşit, yeknesak kabul edilir. Durulmuşluk Madde 8- Birbirini izleyen çoğaltımlar sırasında veya belirli çoğaltım dönemleri sonunda ilgili özellikleri değişmeksizin aynı kalan çeşit, durulmuş kabul edilir. İsimlendirme ve ismin kullanılması Madde 9- Korunan bir çeşidin ismi onun umumî ismi haline gelir. İsim, çeşidin tanınmasını sağlamak kaydıyla anlamlı veya anlamsız bir kelime veya kelime grubundan, kelime ve rakamlardan veya harf ve rakamlardan oluşabilir. Çeşit için önerilen ismin içinde, çeşit ile ilgili ürünler bakımından marka alınmasını markalar mevzuatı açısından engelleyecek unsurlar bulunamaz. Çeşit için, Türkiye’de veya UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede bir isim tescil edilmiş ve kullanılmakta ise ıslahçı hakkı başvuruları bu isimle yapılır. 42 nci madde hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, çeşidin diğer ülkelerde kullanılan isimleri de Başvuru Siciline ve Islahçı Hakları Siciline kaydedilir. Bir çeşidin Türkiye’de veya UPOV Sözleşmesine taraf bir ülkede kullanılmakta olan isminin aynısı veya karışıklığa yol açacak kadar benzeri, aynı veya yakın türdeki bir diğer çeşit için kullanılamaz. Bu hüküm UPOV Sözleşmesine taraf ülkede tescil edilmiş isimler için de uygulanır. Korunan bir çeşidin çoğaltım materyalini satan veya başka şekilde pazarlayan herkes çeşidin bu ismini kullanmak zorundadır. Bu hüküm 14 üncü maddenin beşinci fıkrasının (b) bendindeki çeşitlere de uygulanır. İsmi kullanım zorunluluğu, ıslahçı hakkı sona erse bile devam eder. Çeşidin kullanımıyla ilgili olarak üçüncü kişilerin önceki hakları saklıdır. Üçüncü kişilerin önceki hakları nedeniyle, bir çeşide ait ismin kullanılması bu ismi kullanmak zorunda olan kişiye yasaklanmışsa Bakanlık ıslahçıdan çeşit için yeni bir isim ister. Satışa sunulan veya diğer şekillerde piyasaya sürülen bir çeşidin isminin marka, ticaret unvanı veya benzer diğer işaretler ile birlikte kullanımı ancak çeşit isminin kolayca tanınabilir şekilde yazılması halinde mümkündür. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Koruma Süresi Koruma süresi Madde 10- Koruma süresi ıslahçı hakkının tescilinden itibaren yirmibeş yıldır. Bu süre ağaçlar, asmalar ve patates için otuz yıldır. Koruma süresinin sona ermesi, takvim yılı sonu itibarıyla hesaplanır. Başbakanlık Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter