Biyogüvenlik kanunu tasarısı

[ayferaksit]

BİYOGÜVENLİK KANUNU TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; bilimsel ve teknolojik gelişmeler
çerçevesinde, modern biyoteknoloji kullanılarak elde edilen genetik
yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerinden kaynaklanabilecek
riskleri engellemek, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve
biyolojik çeşitliliğin korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanması
amacıyla biyogüvenlik sisteminin kurulması ve uygulanması, bu
faaliyetlerin denetlenmesi, düzenlenmesi ve izlenmesi ile ilgili usul
ve esasları belirlemektir.

(2) Bu Kanun; genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünleri
ile ilgili olarak araştırma, geliştirme, işleme, piyasaya sürme,
izleme, kullanma, ithalat, ihracat, nakil, taşıma, saklama, paketleme,
etiketleme, depolama ve benzeri faaliyetlere dair hükümleri kapsar.

(3) Veteriner ve beşeri tıbbi ürünler ile kozmetik ürünleri bu Kanun
kapsamı dışındadır.

Tanımlar
MADDE 2- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Ayırt edici kimlik: Her bir GDO için taşıdığı her bir genin kodunu
da içeren nümerik ve alfa nümerik bir kodlama sistemini,
b) Bakan: Tarım ve Köyişleri Bakanını,
c) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
ç) Basitleştirilmiş işlem: GDO ve ürünlerinden kaynaklanabilecek
herhangi bir riskin olmadığı; insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre
ve biyolojik çeşitliliğe herhangi bir zararının bulunmadığı yönünde
mevcut bilgiye ve daha önce yapılmış olan risk değerlendirmesine
dayanan basitleştirilmiş karar alma sürecini,
d) Biyogüvenlik: İnsan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik
çeşitliliği korumak için GDO ve ürünleri ile ilgili faaliyetlerin
güvenli bir şekilde yapılmasını,
e) Biyogüvenlik bilgi değişim mekanizması: GDO ve ürünleri ile ilgili
bilimsel, teknik ve uygulamaya ilişkin bilgi ve belgelerin ulusal ve
uluslararası seviyede alışverişinin kolaylaştırılması amacıyla
oluşturulacak bilgi alışverişi sistemini,
f) Biyogüvenlik sistemi: Biyogüvenliğin sağlanması için yürütülen her
türlü faaliyet ile idari, hukuki ve kurumsal yapılanmanın tamamını,
g) Biyolojik çeşitlilik: Ekosistem de dâhil olmak üzere, türler arası
ve tür içi farklılıkları,
ğ) Canlı organizma: Mikroorganizma, enzim, steril organizma, virüs,
virion ve viroidler de dahil olmak üzere genetik materyali
çoğaltabilen ya da aktarabilen herhangi bir biyolojik varlığı,
h) Deneysel amaçlı serbest bırakma: GDO ile ilgili deneysel amaçlarla
yapılacak faaliyetlerin, harici çevre ile temasını önleyecek şekilde,
kontrollü şartlar altında, sınırlandırılmış belirli bir alanda
yürütülmesini,
ı) Genetik yapısı değiştirilmiş organizma (GDO): Modern biyoteknolojik
yöntemler kullanılmak suretiyle gen aktarılarak elde edilmiş, insan
dışındaki canlı varlığı,
i) GDO'lardan elde edilen ürünler: Kısmen veya tamamen GDO'lardan elde
edilmekle birlikte GDO içermeyen ürünleri,
j) GDO ve ürünleri: Kısmen veya tamamen GDO'lardan elde edilen ve GDO
içeren veya GDO'lardan oluşan ürünleri,
k) İlgililer: GDO ve ürünleri ile ilgili olarak araştırma,
geliştirme, işleme, piyasaya sürme, izleme, kullanma, ithalat,
ihracat, nakil, taşıma, saklama, paketleme, etiketleme, depolama ve
benzeri faaliyetlerde bulunanları,
l) İzleme: GDO ve ürünlerinden kaynaklanabilecek herhangi bir riskin
olmadığı ve insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik
çeşitliliğe herhangi bir zararının bulunmadığı tespit edilmiş,
piyasaya sürülen bir GDO ve ürününün işleme ve dağıtım zinciri boyunca
her aşamada takibi ve her türlü gözlem, kontrol ve denetimi,
m) Kapalı alanda kullanım: İnsan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve
biyolojik çeşitlilik üzerinde genetiği değiştirilmiş
mikroorganizmalardan kaynaklanabilecek olumsuz etkilerin biyolojik,
kimyasal ve fiziksel engellerle tamamen önlenerek kontrol edilen
laboratuvar ve tesislerdeki işlemlerini,
n) Karar: GDO veya ürünlerine ilişkin yapılan bir başvuru hakkında
bilimsel esaslara göre yapılan risk değerlendirmesi ve sosyo-ekonomik
değerlendirme sonuçlarına göre Biyogüvenlik Kurulu tarafından verilen
kararı,
o) Komite: Bilimsel değerlendirmeleri yapmak üzere Kurul tarafından
oluşturulan komiteleri,
ö) Kurul: Biyogüvenlik Kurulunu,
p) Modern biyoteknoloji: Geleneksel ıslah ve seleksiyonda kullanılan
teknikler dışında, doğal fizyolojik üreme engelini aşarak, rekombinant
deoksiribonükleik asidin (rDNA) ve nükleik asidin hücrelere ya da
organallere doğrudan aktarılmasını sağlayan in vitro nükleik asit
tekniklerinin ya da taksonomik olarak sınıflandırılmış familyanın
dışında, farklı tür ve sınıflar arasında hücre füzyonu tekniklerinin
uygulanmasını,
r) Muamele: İnsan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik
çeşitliliğin korunması için alınacak tedbirler gözönünde
bulundurularak ambalajlama, paketleme, etiketleme, nakil ve depolama
gibi GDO üzerinde gerçekleştirilen herhangi bir işlemi,
s) Piyasaya sürme: Bu Kanun kapsamındaki her türlü ürünün bedelli veya
bedelsiz olarak piyasaya arzını,
ş) Protokol: 17/6/2003 tarihli ve 4898 sayılı Kanunla onaylanması
uygun bulunan ve 17/7/2003 tarihli ve 2003/5937 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararıyla onaylanan Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi'nin Biyogüvenlik
Kartagena Protokolünü,
t) Risk değerlendirme: GDO ve ürünlerinin, genetik değişiklikten
dolayı, insan, hayvan ve bitki sağlığı, biyolojik çeşitlilik ve çevre
üzerinde sebep olabileceği risklerin ve risk kaynağının test, analiz,
deneme gibi bilimsel yöntemlerle belirlenmesi ve değerlendirilmesi
sürecini,
u) Risk yönetimi: Risk değerlendirme sonucuna göre GDO ve ürünlerinin
izin verilen amaç ve kurallar dâhilinde kullanılmasını ve muamelesini
sağlamak amacıyla alınan önlemleri,
ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM
Temel Esaslar

Başvuru, değerlendirme ve karar verme
MADDE 3- (1) İnsan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik
çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı gözönünde
bulundurularak GDO veya ürünlerinin, ithalatı, ihracatı, deneysel
amaçlı serbest bırakılması, piyasaya sürülmesi ile genetiği
değiştirilmiş mikroorganizmaların kapalı alanda kullanımına, bilimsel
esaslara göre yapılacak risk değerlendirmesine göre karar verilir.
Risk değerlendirme sonuçlarına göre risk oluşturmayacağı belirlenen
başvurular için verilen kararın geçerlilik süresi on yıldır.
(2) Her bir GDO ve ürününün ilk ithalatı için gen sahibi veya
ithalatçı, yurt içinde geliştirilen GDO ve ürünü için ise gerçek ve
tüzel kişiler tarafından Bakanlığa başvuru yapılır. Başvuruda GDO ve
ürünün ne amaçla kullanılacağının belirtilmesi zorunludur. GDO ve
ürünü için birden fazla amaçla kullanım başvurusu yapılabilir. Birden
fazla amaçla kullanım başvurusu yapıldığında, her bir amaç için ayrı
başvuru yapılmış sayılır.

(3) Yapılan bir başvurunun sonucu başka başvurular için emsal teşkil
etmez.

(4) Alınan başvurular Bakanlık tarafından Kurula iletilir. Kurul
doksan gün içerisinde başvurunun kabul edilip edilmediğini ve diğer
değerlendirmelerini Bakanlığa gönderir. Bakanlık onbeş gün içerisinde
başvuru sahibine bildirimde bulunur. Ek bilgi veya belge talebi
nedeniyle geçen süre, bu sürenin hesabında dikkate alınmaz.

(5) Karar alma süresi, bu maddenin dördüncü fıkrasına göre alınan
kararın Bakanlık tarafından başvuru sahibine bildirilmesinden sonra
başlar ve bu süre ikiyüzyetmiş günü geçemez. Ek bilgi veya belge
talebi nedeniyle geçen süre, karar alma süresinin hesabında dikkate
alınmaz.

(6) Başvuru sahibi gizli tutulmasını istediği bilgilere ilişkin
talebini yazılı olarak bildirir. Bakanlık bu talebin tamamen veya
kısmen karşılanmasına karar vermesinin ardından taleple ilgili gerekli
tedbirleri alır ve başvuru sahibine bildirir. Başvuru sahibinin veya
ithalatçının adı ve adresi, GDO ve ürünlerinin kullanım amacı, sahip
olduğu özellikler, ayırt edici kimlik bilgileri, bilinen ve bilimsel
isimleri, transfer edilen genin alındığı organizma, alıcı ve verici
organizmanın orijin ülkesi, transfer yönteminin genel tanımı, acil
durumlarda uygulanacak olan yöntem ile planlar ve risk
değerlendirmesinin özeti gizli bilgi olarak değerlendirilemez.

(7) Başvurularda, GDO veya ürünlerinin geliştirildiği veya tescil
edildiği ülkede çevreye serbest bırakılmasına, tüketim amacıyla
piyasaya sürülmesine izin verildiğine, verilen iznin devam ettiğine,
üretimine ve tüketimine devam edildiğine ve Bakanlıkça belirlenen
süreyle piyasada yer aldığına dair talep edilen belgenin sunulması
zorunludur.

(8) Deneysel amaçlı serbest bırakma veya piyasaya sürme amacıyla ithal
edilecek GDO ve ürünleri için ithalattan önce, yurt içinde
geliştirilenler için ise piyasaya sürülmeden önce Bakanlığa ayrı ayrı
başvuru yapılır.

(9) GDO ve ürünlerinin transit geçişinde her bir geçiş için
Bakanlıktan izin alınması zorunludur. Transit geçişler, Bakanlık
tarafından verilen yazılı izinde belirtilen koşullara ve 27/10/1999
tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununa uygun olarak gerçekleştirilir.

(10) Araştırma yapmaya yetkili kuruluşlar tarafından bilimsel
araştırma amacıyla ithal edilecek GDO ve ürünleri için Bakanlıktan
izin alınır. İthalat, yazılı izinle belirlenen koşullara uygun olarak
gerçekleştirilir. Araştırma amaçlı olan GDO ve ürünleri ile genetiği
değiştirilmiş mikroorganizmaların kapalı alanda kullanımı için,
faaliyeti yürüteceklerin kapalı alanda kullanım koşullarını ve
standartlarını karşılaması ve kaza ile çevreye yayılması durumunda
uygulanabilecek tedbirlerin mevcut olması gerekir. Araştırma amaçlı
yapılacak faaliyet ve sonucundan Bakanlığa bilgi verilmesi zorunludur.

(11) GDO ve ürünleri ile ilgili yapılan başvurular hakkında risk ve
sosyo-ekonomik değerlendirmeye ilişkin bilimsel raporlar, Kurul
tarafından, biyogüvenlik bilgi değişim mekanizması vasıtasıyla
kamuoyunun görüşüne açılır. Kurul, bu görüşleri de dikkate alarak
nihai değerlendirme raporu ile olumlu kararını toplantı tarihinden
itibaren en geç otuz gün içinde gerekçeleri, varsa karşı oy
gerekçeleri ve imzaları ile birlikte tekemmül ettirmek ve Bakanlığa
sunmak zorundadır. Kurul kararları Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girer.

(12) Kararın olumsuz olması durumunda; bu karar, Bakanlıkça başvuru
sahibine yazılı olarak bildirilir. Başvuru sahibi olumsuz kararın
değiştirilmesine sebep olabilecek yeni bilgilere sahip olması halinde,
Bakanlığa başvurarak bu olumsuz kararın gözden geçirilmesini
isteyebilir. Bu durumda Kurul, sunulan yeni bilgileri dikkate alarak
altmış gün içinde kararı gözden geçirir ve sonuçlarını başvuru
sahibine bildirilmek üzere Bakanlığa iletir. Verilen nihai karar
kamuoyuna duyurulur.

(13) Başvurusu reddedilen bir GDO ve ürünü için aynı kullanım amacıyla
yeniden başvuru yapılabilmesi için karar tarihinden itibaren en az bir
yıllık sürenin geçmesi ve başvuru sahibinin yeni bilimsel gerekçeler
sunması gerekir.

(14) GDO ve ürünleri ile ilgili karar sürecinde aşağıdaki hususlar
dikkate alınır:
a) İnsan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliğin
tehdit edilmemesi.
b) Üretici ve tüketicinin tercih hakkının ortadan kaldırılmaması.
c) Çevrenin ekolojik dengesinin ve ekosistemin bozulmasına neden
olunmaması.
ç) GDO ve ürünlerinin çevreye yayılma riskinin olmaması.
d) Biyolojik çeşitliliğin devamlılığının tehlikeye düşürülmemesi.
e) Başvuru sahibinin biyogüvenliğin sağlanmasına yönelik tedbirleri
uygulamak için yeterli kapasiteye sahip olması.

(15) Kararda aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Geçerlilik süresi.
b) İthalatta uygulanacak işlemler.
c) Kullanım amacı.
ç) Risk yönetimi ve piyasa denetimi için gerekli veriler.
d) İzleme koşulları.
e) Belgeleme ve etiketleme koşulları.
f) Ambalajlama, taşıma, muhafaza ve nakil kuralları.
g) İşleme, atık ve artık arıtım ve imha koşulları.
ğ) Güvenlik ve acil durum tedbirleri.
h) Yıllık raporlamanın nasıl yapılacağı.

(16) Başvuru sahibi, geçerlilik süresi dolmadan en az yüzseksen gün
önce Bakanlığa müracaat ederek uzatma talep edebilir. Bu talep Kurul
tarafından değerlendirilir ve sonucu başvuru sahibine bildirilmek
üzere Bakanlığa gönderilir.

(17) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir.

Risk değerlendirme, sosyo-ekonomik değerlendirme ve risk yönetimi
MADDE 4- (1) Bu Kanuna göre yapılan her bir başvuru için bilimsel
esaslara göre risk değerlendirmesi ve sosyo-ekonomik değerlendirme
ayrı ayrı yapılır. Başvuruda verilen bilgilerin yeterli görülmemesi
durumunda başvuru sahibinden yeniden deney, test, analiz ve araştırma
yapılması talep edilebilir. Risk değerlendirmesi ve sosyo-ekonomik
değerlendirme işlemleri ile ilgili masraflar başvuru sahibi tarafından
karşılanır.

(2) Yapılan başvurularda her bir başvuru için ayrı risk
değerlendirmesi yapılır. Risk değerlendirmesinde laboratuvar, sera ve
tarla testlerini içeren alan denemeleri ile gıda analizleri, toksisite
ve alerji testleri yanında gerekli görülen diğer testlerin
sonuçlarının başvuru sahibi tarafından verilmesi zorunludur.

(3) Her bir başvuru hakkında karar vermede esas alınmak üzere
GDO'ların, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilirliğinin
sağlanması, tüketici ve kullanıcılar üzerindeki etkilerinin
belirlenmesi için sosyo-ekonomik değerlendirme yapılır.

(4) Başvurusu yapılan GDO ve ürünleri için risk ve sosyo-ekonomik
değerlendirme sonuçlarına dayanarak risk yönetimi esasları belirlenir.
Risk yönetimi ile ilgili detaylı bir plan hazırlanır. Risk yönetim
planının hazırlanması ve uygulanmasından başvuru sahibi sorumludur.

(5) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir.

Yasaklar
MADDE 5- (1) GDO ve ürünlerine ilişkin aşağıdaki fiillerin yapılması
yasaktır:
a) GDO ve ürünlerinin, Kurul kararlarına aykırı olarak kullanılması
veya kullandırılması.
b) Genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanların üretimi.
c) GDO ve ürünlerinin Kurul tarafından piyasaya sürme kapsamında
belirlenen amaç ve alan dışında kullanımı.

Basitleştirilmiş işlem
MADDE 6- (1) GDO ve ürünlerinden kaynaklanabilecek herhangi bir riski
olmayan ve insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik
çeşitliliğe herhangi bir zararının bulunmadığı yönünde mevcut bilgiye
ve daha önce yapılmış olan risk değerlendirmesine dayanan başvurular
için, sosyo-ekonomik değerlendirme sonuçları da dikkate alınarak
basitleştirilmiş işlem uygulanabilir.

(2) Basitleştirilmiş işleme müracaat esnasında Bakanlık tarafından
belirlenecek diğer hususlar dışında aşağıdaki şartların karşılanması
zorunludur:
a) Gen kaynağı ile transfer edilen canlı organizmanın taksonomisi ve
biyolojisinin biliniyor olması.
b) GDO'nun insan, hayvan, çevre sağlığı ve biyolojik çeşitliliğe
olabilecek etkileri hakkında yeterli bilgi bulunması.
c) GDO'nun diğer canlı organizmalarla ilişkisi ile ilgili olarak
kullanılabilecek daha önce yapılmış risk değerlendirmelerinden elde
edilen olumsuz bir etki olmadığına dair bilginin mevcut olması.
ç) Transfer edilen genetik materyalin tanımlanması ve transfer
edildiği canlı organizma içinde belirlenmesi için detaylı yöntem ve
verilerin bulunması.
d) Genetiği değiştirilmiş mikroorganizmaların çevreye yayılma
risklerinin bulunmaması.

(3) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir.

Karar sonrası yapılacak işlemler
MADDE 7- (1) GDO ve ürünlerinin piyasaya sürülmesinden sonra, kararda
verilen koşullara uyulup uyulmadığı, insan, hayvan, bitki sağlığı ile
çevre ve biyolojik çeşitlilik üzerinde herhangi bir beklenmeyen
etkisinin olup olmadığı Bakanlık tarafından kontrol edilir ve
denetlenir. Bu amaçla yapılacak analiz işlemleri, Bakanlık tarafından
belirlenen laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilir. İthalatçı,
kontrol ve denetim işlemleriyle ilgili olarak talep edilen hususları
yerine getirmekle yükümlüdür.

(2) Kararda belirtilen koşulların ihlali veya GDO ve ürünleriyle
ilgili olarak herhangi bir riskin ortaya çıkabileceği yönünde yeni
bilimsel bilgilerin ortaya çıkması durumunda, karar Kurul tarafından
iptal edilebilir. Kararı iptal edilen GDO ve ürünleri toplatılır.
İnsan, hayvan, bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliğe
olumsuz etkisi olduğu tespit edilenler derhal imha edilir; herhangi
bir olumsuz etkisi tespit edilmeyenlerin ise mülkiyeti kamuya
geçirilir. Bu fıkra uyarınca Bakanlıkça alınacak tedbirlerle ilgili
yapılan masraflar ve diğer giderler, kusur ve sorumlulukları dikkate
alınarak ilgililerden tahsil edilir.

(3) İzlenebilirliğin sağlanması amacıyla, GDO ve ürünlerinin ülkeye
girişi ve dolaşımında, Bakanlığa beyanda bulunulması, gerekli
kayıtların tutulması, kararın bir örneğinin bulundurulması ve
etiketleme kurallarına uyulması zorunludur. Her bir GDO ve ürününe
ayırt edici kimlik verilerek kayıt altına alınır.

(4) Herhangi bir ürünün Bakanlık tarafından belirlenen eşik değerin
üzerinde GDO ve ürünlerini içermesi halinde; etikette, GDO içerdiğinin
açıkça belirtilmesi zorunludur.

(5) İlgililer, GDO ve ürünleriyle ilgili olarak yeni bir risk ya da
risk şüphesini öğrendiği takdirde durumu derhal Bakanlığa rapor etmek
ve tedbir almakla yükümlüdür.

(6) İlgililer; GDO ve ürünlerinin piyasaya sürülmesi sırasında
alıcıları, muamele, işleme, taşıma, saklama ve diğer işlemlere
ilişkin kararda yer alan güvenlik kuralları ve tedbirleri hakkında
bilgilendirmekle yükümlüdür.

(7) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bakanlığın Görev ve Yetkileri ile Kurul ve Komiteler

Bakanlığın görev ve yetkileri
MADDE 8- (1) Bakanlığın görev ve yetkileri şunlardır:
a) Kurulun sekretarya hizmetlerini yürütmek.
b) Kurulca talep edilen bilgi ve belgeleri temin etmek, istenen
araştırma, deneme, kontrol ve denetlemeleri yaparak veya yaptırarak
sonuçlarını Kurula bildirmek.
c) Bu Kanunda belirtilen iş ve işlemlerin uygulanması, izlenmesi,
kontrolü ve denetimini sağlamak.
ç) Gerek görülmesi halinde GDO ve ürünleri ile ilgili çalışmalar
yapmak için gerçek veya tüzel kişileri yetkilendirmek, yetkilendirilen
bu gerçek veya tüzel kişileri denetlemek ve bunlara ilişkin usul ve
esasları düzenlemek.
d) Ülkesel biyolojik çeşitlilik ve genetik kaynakların korunması ve
sürdürülebilir kullanımı için strateji geliştirmek, uygulamak veya
uygulanmasını sağlamak.
e) Biyogüvenlik bilgi değişim mekanizması aracılığıyla kamuoyunun GDO
ve ürünleri ile ilgili bilgilendirilmesi ve karar alma sürecine
katılımının sağlanması için gerekli tedbirleri almak.
f) Kurul ve bilimsel komitelerin faaliyetleri ile ilgili usul ve
esasları belirlemek.
g) GDO ve ürünlerinin bu Kanunda düzenlenen haller dışındaki
dolaşımını ve kullanımını önlemek için, sınır kontrolleri hususunda
ilgili kurumlarla işbirliği yapmak.
ğ) İnsan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik
çeşitliliğin korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanması hususunda
öngörülemeyen durumlara yönelik acil eylem planlarını hazırlamak ve
uygulamak.
h) GDO ve ürünlerinin özelliklerine göre eşik değeri belirlemek.
ı) Bu Kanun kapsamındaki ürünler ile GDO'lardan elde edilen ürünlerin
etiketlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek.

(2) Bakanlık; insan, hayvan, bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik
çeşitliliğin korunması amacıyla bu Kanun kapsamına giren ürünler
hakkında tamamen veya kısmen toplatma, mülkiyetin kamuya geçirilmesi,
ürünün menşeine iadesi, faaliyetin geçici olarak durdurulması, ürünün
imhası, piyasaya arzı, ticareti ve işlenmesinin yasaklanması gibi
ihtiyati tedbirleri almaya ve her türlü düzenlemeyi yapmaya
yetkilidir.

Biyogüvenlik Kurulu
MADDE 9- (1) GDO ve ürünleri ile ilgili yapılan başvuruların
değerlendirilmesi ve bu maddede belirtilen diğer görevlerin
yürütülmesi için Biyogüvenlik Kurulu oluşturulur.

(2) Kurul, Bakanlıkça dört, Çevre ve Orman Bakanlığınca iki, Sağlık
Bakanlığınca bir, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca bir ve Dış Ticaret
Müsteşarlığınca bir üye olmak üzere, üç yıllık süre için, ilgili
bakanlar tarafından belirlenen toplam dokuz üyeden oluşur. Üyelerden
en az ikisi üniversite veya meslek örgütleri temsilcileri arasından
seçilir. Kurul Başkanı, Bakan tarafından belirlenir. Kurul Başkanı
yokluğunda yerine vekalet etmek üzere bir üyeyi tayin eder.

(3) Kurul Başkan ve üyeleri en fazla iki dönem için
görevlendirilebilir.

(4) Boşalan Kurul Başkanlığı ve üyeliklerine en geç bir ay içerisinde
ilgili bakanlar tarafından yeni görevlendirme yapılır.

(5) Kurul üyesi olabilmek için en az lisans düzeyinde yükseköğrenim
görmüş olmak ve 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6) ve (7)
numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımak zorunludur. Kurul
üyelerinin bu Kanun kapsamına giren konularda en az beş yıllık
tecrübeye sahip olması şartı aranır.

(6) Kurul Başkan ve üyelerinin görev süreleri dolmadan görevlerine son
verilemez. Ancak bu görevi yapamayacak derecede hastalık veya sakatlık
durumunun ortaya çıkması veya görevlendirilmeleri için gerekli
şartları kaybetmeleri ya da bu Kanuna aykırı işlem yaptıklarının
tespit edilmesi durumunda Kurul Başkan ve üyelerinin görevine son
verilir.

(7) Kurul Başkan ve üyeleri ile bunların eşleri, evlatlıkları ve
ikinci derece dâhil kan ve kayın hısımları, Kurulun karar almakla
görevli olduğu faaliyet veya alanlarla ilgili herhangi bir ticari
faaliyette bulunamaz veya sermaye piyasası araçlarına sahip olamaz. Bu
fıkra hükmüne aykırı davranıldığının tespit edilmesi durumunda,
bunların üyelikleri Bakan tarafından derhal sona erdirilir.

(8) Kurul Başkan ve üyeleri, görevlerinden ayrılmalarını izleyen iki
yıl içinde bu Kanunla düzenlenen faaliyet ve alanlardaki özel
kuruluşlarda görev alamaz.

(9) Kurulda görev alan üyelere yılda oniki toplantı gününü geçmemek
üzere katıldıkları her toplantı günü için 5000 gösterge rakamının
memur aylık kat sayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda huzur
hakkı ödenir. Kurulda görev alan üyelere harcırah ödenmesini
gerektiren hallerde 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu
hükümlerine göre en yüksek Devlet memuruna ödenen harcırah esas
alınır.

Biyogüvenlik Kurulunun çalışma esasları
MADDE 10- (1) Kurul görevini yaparken bağımsızdır. Hiçbir organ,
makam, merci ve kişi Kurula emir ve talimat veremez.

(2) Kurul, Başkanın daveti üzerine gündemli olarak toplanır. Her bir
toplantının gündemi toplantıdan en az bir hafta önce Kurul Başkanı
tarafından hazırlanarak Kurul üyelerine bildirilir. Gündemde yer alan
maddelerin görüşülmesi tamamlanmadığı sürece toplantı sona ermiş
sayılmaz.

(3) Kurul en az yedi üyenin hazır bulunması ile toplanır. Kurul,
üyelerden en az beşinin aynı yöndeki oyuyla karar alır. Kurul kararı
tutanakla tespit edilir ve imza altına alınır.

(4) Geçerli mazereti olmaksızın bir takvim yılında toplam üç
toplantıya katılmayan üye, bu durumun Kurul kararı ile tespit edilmesi
koşuluyla, üyelikten çekilmiş sayılır. Toplantıya katılmasına rağmen
karşı oy kullanmadığı halde Kurul kararlarını süresi içinde
imzalamayan veya karşı oy kullandığı halde, karşı oy gerekçesini
süresi içinde yazmayan Kurul üyeleri, yazılı olarak ikaz edilir. Bu
durumun bir takvim yılı içinde toplam üç defa tekrar etmesi halinde,
ikaz edilen üye çekilmiş sayılır. Bu durumun, üyenin katılmadığı
üçüncü toplantıda Kurul tarafından tespit edilip karara bağlanarak
Bakanlığa bildirilmesi zorunludur.

(5) Kurul üyeleri, eşleri, evlatlıkları ve üçüncü derece dâhil kan ve
kayın hısımlarıyla ilgili konularda müzakere ve oylamaya katılamaz.

Biyogüvenlik Kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 11- (1) Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Uzmanlar listesini oluşturmak.
b) Bilimsel komiteleri oluşturmak.
c) Her bir başvuru için uzmanlar listesinden bilimsel komitelerin
üyelerini seçmek.
ç) Risk değerlendirme ve sosyo-ekonomik değerlendirme raporlarını
değerlendirerek Kurul kararlarını oluşturmak.
d) İzleme raporlarına dayanarak kararın kısmen veya tamamen iptali,
yasaklama, toplatma, imha ve benzeri yaptırımlara ilişkin kararlarını
Bakanlığa sunmak.

Bilimsel komitelerinin oluşumu, görev ve yetkileri
MADDE 12- (1) Kurul tarafından her bir başvuru için, risk
değerlendirme komitesi ve sosyo-ekonomik değerlendirme komitesi ile
ihtiyaca göre diğer bilimsel komiteler oluşturulur. Bu komiteler onbir
kişiden teşekkül eder.

(2) Uzmanlar listesi, üniversiteler veya Türkiye Bilimsel ve
Teknolojik Araştırma Kurumu ile Kurul tarafından gerekli görülen
alanlarda çalışanlar arasından seçilir.

(3) Komitelerinin görev ve yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanun kapsamında yapılan başvurularda risk değerlendirmesi için
sağlanan bilgilerin bilimsel yeterliliğini belirlemek.
b) Test, deney, deneme, analiz ve diğer işlemleri belirlemek, gerekli
hallerde ek bilgi istemek.
c) Risk değerlendirme ve sosyo-ekonomik değerlendirme raporlarını
hazırlamak.
ç) Karar sonrasında ortaya çıkan veya elde edilen her türlü yeni veri
ve bilgiyi değerlendirerek bilimsel görüş oluşturmak.
d) Bilimsel değerlendirmeler yapmak, Kurula bilgi vermek ve rapor
hazırlamak.

(4) Komitelerin hazırladıkları bilimsel değerlendirme raporları
hizmete özel olup, bu raporlar Kurul haricinde hiçbir gerçek ve tüzel
kişiye, kuruma ve kuruluşa verilemez. Komite üyeleri hukuka aykırı
eylemleri dışında hazırladıkları bilimsel değerlendirme raporlarından
dolayı sorumlu tutulamaz.

(5) Komiteler görevlerini yaparken bağımsızdır. Hiçbir organ, makam,
merci ve kişi komitelere emir ve talimat veremez.

(6) Komitelerde görev alan üyelere yılda oniki toplantı gününü
geçmemek üzere katıldıkları her toplantı günü için uhdesinde kamu
görevi bulunanlara 3000, kamu görevi bulunmayanlara ise 5000 gösterge
rakamının memur aylık kat sayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda
huzur hakkı ödenir. Bilimsel komitede görev alan üyelere harcırah
ödenmesini gerektiren hallerde 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine
göre en yüksek Devlet memuruna ödenen harcırah esas alınır.

(7) Davet edildiği halde, bir başvuru ile ilgili en fazla iki
toplantıya mazeretsiz katılmayan üyenin komite üyeliği düşer. Kurul
tarafından yeni bir üye belirlenir.

Yükümlülük
MADDE 13- (1) Bu Kanun kapsamındaki Bakanlık personeli, Kurul ve
komite üyeleri, görevlerini yerine getirmeleri sırasında edindikleri
gizlilik taşıyan her türlü bilgi ve belge ile ticari sırları,
kanunlarla yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamaz,
kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hukuki Sorumluluk, İdari Yaptırımlar ve Ceza Hükümleri

Sorumluluğa ilişkin temel ilkeler
MADDE 14- (1) GDO ve ürünleri ile ilgili faaliyetlerde bulunanlar, bu
Kanun kapsamında izin almış olsalar dahi, insan, hayvan ve bitki
sağlığı ile çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması,
sürdürülebilirliğinin sağlanmasına karşı oluşan zararlardan
sorumludur. Bu sorumluluk, GDO ve ürünlerinin, başvuru ve kararda yer
alan koşulları sağlamadığının anlaşılması durumunda zarar oluşmasa
dahi geçerlidir.

(2) GDO'ların kapalı alanda kullanımı ve gıda, yem, işleme ve tüketim
amacıyla piyasaya sürülmesi, ithalatı ve transit geçişi için izin alma
zorunluluğu olduğu halde, bu faaliyetleri izinsiz olarak
gerçekleştirenler ile GDO'ları çevreye serbest bırakanlar ve üretenler
bu faaliyetler sonucunda meydana gelen her türlü zarardan sorumludur.

(3) Ortaya çıkan bir zararın GDO'lardan kaynaklandığının kabul
edilebilmesi için, zararın organizmaların sahip olduğu yeni
özelliklerden veya organizmaların yeniden üretiminden veya
değiştirilmesinden ya da organizmaların değiştirilmiş materyalinin
başka organizmalara geçişinden kaynaklanması gerekir. Zararlardan
kaynaklanan sorumluluğun tespitinde; zararların tarım, orman, gıda ve
yem ürünlerinin içindeki genetik değişiklikten kaynaklanmış olması
gözönünde tutulur.

(4) Her ne amaçla olursa olsun piyasaya sürülmüş GDO ve ürünlerini
karar koşullarına uygun olmayan bir şekilde muameleye tabi tutmak
suretiyle veya başka bir yolla zararın ortaya çıkmasına ya da
sonuçlarının ağırlaşmasına sebep olanlarla bunları ticari olarak
üretenler, işleyenler, dağıtanlar ve pazarlayanlar bu zararlardan
müteselsilen sorumludur.

(5) GDO ve ürünlerini piyasaya süren, ticari olarak işleyen, dağıtan
ve pazarlayanlar meydana gelebilecek zararlar ve bunlara ilişkin
sorumluluklar hakkında birbirlerini bilgilendirmek zorundadır.

(6) GDO'ları muameleye tabi tutanlar, muamele nedeniyle çevrede
zararın meydana gelmemesi veya meydana gelen zararın sonuçlarının
ağırlaşmaması için risk değerlendirmesine göre belirlenen tedbirlerin
masraflarını karşılamakla yükümlüdür. Sorumlular, çevrenin zarar
görmüş veya tahrip olmuş unsurlarının eski haline getirilmesi veya
aynı değerdeki unsurların yerine konulması için gerekli masrafları da
karşılar.

(7) GDO ve ürünlerinin neden olduğu zararların tazmin edilmesini talep
hakkı, zarar görenin, zarardan veya zarar vereni öğrenmesinden
itibaren iki yıl ve her halükarda zararı doğuran olayın meydana
gelmesinden itibaren yirmi yıl sonra düşer.

(8) Zararın sel, dolu, heyelan, deprem gibi tabii afetlerden veya
zarar görenin ya da üçüncü kişinin ağır kusurundan kaynaklandığının
tespit edilmesi halinde sorumluluk hükümleri uygulanmaz.

İdari yaptırımlar ve cezalar
MADDE 15- (1) Genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanları çevreye
serbest bırakanlara veya üretenlere beş yıldan on yıla kadar hapis
cezası ve binbeşyüz günden ikibinbeşyüz güne kadar adli para cezası
verilir. Bu fiil nedeniyle zarar meydana gelmesi halinde verilecek
hapis cezası yedi yıldan ve adli para cezası ikibin günden az olamaz.

(2) GDO ve ürünlerini, Kurul tarafından piyasaya sürme kapsamında
belirlenen amaç ve alan dışında kullananlar ile bu tür ürünlerin
ithalatını veya ülke içinde dağıtımını gerçekleştirenlere dört yıldan
altı yıla kadar hapis cezası ve bin günden ikibin güne kadar adli para
cezası verilir. GDO ve ürünlerinin Kurul tarafından piyasaya sürme
kapsamında belirlenen amaç ve alan dışında kullanılması ile ithalatı
ve ülke içinde dağıtımı sonucunda bir zarar meydana gelmesi halinde
verilecek hapis cezası beş yıldan ve adli para cezası binbeşyüz günden
az olamaz.

(3) GDO ve ürünlerini Kurul kararlarına aykırı olarak kullananlara
veya kullandıranlara iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ve beşyüz
günden bin güne kadar adli para cezası verilir. Kurul kararlarına
aykırı olarak kullanım sonucunda bir zarar meydana gelmesi halinde
verilecek hapis cezası üç yıldan ve adli para cezası yediyüzelli
günden az olamaz.

(4) Bakanlığa yapılacak başvurularda gerçeğe aykırı beyanda
bulunanlara iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir. Gerçeğe
aykırı beyana dayanılarak herhangi bir faaliyet için karar alınması ve
bu karara dayanılarak faaliyetin gerçekleştirilmesi halinde, dört
yıldan yedi yıla kadar hapis cezası verilir. Gerçekleştirilen faaliyet
sonucu zarar meydana gelmesi halinde verilecek ceza beş yıldan az
olamaz.

(5) Bu maddenin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında
düzenlenen fiiller bir tüzel kişinin faaliyeti kapsamında işlendiği
takdirde ilgili tüzel kişiye fiilin ağırlığına göre yüzbin Türk
Lirasından ikiyüzbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.

(6) Bu Kanunun 7 nci maddesinde düzenlenen yükümlülükleri yerine
getirmeyen başvuru sahiplerine ellibin Türk Lirası idari para cezası
verilir. Başvuru sahibinin öğrenmiş olduğu riski ya da risk şüphesini
Bakanlığa bildirmemesi sonucunda zarar ortaya çıkması halinde idari
para cezasının yanı sıra iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası
verilir.

(7) GDO ve ürünlerini karar olmaksızın, karar geçerlilik süresi sona
erdikten sonra veya karar iptal edildiği ya da askıya alındığı halde
kapalı alanda kullananlara onbin Türk Lirası idari para cezası
verilir. Bu fiiller sonucunda;
a) Biyolojik çeşitlilikte, çevre, bitki ve hayvan sağlığında bir zarar
meydana gelmesi halinde bu durumdan sorumlu olanlara üç yıldan beş
yıla kadar hapis cezası ve yediyüzelli günden binbeşyüz güne kadar
adli para cezası verilir.
b) İnsan sağlığı açısından bir zarar meydana gelmesi halinde bu
durumdan sorumlu olanlara altı yıldan dokuz yıla kadar hapis cezası ve
ikibinbeşyüz günden beşbin güne kadar adli para cezası verilir.

(8) GDO ve ürünlerini, karar olmaksızın, karar geçerlilik süresi sona
erdikten sonra veya karar iptal edildiği ya da askıya alındığı halde
gıda, yem ve işlemede kullananlara üç yıldan beş yıla kadar hapis ve
binbeşyüz günden ikibinbeşyüz güne kadar adli para cezası verilir. Bu
fiiller sonucunda;
a) Biyolojik çeşitlilikte, çevre, bitki ve hayvan sağlığında bir zarar
meydana gelmesi halinde bu durumdan sorumlu olanlara altı yıldan dokuz
yıla kadar hapis cezası ve üçbin günden beşbin güne kadar adli para
cezası verilir.

b) İnsan sağlığı açısından bir zarar meydana gelmesi halinde bu
durumdan sorumlu olanlara yedi yıldan on yıla kadar hapis cezası ve
yedibinbeşyüz günden onbin güne kadar adli para cezası verilir.

(9) Bu maddenin altıncı, yedinci ve sekizinci fıkralarında yer alan
fiiller bir tüzel kişinin faaliyeti kapsamında işlendiği takdirde
ilgili tüzel kişiye ayrıca ikiyüzbin Türk Lirası idari para cezası
verilir.

(10) GDO ve ürünlerinin 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla
Mücadele Kanunu kapsamında düzenlenen suçlara konu olması halinde, adı
geçen Kanunda öngörülmüş olan cezalar iki katına kadar artırılarak
uygulanır.

(11) Bu Kanunda düzenlenen suçlardan mahkum olanlar ve tüzel kişiler
hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53, 54,
55, 56, 57, 58, 59 ve 60 ıncı maddelerinde düzenlenen güvenlik
tedbirleri uygulanır.

(12) Bu Kanunda suç olarak düzenlenen fiiller özel hukuk tüzel
kişisinin organ veya temsilcilerinin iştirakiyle tüzel kişi yararına
işlendiği takdirde, tüzel kişi beş yıl süre ile GDO ve ürünleriyle
ilgili faaliyetlerden men edilir.

(13) 9 uncu maddenin sekizinci fıkrası hükmüne uymayanlar hakkında
2/10/1981 tarihli ve 2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların
Yapamayacakları İşler Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinde belirtilen
cezalar uygulanır.

(14) Bu Kanunda düzenlenmiş olan idari para cezaları mahallî mülkî
amir tarafından verilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM
Yönetmelik ve Son Hükümler

Yönetmelik
MADDE 16- (1) Bu Kanunda belirtilen ve bu Kanunun uygulanması ile
ilgili usul ve esasları düzenleyen yönetmelikler, Bakanlık tarafından
yürürlüğe konulur.

(2) Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler bu Kanun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren en geç üç ay içerisinde yürürlüğe konulur.

Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Kanun yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe
girer.

Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

GENEL GEREKÇE

Modern biyoteknoloji, farklı canlı tür ve sınıfları
arasında (örneğin bakteriden bitkiye ya da hayvana) gen aktarımını
mümkün kılmıştır. Modern biyoteknoloji teknikleri kullanılarak
geliştirilen yeni ürünler uluslararası piyasalarda tarım ve gıda için
üretim ve tüketime sunulmuştur. İnsan ve hayvan sağlığı için gerekli
olan bazı aşı ve ilaçlar da bu yöntemler kullanılarak
geliştirilmektedir. Modern biyoteknoloji, bitkisel ürünlerde hastalık
ve zararlılara dayanıklılık ile olumsuz çevre şartlarına
dayanıklılığın geliştirilmesi ve ürün kalitesinin arttırılması için
kullanılmaktadır.
Ancak, genetik yapısı değiştirilmiş organizmaların (GDO) insan, hayvan
ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitlilik üzerindeki etkileri
konusunda bilimsel çevrelerde tartışmalar devam etmektedir. Modern
biyoteknoloji ile genetik yapıda doğal olmayan yeni genetik oluşumlar
meydana getirilmektedir. Bu nedenle, GDO'lar insan, hayvan, bitki ve
çevre sağlığı ile biyolojik çeşitlilik üzerinde zarar oluşturma
riskini taşımaktadır.
Kullanılan materyalin canlı organizma olması ve zararın ortaya çıkması
durumunda geri dönüşün çok zor olması veya mümkün olmaması, modern
biyoteknoloji ürünlerinden kaynaklanan riski daha da arttırmaktadır.
Riskin yönetilmesi için ise ulusal ve uluslararası tedbirler
geliştirilmektedir. Ancak, alınan tedbirlerin bilimsel ve teknolojik
çalışmaların önünü kesmemesinin yanı sıra; insan, hayvan, çevre
sağlığı ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkıda bulunması da
gerekmektedir.
Bitki çeşitlerinin teknoloji ürünü çeşitlere dönüştürülmesi, bunların
genetik yapılarının değiştirilerek daha pahalı hale gelmesi ve bu
tohumlardan bazılarının her yıl yenilenmesinin zorunlu hale gelmesi
nedeniyle, üretici ve tüketicilerin olumsuz yönde etkilenmesi
ihtimalinin artması, yerel tür ve çeşitlerin devamlılığının tehlikeye
düşmesi ve tarımsal üretimde dışa bağımlılığın artması gibi sosyo-
ekonomik riskler de mevcuttur.
Modern biyoteknolojinin, tüm yeni geliştirilen teknolojilerde olduğu
gibi birtakım riskler taşıdığı artık tüm dünya tarafından kabul
edilmektedir. Nitekim GDO'lar dahil modern biyoteknoloji teknikleri
kullanılarak geliştirilen ürünlerde risklerin varlığı kabul edildiği
için bu konuda Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi'nin Biyogüvenlik
Kartagena Protokolü hazırlanmış ve ülkemiz de dahil olmak üzere pekçok
ülke tarafından kabul edilmiştir. Bu yaklaşım, Avrupa Birliği dahil
birçok ülkede mevzuatın hazırlanmasında temel esas olarak
alınmıştır.
Ülkemiz biyolojik çeşitlilik yönünden dünyanın en önemli ülkelerinden
birisidir. Söz konusu zenginliğimizin korunması, sürdürülebilirliğinin
sağlanması ve ekonomik değere dönüştürülmesinde modern biyoteknoloji
yöntemlerinin kullanımı önemli imkanlar sunmaktadır. Ancak, bu
kullanımda da sınırları ve esasları çok iyi belirlenmiş biyogüvenlik
kurallarına ihtiyaç vardır. Bu nedenle, Kanunda biyogüvenlik bir bütün
olarak ele alınmış, insan, hayvan ve çevre sağlığı ile biyolojik
çeşitliliğin korunması yanında bilimsel ve teknolojik gelişmelerin
devamlılığının sağlanması için tedbirler öngörülmüştür.
Kanunun hazırlanmasında ülkemizin ihtiyaçlarının yanı sıra Kartagena
Biyogüvenlik Protokolü ve Avrupa Birliği mevzuatına uyum hususları da
gözönünde bulundurulmuştur.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- Madde ile; Kanunun amacı ve kapsamı belirlenmiştir.

MADDE 2- Madde ile; Kanunda kullanılan terimler açıklanmıştır.

MADDE 3- Madde ile; Kanun kapsamındaki GDO veya ürünleri ile ilgili
başvuruların yapılması, bu başvuruların değerlendirilmesi ve karara
bağlanması düzenlenmiştir. GDO veya ürünlerinin ülkeye girişi, ülke
içinde geliştirilmeleri ve piyasaya sürülmeleri, bu ürünlerin
kontrollü kullanımlarının sağlanabilmesi için düzenlenmesi gereken ilk
ve en önemli konulardır. Bu nedenle maddede, herhangi bir GDO ve
ürününün ilk ithalatı ve kullanıma sunulması için Kurul kararı
öngörülmüş, belli bir GDO veya ürünü ile ilgili bir faaliyet ilk kez
gerçekleştirilmeden önce muhtemel risklerin belirlenebilmesi amacıyla
her bir GDO ve ürünü için değerlendirme yapılması ve bu
değerlendirmeye göre karar verilmesi hükme bağlanmıştır.
Bu kapsamda;
a) GDO ve ürünleri hakkında karar verilirken gözönünde bulundurulacak
temel hususlar ifade edilmiştir.
b)Başvurunun yapılacağı kurum, başvurunun yapılış şekli ve başvurunun
değerlendirilmesi ile ilgili temel hususlar belirtilmiştir.
c) Karar verme şekil, süre ve süreci düzenlenmiştir.
GDO ve ürünlerinin ülkeye ve piyasaya ilk defa girişleri dikkate
alınarak bu madde kapsamında izne bağlanan faaliyetler;
a) Deneysel amaçlı serbest bırakılması,
b) Piyasaya sürülmesi,
c) Genetiği değiştirilmiş mikroorganizmaların kapalı alanda
kullanımı,
olmak üzere üç gurupta ele alınmıştır.
Kanunun başvuru ve değerlendirme ile ilgili hükümleri bu faaliyet
gurupları esas alınarak düzenlenmiştir.
GDO ve ürünlerini içeren bu faaliyetlerin karara bağlanması, Kartagena
Biyogüvenlik Protokolünün de temelini oluşturan ve bilimsel
belirsizlik durumunda çevreyi ve insan sağlığını korumak için önceden
tedbir alma yaklaşımına dayanan ihtiyatlılık prensibinin uygulanmasına
da imkan sağlamaktadır.
Madde kapsamında karar verilmeden önce, Kanunun amacına uygun olarak,
çevrenin, biyolojik çeşitliliğin, bitki, hayvan ve insan sağlığının ve
yaşamının korunması için, risk değerlendirmesinde ele alınacak temel
unsurlar belirtilmiştir.
GDO'lar teknoloji ürünü olmaları nedeniyle genel olarak fikri ve sınaî
haklar çerçevesinde korunmaktadır. Bu nedenle gizli bilgilerin nasıl
ele alınacağı ve Kanun kapsamında gerekli işlemlerin yürütülebilmesi
için hiçbir koşulda gizli bilgi olarak kabul edilemeyecek bilgilerin
neler olduğu ayrıca düzenlenmiştir.

MADDE 4- Madde ile; başvuruların karara bağlanmasında temel esas
olarak GDO ve ürünlerinin özelliklerine göre, tüketiciler ve
kullanıcılar, etkileşime girmesi muhtemel çevresel şartlar dikkate
alınarak risk değerlendirmesi ve sosyo-ekonomik değerlendirmelerin
ayrı ayrı yapılması hükme bağlanmış ve ticari yarar sağlayan taraf
olan başvuru sahibinin, bu değerlendirmede yapılacak analiz, test ve
denemelerin masraflarını üstlenmesi öngörülmüştür.

MADDE 5- Madde ile; GDO ve ürünleri ile ilgili yasaklar
belirlenmiştir. Yasaklar, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve
biyolojik çeşitliliğin korunmasında ihtiyati tedbir prensibi esas
alınarak ülkemizin rekabet üstünlüğüne sahip olduğu konular ile
toplumsal hassasiyet taşıyan alanları kapsayacak şekilde
düzenlenmiştir.

MADDE 6- Madde ile; ülke ihtiyacı ve aciliyeti de dikkate alınarak
karar işlemlerinde kolaylaştırmaya gidilebilmesi için GDO ve
ürünlerinden kaynaklanabilecek herhangi bir riski olmayan ve insan,
hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliğe herhangi
bir zararının bulunmadığı yönünde mevcut bilgiye ve daha önce yapılmış
olan risk değerlendirmesine dayanan başvurular hakkında sosyo-ekonomik
değerlendirme sonuçları da dikkate alınarak basitleştirilmiş işlem
uygulanmasına imkan sağlanmıştır.

MADDE 7- Madde ile; verilen kararlara başvuru sahibinin uymasını
sağlamak, mevcut bilimsel veriler ve teknolojik imkanlarla önceden
tahmin edilemeyen olumsuz etkileri en erken safhada tespit ederek
önlem alabilmek için yürütülmesi gerekli görülen işlemler
düzenlenmiştir.
Biyogüvenliğin sağlanabilmesi için alınan tedbirlerin ülkesel bütünlük
içinde yürütülmesi esasından hareketle GDO ve ürünleri ile ilgili
faaliyetleri denetleme yetkisinin bir yapı altında toplanması gerekli
görülmüş ve denetleme ile ilgili kuralları belirlemek ve denetim
yapmak konusunda Bakanlığa yetki verilmiştir.

MADDE 8- Madde ile; mevcut görev ve yetkilerinin biyogüvenlik ile
ilgili konuları büyük ölçüde doğrudan veya dolaylı olarak kapsaması ve
bunlara yönelik belli ölçüde teknik ve kurumsal alt yapısının olması
nedeniyle Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ülkemizde biyogüvenlik
sisteminin kurulup geliştirilmesi hususunda yetkili kılınmıştır.

MADDE 9- Madde ile; Biyogüvenlik Kurulunun oluşumu düzenlenmiş ve
Kurulda GDO ve ürünlerinin kullanıldığı veya GDO ve ürünlerinin
etkileyeceği sektörler dikkate alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı,
Çevre ve Orman Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığını temsilen ilgili bakanlar
tarafından Kanunda belirlenen şartları taşıyan kişilerin
görevlendirilmesi öngörülmüştür.

MADDE 10- Madde ile; Biyogüvenlik Kurulunun çalışma esasları
belirlenmiştir.

MADDE 11- Madde ile; Biyogüvenlik Kurulunun görev ve yetkileri
belirlenmiştir.

MADDE 12- Madde ile; bilimsel komitelerin oluşumu, görev ve yetkileri
belirlenmiştir.

MADDE 13- Madde ile; Kanun kapsamındaki görevleri yerine getiren
Bakanlık personeli ile Kurul ve komite üyelerinin yükümlülükleri
düzenlemiştir.

MADDE 14- Madde ile; GDO ve ürünlerini kapalı alanda kullananlar
yanında, çevreye serbest bırakanlar veya yem, gıda, işleme ve tüketim
amaçlı piyasaya sürenler ile diğer kişilerin sorumluluklarına ilişkin
genel esaslar ve temel ilkeler belirlenmiştir.

MADDE 15- Madde ile; Kanuna aykırı hareket edenlere uygulanacak cezai
hükümler düzenlenmiştir. Cezai yaptırımların caydırıcı özellikte
olması ve ihtiyatlılık prensibinin uygulanmasına katkı sağlaması önem
taşımaktadır. Bunun sağlanabilmesi için, Kanunda cezai hükümler risk
oluşturma ve zarara sebep olma ayrımına gidilerek belirlenmiştir.

MADDE 16- Madde ile; Kanunun uygulanması ile ilgili usul ve esasları
düzenleyen yönetmeliklerin hazırlanması için Tarım ve Köyişleri
Bakanlığına yetki verilmiştir.
MADDE 17- Yürürlük maddesidir.

MADDE 18- Yürütme maddesidir.