Ilıman Yağmur Ormanları

[kuçukamazon]

Arkadaşlar Türkiye'de de subtropikal yağmur ormanları varmış.Sizinlede paylaşmak istedim.

Aslında yazdığım yazının az bir bölümü bizi ilgilendiriyor ama karşılaştırma yapmanız ve fazladan bilginiz olsun diye kopyalayıp-yapıştırarak yazdım, imla hatalarını düzeltmedim, özür dilerim.Yazı biraz uzun ama siz yinede üşenmeyin, okuyun.
Ayrıca ılıman yağmur ormanlarıyla ilgili bildikleriniz varsa buraya yazabilirsiniz
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE KIYISAL ILIMAN KUŞAK YAĞMUR ORMANLARI


Yağmur ormanları denince hepizin aklına gelen tropik kuşakta yer alan, bol yağışın egemen olduğu ve geniş yapraklı ağaç türlerinin bulunduğu ormanlardır. Uluslararası Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin ( IUCN ) tanımına göre dünya üzerinde başlıca dört tip orman topluluğu bulunmaktadır ki bunlar:
- Taiga veya iğne yapraklı ormanlar,
- Ilıman kuşak geniş yapraklı ormanları,
- Ilıman kuşak yağmur ormanları,
- Tropikal yağmur ormanları,
Bilindiği gibi yukarıda ana hatlarıyla belirtilen ormanlardan başka, değişik nitelikte orman ve ağaç toplulukları bulunmaktadır. Örneğin maki toplulukları botanikçiler tarafından “bodur ve kuraklığa dayanıklı” türlerden oluşan bir orman olarak nitelendirilir. Öte yandan Akdeniz ikliminde daha çok sahil kuşağında yer alan kızılçam ormanlarını yukarıdaki sınıflandırma içinde göremiyoruz.
Ilıman kuşak yağmur ormanları dünyanın Afrika hariç, bütün kıt’alarında görülmesine rağmen az bulunan bir orman tipidir. 30 – 40 Milyon hektar yüzölçümüne sahip oldukları düşünülmektedir ki bu dünya yüzeyindeki karaların % 0.2 sine karşılık gelmektedir.
Ilıman kuşakta yer alan yağmur ormanlarının varlığını belirleyen üç temel özellik bulunmaktadır.
- Deniz ve okyanuslara yakın olmak,
- Dağ sıralarıyla çevrili olmak,
- Bol ve düzenli yağış almak,
Kıyısal ılıman kuşak yağmur ormanının hassas bir global tanımını yapmak kolay değildir. Genellikle biomların ve orman ekosistemlerinin sınıflandırılması ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Bununla beraber bu alanda doğru bir tanıma ulaşmada en önemli ekolojik faktör yağış ve nemin yıllık miktarı ve dağılımı olmaktadır. Burada enlem, bakı, denizden yükseklik, yağış dağılımı, bulutluluk oranı ve sis gibi değişkenlerin hesaba katılmasının yararlı olacağı bilinmekle beraber pratikte uygulması zordur. Bazı araştırmacılar kritik maksimum yaz sıcaklığını da hesaba katmaktadırlar. Ancak bütün dünyada nisbeten kolay anlaşılabilecek ve ekolojik açıdan çok önemli değişkenlerin dikkate alındığı tanıma göre kıyısal ılıman kuşak yağmur ormanları 32 ve 60 derece kuzey ve güney enlemler arasında konumlanan, orjinal orman vejetasyonu ile olmasa dahi iyi bir bitki örtüsü ile kaplı olan ( ve başlangıçta yağmur ormanı ile örtülü olduğu bilimsel verilere dayanılarak söylenebilen ) ve yıllık yağış miktarının 2000 mm ve üstü olduğu ormanlar ve bitki topluluklarıdır. Bazı araştırmacılar denizden gelen nemin kıyıdaki ormanların tepe örtüsü tarafından tutularak kullanıldığı görüşünden hareketle yıllık yağış miktarının 1200 mm olduğu alanları da tanım içine almaktadırlar.
Yukarıda verilen genel tanım içinde kıyısal ılıman kuşak yağmur ormanları dört kategoriye ayrılmaktadır.
1. Boreal ılıman kuşak yağmur ormanı; İzlanda, Norveç, ABD, Şili ve Arjantinde bulunmaktadır. Yağışların önemli bir bölümü kar şeklinde düşmektedir.
2. Nemli ılıman kuşak yağmur ormanı; Kuzeybatı Avrupa, ( İrlanda, İskoçya ) Kanada, ABD, Şili ve Yeni Zelanda’da görülmektedir. Kar yağışı azdır.
3. Mevsimsel ılıman kuşak yağmur ormanı; Kanada, ABD, Şili ve Tasmanya’da görülmektedir. Kar şeklindeki yağış çok azdır.
4. Nemli subtropik ılıman kuşak yağmur ormanı; Yeni Zelanda, Japonya, Şili, ABD, Gürcistan ve Türkiye’de bulunmaktadır. Kıyı kesiminde kar yağışı nadiren görülür.

Yukarıdaki sınıflandırmadan da anlaşılacağı gibi kıyısal ılıman kuşak yağmur ormanı özelliklerinin dünya üzerinde birarada bulunduğu ülkeler Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya (Tasmanya), Şili, Arjantin, Japonya, İzlanda, İrlanda, Birleşik Krallık, Norveç, Gürcistan ve Türkiye’dir.

ABD’inde ılıman kuşak yağmur ormanları Pasifik Okyanusuna kıyısı olan eyaletlerden Alaska’nın güneyi, Washigton ve Oregon’un kuzeyindeki kıyı şeridinde yer almaktadır. Alaska’nın güneyindeki yağmur ormanlarının yüzölçümün 5.500.000 hektar olduğu
hesaplanmıştır ki bu alanın % 40 ı korunan alanlar sistemi içindedir. Bu durumu ile Alaska dünyadaki ılıman kuşak yağmur ormanlarının en geniş korumaya sahip olan eyaleti olmaktadır. Washington eyaletindeki yağmur ormanları 1.330.000 hektar olarak tesbit edilmiştir. Bu eyalette yağmur ormanlarının %40 ı koruma altında bulunmaktadır. Oregon eyaletindeki yağmur ormanları 919.000 hektar olarak hesaplanmıştır ki bu alanın % 5i koruma altındadır.

Kanada’da ise, ABD’nin Alaska ve Washington eyaletleri arasında bulunan ve bu eyaletler gibi Pasifik Okyanusuna kıyısı bulunan British Colombia’nın kıyı kesiminde bulunmaktadır. Bu eyaletdeki yağmur ormanları 5.900.000 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Korunan alanlar sistemine dahil olan kısmı ise 300.000 hektar tutmaktadır.

Şili’nin yağmur ormanlarının kapladığı alan 7.312.000 hektar olarak hesaplanmaktadır. Bu yüzölçümü ile Şili Güney Amerika’da en geniş ılıman kuşak yağmur ormanına sahip ülke konumundadır. Bu alanın 5.448.000 hektarlık bölümü resmen korunan alanlar statüsünde görünmekle birlikte bunların bir kısmında tomruk istihsali yapıldığı için gerçek rakkama ulaşılamamıştır.

Arjantin’de And dağlarının eteklerinde Şili’ye komşu alanlarda küçük ve dağınık yağmur ormanları bulunmaktadır. Arjantin’in ücra bölgelerinde yer alan bu ormanların yüzölçümü 300.000 hektar olarak hesaplanmaktadır.

Japonya’da yağmur ormanlarının yayılışı konusunda yeterli veri bulunmamaktadır. Bir zamanlar, muhtemelen, kuzeydeki Hokkaido adası dışında ülkenin kıyı bandının çoğu yerinde görülüyordu. Ancak Japonya’da ormanların sadece % 3 ünün doğal statüsünü koruduğu dikkate alındığında bugün ülkenin orta kesiminde Honsu adasında bazı örneklerin kalmış olabildiği düşünülmektedir.

Yeni Zelanda’da ılıman kuşak yağmur ormanları güney adasının kuzey kıyılarının tamamında oldukça geniş bir band şeklinde halinde uzanmaktadır. Yağmur ormanlarının kapladığı alan 5.360.000 hektara ulaşmaktadır. Bu alanın 1.500.000 hektarlık bölümü koruma sistemlerine dahil edilmiştir.

Avustralya’nın kıt’a adasında ılıman kuşak yağmur ormanı bulunmamakla birlikte güneydoğusundaki Tasmanya adasının
güneyinde küçük bir alanda görülmektedir. Toplam olarak 551.700 hektar kaplayan bu alanın % 45 i koruma altında bulunmaktadır.

İzlanda’da, adanın en güneyinde, 187.500 hektarlık bir alanın ılıman kuşak yağmur ormanı tanımı içine girdiği hesaplanmaktadır. Bu miktardan sadece 20.000 hektarlık bir bölümü koruma statüsüne sahiptir.

Norveç’de yağmur ormanları alanı 605.000 hektar olarak belirlenmiştir. Bu alanın % 20 sinin tarım amaçlı kullanımlara dönüştürüldüğü bilinmektedir. Bakir alanlar topoğrafyanın engebeli olduğu bölümlerde kalmıştır.

İrlanda’da yağmur ormanı yüzölçümü 157.300 hektar olarak hesaplanmıştır. Büyük bir kısmı başka amaçlarla kullanılmakta olan bu alanların 8.500 hektarlık bir bölümü koruma statüsüne sahiptir.

Birleşik Krallık içinde bulunan yağmur oranlarının alanı526.000 hektar olarak belirlenmiştir ve Gulf-stream’in etkilediği kuzeybatı kıyılarında yer almaktadır. Ancak bu alanların büyük bir kısmı asırlar boyunca değiştirilerek başka kullanımlara tahsis edilmişlerdir. Bugün koruma statüsüne sahip 4.800 hektarlık bir alanda yarı doğal halinin sürdürebilmektedir.

Gürcistan’daki yağmur ormanları Türkiye’ye komşu Batum oblastı çevresinde yer almaktadır. Kıyı boyunca uzanan bu ormanların yüzölçümü 527.000 hektar olarak hesaplanmıştır. Dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi bu ülkede de yağmur ormanları kesilerek başka kullanımlara tahsis edilmiştir. Gürcistanda kalan yağmur ormanı yüzölçümü ve bunun nekadarının korunduğu hakkında bilgi bulunmamaktadır.

Türkiye’de ekolojik olarak Gürcistan’dakinin benzeri yağmur ormanları yer almaktadır. Artvin ve Rize illerimizin kıyıda yer alan ilçelerinde 919.000 hektarlık bir alan kaplamaktadır. Türkiye’de de asırlar boyu arazi kullanımı büyük ölçüde değiştirldiğinden geriye oldukça küçük ve bölük pörçük alanlar kalmıştır. Ormancılık Araştırma enstitüsünün hesaplamalarına göre 181.120 hektarlık bir alan ılıman kuşak yağmur ormanı olarak nitelendieilebir ki bu alanların tamamında orman işletmeciliği yapılmıştır. Ancak ılıman yağmur ormanı kuşağı içinde kalan alanlrdan 25.934 hektarlık bir bölümü koruma statüsüne sahiptir

kaynak:www.kirsalcevre.com (site yanlış olabilir bilgisayarıma kaydettikten sonra linki kaybettim)

İleryen zamanlarda yazılarıma devam ediceğim.Ama üzgünüm resimlerin nasıl ekleneceğini bilmiyorum.

Konuyu taşıdım

[kuçukamazon]

Kimse yorum yapmayı düşünmüyor mu?

[Oğuz Karsan]

Hoşgeldin,

Sn. küçükamazon

Verdiğin bilgiler için teşekkür ederim.

Selamlar