[brody]

İşte Anadolu vaşağı... Kangallardan ağaca tırmanarak kurtuldu...

Eraydın AYTEKİN-Halife YALÇINKAYA / DHA

DÜNYA Doğayı Koruma Birliği tarafından ‘nesli tehlikedeki türler’ arasına alınan ve Türkiye'de az sayıda bulunan vaşaklardan biri, yiyecek için indiği Sivas'ın merkeze bağlı Tepeönü Köyü'nde köpeklerinin saldırısından ağaca tırmanarak kurtuldu. Tam 11 saat ağaçta kalan vaşak, sahipleri tarafından köpeklerin oradan uzaklaştırılması ve havanın kararmasıyla ağaçtan inerek uzaklaştı.
Kedigiller ailesiin Lynx cinsini oluşturan, orta büyüklükteki vaşaklar, Sivas’ta ikinci kez gündüz gözüyle görüldü. Genellikle geceleri avlanan ve gündüzleri pek görünmeyen vaşaklar, kent merkezine 10 kilometre uzaklıkta Tepeönü Köyü yakınlarındaki Fadlum Tuzla İşletmesi'nin arazisine indi. Tuzlada koruma amaçlı bulunan kangal köpekleri tarafından farkedilen ve kovalanan bir vaşak, işletmenin bahçesindeki kavak ağacına tırmandı. İşletme sahibi Ahmet Yılmaz’ın çabalarına rağmen ağaçtan inmeyen vaşak, sabah saat 09.00’dan akşam saat 20.00’ye kadar ağacın tepesinde bekledi. Havaya ateş açılıp korkutularak ağaçtan indirilmeye çalışılan vaşak buna karşın ağaçta bekledi ve Ahmet Yılmaz'ın köpekleri oradan uzaklaştırıp kulübeye kapatması, ardından havanın kararmasıyla ağaçtan inerek bölgeden uzaklaştı.
Ahmet Yılmaz, “Sabah saatlerinde köpeklerin birşey kovaladağını gördüm. Ağacın etrafında havlıyorlardı. Geldiğimde tepede kediye benzer birşey gördüm. Önce ne olduğunu anlaamadım, sonra vaşak olduğunu söylediler. Buralarda ilk kez görülüyor. Neslinin tükenmekte olduğunu öğrendiğimiz için zarar vermeden tekrar doğaya dönmesi için çaba gösterdik'' dedi.
Sivas’ta vaşaklar 29 Aralık 2006'da Çevre ve Orman Müdürlüğü ekiplerince görüntülenmişti. Vaşaklar, bu kez ilk defa çok yakından DHA objektiflerine yansıdı.


Vaşakların özellikleri
İNSANLARIN yerleşim yerlerinden mümkün oldukça uzakta, kayalık ve dağlık bölgelerde yaşayan vaşaklar, Türkiye’de Karadeniz, Marmara ve Akdeniz Bölgesi’nin dağlık ve ormanlık bölgelerinde bulunuyor. Kedigiller ailesinin, Avrupa’da bulunan en büyük temsilcisi olan vaşaklar, uzun ve siyah püsküllü kulakları, yuvarlak kafası ile tanınıyor.
Uzun bacakları ve kısa kuyruğu sayesinde soğuğa karşı dayanıklı olan ve kalın kar tabakalarının içinde rahat hareket edebilen vaşaklar, yalnız dolaşır, genellikle hava kararırken ve geceleri ava çıkar. Av olarak küçük ve orta boylu tırnaklıları tercih eden, bunların dışında yaşam çevrelerinde buldukları tüm küçük memelileri ve kuşları da avlayan vaşak, sessizce yaklaşıp aniden avının üzerine atlayarak veya 20 metrelik kısa bir mesafeden koşarak saldırır. Avının gırtlağına atlayarak soluksuz bırakan vaşaklar, yakaladıkları hayvanların leşlerini yaprakların ve dalların altına saklayıp, yaklaşık 5 gün boyunca oradan beslenir.
Bugüne kadar insanlara saldırdıkları görülmeyen vaşakların, çiftleşme zamanları ise şubat ile nisan aylarında gerçekleşir. Dişi vaşaklar 10 hafta süren bir gebelikten sonra 2- 3 yavru doğurur. Yuvada bekleyen yavru vaşaklar, bir dahaki ilkbaharda annelerinden ayrılır. Vaşak yavrularının yarısı ilk sene içinde ölür.

Kaynak