Merhaba
İstanbul Üniversitesi Botanik bahçesini bugün ziyaret ettim, Prof. Dr. Erdal Üzen hocamla ayak üstü muhabbetten sonra, bahçemizi gezdik, kısaca bir tanıtım yaptıktan sonra gezimizi ayrıntıları ile fotograf destekli hep beraber gezeceğiz.
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Alfred Heilbronn Botanik Bahçesi
Tarihçe ve Kuruluş
İstanbul Darülfünunu'na Batı ülkelerindeki Üniversitelerin bilimsel düşüncesi ile araştıran-sorgulayan ve yeni yöntemleri uygulayan bir anlayış getirilmek amacı ile yapılacak bir reform hakkında rapor hazırlamak üzere 1931 yılında Cenevre Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof.Dr. Albert MALCHE, Türk Hükümeti tarafından ülkeye davet edilmiştir. Bu arada Almanya'da Hitler rejimi, özellikle Yahudi Profesörleri Üniversitelerindeki görevlerinden uzaklaştırmakla meşguldur. Bu şekilde işlerinden olan ve çoğunluğu İsviçre'ye geçen bu bilim adamları bu ülkede Prof.Dr.P.SCHWARTZ'ın başkanlığında "Yurt Dışındaki Alman Bilim Adamlarına Yardım Derneği"ni kurmuşlardır. Bu dernek 1933 yılından itibaren reformun ihtiyacı olan nitelikli bilim adamlarının İstanbul ve Ankara Üniversitelerine yönlendirilmesinde önemli rol oynayacaktır.
1933 yılında Türkiye'de Üniversite Reformu gerçekleşince bizzat Atatürk'ün daveti üzerine bu değerli bilim adamlarından botanikçiler arasında Prof. Dr. Alfred HEILBRONN Prof. Dr. Leo BRAUNER vardır .Fen Fakültesinin Biyoloji, o zamanki adı ile "Nebatat ve Hayvanat Enstitü"leri için yeni bir bina gerekli olunca Süleymaniye semtinde, İstanbul Müftülüğünün bahçesinde yer alan, ancak bir yangın sonucu kullanılamaz hale gelen, İstanbul Kız Sultanisi'nin arsası üzerinde bir binanın yapılması karara bağlanır.
Biyoloji Enstitülerinin temeli eldeki kayıtlara göre 3 Mart 1935 tarihinde atılmış, iki yıl sonra inşaat bitirilerek bina 4 Haziran 1937 tarihinde hizmete açılmıştır. Bu arada enstitü bahçesinin yapımına daha önce başlanmış 1934 yılındaki ilk düzenlemeleri takiben bahçe 1935 yılının İlkbaharında İstanbul Üniversitesi Botanik Bahçesi (Hortus Botanicus Universitatis İstanbulensis) adı ile hizmete girmiştir. Bahçenin kuruluş tarihi de Enstitülerin açılış tarihi olarak kabul edilmiştir.
İstanbul Üniversitesine bağlı bir Botanik bahçesi kurulması fikri A. HEILBRONN'un İstanbul'da derslerine başladığı ilk günden beri aklındadır. Bu sırada kendisi de buraya bir botanik bahçesi yapımı için görevlendirilince, beklediği fırsat doğmuş olur. A. HEILBRONN kendisine büyük destek olan L. BRAUNER ve Alman bahçe uzmanı Walter STEPHAN ile birlikte botanik bahçesinin kuruluş ve düzenleme çalışmalarını başlatır. Bahçe 1936 ilkbaharında açılışa hazır duruma gelir. Yine bu üçlünün ilk büyük başarısı da 1935 yılında yayınlamış oldukları botanik bahçesine ait ilk tohum kataloğu'dur. "İstanbul Üniversitesi Nebatat Bahçesinin Tohum Katalogu (Index Seminum Hortus Botanicus İstanbulensis) adını taşıyan bu son derece sade fakat o ölçüde değerli olan ilk tohum kataloğunda bahçenin amaçları anlatılmaktadır.
Botanik bahçesinin Avrupa'daki gelişmiş benzerlerine uygun şartlara sahip olması için A. HEILBRONN çok emek sarf etmiş, bahçe planının çiziminde gerek seraların projesinde, gerekse ısıtma-soğutma sistemlerinin seçiminde çok titiz davranmıştır. Günün koşullarına göre Almanya'nın köklü firmalarından en iyi ve uzun ömürlü ekipmanların alımı için bizzat yazışmalarda bulunmuştur.
Fen Fakültesi Dekanlığı, Biyoloji Bölümü ile Botanik Ana Bilim Dalı Başkanlıklarının ortak çalışması ve önerileri doğrultusunda, 1933 Üniversite Reformunun 70.yılında bahçenin adına, "Alfred HEILBRONN" adının eklenmesi kararlaştırılarak , bahçenin kurucusunun isminin sonsuza değin İstanbul'da yaşatılması amaçlanmıştır.Bu nedenle 12 Aralık 2003 günü yapılan bir bilimsel toplantının ardından bahçe yeni adı olan "İstanbul Üniversitesi, Alfred Heilbronn Botanik Bahçesi" taşımaya başlamıştır.
Bugün bahçede 15 adedi seralarda, 8 adedi doğal ortamda, bir kısmı ısıtılan 23 adet çeşitli boyutlarda havuz yer almaktadır. Bahçede ayrıca 430 m2 lik bir Taş Bahçe bulunmaktadır. 160 familyadan 400 adet ağaç ve çalı ile yaklaşık 3500 adet otsu bitki parsellere yerleşmiştir. Ayrıca seralarda, bahçede sabit veya saksıya alınmış halde çeşitli cinslerden 2500 adet bitki ile Hamburg Üniversitesi Botanik Bahçesinden bağış yoluyla gelen çoğu tropik ve subtropik ülkelerin bitkisi olmak üzere, Eğrelti, Açık ve Kapalı Tohumlu bitki cinslerinden 390 adet egzotik bitki ile beraber Botanik bahçesinin toplam bitki varlığı 5000 adede yaklaşmaktadır İstanbul Üniversitesi Botanik Bahçesi, yapısında yer alan bitki çeşitliliği ve Türkiye'de en eski botanik bahçesi ünvanı ile gerek yurt içi gerekse yurt dışında (400 botanik bahçesi ile tohum alış - verişi yapmaktadır) tanınan, saygın bir konuma sahiptir. Bahçe ve seralar her yıl 1000'den fazla Biyoloji lisans öğrencisinin eğitim ve öğretimine katkıda bulunurken. belirli günlerde de İlk ve Orta öğretimdeki öğrenciler ile İstanbul ve yakın çevresinde yaşayanlara ayrıca yabancı konuklara, bitki dünyasından ilginç örnekler sunmaktadır.
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Alfred Heilbronn Botanik Bahçesi