|
ALTIN ELMANIN ÖYKÜSÜDomates de patates, biber tütün gibi patlıcangillerdendir. Domatesin de patlıcangillerin yabani bir türünden, Meksika' da Veracruz bölgesinde bugün de bulunan bir çeşit çeri domatesinden geldiği sanılıyor. 1544' te Mathiolus adında birisinin yazıları sayesinde Avrupa' da tanındı. Mathiolus afrodizyak olarak ünlenen adamotuyla domates arasında ortak noktalar olduğunu düşünüyordu. Bunun üzerine domatese "aşk elması" dendi; daha sonra adı "altın elma" ya çevrildi(bugün İtalyancada domatese hala pomodoro denir). Onaltıncı yüzyıl gravürlerine baktığımızda küçük, eğri büğrü bir bitki görüyoruz. Anlaşıldığı kadarıyla Amerika' da biberden farklı olarak domatese pek önem verilmemiştir. Dolayısıyla domates Avrupa' da da iki yüzyıl boyunca ilgi uynadırmadan sürünüp durmuştur. Ama onsekizinci yüzyılda Napoli' nin güneyinde İtalyan bahçıvanlar, o sıralar "kurt şeftalisi" denilen bu küçük, kırmızı meyvenin kültüre alınması için sistemli bir çabaya giriştiler. Böylece domates, onu Amerika' dan getiren İspanyollar sayesinde değil de, İtalyan bahçıvanlar sayesinde bütün dünyada tanındı. Onsekizinci yüzyılın sonundan itibaren, İtalya' da ilk salça fabrikaları kuruldu. Bu tropikal bitki daha soğuk bölgelere de giderek uyum sağladı. Domates tarımı, yavaş yavaş kuzeye doğru yayıldı, ondokuzuncu yüzyılda İngiltere' ye ulaştı ve İtalya' da yeniden hayat bulan domates, Avrupa' dan yola çıkıp atalarınınyaşadığı Amerika' yı yeniden fethe gitti.
Kaynak: Bitkilerin En Güzel Tarihi/İş Bankası Yay.
|