[Mine Pakkaner]

15 Numaralı mesajda anlattığım Nergis projesi ile ilgili detaylı bilgiler aşağıda.

Nergis'in anayurdunda ikinci doğumu

İzmir'in batısında bulunan Mordoğan ve Karaburun'da yetişen nergisler, uzun yıllar Türkiye'nin dört bir yanında mis gibi kokularıyla ev ve işyerlerimizi süslerken, son yıllarda ortaya çıkan sorunlar nedeniyle Mordoğan'da nergis yetiştiriciliği sona erdi. Karaburun'da ise her geçen gün güçlükle yapılıyor.

Mitolojide, nergisin anayurdu olarak geçen bu bölgede nergis yetiştiriciliğinin yeniden canlandırılmasına yönelik çalışmalar ise son iki yılda yeniden gündeme geldi. Nergis'i yeniden gündeme taşıyan ise Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Özzambak oldu. Prof. Özzambak'ın başkanlığındaki ekip, yürüttüğü çalışmalar sonucunda öncelikle nergis yetiştiriciliğine darbe vuran sorunları saptadılar.


Prof.Dr.Ercan Özzambak


Soğan sinekleri ve sak nematodu



İlk olarak, nergis soğan sinekleri ve sak nematodu'nun verdiği zararlar sonucu, nergis bahçelerinin büyük zarar gördüğü ve verimli bir yetiştiricilik yapma olanağını ortadan kaldırdığı üzerinde görüş birliğine varıldı.

Nergis üretiminde, geleneksel yetiştiricilik tekniklerinin ortaya çıkardığı problemler ise şu şekilde özetlendi:

Soğan dikiminin düze (tabana) yapılması, sık soğan dikimi, yanlış sulamalar, bakım işlerinin yetersizliği, soğan dökümünün uzun yıllar yapılmaması…

Nergis yetiştiriciliğinde işgücü

Nergis yetiştiriciliği ile uğraşan nüfusun yaşlanması ve gençlerin bu tarıma ilgi göstermemesi, güç ve emek isteyen bu gibi işlerden kaçınması gibi sorunlar ise nergis yetiştiriciliğinde işgücü problemini ortaya koyuyordu.

Tüm sorunların saptanmasının ardından proje ekibi, nergis tarımının daha kolay, sağlıklı ve mekanize bir şekilde yapılması için olanakları araştırarak, yeni yöntemler üzerine yoğunlaştı.

İşte karşılaşılan bu güçlükleri aşma yönünde Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Regional Environmental Center (REC), Mordoğan Belediyesi, Yerel Gündem 21 ve nergis yetiştiricileri ile yürütülen "Mordoğan'da Nergis Yetiştiriciliğinin Sürdürülebilir Tarım Anlayışı ile Yeniden Canlandırılması ve Kırsal Kalkınmaya Etkisi" konulu proje gündeme geldi.

Sağlıklı üretim için yeni teknikler



2005 yılı Nisan ayında başlatılan proje kapsamında modern yetiştirme teknikleri yanında üreticilere sağlıklı bir üretimin nasıl yapılacağı konusunda eğitimler verildi. Tüm işlemler uygulamalı olarak gösterilerek deneme tarlasında örnek yetiştiricilik yapıldı. Eğitim alan kursiyerler de bahçelerinde aynı uygulamaları gerçekleştirdi.

Bunun yanı sıra, nergis soğanlarına sıcak su uygulamasının gerçekleştirileceği 10 bin soğan kapasiteli bir sıcak su tankı yapılırken, burada dikim öncesi soğanlar 43.5 santigrat derecede dört saat süreyle nergis soğan sinekleri ve nematodlardan arındırıldı.

Soğan dikim işlemlerinin daha kolay, hızlı ve kontrollü yapılabilmesi için soğan dikim makinesi projelendirilerek, Ödemiş'te Candemir Tarım Alet ve Makineleri Firması'nda yapımı gerçekleştirildi. Nergis soğanı dikim makinesi ile dört sıralı ve sırta dikim yapılarak, özellikle nematodun yayılması önlenmeye çalışılarak, bakım işlemlerinin de daha kolay ve etkin yapılabilmesi sağlandı.

Yetiştiricilikte damlama sulama sistemi uygulandı. Böylelikle sulama suyundan tasarruf edildiği gibi, yabancı ot sorunu minimize edilerek nematod yayılması da önlendi.

Halk eğitimi

Söküm işlemi yine bölgede yanlış olarak yapılan bir işlem iken, bu işlemin daha az emekle ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi için yine Candemir Tarım Alet ve Makineleri Firması'na soğan söküm makinesi yaptırıldı. 2005 yılı Eylül ayında dikim makinesi ile dikilen soğanlar, 2006 yılı Ağustos ayında söküm makinesi ile sökülerek kursiyerlere ve halka etkin bir sökümün nasıl yapılacağı gösterildi.

Bir yıl süreli olan proje tamamlanmasına karşın, Mordoğan Belediyesi ve üreticilerin yoğun isteği sonucu Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Özzambak, Araştırma Görevlileri Emrah Zeybekoğlu, Nihal Acarsoy, Özgür Kahraman ve Suna Başer tarafından gönüllü olarak devam ettiriliyor.

Kaynak