|
BADEM TARIMI HAKKINDA ÖN BİLGİLER
A-GİRİŞ:
Ülkemizde son yıllarda badem tarımına olan ilgi giderek artmaktadır. Sadece meyve üreticileri değil tarım dışı sektörlerde görev yapanlarda ilgilenmektedir. Bunda kuruyemiş piyasasında başı çekmesi etkili olmaktadır. Örn: Üreticiden iç badem alış fiyatı 12-13 TL satış fiyatı 20-25 TL dir.
Yerli badem üretimimiz 40,000 ton sert kabuklu badem olup iç randımanı %18-20 olduğuna göre yıllık iç badem üretimimiz 8,000 ton yıllık olup bu miktar iç tüketimi bile karşılayamamakta ve 2,000 ton ithal edilmektedir. Yerli bademler ithal bademlere göre daha ucuz satılmakta (irilik-tat-görünüm gibi kalite özellikleri düşük olduğundan)
Bu nedenlerden dolayı günümüzde badem bahçesi tesis etmek akıllı bir yatırım olması için ithal çeşitler kullanılması kaçınılmazdır.
B- İKLİM İSTEĞİ: Badem tarımı için tipik Akdeniz iklimi (yazları sıcak ve kurak , kışları ılık ve yağışlı ) olan yerlerde yetiştirmek ideal olmakla birlikte odunsu kısmı -20-30ºC ye kadar dayanabilmesi kış soğuklarının yüksek olduğu yerlerde bile yetişmektedir. Burada en önemli faktör fenolojinin başlangıcındaki düşük sıcaklıklardır. Örn: Çiçek tomurcukları -2 -4 ºC ye dayanabilmesine karşın açmış çiçekler -1,5 ºC de çağla döneminde ise -1ºC de dondan zarar görür. Badem ağacı +5 derecenin altında 90-400 saatlik bir dinlenmeye de ihtiyacı vardır( meyve gözlerinden meyvenin oluşabilmesi için)
Bu nedenlerden dolayı uygun iklimin ve geç çiçek açan (10-14 gün yerli bademe göre) çeşitlerin seçilmesi badem bahçesini karlı bir yatırım haline getirebilir.
C – TOPRAK İSTEĞİ ve ARAZİ SECİMİ:
Arazi güneye bakan yamaçlarda (meyilli araziler don açısından daha güvenilir) olması ve toprak yapısı derin (2 m ye kadar) süzek su tutmayan(geçirgenliği iyi) verimli topraklarda kurulması öncelikli tercihler arasındadır.
D – ANAÇ ve ÇEŞİT SEÇİMİ :
Badem ağacının kökünü oluşturan anaçların secimi ticari bahçe tesisinde büyük önem taşımaktadır
a) Tohum Anacı: En fazla kullanılan anaçtır.
b) Erik Anacı: Ağır su tutan arazilerde kullanılır ama bazı çeşitlerle uyuşmaz
c) Şeftali Anacı: Kumsal nemetodla bulaşık topraklarda kullanılır ama ömrü kısa olur.
d) Klon Anaçlar: (GF677 ve GN22) Şeftali x Badem melezi olup labaratuar şartlarında üretilir. Diğer anaçlara nazaran kuvvetli gelişir , erken verime yatar (3,yıl yemeye 4, yıl satmaya başlanır) kirece dayanıklıdır
Kaliteli çeşitlerden fidan dikerek bahçe kurulması meyve yetiştiriciliğinin başlangıcıdır. Kaliteli fidanda istenen özellikler ( geç çiçeklenme,kendine döllenmesi, bol verimli ve iç randıman yüksek %40-60,çift meyve oranı en az %5 olması , önemli badem hastalıklarına karşı dirençli olması gibi )
Üretimi yapılan bazı çeşitler
Nonpareil(ABD): Geç çiçeklenir * İç meyve 1,2 gr* ikiz oranı % 4*Randıman %63* döllenme Tekas(21 gün )
Teksas(ABD): Geç çiçeklenir * İç meyve 1,6 gr* ikiz oranı % 25*Randıman %50* döllenme Nonpareil(7 gün )
Ferragnas(FR): Geç çiçeklenir * İç meyve 1,4 gr* ikiz YAPMAZ*Randıman %32* döllenme Ferraduel
Ferraduel(FR): Geç çiçeklenir * İç meyve 1,3 gr* ikiz YAPMAZ*Randıman %35* döllenme Ferragnas
Süpernova(İTLY) Geç çiçeklenir * İç meyve 1,5 gr* ikiz %19*Randıman %36* döllenme KENDİSİ
Ülkemizdeki mevcut tescilli çeşitlerle (geç çiçeklenen ve karşılıklı tozlaşmayı da önem verilerek çok verimli ticari bahçeler kurulmaya başlanmıştır)
BAHÇE KURULMASI İÇİN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI:
1* Fidan sparişleri bahçe tesisin den en az 1 yıl önceden yapılmalıdır
2* Arazi aşırı meyilli ise tesviye işlemleri yapılır dekara 4-5 ton hayvan gübresi atılır ve derin sürüm yapılır.
3* Fidan yerleri işaretlenir (düz arazide kare dikim 6*6 **** 7*7 )meyilli arazide kontur dikim (ÇAPRAZ)
4* Dikim zamanı : Ilıman bölgelerde OCAK ayında , kışı soğuk gecen bölgelerde MART ayında
5* Fidan çukurları 70-80 cm derinlikte ve genişlikte olmalıdır. Fidanlar dikilirken aşı yerlerinin toprak içinde kalmamasına ve aşı yerlerinin hakim rüzgar tarafında olmasına dikkat edilmeli
6* Dikim aşamasında YANMIŞ HAYVAN GÜBRESİ+ SUNİ GÜBRE(DAP)+ÜST TOPRAK karıştırıl HARÇ edilir ve kök bölgesine gelecek şekilde konulur.
7* Dikim işi biten fidanlara mutlaka CAN SUYU verilir . 10 lt / fidan
8* Dikilen fidanların adaptasyonu(UYUMU) ve hızlı gelişebilmesi için 5 gr AGRİ SC+10 gr EKOHUMATE
9* Fidanlar kökleri HAFİF TRAŞLANIR(kazık köklü olduğu için fazla alınmaz) boyları toprak seviyesinden itibaren dik büyüyen çeşitlerde (TEKSAS) 40-50 cm den Yana giden çeşitlerde 60-70 cm den sıfırlanır,
10* Dikimi takip yaz budaması(ŞEKİL BUDAMASI Goble **** Modifiye LİDER) mutlaka yapılmalıdır
|