|
2. Akarlar
*
Akarlar, anten ve kanatları bulunmayan çok küçük hayvanlardır. Akarların oluşturduğu zararlar türlere göre çok değişiktir. Bitkiler üzerinde büyüklükleri 0,3- 0,4 mm'yi aşan akarlar olduğunda bir lup yardımıyla bunların teşhisi kolaydır. Bu durumda bitkilerin üzerinde ve özellikle yaprakların alt yüzünde kaygan, sarı kırmızı veya grimtrak toz tabakasını görmek mümkündür.
*
Tetranychidae türleri ipeğimsi ipler salgılayarak bitki organlarının yüzeyini ağlarla öterler. Bazı akarların delmesiyle bozulmuş epidermis hücreleriyle irtibatı olan sayısız küçük sarımtrak lekeler görülür. Ayrıca akarlar zararları sonucu büyüme ve çiçeklenmede azalmaya, yaprakların yumuşamasına, deformasyona ve yaprak lekelerine, anormal tüylenmeye (erinose), meyve ve çiçeklerin deformasyonuna ve çiçek soğanlarının tahribine neden olur.
Bu hayvanlarla yapılacak savaşta onların biyolojileri ve gelişim evrelerinin (kışlayan dişilerin diyakozdan çıkması, yumurtaların açılması, birinci dölün gelişimi) çok iyi bilinmesi gerekir. Bunun yanında bu zararlıların hangi yaşam evresinde olduğu ve hatta kaçıncı döle ait oldukları dahi savaşlarında önemli rol oynamaktadır.
Kültürel önlemler olarak hava hallerinin (sıcaklık, nem) kontrolü, dengeli bir gübrelemenin uygulanması, yabancı otlarla mücadele, budama ve pestisitlerin kötü ve aşırı kullanımından kaçınmaktır .Bu önlemler tek başlarına uygulandığında akarları tamamen ortadan kaldırmamakta, fakat kitle üremelerini engellemektedir.
*
Park ve bahçelerde etkili bir kimyasal savaş için akarların biyolojilerinin iyi bilinmesi gerekir. Kimyasal savaş kış, ilkbahar ve yaz mücadeleleri şeklinde uygulanır.
*
Kış mücadelelerinin amacı bitkiler üzerinde kışlayan akarları imha etmektir. Fakat diyapoz durumunda olan zararlıların üzerinde kimyasal ilaçların etkisi fazla olmamaktadır. Uygulamalar tomurcuklar patlamadan kısa bir süre önce yapılmalıdır. Bu amaçla kış yağları, DNOC kullanılabilir.
*
İlkbahar müdahaleleri oldukça kesin ve etkili olmak zorundadır. Çünkü bu müdahalelerin objesi akarların ilk dölünün larvalarıdır. Bu larvalar daha sonraki biyolojik dönemlere göre daha zayıf durumdadırlar. Bu amaçla direkt etkili insektisit-akarisitlerden Azinphos, Malathion, Methidathion, Endosülfan, Parathion, Naled, Phosalane ve Diethion kullanılabilir. Diethion, akar yumurtalarına etki eden bu gruptaki tek ilaçtır. Fakat ultraviyole ışınlara hassas olduğu için açık arazide pek kullanılmaz. Ayrıca sistemik etkili insektisit-akarisitlerden Dimethoate, Formothion,Mevinphos, Omethoate, Oxydemeton-methyl kullanılabilir. Fakat akarlar organik fosforlu ilaçlara karşı çok kısa sürede bağışıklık kazandıklarından bu durum gözönüne alınmalıdır.
Yaz müdahaleleri genellikle gelecek dölleri imha etmeye yöneliktir. Yazın akarların yaşam evresinde bir homojenlik yoktur; yumurta, larva ve erginler aynı anda görülebilir. Bu dönemde kullanılan insektisit-akarisitler sadece hareketli olan larva ve erginlere kısmi olarak etki edebilmektedir. Yumurtaları öldürmek amacıyla kullanılacak maddelerin ovicid etkili olması gerekir. Süs bitkilerinde kullanılan spesifik akarisitlerin bazıları Kelthane, Bromopropylate, Dienochlore, Chlorofenizon, Fenizon, Tetradifon, Tetrasul ve Binopacryl'dir.
|