Klasik bir arap sabunu formülü verebilir misiniz? (Mine Eroğlu Akgün)
Arap sabunu (potasyum sabunu ya da yumuşak sabun olarak da bilinir) denen bu sabun ev işlerinde ya da sanayide kullanılır. Arap sabunu üretiminde kullanılan sıvı yağlar, keten, kenevir, karanfil ve balıktan çıkarılan yağlardır.
Bazlı çözelti, bir potasyum çözeltisidir (KOH). Palmitik, stearik veya oleik asitin potasyum tuzları arap sabunu olarak bilinir. Zayıf bir çözelti, sonra da sabunlaşacak sıvı yağ konur ve kütle kaynama noktasına yakın ısıtılır ve karıştırılır.
En sonunda kostik çözelti eklenir. Yüzeyde köpük kalmayınca ve kaynama düzenli bir hale gelince, pişme tamamlanır. Ayrıca, tatlı badem yağından hareketle badem yağı sabunu, sodyum silikat içeren sert bir sabun olan silikatli sabun, %10-15 sert sabun, kum, çakıl taşı ya da toz haldeki sünger taşı karışımı olan mineral sabun gibi başka sabunlar da üretilir.
Arap sabunu, 5ºC'nin altında donmaya başlarken, 25ºC'den sonraki sıcaklıklarda buharlaşmaya başlar.
Sabun konusu en çok merak edilen ve en sık sorulan sorulardan biri olduğu için burada bu konu hakkında fazladan birkaç şey daha söylemek istiyorum.
Altı karbondan yüksek yağ asitlerinin metallerle yaptıkları tuzlara "sabun" denir.
Sodyum ve potasyum sabunları suda erirler. Ancak diğer metallerin tuzları (sabunları) genellikle erimezler ve temizleyici değillerdir. Potasyum sabunları sodyum sabunlarından daha fazla yumuşaktır ve daha çabuk erirler. Doymamış yağ asitlerinin verdiği sabunlar doymuş olanlara oranla suda ve alkolde daha fazla erir. Alkali metal sabunları eter, benzol ve kloroformda erimezler. Ağır metallerin sabunları erimez.
Piyasada satılan sabunlar aynı yağ asitlerinin sodyum tuzlarıdır. Bunlarda suyun sertliğini gidermek için sodyum karbonat ve sodyum silikat vardır.
Palmitik, stearik veya oleik asitin potasyum tuzları arap sabunu olarak bilinir. Uzun zincirli yağ asitlerinin kalsiyum sabunları motor yağlarının katımında bulunur. Alüminyum sabunları ise dayanıklı jeller oluşturduklarından endüstride kullanım alanı bulmuştur.
Sabunların asit ortamda bozulmaları ve sert sularda çözünmeyen toprak alkali sabunlarına dönüşmeleri kullanımda sakıncalar doğurduğundan deterjan adı verilen temizleyiciler geliştirilmiştir. Deterjanlarda yağ asitlerinin tuzlarıdır. Bütün deterjanlar nötr, katyonik veya sabunlarda olduğu üzere anyonik olabilen hidrofilik bir grupla birlikte hidrofobik hidrokarbon yapısına sahiptir.
Metin Çakır
NOT:
http://www.biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/
Meraklısına Tübitak ın sitesine girmelerini tavsiye ederim...