Öncelikle mubişseverlerden; yaşı/ayı, cinsiyeti, sağlık durumuna bile dikkat etmeksizin, kendilerinin beğenip de eve getirdikleri kuş ile kendi kuşları için bu makaleyi okumadan “eşleşirler mi?, yavruları olur mu?, anlaşırlar mı?” gibi gereksiz düşüncelere kapılmamalarını özellikle rica ediyorum. Gönül işidir, belli olmaz.
Bu makalenin amacı; öncelikle kuşlarını anlaşacakları karşı cinslerle eşleştirerek daha mutlu yaşamalarını sağlamak isteyen üyelerimize yol göstermek, aynı konuda açılacak yüzlerce mesajı engellemek, her soruya aynı yanıtın verilmesi veya yanıtın zaten var olması yüzünden yanıtlanmaması durumlarını ortadan kaldırabilmektir.
Aşağıdaki mavi renkte belirtilen bölümlerimizde; eş seçecek ve eş olarak alınacak kuşlarda ve ortamda mutlaka bulunması gereken özellikler (sağlık, yaş/ay uygunluğu, kardeş olmama, hijyen vs.), anlaşmış çift kuşlar (halen kuluçka yavruları/yumurtaları olan eş kuşlar demiyorum) alınacak ise dikkat edilecekler hakkında detaylı bilgiler verildiğinden yeniden değinilmeyecektir. Örneğin ; kuşu ağır tüy değişiminde , çok yakında ağır travma veya stres yaşamış, genetik hastalıklı, halen tedavi altında
vb. koşullardaki kuşlar için "eş seçimi" düşünmek uygun değildir.
Onlar birer canlı. Zoraki eşleştirme denemeleri; kuşunuza yarardan çok aşırı zarar verecektir, size olan yakınlığının zedelenmesi, aşırı stres yaşaması ve bunun sonucu hastalıklara kadar gidebilecek olumsuzluklar yaşanacaktır.
Aylarca sevgiyle dostluklarını paylaştığınız yavrunuzun, sırf yavru alma hırsınız nedeniyle bu tür olumsuzluklar yaşamasını ister misiniz?
Aşağıdaki bilgiler ve görüşler; çeşitli gözlemlere, deneyimlere, araştırmalara, yanılgılara dayalıdır. Bazı önerileri uygulamak zorunuza gidebilir ancak en sağlıklı yöntemler bunlardır. Karşıt görüşler, ek öneriler tabii ki olacaktır.
Tek kuşlara eş seçimi için öneriler:
*Mubişinize eşini kendisinin seçme olanağı tanımalısınız. Nadiren dışarıdan getirilen kuşlarla anlaşma ve eşleşme sözkonusu olsa da kuşun kendi seçimi çok daha sağlıklı sonuçlar vermektedir.
*Mümkünse kuşunuzu aldığınız yere (doğru yerden doğru kuş aldığınızı düşünerek), ulaşabilirseniz üreticiye veya çok sağlıklı kuşları barındıran ve hijyenik bir ortam sunan petshoplara gidiniz. Sizin belirleyeceğiniz başka kaynaklar (tanıdık kuşu/kuşları içinden seçim...gibi) da olabilir.
*Bu yerlerle konuyu ve yapmak istediklerinizi konuşarak anlaşma sağlayınız.
*Kuşunuzu, dış ortamla ve olası huzursuzluğu ile ilgili olumsuzluklardan koruyup götürünüz.
*Gittiğiniz yerde bulunan kuşları gözlemleyerek en uygunlarını belirleyiniz. Belirlediğiniz kuşun herhangi bir kuşla anlaşma, eşleşme davranışlarında bulunmadından emin olunuz.
*Dikkat: Hem daha önce sizlerle paylaştığım kendi gözlemim hem de çeşitli kaynaklardaki bilgilere göre (özellikle uzun süre tek bakılan) kuşlarımız kendi renklerine yakın renklerdeki kuşlara karşı daha çok yakınlık duymaktalar. Hele “Ayna” ile yaşamlarını geçirmiş kuşlar için tek renk kendi renkleridir. Yani renk beğenmeme özellikleri de var.
*Kuşunuz erkekse beğenilen 1-2 dişi kuşu erkeğin (yani sizin) kafesinize koyun.
*Kuşunuz dişi ise birkaç erkek kuşun bulunduğu bölmeye koyun. Dişiler kafeslerine aşırı düşkün ve korumacı olduklarından yeni gelen erkek kuşlara ani tepki vermesini önlemek amacıyla o ortamda boş kafes gözü veya kafes varsa dişiyi önce oraya alıp erkekleri daha sonra yanına koyabilirsiniz.
*İlk anlarda şaşkınlık yaşamaları doğaldır. Yarım saat kadar bir süre içinde anlaşıp anlaşmayacakları (bu konuya dikkat: eşleşmeleri değil, anlaşmaları, kavga etmemeleri anlatılmakta) belli olur. Birlikte oldukları süre uzatıldıkça daha sağlıklı gözlemler mümkün olabilir. Eğer gagalarını dokundurular, birbirlerine yönelip ötüşmeye başlarlar, yanyana dururlar, birbirlerinin kafalarını kaşırlar ve yem verme/alma benzeri hareketler daha da olumlu gelişmelerdir (Ancak çok iyi anlaşan kuşların kur davranışları kadar fazla yakınlık beklenmemelidir). Birbirlerinden uzak noktaları seçerler, birbirlerinden kaçarlar veya birbirlerini gagalarlarsa farklı kuş deneyebilirsiniz. Şu konuya da dikkat edilmelidir; çok kısa sürelerle kuş değişimi yapmak kuşunuzu strese sokar, kavga ettikleri belirgin kuşu orada tutmak da aynı şekilde sakıncalıdır. Kuşunuzun dostu sizsiniz, O’nu en iyi siz tanırsınız ve davranışlarından ruh halini anlarsınız.
*Eve geldiklerinde her ikisinin de ayrı kafeslerde bir süre tutulmaları karantina uygulaması sağlayacak, birbirlerinin yanına geçme isteği uyandıracak ve yeni gelen kuşun ortama, sizin varlığınıza alışmasını sağlayacaktır.
*Kuşunuz erkekse kendi kafesinde kalır, dişi süre sonunda erkeğin kafesine geçer.
*Kuşunuz dişiyse, yeni gelen erkek sürekli kullanılacak yeni bir kafese konulmalıdır, gene süre sonunda dişi erkeğin kafesine geçer.
*Serbest ortamlar, kuşların doğaları gereği kendilerini özgür, baskı altında olmadıklarını hissettikleri alanlardır. Bu nedenle evdeki alışma/karantina süresi tamamlandığında, her ikisinin de sizin de bir kenarda gözlemlemek üzere sessizce oturacağınız odada, salınmak suretiyle buluşturulmaları daha doğru olacaktır. Bu salınma esnasında herhangi bir sorunla karşılaşılmadığı, tam aksine olumlu gelişmeler izlendiği takdirde, dışarıda oldukları zaman içinde kafes sayısında (her 2 koşulda da dişinin kafesi her ihtimale karşı düzeni bozulmadan kaldırılır) indirime gidilir, bu yöntem kendiliklerinden aynı kafese dönmelerinin getireceği istek nedeniyle stres, kızgınlık vs yaratmaz.
*Aşırı kavga gözlenmemesine rağmen fazla yakınlık da görülmezse ya yeni gelen kuşun serbest ortama alışmaması ya da tedirginliğini atamamış olmasındandır. Yeniden kafeslerine dönmeleri sağlanır, süreç yeniden başlatılır. Birbirlerini beğendiklerinden emin olduğumuzdan bazı uyuşmazlıkların çeşitli nedenlerden geçici olarak (dişinin hazır olmaması gibi) kaynaklanabileceğini düşünebiliriz.
*İlk karşılaşmalarında anlaştıkları gözlenen kuşların eve geldiklerinde hafif tartıştıkları, ayrı durdukları da rastlanılan davranışlardandır. Bunun nedeni genelde kafes ve ortam değişikliğidir, kuşların kişiliklerine göre değişken süreleri kapsayacağından zaman tanınmalıdır. Zaten yukarıdaki bazı öneriler de bunu gidermek içindir.
*Uzun süreli tek bakılan ve alışkınlıkları bizlere odaklı olan kuşlarda, ilk zamanlarda, kendileri gibi mubiş de olsa türlerine karşı uyumsuzluk davranışları gözlemlenebilmektedir.
*Yukarıdaki maddelerin bir kısmı , kendilerine seçme olanağı tanınamayacak kuşlara eş seçiminde ve eşlerin buluşturulmalarında da kullanılacak özelliklerdedir.
Kısmetse kuşunuz artık yalnız değil, yeni bir yaşam biçimine sahip. İsteklerini, beklentilerini gözden geçirmesi, yeniden düzenlemesi gereken sizsiniz. Herşey eskisi gibi olmayacaktır.
Tüm yazdıklarımı okudu iseniz; mubişlerin bir "kuş" olmaktan öte , aşırı duygusal, tek eşli , sevgi dolu bir canlı olduğunu hayranlıkla görmüşsünüzdür.
Benden hazırlaması; geliştirmek, eleştirmek sizlere kalmış .
*** Bir konuda uyarıda bulunmak isterim. Mubişlerimiz (aslında hangi hayvan olursa olsun) yaşantımızı, yıllarımızı paylaşmayı kararlaştırdığımız canlılar. Mutlaka haklarında hemen her şey öğrenilmeli, onlar tanınmalıdır. Eş seçtirmek için önce kendi kuşumuzun ayı mümkün olduğunca yakın / cinsiyeti tam olarak belirlenmelidir. Sonra da eş seçimi için gidilen yerde; adaylar, kuşumuzun özelliklerini de dikkate alarak "şu, şu.." diyerek tarafımızdan belirlenmelidir. Eğer petshop sahibine, kuşçu?ya hatta üretici olduğunu iddia eden bazı kişilere sorarsanız , onlar sizin beklentileriniz doğrultusunda herhangi bir kuşu allayıp pullayıp vermeye çalışacaklardır. Sonra da hem kuş hem sizler için pek çok sorun, stres....
Saygılarımla.
Hazırlayan: Erhan