[BülentBoz]

İlkbahar Dikimi



Genellikle kışları sert geçen ve ilkbahar ile yaz başlarında yeterli ölçüde yağış alan yörelerde, ilkbahar dikimleri yapılması önerilmektedir. Bu dikim zamanı mart ayından nisan sonuna veya daha soğuk yörelerde mayıs ortasına kadar sürer. Ağaç türleri olarak geç sürgün veren türler kızılçam ve Fıstık Çamı dışında diğer çam türleri, ladin, göknar gibi iğne yapraklılar için esas dikim mevsimi ilkbahardır. Özellikle geniş yapraklılarda tomurcukların patlamasından önce dikim tamamlanmalıdır.

Orta Anadolu Stepleri’nde erken sonbahar ve erken ilkbahar dikimi iyi sonuçlar vermektedir.

İlkbahar dikimi, don tehlikelerinin çok olduğu bölgeler için çok uygundur. Ancak, ilkbahar yağışlarından yararlanmak için dikimler, olanaklar ölçüsünde erken yapılmalıdır. Çünkü köklerin biyolojik aktiviteleri, tomurcuklara kıyasla 15-30 gün erken başlamaktadır. Geç kalındığında kök aktivitesi başlamış olduğundan, dikim başarısı azalır.



Yaz Sonu Dikimi



Yaz sonu dikimi, kış ve ilkbahar yağışlarının az olduğu, buna karşılık yaz yağışlarının çok miktarda bulunduğu yöreler için uygundur. Bu şekildeki iklime sahip ılıman bölgelerde ağustos başından eylül ayı sonuna kadar dikim yapılabilir. Bu dikim mevsimi ladin ve duglaz için iyi sonuçlar vermiştir. Ancak, güney bakılar ve çok güneş gören yerler ladin için de yaz sonu dikiminin uygun olmadığını göstermiştir. Aynı şekilde büyük alanların ağaçlandırılmasında ve fidanların uzaklardan sağlandığı yerler için elverişli bir dikim mevsimi değildir.



Sonbahar Dikimi



Bu dikim mevsimi genellikle, ilkbaharda erken sürgün veren ve kışın yapraklarını döken türler için elverişlidir. Ekim ayından başlayarak aralık ve ocak ayı ortasına kadar devam eder. Ancak, ağır (killi) topraklara sahip nemli bölgeler ve yöreler ile, don olaylarının meydana geldiği, kemirici hayvanların bol olduğu yetişme ortamları için bu dikim mevsimi uygun değildir. Şiddetli rüzgar zararlılarının olmadığı bazı dağlık bölgeler için dikim mevsimi olarak sonbahar düşünülebilir.



Kış Dikimi



Bu dikim mevsimi, Akdeniz ve Batı Anadolu Bölgesi’nde denizden çok yüksek olmayan, kışları ılıman yerler için düşünülebilir. Dikim, bütün kış boyunca, şubat sonuna kadar sürebilir. Kışın don olaylarının meydana geldiği ve soğukların dikim çalışmalarını engellediği yerlerde, bu dikim mevsimi uygun değildir.

Uygulama için daha kolay karar verebilmek amacıyla, genel kurallardan bazı sapmalar dikkate alınarak elde mevcut belirli bir ağaç türünün hangi mevsimlerde dikilebileceğini gösteren anahtar bilgilerin verilmesi yararlı görülmüştür.



Kızılçam



Dikim mevsimi olarak kasım ayı başı-şubat sonu arasındaki zaman periyodunun uygun olduğu bildirilmektedir.



Fıstık Çamı ve Servi



Akdeniz ve Ege Bölgesi’nin alçak yörelerinde, yağışların başlayıp, toprağın 20-30 cm derinliğine kadar yağış sularının işleyebildiği sonbahar aylarından itibaren şubat sonuna kadar olan zaman dikim periyodu için uygundur.



Karaçam



Kurak İç Anadolu koşullarında, ekim ve kasım aylarında yapılan dikimler, mart ve nisan dikimlerinden daha başarılı olmuştur. Bu dikimlerin başarı derecesi, dikimden 6-7 ay önce mart ve nisan aylarında toprağın işlenmesi halinde daha da artmaktadır.



Sedir



Yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre, sedirler için uygun dikim periyodunun kasım ve nisan ayları olduğu bildirilmektedir. Kışı sert ve donlu geçen yüksek bölgelerde bu periyodun mayıs ortalarına kadar uzayabileceği ifade edilmektedir. Yağışın uygun gittiği yıllarda dikimin kasım ayından aralık ayı ortalarına kadar uzayabileceği de yine araştırmalarla belirlenmiştir.

Sarıçam, Karaçam, Ladin, Göknar ve Kayın

Bu ağaç türleri için, kışı donlu ve sert geçen bölgelerdeki yayılış alanlarında uygun dikim mevsiminin sonbahar ve erken ilkbahar olduğu bildirilmektedir.

Çeşitli ağaç türleri ve iklim bölgeleri için, uygun dikim zamanı bakımından buraya kadar yapılan açıklamalarla verilen anahtar bilgilerin dikkate alınması ve böylece en isabetli dikim zamanı kararının, mevcut klimatik koşullara ve dikim yapılacak türlerin biyolojisine göre verilmesi gerekmektedir. Bütün bu değerlendirmelerin özünde şu gerçek yatmaktadır:

“Uygun dikim zamanı genel olarak, toprakta don tehlikesinin bulunmadığı, hava ve toprağın yeterli neme sahip olduğu, topraktan ve bitkiden meydana gelen su kaybının veya buharlaşmanın (evapotranspirasyon) en düşük düzeyde cereyan ettiği, fidanların latent (uyku) durumunda bulunduğu periyottur.”


Geniş alanlarda yapılan aynı türe ait dikimlerde, dikim işleri bir mevsimde bitirilemez ise, gevşek ve kumlu topraklarda sonbahar, killi ve verimli topraklarda ilkbahar dikimi yapılması uygundur.