[jinekolog1959]

Bu araştırmalar sonunda ağaçları en baştan çit şeklinde dikerek yeni bir yetiştiricilik ve terbiye modeli denemeye karar vermişler. İlk deneme bahçesi 1974 yılında Vina'da chico türüyle kurulmuş. Ağaçları kuzey-güney istikametinde 3,3 x 6.6 m mesafelerde dikerek, büyüklüğü işletme müddeti boyunca sabit tutulacak bir çit oluşturmayı planlamışlar. Ağaçları 90 cm'den taçlandırmışlar. Sıra üzeri mesafelerin bir an önce kapanmasını, çitin doğu ve batı kenarlarında kompakt birer duvar oluşmasını planlamışlar. Bunun için ana dalları sıra üzerlerine doğru yönlendirmişler, sıra arasına doğru büyüyen sürgünleri durdurmuş veya çıkarmışlar. Çitin enini alt kısımda 2.4 metre, tepede 1.2 m olacak şekilde, yüksekliğini de 6 m olarak planlamışlar. Tek tek ağaçlarla ilgilenmek yerine, çok gövdeli tek bir canlı gibi çiti işletme birimi olarak kabul etmişler. Ağaçlara form verme, katmanlar oluşturma gibi işlemleri hemen hemen hiç yapmamışlar. Çitin içinde oluşan kalabalıklaşmayı önemsememişler. Köklerin suya ve besine yönelmesi gibi, yeni sürgünlerin de doğal şekilde çitin dış yüzeylerinden ışığın en bol olduğu boşluğa doğru geliştiğini ve çit içi kapalılığın belli bir noktadan sonra dengede kaldığını izlemişler. Bu tarz bir yetiştiricilikte sürtünmeden kaynaklanabilecek dal kırılmalarının, geride ürün verecek yeterli sayıda dal olduğu için verim kaybına yol açmadığını tespit etmişler. Verim için önemsedikleri bölge, oluşturulan duvar yüzeyleri ve onlara yakın mesafedeki kısımlarmış.Mekanize bir araçla 4. yıldan itibaren bir yıl çitin bir yanını, diğer yıl öbür yanını budayarak, bir sonraki yılın meyve gözlerini oluşturuyor ve bu arada çit genişliğini ve yüksekliğini sürekli sabit tutuyorlarmış.

Bu deney bahçesinden olumlu sonuçlar alınca, yeni geliştirmekte oldukları türlerle de deneme çitlerini oluşturmuşlar ve yıllarca gözlemişler.
Elde ettikleri sonuçları Kaliforniya'lı üreticilerle paylaşmışlar ve bu dikim ve işletme tarzını yeni kurulan bahçeler için önermişler.

Bu sistemle, özet olarak aşağıdaki faydaları elde etmişler:

-Fidanları yıllarca terbiye etme ve her yıl elle budamanın gerektirdiği büyük işgücü maliyetleri, önemli ölçüde düşmüş.

-Çit yüksekliğinin sabit tutulduğu, bahçe içi kapalılığın klasik yönteme göre daha az olduğu ve artmadığı bu sistemde, kuzey güney ekseninde konumlandırma sayesinde çitler, alt kısımları dahil optimum güneş alabilmişler. Kapalılığın sağlandığı 9x9 bahçelerde ağaca gelen ışık ışınlarının taçtan ağaç gövdesine kadar 4.5 metre yol katetmesi gerekirken, çit sisteminde bu mesafenin 120 cm'e inmesi, klasik bahçelerin meyvelerinde başgösteren kalite ve kalibre kaybı problemlerine kalıcı bir çözüm oluşturmuş.

-Özellikle ağaç gövdelerine kadar tam bir sprey ilaçlamanın yapılabilir hale gelmesiyle, ağaçlarda hastalık ve ölüm nedenli verim kayıpları azalmış.

-Klasik yetiştiricilik sisteminde ağaç kayıpları, direk olarak hektar başına verimi olumsuz etkiler ve yerine aynı verimi ikame edecek ağacın yetiştirilmesi yıllar alırken, sık dikimli çitlerde ağaç araları hemen dolup kapandığı için hissedilir verim düşüşlerine yol açmadığı tespit edilmiş.

- Hektar başına verim olarak, yıllarca sürekli bir şekilde, en az klasik işletilen bahçelerle eşit veya daha fazla ürün almışlar.

Bu sistem, çok daha geniş alanlarda ceviz yetiştiriciliğini teşvik etmiş ve Kaliforniya'nın dünya pazarlarındaki rekabet gücünü çok arttırmasına ve dünya pazarlarına hakim olmasına vesile olmuş. Sistem şu anda Amerika'dan başka Şili, Avrupa'nın pek çok ülkesi, Avustralya'da yaygınlaşmış ve son yıllarda da Çin'de de uygulamaya konmuş durumda.

(devam edecek)