...DEVAM...
Sürekli katlardan bahsedip duruyorum, bu aşamaya kadar kütük, yaprak, gübre, evsel atık, toprak derken katların belirginliği biraz bulanmış olabilir. Şimdi defalarca tekrar eden bu katların oluşumunu sırasıyla örneklemenin yeridir:
Alttaki yaprakları tamamen örtmeyecek kadar killi toprak
Toprağın üzerine yarım kova kadar yanmış keçi gübresi
Gübrenin üzerine toprağı tamamen kapatmayacak kadar yaprak. Yaprakları olabildiğince ince serdik çünkü üst üste binen geniş yapraklar, üzerlerinde yük de varsa havasız bir ortam oluşturuyor.
Bu durumda da oksijenli ortamdaki organikleri hızlıca parçalayan mikroorganizmalar yerine oksijensiz ortamda çalışan mikroorganizmalar işi devralıyor ancak çok yavaş olduklarından süreç uzadıkça uzuyor; kötü koku nedeniyle de biz bu işe ayrışma yerine çürüme deyiveriyoruz. Geniş yapılı yapraklarla yaptığım kompostta en büyük problem bu olmuştu.
Önemli bir nokta da bu türden havasız ortamların patojenler, yani hastalık yapıcı mikroorganizmalar için de davetkar olması.
Bu nedenle geniş yaprakları hem ince katlar halinde serptik, hem de aralarına toprak ve gübreden başka çok az da olsa dökülen çam iğnelerini kullandık ki yaprakların geniş yüzeyleri birbirine arada hava kalmayacak şekilde yapışmasın, iğnelerin desteklediği küçük boşluklar oluşsun.
Yaprakları ve toprağı böyle ince katlar halinde sermenin bir faydası da ayrışmanın daha hızlı olabilmesidir. Geniş ve havasız bir yaprak kütlesinin ayrışabilen kısmı yalnızca içinde hava bulunan toprağa temas eden kısımlar olacaktır ve içlere doğru ilerleme de yaprak kütlesinin genişliği oranında uzayacaktır.
Bizim yaptığımız şekilde ise yaprakların çoğunun iki yanında da hava boşlukları olacağından bakteriler çok daha fazla ürer, çok daha fazla çalışır ve çok daha fazla organik madde çok daha kısa zamanda ayrışır.
Bu durumun yol açtığı problem ise sayıları ve dolayısıyla işgüçleri artan bakterilerin azot ihtiyaçlarının da artmasıdır. Bakteriler ihtiyacı olan azotu aldıklarında mevcut azot bu canlıların vücutlarında kilitlenmiş olur, bitkiler de gelişebilmek için ihtiyaç duyacakları azotu arar dururlar.
Bu nedenle yaprakların altlarına ve üstlerine bir miktar gübre, yani azot kaynağı serpiyoruz. Diğer taraftan azotun bakteriler tarafından kilitlenmesi zaten geçici bir durumdur.
Bakteriler arttıkça onlarla beslenen tek hücreli hayvanlar da artar ve bakterilerle beslendikçe ihtiyaçları olan küçük bir miktar azotu aldıktan sonra geri kalan kat kat fazla miktardaki azot da toprağa karışmış olur; bu karışma esnasında hem diğer bakterilerin, hem de bitkilerin kullanımına hazırdır. Döngü böyle devam eder.
Yaprakların üzerine hemen yukarıda yazdığım nedenden dolayı yarım kova kadar gübre.
Yeniden yaprakları örtmeyecek kadar toprak. Ve bu dört aşamadan (toprak, gübre, yaprak, gübre) oluşan katçıkların tamamına bir kat dersek en üste kadar tam 12 katta zeminle yatağı hizalayabildik.
Bu durumda her kat yaklaşık 3 cm kalınlığınmda oldu. He katta aslında dört katçık olduğu düşünülürse gayet ince. Her malzemenin diğer tabakayla teması kesmeyecek incelikte olması ayrışmayı hızlandıracağından ve diğer toprak canlılarının da işlerini kolaylaştıracağından dolayı yataktaki toprağın homojenleşme süreci de hızlanacaktır.