FİĞ YETİŞTİRİCİLİĞÎ
Prof. Dr. Hikmet SOYA
E.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü
e mail:
soya@ziraat.ege.edu.tr
Fiğler iyi bir yem bitkisidirler. Bünyelerinde yüksek oranda (%20-24) protein içerirler. Kullanım amaçlarına göre yeşil yem, kuru ot, silo yemi ve tane yem + saman (kes) olarak faydalanılabilir. Yüksek besleme değerine sahip olan fiğ otu geç biçilirse gebe hayvanlarda yavru atmalarına, süt hayvanlarında sütün acılaşmasına neden olabilir. Fiğlerden kışlık ara ürün olarak yararlanmanın yanında, yeşil gübre bitkisi olarak da yararlanılabilir. Bir ton yeşil fiğ otu dekara 8-10 kg azotu toprağa geçirmektedir.
Çeşit
Fiğ yetiştiriciliği yapılacak olan yerde öncelikle amaca göre hangi fiğ türünün ve çeşidinin kullanılacağına karar verilmelidir. Bu amaçla Ege Bölgesi koşullarına uygun tescilli bazı fiğ çeşitleri bulunmaktadır (Kubilay-82, Ürem-79 ve Cumhuriyet-99 (Adi Fiğ]; Menemen-79 ve Efes-79 [Tüylü Fiğ], Ege Beyazı [Macar Fiği]). Bu tohumlar Tarım İI veya İlçe Müdürlükleri Çiftçi Eğitim Şube Müdürlüğü veya Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'nden temin edilebilir.
İklim ve Toprak İstekleri
Fiğ türleri içinde soğuğa en dayanıklı olanlar tüylü fiğ ve Macar fiğidir. Daha sonra adi fiğ ve burçak gelir ki, bu bitkiler de –120C'ye kadar dayanabilmektedirler. Genel olarak fiğler, su tutma kapasitesi iyi, orta ve ağır bünyeli topraklarla, fazla kum içermeyen normal kireçli topraklarda yetiştirilebilirler.
Toprak Hazırlığı ve Ekim
Fiğ tohumları iri oluğundan (1000-Tane Ağırlığı: 40-300 gram) tohum yatağı hazırlığı bakımından fazla hassas değildir. Tarlanın yabancı bitkilerden arındırılmış olması yeterli sayılabilir. Kışı ılıman ve yağışlı geçen bölgelerde sonbaharda, sert geçen bölgelerde ise ilkbaharda ekim yapılmalıdır. Ekimler serpme veya sıraya olabilir. Serpme ekimlerde dekara 15 kg'a kadar çıkabilen tohumluk miktarı, 20 cm sıra aralığı ile yapılan ekimlerde 8-10 kg'a kadar düşebilir. Ekim derinliği 3-4 cm olmalıdır. Tane üretimi amaçlandığında dekara 6-8 kg tohumluk sulu koşullarda 40 cm, kurak koşullarda 60 cm'lik sıralara ekilmelidir. Kullanılacak tohumluk iri, kırıksız, taze ve en az %90 çimlenme gücü ile %98 safiyete sahip olmalıdır.
Sulama ve Gübreleme
Kışlık olarak yapılan ekimlerde sulama gereksizken, yazlık ekimlerde olanaklar elveriyorsa çiçeklenme öncesi 1-2 kez sulanması özellikle tane verimini arttırmaktadır. Baklagil yembitkisi olan fiğlere gübre verilmeyebilir, ancak ekimden önce dekara 12-13 kg Triple Süper Fosfat ve gerekiyorsa 16-20 kg potasyum sülfat gübresi verilmesi durumunda gerek ot ve gerekse tane verimi artmaktadır.
Hasat
Ot için (hasat)
Fiğ otu yeşil yem olarak değerlendirilecekse çiçeklenme ortası döneminde, kuru ot olarak değerlendirilecekse alt baklaların görülmeye başladığı dönemde biçilmesi uygundur. Elverişli koşullarda 2,5-3 ton/da yeşil ot ya da 300-800 kg/da kuru ot elde edilebilir.
Tane için (hasat)
Özellikle adi fiğde bakla çatlaması ile tohum kaybı görüldüğünden en uygun biçim zamanı alt baklaların kahverengileşip, tam olgunlaştıkları dönemdir. Hasat makinayla yapılacaksa günün sıcak saatleri, elle yapılacaksa serin saatleri seçilmelidir. Adi fiğ, tüylü fiğ ve macar fiğinde yaklaşık 100-150 kg/da olan tane verimi koca fiğde 300 kg/da'a kadar çıkabilmektedir.
Kaynak