SAKIZ KOYUNU – 2
Adını İzmir ili Çeşme ilçesi karşısında yer alan(Chios) Sakız adasından alan Sakız koyunu,
üreticileri tarafından koyunların kraliçesi olarak nitelendirilmektedir. Sakız koyunları Ege
bölgesinde İzmir ilinin özellikle Çeşme ve Urla ilçelerinde ayrıca Ege bölgesinin Akdeniz
ikliminin hakim olduğu diğer kısımlarında, güney Marmara bölgesi ve Akdeniz bölgelerinde
başarı ile yetiştirilmektedir.Çeşme koyunu olarak da bilinen Sakız koyunları uzun kuyruklu olup
kuyrukları üçgen şeklinde düşük yağlı(yağsız) yapıya sahiptir.Vücut yapısı ise beyaz renkli kaba
yapağılı olup baş ve bacaklarda benek şeklinde siyah lekeler bulunmaktadır.Meme yapıları
geniş ve çokça süt sağımına uygundur.Koyunlar çoğunlukla boynuzsuzdur,erkeklerde ise
kıvrımlı(spiral) güçlü boynuzlar bulunur.Sakız koçları yerli ırk koçlarımız arasında en güçlü
koçlar olup,koçların kralı olarak da adlandırılmayı hak etmektedirler.
Sakız koyunları özenli bakım isterler fakat karşılığını da senede 200-250 kg süt verimi,180 günü
geçebilen laktasyon ve ortalama 1.7-2.3 kuzulama oranı ile fazlasıyla öderler. Sakız
koyunlarında bir defada ikiz,üçüz hatta 7’ye varan kuzulama olabilmektedir.Ayrıca gebe kalma
yaşı 7-9 aylıktan (bakıma-gelişmeye bağlı)başlamakta ve doğum sonrası sadece 15 gün
dinlenme ile koç katımına hazır hale gelmektedir.Dolayısıyla iyi bakılan Sakız koyunları için her
2 yılda 3 kez kuzulama gayet mümkündür.Sakız Koyunlarının dişisi ortalama 50-60 kg, erkekleri
ise ortalama 80-90 kg gelmektedir(yetişkin erkeklerin 120 kg ağırlığa kadar ulaşabildikleri
üreticiler tarafından ifade edilmektedir)
Yukarıda yazılı verilerden de anlaşılabileceği gibi Sakız koyunları dünyada en fazla süt verimi ve
kuzulama verimi olan özel koyunlardır, tabiidir ki bu veriler doğru iklim ve bakım şartlarında
sadece safkanlardan elde edilebilir. Sert kara ikliminin hüküm sürdüğü yörelerde Sakız koyunu
yetiştirilmesi uygun değildir,zira döl ve süt veriminde bu yörelerde Sakız koyunları adaptasyon
sorunu yaşadığından ciddi düşüşler yaşanır.İşte bu nedenle Sakız koyunlarının ülkemiz sathına
safkan olarak yayılması mümkün olamamıştır.Sakız koyunları her ne kadar sert kara iklimine
adapte olmakta zorlansalar da damızlık olarak nispeten düşük verimli yerli ırklarımızın
ıslahında önemli başarılara imza atmışlar hala da atmaya devam etmektedirler.
Örneğin;Kıvırcık,Karayaka,Dağlıç,Akkaraman,İvesi koyunlarımızın sakız koçları ile
melezlenmesi ile et,süt,döl verimleri artmış daha kaliteli melez koyunlar elde
edilmiştir.Karadeniz’in iklim yapısına uygun kaliteli ve yüksek döl verimli Bafra
koyunları(Karayaka-Sakız melezidir) sakız familyasındandır.Ayrıca Tahirova koyunlarının da
daha verimli olabilmesi için Sakız melezlenmesi denenmektedir.Sakız koyunları ile melezlenme
neticesinde yerli ırklarımızın sadece et,süt,yapağı,döl verimleri artmamakta aynı zamanda yeni
doğan melez kuzuların hayata tutunma açısından önemli avantajları olduğu
gözlemlenmektedir.Sakız koyunlarının etleri de Kıvırcık koyunlarının etleri gibi çok
lezzetlidir.Özellikle Sakız süt kuzularının etleri ciddi talep görmektedir.Saf ırk Sakız koyunlarının
iklim adaptasyon sıkıntısı nedeniyle her bölgede üretilemeyişlerinden mevcutlarının 3-5 bin
kadar oldukları varsayılmakta ise de günümüzde kimi üreticilerin damızlık Sakız koyunlarını
özellikle Urla çevresinde yetiştirdikleri görülmektedir.
Yazımızın kısa bir özetini çıkaracak olursak yerli ırk yetiştiricilerimizin düşük verimli koyunlarını
damızlık saf ırk Sakız melezlemesi yoluyla daha karlı bir üretime geçebileceğini söyleyebiliriz.
www.urlasakizkoyunu.com