Şevketi bostan

[Açelya]

ege ot cenneti,eger yemeyen varsa agzının tadını bilmiyor demektir.Şimdi tam mevsimi,apapsaçı gelincik,kişniş.labada körümen vs vs yapılmış bir böregin tadını ve hindiba salatasını hiç bir şeye degişmem.komşumda gördüm aktardan almış çay olarak içiyordu,ne işe yaradıgını sordum karacigere iyi geliyor dedi baktım bizim kara hindiba böylece ne işe yaradıgını öğrenmiş olduk.Birde şevketi bostan var böbrek dostu şifa niyetine

[Açelya]

şu yılan yastıgından ki biz yılan burçagı diye biliriz,bizim buralarda çok var,sedef hastası bir yakınımda deniycem,iyi gelirse gerçekten müthiş bişey,biz bu bitkiye yıllarca zehirli diye dokunmadık bile

[Açelya]

ayrıca hafta sonu bir terslik olmazsa dogaya çıkıcam, resimleri paylaşırım

[bahcıvan]

Sevgili açelya, ben bu şevketi bostanı merak ediyorum eğer tanıyorsan resmini buraya yüklermisin?
Bildiğim kadarıyla dikenli bir bitki, biliyorsan nasıl ayıklanıyor ve pişiriliyor onuda yazarsan çok mutlu olurum

[memet]

şevketi bostan ayıklanmaz..
o kadar zahmetli ki.. pazardan hazır ayıklanmış alması en iyisi..
Etli kereviz gibi pişiririz biz. toplaması ve ayıklaması zahmetli olduğu için biraz pahalı oluyor.. herkesin alışık olmadığı bir tadı var. Ayıklanmış kökleri beyaz yassıca parçalar halinde oluyor.

[bahcıvan]

Memet bilgi için sağol Fakat ben satılırken hiç rastlamadım. Sadece duydum, görmedim de. O nedenle resmini sordum. Belki doğada görürsem hiç olmazsa denemelik pişirmek ve tadmak için.

[Açelya]

en kısa zamanda dogadaki ve ayıklanmış hali ile resmini gönderecegim.gerçekten toplaması ve ayıklaması zor bir bitki diken daha dogrusu.köklerini kuzu etli beyaz kestirmeli salçasız yaparız biz daha sonra isterseniz ayrıntılı tarif verebilirim ama benim favorim haşlanmış yogurtlu sarmısaklı salatası. tüm zorluguna ragmen kendim toplayıp temizlemeyi tercih ederim benim hobim bu daha tatlı oluyor,hemde daglarda bir hayli yol kat etmiş oluyorsunuz

[memet]

buradaki yemek sitesinde hem yemeğinin hem bitkinin görüntüleri var..

[Açelya]

yemek evet ama bitkinin resmi o degil ona bakarak ararsanız asla bulamazsınız.yer seviyesinde bir bitkidir,yukarı dugru uzadıgı zaman,yenme zamanı geçmiştir zaten

[bahcıvan]

Açelya çok teşekkür ederim resmini görürsem ve nasıl ayıklandığını anlatırsan çok sevinirim. Memet in verdiği sitedeki olduğunu ben de sanmıyorum. Balıkçının koyduğu resimdeki ise ki bende o olabilir diye tahmin ediyorum. Gözüme kestirdiğim bazı yerlerde var. Hemen toplayıp denerim o zaman

[memet]

Ben şevketi bostanı hep pazardan aldım..canlısı hangisidir hiç fikrim yok...

[Açelya]

işte çok net olmamakla birlikte bir şevketi bostan

[Açelya]

diger bütün dikenlerden farkı havuç gibi bir kökü olması,tabi bunu çıkarmak için iyi bi çalışma yapmanız gerekiyor.kökünün kahverengi kısmını,bıçakla patates soyar gibi,temizleyip beyaz kısmını,çıkarıyoruz.Dikenli kısmınıda ayıkayıp içindeki damarlı kısımı bırakıyoruz

[Açelya]

daha bitmedi.beyaz kökü yarıyoruz ve içinden sert odunumsu parçayı çıkarıyoruz

[Açelya]

artık şevketibostanımız yıkanıp pişirilmeye hazır.

[ndhndh]

Ellerinize sağlık harika bilgiler.

[aksitcan]

Bu konuyu açtığın için çok teşekürler kardeş. Şevketi bostan bizim burda o kadar çok ki, bahar başlangıçında hep topluyorum.Ben çok seviyorum. Diğer bir adıda burada Akkız Otu deniliyor. Arkadaşın dediği gibi tadı ve pişerken kokusu o kadar güzelki, gerçekten hiçbirşeye değişilmez. Ayrıca bu otun böbreklerede çok faydası var deniliyor.

[corto]

şevket-i bostan aslında anadolu ağzında kenger olarak bilinen dikenin kuzu eti ile pişirilen yemeğine denir. fakat bu şekli çok beğenilip mutfaklarımızda yer ettiği için artık bitki de şevket-i bostan olarak anılmaya başlamıştır. iç anadolu da kökünün kesilip bir taş üzerine sütünün akıtılmasından sakız elde edilir ve bir ay çiğnense bile esnekliğinden bir şey yitirmez. başta çok serttir. bir kaç gün içinde çiğnenerek yumuşar ve kıvama gelir. çoluk çocuğun eğlencesidir. pek çok kasaba terminalinde bir kavanozda su içinde satıldığına rastlarsınız. kenger'in pek bilinmeyen bir yönü de kıtlık zamanlarında anadolu köylerinde kahve olarak tüketilmesidir. kenger tohumları bir sacda kavrulur fakat dikenli kısmı kolay ayrılmadığı için kıl bir torbaya konulup silkelenir daha sonra savrularak çekirdekler ayıklanır. çekirdekler dibekte dövülerek bildiğimiz kahve gibi pişirilerek içilir ve şifalıdır.
kenger anadolu türk kültüründe yüzlerce yıldır bilinen ve faydalanılan bir bitkidir. o derece ki; mevlana'nın divan-ı kebir'inde bile anılmaktadır.
şeytana cebrail adını taktım
kengere ap açık delil deldim.
çok rutubetli ve çok don yapan bölgeler dışında hemen hemen her yerde yetişir. çocukken nelere kadir olduğunu bilmediğim için sadece sakızından faydalanma şansına erişmiştim. şimdi de ortalıkta kenger bulmak zor ama neredeyse tüm yemeklerini öğrendim. hiçbir şey yapamıyorsanız ayıklanmış kökleri ufak ufak doğrayıp haşlayın ve yine haşlanmış iri bulgurla yeşil soğanı karıştırıp zeytin yağı ve limonla salata yapın.
dikenleri ayıklanmış ve haşlanmış yapraklarından da aynen kabak çiçeği dolması gibi dolma da yapılır. bazı yörelerde bu dolmalar unlu-yumurtalı bulamaçla yağda kızartıldıktan sonra yeniliyor. tabii. zahmetine katlanabiliyorsanız.
gelelim bendeki şevketi bostan tarifine

250 gr kuşbaşı kuzu eti
yarım kg şevket-i bostan
3-4 çorba kaşığı zeytinyağı
1 çorba kaşığı un
yarım limon suyu

şevket-i bostanları ayıklayın, arzu ettiğiniz büyüklükte doğrayın ve suya basın. tencreye kuşbaşı etleri koyun hiçbir şey ilave etmeden eti kendi suyunu çekecek kadar kavurun (bu işlem etin ağır kokusunu giderir) sonra zeytin yağını ekleyerek yarı pişmiş vaziyete kadar biraz daha kavurun. şevket-i bostanları ekleyin, bir bardak su ekleyin ve karıştırıp kapalı bir kapta kısık ateşte pişmeye bırakın. pişme kıvamına geldiğinde bir kasede un ve limon suyunu iyice çırpın. yemeğin suyundan azar azar alıp sulandırın ve yemeğe ağır ağır karıştırın. tekrar kaynadıktan sonra servise hazırdır.
afiyet olsun.
bir de güneydoğu anadolu tarifi vereyim elim değmişken

şıjik

ayıklanmış kenger
tuz, biber, soğan ve sarımsak
arzu edilen miktarda yumurta
arzuya göre yoğurt
peynir suyu

yeni açtığınız peynir tenekesinden suyunu ayırın, ayıklanmış ve doğranmış kengerleri bu suyla haşladıktan sonra süzgeçe alın.
yağda, klasik yöntemle soğanlar biberler ve sarımsak tuz eklenerek kavrulur akabinde kengerler de eklenir kavrulma işlemi bitmeye yakın yumurtalar kırılır ve sıcak servis edilir.
bu aşamadan sonra isteyen yoğurt da katarak yiyebilir.
tekrar afiyet olsun.

[malbman]

Sayın corto; sanırım bir karışıklık olmuş. Zira kenger ve Şevketi bostan aynı otlar değildir. Kenger (Gundelia tournefortii) ile Şevketi bostan (Scolymus hispanicus L.) bir çok yönden birbirinden farklıdır.

Öncelikle kenger 50-60 cm boy yaptığı halde, şevketi bostan o kadar uzamaz. Kengerin yeşil kısımları dikenleri hariç tamamen yenirken, şevketi bostanın yeşillerinin içindeki damarlı kısım yenir. Kengerden sözünü ettiğiniz sakız çıkarılır, ama şevketi bostanda böyle bir özellik, daha doğrusu sakız yapılacak kadar süt yoktur.

Sevgilerimle

[hozat]

şevketi bostanın havuç gibi kökü vardır.Oysa kengerin yenilen kısmı toprak üstündedir.

[corto]

benim elimdeki kaynaklar ve yaptığım araştırmalar da kenger ve şevket-i bostan'ın folklorik olarak aynı ağızla anıldığı şöyle ki; turhan baytop türkçe bitki adları sözlüğünde kengeri şöyle tanımlamış: "genç sürgünleri pişirilerek yenir ve kökünden sakız elde edilir. meyveleri kavrulup dövülür ve kenger kahvesi yapılır. kökleri ve dikeni alınmış sapları güneydoğu anadolu'da bulgur salatasına konur."
tijen inaltong'un iletişim yayınlarından çıkan bir ot masalı kitabında ise şöyle geçiyor: ege ve akdeniz pazarlarında, hatta istanbul pazarlarında çok çıktı karşıma kenger. kimi zaman beyaz, sert, etli kökleriyle, kimi zaman uzun, uzun dikeni ayıklanmış dallarıyla. işte bu ayrım bodrum pazarında 'deli kenker' ve 'uslu kenker' olarak yapılır. uslu kenker (izmir'in meşhur şevket-i bostanı) rumcada 'askolibus' adıyla bilinirmiş... deli kengere de (ki, bir diğer adı da deve kenkeridir) 'kufodus' dendiğini"
bir de aynı kitapta deli kengeri onopordum illyricum olarak isimlendirmiş.
ben yıllarını vermiş profesör burhan baytop'u ve tijen inaltong'u ciddiye aldığım için böyle bir sonuca ulaştım. diyorsanız ki bu bilgiler yanlıştır. sizin kaynaklarınızdan doğrularını öğrenmeyi çok isterim.
saygılar, sevgiler.

[Nympho]

Ürkütücü bir bitki. Bunu yemek kimin aklına gelmiş ki? Korktum kıvrımlarından..!

[herbaryum]

Orijinal Mesaj Sahibi malbman

Sayın corto; sanırım bir karışıklık olmuş. Zira kenger ve Şevketi bostan aynı otlar değildir. Kenger (Gundelia tournefortii) ile Şevketi bostan (Scolymus hispanicus L.) bir çok yönden birbirinden farklıdır.

Öncelikle kenger 50-60 cm boy yaptığı halde, şevketi bostan o kadar uzamaz. Kengerin yeşil kısımları dikenleri hariç tamamen yenirken, şevketi bostanın yeşillerinin içindeki damarlı kısım yenir. Kengerden sözünü ettiğiniz sakız çıkarılır, ama şevketi bostanda böyle bir özellik, daha doğrusu sakız yapılacak kadar süt yoktur.

Sevgilerimle

Buradaki tanımlama doğru. Şevketi Bostan ve Kenger ikisi aynı bitki değildir. Şevket-i Bostan (Scolymus hispanicus) ve Kenger (Gundelia tournefortii) aynı familyadan (Compositae) farklı türlerdir.

[hozat]

sayın Corto,
Bir öğretmen olarak tabiiki bilimin sözü geçerlidir.Benimki kulaktan dolma bilgilerdi.
Bu konuyu ayrıclıklı bilmeye hayır diyemem teşekkürler
Kenger sakızını bulup çiğnemeyi çok isterdim ama büyük şehirlerde yok.

[hozat]

fatih pazarından kenger almıştım ,ikinci tarifinizi yaptım çok güzel oldu.Birde IŞKIN vardır onu da bilir misiniz,kabuğu soyularak yenir
Teşekkürler corto

[malbman]

Orijinal Mesaj Sahibi corto

diyorsanız ki bu bilgiler yanlıştır. sizin kaynaklarınızdan doğrularını öğrenmeyi çok isterim.
saygılar, sevgiler.

Sayın corto, bu bilgilerin yanlış olduğunu söylemedik. Tam tersi sizin kaynaklarınız da bizi doğruluyor.

[Güngör Salman]

Sevgili Hozat kenger sakızı bende var gönderebilirim. vede ışkın aslında birçoğumuz biliyoruz mesela bana her yıl Tunceli deki dostlardan gelir sanırım zamanıda gelmek üzere sevgiyle kalın.

[hozat]

Sevgili Güngör,
Bu kenker sakızı işine çok sevindim.Yıllardır elde edemedim,sendeki hem daha temizdir.Işkını Fatih pazarında buldum fena değildi.
Sakızı senden nasıl alabilirim beni bilgilendirirsen sevinirim

[Güngör Salman]

Adresini verirsen gönderirim.

[corto]

sevgili hozat ışkınla ilgili olarak ravend başlığı altına bir şeyler karalamıştım zaten.
sağlıcakla kalın.