Palas Çiğdemi - Crocus pallasii ssp. pallasii

[Halil Solak]

Crocus pallasii GOLDB. subsp. pallasii GOLDB. Bitkisi Türkiye’de doğal olarak yetişmekte olup Endemik değildir.

Crocus pallasii ssp. Pallasii bitkisinin doğal yayılış gösterdiği ülkeler; Makedonya, güney Sırbistan, güney ve doğu Bulgaristan, Kırım, Ege adaları, kuzey Filistin, Lübnan, İsrail ve Türkiye olarak bilinmektedir. Türkiye’de Kuzeybatı, orta ve güney Anadolu da dağılım göstermektedir ve doğal olarak yetiştiği bilinen iller; ADANA, ANTALYA, AYDIN, BİLECİK, ÇANAKKALE, ÇORUM, EDİRNE, ELAZIĞ, İÇEL, İZMİR, KAHRAMANMARAŞ ve NİĞDE dir.

Bu bitki sonbaharda, ekim - aralık ayları arasında çiçeklenir. Açıkta, taşlı yerlerde, dağınık koru ve çalılıklarda, 70 ila 2000metre yükseklikte yetişir. Çiçekler lila tonlarında ve genellikle biraz daha koyu renkli damarlıdır. Birçok Crocus türünün aksine güzel kokulu çiçekleri vardır. Soğan kabuğu (ya da korm tuniği) ince ağ gibi ve liflidir. Çiçek ve soğan kabuğu özellikleri diğer türlerden ayırıcı unsurlardır.

Dünyada dört, Türkiye’de ise üç alttürü bulunmaktadır.
Crocus pallasii ssp. pallasii, Crocus pallasii ssp. turcicus, Crocus pallasii ssp. dispathaceus, Türkiye’de doğal olarak yetişir.

Crocus pallasii ssp. haussknechtii, alttürü Türkiye’de bulunmaz.

Crocus pallasii grubunda sarı antherler ve üç parçalı bir stilus bulunur. Ayrıca bu grupta stilus kısadır ve filametlerin üzerinden bölünür.
Benzer bir Crocus türü olan Crocus cartwrightianus bitkisi de ise stilus filamentlerin dip kısmından bölünür.

Yetiştirilmesi: Crocus pallasii ssp. pallasii bitkisi de tüm soğanlı bitkiler gibi geçirgenliği (drenajı) iyi olan topraklarda yaşayabilir. Aksi halde aşırı nemden soğanları çürüyecektir. Orta boy bir saksıya 5 ila 8 adet soğan 7cm derinlikte dikilebilir. Dikim için bir kısım kum bir kısım bahçe toprağı ve bir kısım da torf (ya da yaprak çürüntüsü) eşit ölçülerde karıştırılarak kullanılır.
Soğanlar ağustos ayı sonunda dikilir. Tam güneş alan yerlerde yetiştirilmelidir. Ekim ayı sonu ile aralık başları arası ilk önce mis kokulu lila çiçeklerini daha sonra da çam iğnesi biçiminde yapraklarını verecektir. Eğer tozlaşma sağlanmış ise ilkbahar sonu tohumlarını da almak mümkündür. Toprak üstü yeşil kısımları tamamen kuruyunca soğanlar sökülmelidir. Yoksa yazın toprağın nemli olması soğanları çürütebilir. Bir sonraki dikim zamanına kadar soğanları kuru kum içerisinde gölgede saklayabilirsiniz.