Devlet Baltalık Ormanlarında İstihsal İşleri.
 

Ormalarda kesim işleri de yöre halkının ve kamuoyunun bilgisine açılmalıdır. Mevzuatlar çevre koruma kültürünün halkın her kesimince içselleştirilip koruma refleksi geliştirilirken uygulama ve muvzuatının bilimesi gerekmektedir. Yeşil Türkiye küresel ısınmanın etkisi ile daha çok korunmalıdır.

Devlet ormanlarında; baltalık (yapraklı-meşe) – enerji ormanı tesisi – rehabilitasyon- imar ihya adları ile yapılan kesimler. Orman Amenajman Planlarına göre veya bunların uygulama yılları bitmişse ek revize plan raporları ile ilgili makamlarca onaylandıktan sonra yıllık iş proramlarına bir yıl önceden koyularak kesim yaptırılır. Kesimler birkaç yıla sıkıştırılarak 10 **** 20 yılda yapılacak kesimler plan dışında ve üretim dengesizliği yaratacak şekilde yapılamaz. Bu durum piyasa ihtiyacı da göz önüne alınarak planlanmaktadır. Arazide ki (Orman) artım boşluğu ve üretim dengesizliği de dikkate alınarak planlamalar yapılmaktadır.
Aksi halde iki üç yıl içinde yoğun (raporlarla işgüzarlık gösterilerek) kesim yapıldığı takdirde daha sonra uzun yıllar bölgede kesim yapacak orman bulamazsınız. Usulüne uygun olmayan kesimlerin sorumluluğu elbette vardır.

Kesimler amenajman planlarında bulunan, plan haritasında ki bölme sınırları esas alınarak veya yıllık kesim düzenlerine göre, sınırları içindeki köy halkına Muhtarlık vasıtası ile ilan edilerek ilgili köyde ikamet eden ve o köy nüfusuna kayıtlı kişilere yaptırılır. Bu kesime hak sahibi olanlarca dosyalar imzalanıp taahüt evrakları tanzim edilir, Başkaca kişilerce vekalet veya köyle alakası olmayanlarca dosya tanzimi yapılmaz. Bölme içinde özel şahıs veya tüzel kişilere ait tapu varsa bu alanların içindeki ağaçların-floranın kesimi sahiplerince kendi özel müracaatları ile mevzuata göre kestirilir.

Bu konuda ki Orman Yasası, son durumunu 34. madde olarak düzenlenmesi, 30.05.2000 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olup:
Kanun No :4570 Resmi Gazete Tarih :30.05.2000
“Madde 34.- Üretimin orman idaresi tarafından yapılması halinde, sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabalarda o yer nüfusuna kayıtlı olarak ikamet eden gerçek kişilerin veya sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabaların her birinde hane adedinin çoğunluğu tarafından kurulan orman köylerini kalkındırma kooperatiflerinin baltalık ormanlarından birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile kesip, satış istif yerlerine taşıdıkları yakacak odunların yüzde yüzüne kadarı idarece tayin edilecek süre içinde, istedikleri taktirde kendilerine maliyet bedeli üzerinden verilir.

Ağaçlandırılacak, imar ve ihya edilecek sahalarda da baltalık ormanlarda yapılan çalışmalara ait hükümler aynen uygulanır.

Yukarıdaki fıkralarda yazılı haklardan yararlanabilmek için kesme ve taşıma işinin birim fiyat (vahidi fiyat) kararı ve şartnamelerdeki süreler ve esaslara uygun olarak yapılması şarttır.”

Şeklinde düzenlenmiş olup bu husustaki uygulama tebliği yayınlanmıştır. Bu tebliğ esaslarına göre:

Köylü Pazar Satışı (KPS) Yakacak Odun Hakkı Hangi Ormanlardan Verilir:
“Orman kanununun 34 ncü maddesinin 1 nci fıkrasında; “üretimin orman idaresi tarafından yapılması halinde sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabalarda o yer nüfusuna kayıtlı olarak ikamet eden gerçek kişiler veya sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabaların her birinde hane adedinin çoğunluğu tarafından kurulan Orman Köylerini Kalkındırma Kooperatiflerinin baltalık ormanlarından birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile kesip satış istif yerlerine taşıdıkları yakacak odunların yüzde yüzüne (%100) kadarı idarece tayin edilecek süre içinde, istedikleri taktirde kendilerine maliyet bedeli üzerinden verilir”,
2 inci fıkrasında da ; “Ağaçlandırılacak, imar ve ihya edilecek sahalarda da baltalık ormanlarda yapılan çalışmalara ait hükümler uygulanır”

Bu durumda köylülerin ve kooperatiflerin: Yapraklı ormanlarda; a-Baltalık ormanlarda, b-Ağaçlandırma programına alınıp da boşaltma ve temizleme işleri yapılacak, bozuk baltalık ve bozuk koru sahalarında c-Enerji ormanı tesisi ve koruya tahvil şeklinde imar ve ihya çalışması yapılan sahalarda, Kesip satış istif yerlerine taşıdıkları yakacak odunların yüzde yüzüne (%100) kadarı Köylü Pazar Satışı olarak maliyet bedeli ile kendilerine verilmektedir.

İbreli (çam-ardıç) ormanlarda Köylü Pazar Satışı hakkı verilmemektedir.
Köylü Pazar Satışı Odun Hakkı Verilebilmesi Için Aranacak Şartlar:
İşin Tevziinde Dikkat Edilecek Hususlar: Üretim yapılacak Devlet ormanı hangi köy veya kasaba mülki hudutlarında kalıyor ise o köylülere veya kasabalılara ya da kooperatiflerine, üretim işi verilebilir. Bu köylüler ve kasabalılar veya bu köye ve kasabaya ait kooperatifler üretim işini yapmıyor veya yapamıyorlarsa durum tebligat ve tutanakla tespit edildikten sonra civar köylüler veya civar köylerdeki kooperatifler için üretim işi ilan edilir. Civar köylerden de üretim işine talipli çıkmaz ise durum yine tutanakla tespit edilir, daha sonra diğer yerlerden gelen ve üretim işine talip olan gerçek kişilere veya kooperatiflere üretim işi yaptırılabilir.
Köylü Pazar Satışı Yakacak Odunların Satışında Aranan Şartlar:
Yukarıda belirtilen her üç durumda da Köylü Pazar Satışı odun hakkı verilebilmesi için;
A- Gerçek Kişilerde, a- Sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasaba nüfusuna kayıtlı olmaları ve bu yerlerde ikamet etmeleri, b-Birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile kendilerinin çalışmaları, c-Kesme ve taşıma işlerini vahidi fiyat kararı ve şartnamesindeki sürelere ve esaslara uygun olarak yapmaları, d-İdarenin tayin ettiği süre içinde istekte bulunmaları, Şartları aranmaktadır.
Verilecek Yakacak Odun Miktarı: Köylü Pazar Satışına konu sahalarda yapılacak çalışmalara başlamadan önce Köylü Pazar Satış hakkının ne miktar verileceği tesbit edilir. Yüzde yüz (o/o 100) oranın altında uygulama yapılacak ise; odun üretimi, yakacak odun ihtiyacı, fevkalade hallerde doğabilecek ihtiyaçlar, iklim ve mıntıka özellikleri, idare ve personel ihtiyacı, geçmiş yıllardaki uygulamalar dikkate alınarak, hak sahiplerine verilecek Köylü Pazar Satışı odun miktarları Bölge Müdürlükleri ve İşletmelerce müştereken tespit edilir ve bu oranlar üzerinden uygulamaya geçilir. Bu husus ilan ve şartnamelerde belirtilir. Bu durum göz önünde bulundurularak; düzenlenen vahidi fiyat kararı ve şartnamelerde, yakacak odunların tamamının veya bir bölümünün rampalardan veya depolardan satışı hususu belirtilerek ve buna göre Köylü Pazar Satışı hakkı verilir.
Köylü Pazar Satışı Yakacak Odunların Satış İşlemleri: Orman köylüleri veya kooperatiflerce yakacak odunların kesilip istenilen satış istif yerlerine taşınması ve kanuni hakkın doğması halinde;
Köylü Pazar Satışına konu yakacak odunların istihkaklarının ödenmesinden ve satış partilerinin hazırlanmasından hemen sonra, işletmece; ilgili hak sahiplerine (üretim yapan kooperatif ise kooperatif başkanlığına) odunların cinsi, miktarı, maliyet bedeli, vergiler, tutar bedeli belirtilmek suretiyle bir tebligat yapılır.
Söz konusu tebligatta; tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde müracaatta bulunulması ve 30 gün içinde de odunlara ait tutar bedelin yatırılması halinde satış işlemlerinin yapılacağı, aksi halde odunların işletmece değerlendirileceği ve bundan dolayı herhangi bir hak talebinde bulunulamayacağı bildirilir.
Hak sahiplerine yapılacak yakacak odun satışlarının mutlaka yılı içerisinde tamamlanması esas olduğundan, bedel yatırma süresi 31.12. ...(iş yılı) tarihini geçemez.
Köylü Pazar Satışı olarak verilecek yakacak odunların satışları peşin bedelle yapılır ve kanunların ön gördüğü her türlü vergi, resim ve fonlar mal bedeli ile birlikte tahsil edilir.
Söz konusu satışlar için satış şartnamesi düzenlenecek (tebiğe uygun matbu form) ve satış işlemleri buna göre yürütülür.
Köylü Pazar Satışı Yakacak Odunların Sevk İşlemleri: Hak sahipleri Köylü Pazar Satışı odunlarını satış yaptırdıktan sonra serbest piyasa kuralları çerçevesinde istedikleri yerlere sevk edip pazarlamakta serbesttir. Ancak, olağanüstü durumlarda Valiliklerce yapılacak sınırlamalar saklıdır.
İstihkak Fazlasının Müşterek Hizmetin Karşılığı Kadar Ödenmesi: Devlet ormanlarında üretimde çalışan gerçek ve tüzel kişilerce Birim Fiyat ( Vahidi Fiyat ) kararı ve şartname hükümlerine uygun olarak; kesip satış istif yerlerine taşıdıkları yakacak odunların kesme, sürütme, yükleme ve taşıma işlerine ait istihkak tutarları % 10 fazlasıyla ödenir.
İstihkak fazlası, sadece kesme ve sürütme, yükleme ve kamyonla taşıma işi için değil kesilip satış istif yerlerine taşınan yapacak ve yakacak ürünler için müşterek hizmetin karşılığı olarak ödenecektir. (Bütün işi aynı kişi veya kooperatifin yapması halinde) Bunun için:
a) İş tevzii sırasında bölme bütünlüğü baz olarak alındı ise; bu bölmeye ait bu işlerin tamamı Birim Fiyat (Vahidi Fiyat) Kararı ile şartnamelerdeki süre ve esaslara uygun olarak bitirildiğinde istihkak fazlası ödenir.
b) Bir bölme içinde birden fazla gerçek ve tüzel kişiye müstakilen iş verildi ise, şartnamelerde bu husus belirtilecek, kişiler sadece kendi işinden sorumlu olur, Birim Fiyat (Vahidi Fiyat) Kararı ile şartnamelerdeki süre ve esaslara uygun olarak üretim işinin tamamını bitiren kişilere istihkak fazlası ödemesi yapılır, üretim işini bitirmeyenlere istihkak fazlası ödemesi yapılmaz.
Bu ve benzeri iş ve işlemlerin dayanağı ve gereği olarak şartname ve taahhütname evrakları özel dispozisyon formatına göre matbu formlarda düzenlenir. Bölme kesim(istihsal) dosyası İşletme şefliklerince bu evraklarda içinde olmak üzere tanzim edilerek, resmi evrak hüvviyetini alır ve muhafaza edilir.
Nariçi: 27.05.08

Yenilik ve değişiklikleri arkadaşların katkı olarak eklemelerini diliyorum.;)

Ormancılık çalışmalarında baltalık işletmesi artık yapılmamaktadır. Bunun yerine baltalık ve bozuk koru vasfındaki ormanlık alanlarda koruya tahvil (dönüştürme) çalışmaları yapılmaktadır. Bu konuya Orman Genel Müdürlüğü tarafından 10.12.2003 tarihinde 6330 sayılı tamimle şu şekilde bir düzenleme getirilmiştir.

6831 sayılı orman kanununun 4570 sayılı kanunla değişik 34’üncü madde uygulamasına ait 290 sayılı tebliğde belirtildiği üzere: Sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabalarda o yer nüfusuna kayıtlı olarak ikamet eden gerçek kişilerin veya sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabaların her birinde hane adedinin çoğunluğu tarafından kurulan orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine; Baltalık ormanlarda; Ağaçlandırma programına alınıp da boşaltma ve temizleme işleri yapılacak bozuk baltalık ve bozuk koru sahalarında; Enerji ormanı tesisi ile koruya tahvil şeklinde imar ve ihya çalışması yapılan sahalarda, birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile kesip satış istif yerlerine taşıdıkları yakacak odunların yüzde yüzüne ( % 100 ) kadarı köylü pazar satışı olarak maliyet bedeli ile kendilerine verilmektedir.
Anılan kanuni haklarla ilgili kayıpların azaltılmasını teminen ve bir teşvik unsuru olarak baltalık ve bozuk baltalık sahalarının koruya tahvil işlemlerinde; Amenajman planlarında koruya tahvil olarak belirlenen baltalık sahalarda planlamada verilecek süre içinde, yapılacak silvikültürel müdahaleler sonucu elde edilecek yakacak odunların 34’üncü madde uyarınca maliyet bedeli ile Köylü Pazar Satışı (K.P.S.) olarak üretici orman köylülerine ve kooperatiflerine satışına devam edilecektir.

Yapılan fiili kesim işleri istihsal işleri çerçevesinde devam ediyor. Kesim tenkniğinin vasfı silvikültürel bir şekildir. Koruya tahvil bu bağlamda değerlendirilmelidir. Bu sistem daha kötü olmalı ki kesim düzünleride terk edilmiş her istenen yere raporlar yapılarak ormanın isteği değil kesim isteyenlerin isteği uygulanır olduğu anlaşılmaktadır. Ancak istihsal raporlarında ve işlemlerinde kayda değer bir değişiklik yoktur. Zaten sizin kesim şekilleri sıralamanızda bu çerçevededir.

Baltalık ormanlarda kesim işlemleri civardaki odun mütahitlerinin yıllarca verdiği alışkanlığı bıraktıracak, koruya tahvil teknik olarak mümkünmüdür. Bu ayrı bir teknik tartışma konusudur. Meşe fizyolojisi ve biyolojisi ile ilgili olup, gerek ağacın tatar baltalığına alışkanlığı ve gerekse bu sektörde ki kişilerin durumuna kim ne kadar dayanır.

Bu ormanlarda uygulamalar dönemsel olarak değişir, bazan baltalık kesim düzeni olur, bazan imar ihya çalışması olur, bazan baltalık yenileme derler. Bazanda köy kesim düzeni derler, ama ülkenin her coğrafi bölgesinde orman yetişme muhiti şartları ve ağaç-orman yapısı aynı değildir.

Ben genel olarak istihsal yapan işçilerin çalışma şartname ve hakları açısından bilgilendirmek istedim. Form mesajındaki tarih itibariyle de mevzuat günceldir.