Tohumdan üretme hakkında ayrıntılı bilgiler

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - 15 sene önceki ilk deneyimim

Önce 15 sene önceki kendi ilk tecrübemi anlatayım da hem biraz gülün hem de cesaret gelsin.

Bahçeli evimize taşındık. Tamam dedim ben artık çiçek de yetiştiririm.
Nereden bulduysam cam güzeli tohumu buldum.
Torf nedir bilmiyorum. Bilsem nereden bulacağımı bilmiyorum.
Bu iş bizim bahçenin güzel bir yerindeki toprağından olur dedim.
Bir kap buldum. İçine gözüme kestirdiğim yerden, ince, güzel toprak koydum.
Tohumları ektim. üzerlerine biraz daha toprak serptim. Suladım.
Işık ve sıcak diye okudum. Evin içinde öyle yerler var ama eşim oraya izin vermiyor.
Neyse soğuk limonlukta arada sırada yanan kaloriferin üstüne koydum.

Ondan sonra da sabah akşam gidip gözünün içine baktım.

Ne mi oldu?

Heyecandan öldüm bittim. Birkaç tanesi çıktı. Çok mutlu oldum.

Bugün geriye baktığımda şu hataları yaptığımı farkediyorum:

1. Plastik kaba su tahliye delikleri açmamıştım
2. Kabı sterilize etmemiştim
3. Toprak en son kullanılacak çimlendirme ortamı. Onu kullanmıştım ama onu da sterilize etmemiştim. Cam güzelleri tohumları çok küçüktür ekildikten sonra üzeri örtülmez ben örmüştüm.
4. Ektikten sonra bir de sulamıştım. Halbuki ekim nemli ortama yapılır sonradan üstten sularsanız tohumları yerinden oynatırsınız, küçük tohumlar suyla beraber akar gider.
5. Cam güzeli çimlenmek için bol ışık ister (ama direk güneş ışığı değil) ben karanlıkça bir yere koymuştum.
6. Kalorifer radyatörünün üzerine koymuştum ama kalorifer o bölgede çok seyrek yanıyordu.

Anlayacağınız herşey eksik veya yanlıştı.

Ama heyecan ve ilgi tamdı.

Bu sayede birkaç tohum çimlendi.

Bu sayede bilgi birikmeye başladı.

Haydi siz de kolları sıvayın.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Çimlendirme torfu

Tohum çimlendirme ortamında şu özellikler aranır

• Yüksek su tutma kabiliyeti
• Geç kuruması, kazaen kuruyunca kolayca tekrar ıslatılabilmesi
• Yeterince hava tutabilecek gözenek
• Tohumu iyice sarmalayacak tane büyüklüğü
• Steril, hijyenik

Görüldüğü gibi çimlendirme torfundan besleme özelliği beklenmemektir.

Bu ortamı en iyi çimlenlendirme torfu(=germination substrate) sağlar.

Bugün bu ortamı en iyi yosun bazlı çimlendirme torfları sağlamaktadır.

Tabiatın dengesini korumak, yosun bazlı torf alanlarının yok olmasını önlemek için dünyada bu cins torfların yakın bir gelecekten itibaren kullanılması yasaklanmış. yerine ne kullanılacağını dünya harıl harıl araştırıyor.

Ama izin verildiği sürece bundan yararlanmak gerekir.

Piyasada çok değişik marka çimlendirme torfu var. Galiba en iyisi Klansmann Potgrond P. Türkiyedeki ithalatçısı Dr.Tarsa.

Bitki yetiştirme bölgelerinde (Antalya, Yalova) briçok bayisi var. Internet kanalı ile ulaşılabilir.

Bir sorun: bu torflar 70-80 litrelik torbalarda 25-35 TL arasında satılıyor.

Bu şekilde alınıp, her kullanımdan sonra ağzı güzelce bağlanıp rutubetinin kaçması önlenirse bozulmadan yıllarca kullanılabilir.

Başka bir çözüm birkaç kişinin bir torbayı bölüşmesi.

Artık bir çok internet sitesinde bu ihtiyaca cevap vermek için torbalar bölünmüş 2,5, 10 litrelik torbalar halinde satılıyor. Litre fiyatı biraz daha pahalı oluyor ama toplam maliyeti daha ucuz oluyor.

Piyasada başka markalar da var. Çeşitli kaynaklardan arayıp bulabilirsiniz.

Ben en son SmoothGarden temin ettim. Adının yabancı olduğuna bakmayın, İstanbul'da Pendik te bir firma. Galiba kapıda ödemeli de gönderiyorlar.

Çimlendirme torfu kendisi yeterince nemli geliyor. Onu ayrıca ıslatmak gerekmiyor.

Çimlendirme torfu geldiğini aşağıdaki resimde görüldüğü gibi koyu kahverengi, çok küçük taneli, el ile kolayca ufalanan bir görünümde olmalıdır:





Sterilizasyon: Torfu da kullanmadan önce strelize etmeliyiz. Ben bunu şöyle yapıyorum.

Torfu yaklaşık iki kiloluk naylon torbalara koyuyorum. Ağzını bağlıyorum. Daha sonra fırında patlamasın diye kürdan iki birkaç delik deliyorum.



Sonra 80 derecede 10 dakika tutarak sterilize ediyorum. Bu şekilde torfun içinde bulunabilecek mantarlar, zararlı böcek yumurtaları, yabani tohumlar etkisiz hale geliyor. Ben bu işlemi mikrodalga fırında %100 de 10 dakika tutarak yapıyorum.

Sterilizasyon kendimiz yaptığımız veya kaynağı tam olarak bilinmeyen torflar için çok önemli.

Bu basit işlemi yapmamaktan dolayı emekler boşa gidebilir.

Torf soğutulduktan sonra kullanıma hazır hale geliyor.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Tohumlar


Tohum ve çimlenme hakkında bazı özet, kısa bilgiler vermek istiyorum.

Çiçeğin (erkek) tozu arılar, böcekler veya rüzgar yardımı ile (dişi) ovaire' e ulaşınca döllenme oluyor ve tohum oluşuyor.

Tabiat bu oluşan tohumun hemen olduğu yerde yeniden çimlenmemesi, kışın yemek üzere saklanabilmesi, kışı atlatıp gelecek mevsim aynı yerde yeniden yetişebilmesi, rüzgar, kuşlar, böceklerle yeni uzak yerlere, şimdilerde internetten sipariş eden dünyanın öbür ucundaki meraklılarına taşınabilmesi için, tohumların içine çimlenme engelleyicileri (inhibitörler) yüklüyor.
Bu bazen kalın bir kabuk (ceviz, fındık, kızılcık,... ) şeklinde de olabiliyor.

Tohumun bu özelliğini kazanabilmesi için dalında güzelce kuruması gerekir. Erken davranılırsa kuru bir yerde kurutmaya devam etmek lazım.
Geç kalınırsa tohumların kapsülünden dökülüp ziyan olması veya kuşlar ve böceklerin yemesi mümkün.

İşte çimlendirme bu "çimlenme engelleyicisinin" etkisini kırmak, yok etmek ve tohumun önünü açma işlemidir.

Bunun genelde uygun miktarlarda nem, ısı ve ışığı sağlayarak yapılması yeterlidir.

Bazı hallerde karanlık ortam, bazı hallerde bir yaz ve kışları simüle eden bir süre soğukta ve bir süre sıcakta tutma (Stratification=Soğuk ve nemli katlama) ve kabuğun mekanik veya kimsal yollarla aşındırılması (Scarification) yöntemleri de kullanılıyor.

Ama bu safhada bunlara takılmayın, ileride bu konulara tekrar değineceğiz.

Bu şekilde toplanan tohumlar ben küçük zarflarda, zarfları da buzdolabının sebzelik bölümünde saklıyorum.
Cinslerine göre bu şekilde kuru ve soğuk bir ortamda (4-5 derece) uzun süre saklanabiliyor.

Bu sene ekeceğim tohumlar üç kaynaktan geldi. Geçen sene bahçemden topladıklarım, Jelitto'dan getirttiklerim, RHS (Royal Horticultural Society) ve NARGS (North American Rock Garden Society) nin üyelerine göndediği tohum dağıtım listelerinden seçtiklerime karşılık gönderilenler.

Ekim öncesi görünümleri şöyle idi.Bürn zarfların üzerlerine içindeki tohumların adlarının yazılmış olduğunza dikkatiniz çekerim:

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Tohumların ekilmesi I

Tohumları ekme vakti geldi.
Burada müsamahanıza sığınarak ekmek ile dikmek arasındaki fark konusunda bir hatırlatma yapma istiyorum.
Türk Dil Kurumunun sözlüğüne göre bizi ilgilendiren anlamları şöyle:

Ekmek = Bir bitkiyi üretmek için toprağa tohum atmak veya gömmek.

Dikmek= Bir cismi dik olarak durdurmak. Yetiştirmek için bir bitkiyi toprağa yerleştirmek.

Özetle
tohum ekilir,
fidan, bitki, ağaç,.., dikilir.

Tohumlarımızı ekmek için önce sterilize edilmiş kabımıza sterilize edilmiş çimlendirme torfunu kenarının 1 cm altına kadar dolduralım, hafifçe bastırarak üzerini düzleyelim:







Tohumlarımızı yavaşça ve dikkatlice torf üzerine eşit olarak yayılacak şekilde ekelim:






Bir iki kaptan fazla ekim yapıyorsanız hangi kaba ne ektiğinizi hatırlamanız mümkün değil. Daha sonra çimlenen tohumdan ne olduğunu bildiğiniz zaman geldiğinde dahi beyninizi bununla yormayın.
Daha tohum zarfı elinizde iken, tohum üzeri örtülmeden etiketleyin : üzerine tohumun adını, ektiğiniz tarihi, vs. yazdığınız bir etiketi çimlnedirme kabının üzerine yapıştırın.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Tohumların ekilmesi II

Ekilen tohumların üzerini tohumun büyüklüğü kadar kalınlıkta bir torf tabakası ile örtün. Ve hafifçe sıkıştırarak düzleyin.
Toza yakın çok küçük tohumları (cam güzeli, begonya, bazı campanula'lar) hiç örtmeyin yalnız hafifçe torfa bastırın.











Ekim işlemi tamamlanmış kapları nemi kaybolmasın diye şeffaf naylonla örtün. Bu bir cam da olabilir.
Ben eşimin buzdolabına koyarkan kullandığı streç'e dadandım. İyi gerdirilirse kap üzerinde kendisi duruyor.

[Zeki Yağlı]

Tohumdan üretim - Çimlendirem ortamının nemi

Tohumları çimlendirmek için genelde nem, ısı ve ışığın uygun bir karışımını belli bir süre sağlanması lazım.

Nem torfun kendisinden geliyor. Eğer uygun çimlendirme torfu kullanılır ve yukarıda tarif ettiğim şekilde ekilirse torf nemini çimlendirmenin sonuna kadar kaybetmez.

Eğer kazara torf nemini kaybederse, kurursa, tohum çimlenmeye başlamamışsa tekrar ıslatarak çimlendirmeyi deneyebilirsiniz. Ama çimlenme başlamışsa tüm bitkicikler ölür.

Kuruyan torfu tekrar nemlendirmek zor ve uzundur.
Hiçbir zaman üstten sulamayın, çünkü kuruyan torf suyu suyu tutmaz aşağıya akıp gider. Bu arada tohumları ve çimlenmeye başlayan fidelerin köklerini oynatır.
Mecbur kalıp sulayacaksanız çay kaşığı ile veya damlalıkla yapın.

Doğru nemlendirme için, bir kabın içine su koyun ve ektiğiniz kuruyan kabı bu suyun içine koyun. Su yavaş yavaş emilir ve yukarı doğru çıkar.

Sulama çok az ve dikkatli yapılmalıdır. Torf hiçbir zaman ıslak olmamalıdır yalnız nemli olmalıdır.

Aradaki farkı şu şekilde anlatabilirim:

Nemli = avucuna alıp sıkınca su çıkmaz = DOĞRU

Islak = avucuna alıp sıkınca su çıkar = YANLIŞ

Islak ortamda tohum çimlenmez, "boğulur", çürür.

Siz de suyunu da eksik etmedim neden çıkmadı acaba diye hayıflanırsınız.

Tüm çimlendirme süresince çimlendirme ortamı ıslak değil yalnız nemli olmalıdır.


Eğer torfunuz uygun değilse veya doğru tedbir alıp kurmasına engel olmazsanız boş yere tehlikeli bölgelerde cambazlık yapmak zorunda kalırsınız.

[hasanbatiray]

Orijinal Mesaj Sahibi Zeki Yağlı

Tohumdan üretim - Çimlendirme torfu


Sonra 80 derecede 10 dakika tutarak sterilize ediyorum. Bu şekilde torfun içinde bulunabilecek mantarlar, zararlı böcek yumurtaları, yabani tohumlar etkisiz hale geliyor. Ben bu işlemi mikrodalga fırında %100 de 10 dakika tutarak yapıyorum.

Sterilizasyon kendimiz yaptığımız veya kaynağı tam olarak bilinmeyen torflar için çok önemli.

Bu basit işlemi yapmamaktan dolayı emekler boşa gidebilir.

Torf soğutulduktan sonra kullanıma hazır hale geliyor.

Eklenti 191668

80 derecede 10 dk fırınlama içindeki nemin kaybına sebebiyet vermiyor mu ?

[Zeki Yağlı]

Orijinal Mesaj Sahibi hasanbatiray

80 derecede 10 dk fırınlama içindeki nemin kaybına sebebiyet vermiyor mu ?

Naylon torba içinde olduğu için vermiyor