Çevreci Ev - Yer Kaynaklı Isı Pompası

[MeyveliTepe]

Merhaba arkadaşlar,
Yaklaşık bir yıl önce buradaki pek çok arkadaş gibi şehirden kaçıp, gürültüden stress'den uzakta, ağaçlar, çiçekler ve diğer bitkilerle haşır neşir olabileceğimiz bir ortamı hazırlamak üzere girişime geçip bir bahçe almıştık. Geçen sürede pek çok şey yaptık. Mevcut zeytinlerin bakımı, çalıların temizlenerek meyve bahçesi için yerlerin hazırlanması, arazinin eğimi azaltmak için taraçalandırma yapılması, ve tabii daimi olarak yaşamayı düşündüğümüz evin planlanması, inşaatın yapılması vs.
Evi planlarken sanırım kantarın topuzunu biraz kaçırdık. Kaçırdık dediysem küçücük, normal bir ihtiyaca tam yetecek kadar bir ev. Fakat biraz çevreci düşünüp, neredeyse pasif ev standardında izolasyon, güneş enerjisi sistemiyle kombine yer kaynaklı ısı pompası vs. pek örneğine rastlamadığımız bir şey oldu. Tabii bütün bunları planlarken çok fazla araştırma yapmak durumunda kaldık. İlgilenenler olursa Isı pompasıyla ilgili bilgilere buradan, ulaşabilirsiniz..

[Harun Parlak]

Selamlar MeyveliTepe umarım verim alırsınız bu konuda tecrübem yok ama bundan 4 yılkadar önce birileri bir katolg getirmişti bana şimdi bulabilirmiyim katoloğu bilmiyorum katologda TOPRAK enerjisi ile ısınma KAYA enerjisi ile ısınma GÖL enerjisi ile ısınma diye reklamları yapılmış kısaca bilgiler yer alıyordu.
Yalnız derinlik sanki biraz daha fazla gibiydi sizin derinlik buna yetermi bilmiyorum inşallah yeterli olur üst tabaka ya yani değişken ısı tabakasına yakın olursa sanki yetersiz gelirgibi geldi bana.
Evet benim mantığım bu işe yatıyor toprak altı ters oranda ısı değiştirdiğinden umuyorum verim alacaksınız.
Çok eski tarihlerde bina bodrumlarına derin kuyular açarlarmış kışın sıcak havayı yukarı ısınmak için yazınsa serin havayı yukarı ev içine basarlarmış.

[MeyveliTepe]

Merhaba Tekin,
Yer kaynaklı ısı pompaları iki usulle yapılıyor. Birincisi sondaj şeklinde. Bir veya iki adet 100mt derinliğinde sondaj kuyusu açılıp her birinin içine 200 metre boru döşeniyor. Bu yöntemle dar alanda, az boruyla yer kaynaklı ısı değiştiricisi tesis edilebiliyor ancak sondaj maliyeti bir hayli yüksek. Diğer yöntem ise toprak altında yatay borulama (bizim yaptığımız). Bu yöntemde daha geniş kazılabilir ve kayalık olmayan araziye ihtiyaç var. Biz 10x12mt'lik bir yeri 3,5 metre derinliğinde kazdık. Öğrendiğime göre 3mt civarındaki bir derinlikte artık ısı sabitleşmeye başlıyor ve daha derine inmek ekonomik olmamaya başlıyor. Bu yöntemde yeraltı boru mesafesi epey uzun. Bizimkinde yaklaşık 1100 metre boru kullanıldı. Resimler ilk yazımda linki verilen sayfada var. Sistem bittiğinde testler başarılıydı. Akümülasyon tankındaki suyu 20-30 dakikada 56.5 dereceye çıkardı. Bayramdan sonra sistemi tamamen devreye alacağız.

[Harun Parlak]

Sayın MeyveliTepe linke bakmıştım evet baya bir maliyet olmuş olmalı sizin arazi kayalık bir alana benzemiyor gibi geldi bana ama yanılmışda olabilirim tabii o alanı derinleştirmek için çalışan makina saat işimi çalışıyordu **** m3 mü toprak nakli yok aslında yerinde aç kapa.
Neyse iş yapılmış bu aşamadan sonr üst bölümü iyi sıkıştırıp hatda biraz daha geniş alanı naylonlayıp sonra üzerine 1 metre kadar toprak atmak o bölümün su almasını önlemek sanırım faydalı olur.

[MeyveliTepe]

Makine bu alanı 3.5 mt derinliğinde yaklaşık 1.5 günde kazdı. Şansımıza bu bölümde hiç kaya çıkmadı. Oysa 15-20 mt yukarıdaki evi yaparken kaya bloklarıyla epey uğraşmıştık. Nasıl yapıldığını göstermek için kazılmış ve içine borular döşenmiş halinin fotoğraflarını koydum. Sonra bu boruların üzerine ısı iletkenliği yüksek ve ıslandığında hacmi 7-8 misli büyüyen granül halindeki bir maddeyi kumla karıştırarak serdiler. Onun üzerine de toprak dolduruldu. Toprak geri doldurulurken bir büyük tanker suyla ıslatılarak hiç boşluk bırakmadan, adeta toprak çamur haline getirilerek dolduruldu. Toprağın geri doldurulması da bir günü biraz geçti. Tüm bu harfiyat işi 2000 YTL'nin altında bir maliyete bitti. Toprağın sonradan ıslanmasının hiç bir mahzuru yok. Aksine nem ısı iletkenliğini arttırdığı için iyi. Bu boruların üstündeki toprağa şimdilerde meyve fidanları ekilecek. Ağaçların kökleri en fazla 1.5 metreye indiğinden toprak altındaki ısı değiştirici sisteme hiç bir zararı yok. Yani toprak yüzeyi istenildiği gibi ekilip biçilebilir.

[Harun Parlak]

Anladım hadi hayırlısı sisteminizi güle güle kullanın.Üzerine dikeceğiniz ağaçları araştırarak dikin bazı ağaçlar boyukadar kök yapabilir diye biliyorum birde aynı vaziyetde kazık kök ilerlerse ileride sisteme zarar verebilir.
Uygun ağaçlar dikmede yarar var çevresine diye düşünüyorum.
Bu konuda uzman arkadaşlar sizi yönlendirici bilgiler verecektir.

Bu ara suyunuz bolsa sorun yokda su sorunu yaşanabilecek bir yerse birde yamur sularını toplama sistemi yaptırın derim.

[MeyveliTepe]

Teşekkürler. Su durumu fena değil. 40m3'lük bir sulama deposu yaptırdım. Köyün sulama suyu şebekesinden depoya su geliyor. Ayrıca fidanlığa damlama sulama yapacağız bu bahar. Fidanlar hep yarı bodur. Bu bölümü de içine alan 1000m2'lik bir taraçaya Nashi fidanları ekilecek çoğunlukla. Kökleri açsından bir sorun olmayacak gibi. Sadece toprağı fazlaca karıştırdığımız için ham toprak üste çıktı. Gübre ve her çeşit takviye ile toprağı adam etmeye çalışacağız.

[lerdemir]

Sayın Meyvelitepe,

Sitedeki tüm yazılarınızı bir nefeste okudum.

Gıpta ile, imrenerek, tebrik hisleriyle coşku içinde bitirivermişim.

Gelişmeleri de duymak dileğiyle...

[MeyveliTepe]

Sayın Ierdemir,
Nazik notunuz için teşekkür ederiz. Bizim için çok motive ediciydi. Biz bu proje ile sadece öylece şehirden kaçıvermeyi değil aynı zamanda ev, sistemler, ağaçlar,çiçekler, bitkiler vs. her alanda imkanlar çerçevesinde araştırmalar yapıp, yeni şeyler hayal ederek bunları büyük bir keyifle gerçekleştirmek istiyoruz. Bu araştırmalar sırasında elde ettiğimiz bilgileri ve deneyimi ilgi duyan herkesle paylaşmak ayrıca keyif verecektir. Öte yandan bu konularla ilgili her fikre de ihtiyacımız var. Tekrar teşekkür ederiz.

[Sergüzen]

Sevgili Meyveli Tepe
Konuyu,ısı pompaları konusunda, biraz daha detaylandırmanız mümkün mü?
Fiatları nedir?
120m2 ısıtma boruları ile (toprak altında) ne kadar bir alanı ısıtacak veya soğutacaksınız?
Ön ısıtma (güneş enerjisi ile) yapmayı düşünüyormusunuz?
Bu sistemle ne kadar elektrik enerjisi tasarruf edileceği öngörülüyor?
Yazılarınızın devamını merakla bekliyorum.
Selamlar

[malina]

Bu proje iyi bir örnek oluşturacak gibi göründüğü için yeni bir başlığa taşıdım...

Zaman içinde yapılacak yazışmalar diğer konuların arasında kalmasın...

[MeyveliTepe]

Konunun ayrı bir başlık altına taşınması iyi olmuş, ilgi duyan arkadaşlar referans bilgi olarak daha kolay ulaşabilirler, teşekkür ederim.

Eyüp beyin sorularına gelince tüm detayı bir kerede vermek pek mümkün değil, ama genel bir özet yapmaya çalışayım. Site'de epey bir detay var ama maliyet konularına pek girmemiştim. İlgilendiğiniz detayları burada veya sitenin comment'lerinde sorarsanız yanıtlamaya çalışırım.

Yer veya su kaynaklı ısı pompalarının ilk mutlak maliyetleri biraz yüksek. Bu yüzden relatif maliyet hesabı yapmak daha doğru sonuç verir. Yani, bir yatırım yapacaksınız ve ne kadar sürede yaptığınız yatırımı geri alacaksınız? Bizim hesabımız 4.5-5 yıl civarında (en az 4.5 yıl, en çok 5 yıl), bu sürenin sonunda ise tamamen karda olmayı hesapladık. Maliyet de projeye göre değişken.

Isı pompası cihazının fiyatı marka ve güce göre değişiyor. Bizimki Water Furnace markalı 17KW gücünde bir cihaz. Fiyatı da $5500. Ancak bu sadece bir maliyet kalemi.

Yer kaynaklı yapılacaksa iki yöntem var. Dikey ve yatay.

Dikey'in maliyeti daha yüksek zira sondaj işi pahalı. Genelde iki kuyu gerekli diyorlar. 100'er metreden 200 mt sondaj demektir bu. 1mt sondaj'ın 70YTL olduğunu düşünürsek sadece sondaj maliyeti 14000YTL eder ki bu epey yüksek.

Müsait yeriniz varsa yatay yöntem çok daha ucuz. Ben 2000YTL civarına tüm harfiyatı yaptırabilmiştim. Kullanılacak boru çapı ve uzunluğu tamemen mühendislik hesabına dayanıyor. Bizim projedeki boru çapı 5cm, uzunluğu ise 1100mt. Cihazın yazın klima gibi de çalışma özelliğinden yararlanmak istiyorsanız cihazdan eve ayrıca klima boruları çekmek ve özel bir pompa yerleştirmek ve tabii evin içine dilediğiniz sayıda fan-coil'ler koymak gerekir.

Sistemde yer ısı değiştiricisi için güçlü bir pompa (borulardaki su miktarına göre), kalorifer sistemindeki suyu dolaştırmak için yine uygun bir pompa, enerjiden tasarruf için bir akümülasyon tankı (evin büyüklüğüne ve ısı pompasının gücüne göre - bizimki 350lt), ayrıca pek çok vana, tesmostat, basınç göstergesi, otomatik hava pürjörü, içinde röle'ler olan özel bir elektrik panosu gibi şeyler gerekli ve hepsi tek bir mühendislik hesabına dayanan projelendirmenin bir sonucu.

Böyle bir yatırımı yapmak için ilk önce kendini ne kadar zamanda ödeyeceğini hesaplamalısınız. Bizim yeni evin bulunduğu yerde doğalgaz yok. LPG veya motorin yakmak gerekiyor. Bunun için de toplam 160m2 bir alanıın ısı kaybını KW cinsinden hesaplamak gerekiyor. Bu biraz zahmetli. Bunu bir ısı sistemi mühendisine hesaplatabilirsiniz. Onun da hesabı çok mükemmel olmayacaktır çünkü evin ısı izolasyonunu dikkate alırken varsayımlar yapacaktır.

Ben basit bir bakkal hesabıyla sağlama yapmıştım. Tesadüf, şu anda da Tepeköy'de yaptığımızla aynı metrekarede müstakil bir evde oturuyoruz. Evde sadece çatıda izolasyon var. Bu evde doğalgaz ve kombi kullanıyoruz. Kışın gelen doğalgaz faturalarında sarfiyat ve bunun KW karşılığı yazılı oluyor. Buna göre Aralık-Mart aylarında ayda ortalama 350YTL'lik doğalgaz yakıyorum. Bunun LPG karşılığı yaklaşık 750YTL oluyor. Yeni evin izolasyon değeri mevcuda göre çok daha iyi. Temelden çatıya kadar izole edilmemiş iğne deliği kadar yer yok. Camlar da normal ısı cam yerine Ultra-S standardında. Yani teorik olarak en az %50 daha az ısı kaybına sahip. Bu da ihtiyaç duyulan KW hesabına yansıyor. Ona rağmen ısı izolasyonundaki farkı emniyet olarak yok sayarak amortisman hesabı yaptığımda bu yatırımın 4.5 yılda kendini ödeyeceği sonucuna vardım.

Sistemin yazın klima olarak çalışması da bir bonus oldu. Sistemi denemeler dışında henüz devreye almadık. 1-2 hafta sonra devreye alacağız ve bahara kadar sürekli çalışacak, o zaman hem ısıyı hem de sistemin kullandığı enerjiyi daha iyi ölçme şansımız olacak.

Öte yandan evin izolasyonunu ölçme şansım oldu. Salondaki şömineyi yaktığımızda evin içindeki ısıyı 2.5 saatte 6 dereceden 15 dereceye çıkardığını birden fazla kez test ettik. Kaldı ki, evin içinde henüz iç kapılar yok ve üst katta çatı boşluğuna açılan yarım kapı büyüklüğünde iki delik var (buralara arkası izolasyonlu dolap kapakları gelecek). 2.5 saatte normal bir yakışla şöminenin evin içinde 9 derecelik bir artışa sebep olması izolasyonun oldukça başarılı olduğunu gösteriyor (şu anda oturduğumuz evde şömine saatlerce yansa bile en fazla 3 derece artış gördük).

Güneş enerjisi sistemini ev ısıtmasında bir destek olarak düşünmedik, sadece kullanma suyu ısıtması için tasarladık. Çatıda üç adet kollektör mevcut. Bir pompa ve termostat yardımıyla aşağıdaki 350lt'lik kullanma suyu kazanındaki suyu ısıtıyor. Isı pompası kışın kullanma suyu ısıtmasını takviye ediyor zira güneş enerjisi aralık-mart aylarında kullanma suyunu en fazla 30 dereceye kadar ısıtabiliyor. Kalanını ise ısı pompasının akümülasyon tankından kullanma suyu tankının ikinci serpantinine yapılan bir bağlantı ile ısı pompası hallediyor (esasında 12KW'lık bir cihaz fazlasıyla yetecekken biraz da bu yüzden cihazın gücü büyük tutuldu).

Nisan-Mayıs ayından itibaren ısı pompası yaz konumuna geçeceğinden kullanma suyu ısıtması tamamen güneş enerjisine kalıyor. Bunu da test etme şansımız oldu. Güneşli havalarda 350lt suyun 85 dereceyi geçtiğini gördük.

Bu şekilde genel bir özet yapmış oldum. Detaylı sorularınız olursa yanıtlamaya çalışırım.

[MeyveliTepe]

Konunun bütün olarak daha iyi anlaşılması için bir ekleme yapmak istiyorum. İdeal olan henüz inşaata başlamadan önce ısı pompası kullanımına karar vermek. Sonradan dönüştürme uygun olmayabilir, özellikle de evde normal radyatör sistemi kurulmuşsa.

Isı pompaları en fazla 58 (biz 56.5 gördük) dereceye çıkartabiliyor. Oysa radyatör sistemi 80-90 derece gerektiriyor. Bu yüzden ısı pompasıyla ya yerden ısıtma sistemi kurmak, ya da her odaya fan-coil'ler yerleştirmek gerekiyor. Evin içinde bir sürü fan çalışmasını istemiyorsanız (hem fazladan enerji kullanacak hem de fan sesi) en uygunu yerden ısıtma sistemi olacaktır. Esasında ne yakıyorsanız yakın, yerden ısıtma sistemi ciddi bir enerji tasarrufu sağlayacaktır zira sisteme en fazla 40 derecelik sıcak su göndermek yeterli oluyor.

[Halit Togay]

BU konu epeydir ilgimi çekiyordu sizin sayenizde tekrar düşünmek fırsatı buldum. Birkaç hususta benim fikrim net değil.

İlki tabandan başlayan ısı yalıtımı. evde bodrum kat varsa veya zemin kat betonu üzerine tahta laminat ya da parke kaplanmışsa o kadar büyük bir ısı yalıtımı gereği oluyor mu?

İkincisi ve en mühimi yeraltında 14 - 15 derece olan ısı nasıl olup da 56.5 dereceye yükseltiliyor. Bu işlem borularda su dolaştırarak yapılamaz. ancak kaynama noktası düşük bir sıvı dolaştırıp klima cıhazı veya buzdolabı gibi işletilirse mümkün olabilir. O zaman da bakım ve arıza hallerinde ne yapılacak.

Üçüncüsü yeraltına konan boruların çevresine dökülen kimyasal madde nedir? çevre için nasıl bir tesire sahiptir. Bununla ilgili bilgi yayın vb var mıdır?

Dördüncüsü 160 metrekare ev için hem de böyle sağlam yalıtım koşullarında 10x12 metreleik alanı bu işe tahsis etmişsiniz hem de sadece borulara. Bu biraz fazla göründü.

http://www.vadipark.com/ bu işi 30 kadar villada yapmış.
herşeye rağmen son derece ilginç firmayla temas kuracağım.

[MeyveliTepe]

Merhaba Halit bey, verdiğiniz linkten vadipark evlerini inceledim. Evet onlar da toprak kaynaklı ısı pompası kurmuşlar. Fakat yöntem konusunda detay vermemişler. Yani sondaj mı yoksa yatay borulama mı belirtmemişler. Sistem bizim evdekiyle hemen hemen aynı görünüyor. Sadece bizim evde fazladan güneş enerjisi sistemi de var ve iki sistem kullanma sıcak suyu sağlanmasında kışın iş birliği yapıyorlar, yazın (ilkbahar ve sonbahar dahil) sıcak suyu güneş enerjisi sistemi sağlarken ısı pompası evi soğutuyor.

İzolasyonun tabandan itibaren yapılması konusunda ben de ilk başta tereddüte düşmüş, pek çok meteryalden araştırma yapmıştım.

Bulgularımı şöyle özetleyebilirim. Isı sıcaktan soğuğa doğru hareket ediyor. Isının hareket edebilmesi için de bir iletken gerekiyor. Her madde aynı zamanda bir ısı iletkeni ve hava dahil her maddenin ısı iletkenlik değerleri ölçülmüş durumda.

Bir evin ısı izolasyonunu dıştan, yani duvarları içine alacak şekilde yapıyorsanız (ki önerileni ve sağlıklı olanı da bu), duvarları ve evin betonarme iskeletinin ısı iletkenliğini hesaba katmak durumundasınız. Beton'un ısı iletkenliği oldukça yüksek olduğundan, siz üst katta evin kolonlarını ısıttıkça, kolonlar temelden ve toprağa değen yüzeylerden ısıyı dış ortama akıtacaktır. Bunun mekaniği bir borudan suyun akması gibi çalışıyor.

Buna "ısı köprüsü" ismini vermişler. ısı köprülerinden, ısı izolasyon projelerinde yapılan en büyük hatalardan biri olarak söz ediliyor. Siz yan duvarları çok iyi izole edebilirsiniz ama temel izole edilmemişse kullandığınız enerji kolonlardan aşağıya akıp gidiyor.

Topraktaki 15 derecelik ısının 56.5 dereceye çıkması kondenser tarafından yapılıyor. Zaten ısı pompası cihazının içinde sadece kondenser ve evaparatör var. Sistemin mantığı buzdolabı gibi çalışıyor. Klimalar da (çoğu) birer ısı pompası. Ne var ki hava kaynaklı oldukları için verimlilik değerleri en iyi markada dahi 2.2'yi (COP değeri) geçmiyor. Oysa toprak ve su kaynaklı ısı pompalarında bu değer 4.5 - 5 civarında oluyor, ki verimliliği de buradan geliyor (1 birim enerji kullanarak 4.5 birim enerji elde etmek anlamında).

Maliyetinin düşüklüğü ve müsait yer olması sebebiyle bizim evde toprak ısı değiştiricisini yatay borulama ile yaptık. Bunun için de 120m2'lik bir alan 3.5mt derinliğinde kazıldı. Ancak boru döşenen bu alanın kullanımı ile ilgili bir problem yok. Üzerine meyve bahçesi kuruyoruz. Yani yer kaybolmadı. Bu genişlikte bir yer olmadığı durumda sondaj ile dikey borulama yapmak gerekiyor. Ancak bunun maliyeti epey yüksek. Deniz, göl ya da nehir kenarında evi olanlar bu sistemi daha da ucuza getirebilirler. Çünkü bu durumda borular suyun bir kaç metre derinliğine yerleştirildiğinde aynı sonuç elde ediliyor.

Boruların etrafına serilen malzemenin çevresel etkileri hakkındaki bilgiyi bir kaç gün içinde temin etmeye çalışacağım.

Son olarak, ısı pompaları gidip bir mağazadan alınıp eve konabilecek türde bir şey değil. Çalışılan firma ve sistemin evinize göre doğru projelendirilmesi çok önemli. Geçmişte Türkiye'de bir firmanın yanlış projelendirmeler yaptığını ve bunun ısı pompalarının yaygınlaşmasında çok büyük negatif etki yaptığını duymuştum.

[Beyaz Kartal]

Merhabalar,

Bu konuyu ne zamandır agaçlar.net te işlemek istiyordum.Fakat konuda taraf olduğumuzdan dolayı yalnış anlaşılmasından çekindim. Ben,Sayın MeyveliTepe'nin söz konusu evindeki ısı pompasını kuran firmanın (ISIMAS A.Ş) yetkilisiyim.

Konu hakkındaki tüm sorularınızı cevaplamak daha detaylı bilgi vermek isteriz. Isterseniz forumdan isterseniz direkt şirketten bana veya arkadaşlarıma ulaşabilirsiniz.

Şimdi hemen bir sorunun cevabını vererek başlamak isterim. Toprak altına döşediğimiz boruların toprakla her zaman etkileşim içerisinde olması için boruların üzerini bir malzemeyle kaplıyoruz. Toprak ısındığı zaman veya zamanla su çekildiği zaman kurur.Çekilen suyun yerini hava alır ve hava boşlukları oluşur. Bu boşluklar ısı transferini engellerler ve boru topraktan ısı transfer edemez hale gelir. Bu yuzden bu malzeme ile boruları düzgünce kaplamak ve geri doldurulan toprak içerisinde gözenek kalmasını önleyici yöntemler ile toprağı geri doldurmak gerekir. Bahsi geçen malzeme kum ile belli bir oranda karıştırılmış BENTONIT adında doğal bir malzemedir. Malzemeyi tanıyanlar bunun tamamen doğal bir malzeme olduğunu bilirler. BENTONIT kil gibi bir malzemedir.Doğadan toprakla karışık halde çıkarılır ve yıkama **** kurutma işlemi ile topraktan ayırt edilir. Yani doğadan elde edilir ve içerisinde sentetik hiçbir malzeme yoktur. Kullanım yerleri; su yalıtımı,toprağın su tutmasının istendiği durumlar v.b. Kum ile karışım oranı toprağa ve ihtiyacınıza göre değişiklik gösterir.

Bu mesajı hem kendimi tanıtmak hemde soruya cevap vermek için yazdım. Sorularınız doğrultusunda daha ayrıntılı bilgiler vermek isterim.

Not:Web sitemiz yenileme aşamasında olduğu için çok detaylı bilgilere ulaşamayabilirsiniz.Detaylı bilgileri yenileme tamamlanana kadar buradan veya dokumanlarla ulaştırmaya çalışırım.

Korhan Altınkaya
ISIMAS A.Ş
0 216 451 48 48
www.isimas.com.tr

[MeyveliTepe]

Korhan bey teşekkürler, çok güzel izah etmişsiniz. Böylelikle Halit beyin son sorusu da yanıtlanmış oldu.
Bentonit için vikipedia'da ;
"Bentonit, Aluminyum ve magnezyumca zengin volkanikkül , tüf ve lavlarınkimyasal ayrışması ile veya bozulmasıyla oluşmuş çok küçük kristallere sahip kil minerallerinden ( başlıca montmorillonit ) oluşan ve ağırlıklı olarak kolloidal silis yapıda, yumuşak, gözenekli ve kolayca şekil verilebilir açık bir kayadır.
Bilimsel olarak yumuşak, plastik, poroz, açık renkli özellikte ana mineral olarak smektif grubu minerallerden oluşan içinde kolloidal silis bulunan ve camsal magmatik kayaçların , genellikle volkanik kül ve küflerin kimyasal ayrışmasına baglı olarak devitrifikasyonu sonucu oluşmuştur."
denilmekte.
Doğal bir malzeme olmasına rağmen çevresel etkileri konusunda bir kayıt varmıdır diye yabancı kaynaklarda yaptığım hızlı bir araştırmanın sonucunda rastladığım ise daha ilginç bir şeydi. Bentonit, çevresel kirlenme riski bulunan durumlarda, kirlenme riskini önleyici bir araç, bir bariyer olarak kullanılıyor. Sıvıları emme kaabiliyeti sebebiyle içinde çevresel zarara sebep olabilecek sıvı barındıran şeylerin etrafına döşeniyor. Böylece herhangi bir sızıntı olursa çevreye yayılmadan bentonit zararlı sıvıyı kendi bünyesine alıyor.

Benim için de ilginç oldu. Soru için Halit beye teşekkürler.

Isı pompalarıyla ilgili başka sorular bekliyorum.
Teşekkürler..

[Halit Togay]

Teşekkürler : Faydalı oldu. Vadipark Evleri'nde dikey borulama yapılmış. Sondaj yani. Oradaki evleri(ki bol camlı 400 er metrekarelik binalar yani ısıtılmaları bir hayli zor görünüyor) kolayca ısıttığını gördüm.
Korhan Bey acaba yatay borulama için bir hesap verebilir misiniz?
Veya yatay borulamayı çift katlı yapmak mümkün müdür? Böylece kazı alanından tasarruf edilebilir mi? Bazen evlerin bahçesi geniş olmayabilir. Ve sondaj maliyetinden tasarruf etmek isteyebilirler.

[MeyveliTepe]

Herkese merhaba,
Korhan bey ve ekibi Cuma günü Meyvelitepe'ye geldi. Önce toprak içinde dolaşan borulara belli bir oranda antifreeze bastılar. Sonra yerden ısıtma sisteminin kolon başına bir hava pürjörü taktılar. Sistemi çalıştırarak denediler bir süre. Sonra, yerden ısıtma sistemini destekleyen pompayı bir numara büyütmeye karar verdiler. Kolon çaplarının tesisatçı tarafından 1 1/4" yerine 1" döşenmiş olması sebebiyle pompanın ileride zorlanabileceği şeklindeki şantiye notlarına göre hazırlıklı gelmişler. Geç vakit sistemi devreye aldık. Dönüş suyu sıcaklığını 37 dereceye ayarladık. Yani yerden ısıtma sisteminden dönen suyun sıcaklığı 37 derece olana kadar ısı pompası suyu ısıtmaya devam ediyor, 37 derecede duruyor. 34 dereceye inince tekrar devreye giriyor. Bu değerler biraz yüksek, ama sistem binanın duvar, döşeme ve kolonlarını ısıtıncaya kadar bu değerlerde tutarız dedik.
Cumartesi öğleyin evin içi 21 dereceydi. Bugün (pazar) 25 dereceye çıktı. Salıya kadar bekleyip, salı günü dönüş suyu sıcaklığını 31 dereceye düşüreceğim, ki bina ısındığına göre gidiş suyu sıcaklığı en fazla 38 derece civarında olur. Sistem yaklaşık üç gündür devrede, sonuç fazlasıyla tatmin edici. 350 litrelik kullanma suyu sıcaklığı da 44 derece civarında.

[MeyveliTepe]

Yatay borulamayı çift katlı yapmak sanki yeterince derin kazılır ve katlar arasında en az 1.5 mt mesafe olursa mantıken olurmuş gibi geliyor ama Korhan bey yanıtlamalı. Bildiğim kadarıyla bunun bir sürü hesabı var.

[Halit Togay]

Eve giren hırsız için geçmiş olsun diyorum.
Antifriz niye diyecektim ki düşününce anladım.

[Beyaz Kartal]

Halit Bey,

Bu ikinci mesajım. İlk mesajımda projelendirmede arazi şartlarına göre karar verdiğimiz maddeleri anlatmıştım ama gereksiz bilgi kirliliği olacağını düşündüğüm için zaman içerisinde yazmayı uygun buldum ve sildim.

Yer Kaynaklı Isı Pompasının hesaplanan şekilde düzgün ve tasarruflu çalışabilmesi için en önemli iş kalemi toprak kısmı ısı değiştiricisidir. Yani toprağı altına gömdüğümüz (yatay veya dikey şekilde) borulamanın projelendirilmesi ve uygulanmasıdır.

Bizim burada uyguladığımız yöntemde yani helezon yönteminde toprak ve arazi şartlarına göre tek bir çukur kazmanın uygun olacağına karar verip projemizi ona göre revize ettik.

Uygulamanın birçok ayrı şekli vardır. Buna en iyi uygulama yapılacak arazi incelendikten sonra karar verilir.

Yatay uygulamada bir kaç kat uygulama yapmam mümkündür fakat bu durumda sanıldığı gibi metraj yarıya düşmez. Çünkü ısı transfer eden borular birbirine yaklaştıkça etkileşim içerisine girerler ve ısıyı düzgün transfer edemez hale gelirler. Bunun için yapılan hesaplar sonucunda yeni boru metrajına karar verilir.
Daha önceden de belirttiğim gibi bu uzun hesaplar sonucunda ve incelemeler sonucunda karar verilen bir uygulamadır. Bunun için yaklaşık bir hesaptan ve uygulama cinsinden bahsetmek uygun olmaz.
Tasarımımızda merkez olarak aldığımız madde, toprağın birim metre karesinde birim zamanda verebileceği enerji miktarıdır. Bütün hesaplarımızı bu merkez çevresinde yaparız.
Bahsi geçen uygulama için iki kat uygulaması yapmamız gerekseydi boru boyunu tekrar ona göre hesaplamamız ve kazı derinliğini ona göre belirlememiz gerekirdi. Tabii her zaman kağıt üstünde kolayca uyguladığınız maddeler arazide o kadar kolay uygulanmıyor ve yeni şartlara göre hesabınızı değiştirmeniz gerekebiliyor. Eğer iki kat uygulama yapsaydık kazı alanımızı yarıya düşmezdi, yarından biraz daha fazla alan gerekirdi. Bizim uyguladığımız helezon yönteminde bu iki kat uygulaması yerine yan yana dik uygulama tercih edilebilirdi. Ama bunu için arazi şartlarına göre karar vermek gerekir.
Kısa yazayım dedim ama yine biraz uzun oldu.

Isı pompası ile ısıtma ve soğutmada bir sınır yoktur. Yeterli toprak alanınız varsa istediğiniz kadar yeri ısıtıp soğutabilirsiniz. Bizim de bir uygulamamızda çamlıca tepesinde 600 m2 lik, bir cephesi neredeyse olduğu gibi cam olan bir uygulamamız yaklaşık üç yıldır çalışmaktadır.

Umarım sorunuza cevap verebilmişimdir.

[Halit Togay]

Teşekkürler.

[ekalafat]

Konudan çok faydalandım .Arkadaşlar teşekkür ediyorum Bir de şuna açıklık getireyim bu evler yurtdışında ahşap yapıldığı için yalıtımlarının çok yüksek olması sebebiyle ısıtılmaları daha kolay oluyor...

Korhan Bey bir de bizde maliyet çok önemli olduğu için bir tabloyla kabaca 100 m² binanın ısıtma ve soğutma verileri ve fiyatları hakkında bilgi verebilirmisiniz..

Yani yeni yapılacak 100 m² binamızı ısıtma için nasıl bir maliyete katlanacağız veya aynı binayı soğutmak istersek te ne kadar eklememiz gerekecek..

Saygılarımla

[Halit Togay]

Dün yazıyordum ama yarım kaldı.
26 1 2008 tarihli cumhuriyet Gazetesi Bilim Teknik İlavesi'nde yer kaynaklı ısı pompası ile ilgi bir yazı yayınlandı. Denizli'de yapılmış bir çalışmadan bahsediyorlar. Acaba jeotermal enerji yataklarında bu sistem ısıtmada daha verimli çalışabilir mi?

[MeyveliTepe]

Jeotermal enerjinin bulunduğu yerlerde sistemin COP katsayısının çok yükseleceği muhakkak. Zira yer ısı değiştiricisinden alınan enerjinin miktarı artıyor. Bu gibi durumlarda sistemin projelendirmesi de değişiyor bildiğim kadarıyla. Söz gelimi, yeraltındaki suyu kapalı devre çevirmek yerine, yeraltından doğrudan sıcak su çekilip ısı pompasında kondanse edildikten sonra tekrar yer altına veya başka bir yere veriliyor. Korhan bey ile bir sohbetimizde Türkiye'deki bazı jeotermal enerjinin bulunduğu yerlerdeki uygulamalarından da söz etmişti. Pratik uygulamalar konusundaki örnekleri yine kendisinden rica edelim..

[Halit Togay]

Tabii soğutmada kullanılacaksa yeraltının sıcaklığının yüksekliği sistemi verimsizleştirir.
Bir de yeraltından su çevrimi basit bir devridaim pompası ile evden uzun süreler ayrı kalındığında yapılabilir , evdeki ısının belki bitkiler veya evcil hayvanlar donmayacak kadar kalmasına ve/veya eve geri dönüldüğünde ilk ısıtmanın daha çabuk ve az enerji ile yapılmasına yardım edebilir.

[Beyaz Kartal]

Tekrardan Merhabalar,

Konu hakkındaki merak artıyor ki bu çok sevindirici.

Sırayla cevaplamak gerekirse;

Sayın ekalafat'ın sorusuyla başlamak gerekir. 100 m2 bir ev için değil de, burada üzerine konuştuğumuz Sayın MeyveliTepenin evi üzerine yapılan maliyet ve işletme analizi bilgilerini sizinle paylaşmak isterim bu daha uygun olur diye düşünüyorum.

Evin ilk yatırım maliyetine yaklaşık olarak 22.000$ diyebiliriz.Tabii bu rakam her proje için değişiklik gösterecektir.Burada amaç yaklaşık olarak akıllarda bir ortalama değer oluşturmaktır. Bahsi geçen ev 150 m2 iyi yalıtımlı bir binadır, buraya kullanım suyu ihtiyacınıda karşılamak üzere bir adet ortalama kapasitesi 17kw olan bir cihaz konuldu. Bu maliyete toprak tarafı borulaması,dolgu malzemesi,kazan dairesinden eve girişe kadar tüm tesisat, elektrik işleri, bir adet fan-coil ve tesisatı,bir adet akümülasyon tankı,ev tarafı sirkulasyon ve kullanım sıcak suyu sirkulasyon pompası dahildir. Yani kısaca evin giriş hatlarına kadar olan herşey kazan dairesinde yapılmıştır. Evin içerisinde bir adet fan coil ve bir adet merkezi termostad harici bir iş yapılmamıştır.Evin yerden ısıtması bir başka firma tarafından yapıldı. Ev sahibine ek masraf olarak toprak tarafı için kazı masrafı,bir tanker su ve bir kamyon kum ücretlerini ilave edebiliriz. Bu miktarlarıda Sayın MeyveliTepe kendisi telaffuz edebilir.
İşletme maliyeti hesabı biraz daha karışık ben yaklaşık olarak beklenen miktarları burda belirtebilirim, daha sonra seneye bir tam kışda harcanan elektrik miktarını izleyerek kesin hesabı çıkarmış oluruz.

Yaklaşık olarak binanın kapasitesini kullanım suyu ihtiyacıyla birlikte 14.620 kcal/h olarak aldık ve bir kış boyunca günlük ortalam 14 saat boyunca cihazın çalışmasına ihtiyaç olduğunu düşündük.Bu durumda ısı pompasının ve sirkülasyon pompalarının elektrik maliyetlerininn bir ısıtma sezonu boyunca 1400$ olması beklenmektedir. Isı pompası yerine orada kullanılması düşünülen LPG kullanılsaydı aynı kapasite ve şartlar için LPG tüketimi 7500$ olacaktı.Yaklaşık olarak ısı pompası LPG ye göre %70-80 daha verimli olmaktadır. Diğer yakıtlar için durum;Kalorifer yakıtında 5400$,Motorinde 9000$,Doğal Gazda 2200$ tüketimi olacaktı.
Cihaz,klimalar gibi hem ısıtma hem soğutma yapabilme özelliğine sahiptir.Soğutma için ev içerisine ilk yatırım yapılmasından başka bir yatırıma ihtiyaç yoktur.Ayrıca soğutmadaki duruma bakarsak 1100$ split klima tüketimine karşın ısı pompası sirkülasyon pompası dahil olarak 600$ (%45 tasarruf) gibi bir tüketimi olması beklenmektedir. Evde yalnızca bir odada soğutma yapılmıştır.Normalde cihaz tüm evi soğutabilecek kapasiteye sahiptir.Tasarruf edilen yüzde miktar, bir yerine bir kaç fan-coil kullanılsaydı daha büyük olacaktı.Fakat sirkülasyon pompası toplam debiye göre seçildiği için tüketim normalin üstündedir.
Beklenen toplam tasarruf miktarı %76 gibi bir rakamda olacaktır.Buradan geri ödeme süresini hesaplamak istersek, ısı pompası maliyetinden konvansiyonel kazanlı sistem ve split klima maliyetini çıkararak bulunan değeri işletme maliyetleri farkına bölmemiz gerekmektedir. Toplam konvansiyonel sisteme örnek olması için 8200$ değerini alırsak. Isı pompası için ilave 13800$ harcamaniz gerekmektedir fakat yılda edilecek tasarruf miktarı 6600$ (LPG ve Split klimaya göre) olacaktır.Bu durumda geri ödeme süresi 2 yıl gibi bir değer olacaktır.

Umarım fazla uzun tutmadan ve sıkmadan sorunuza cevap verebilmişimdir. Sistem bir proje çözülmesiyle ortaya çıktığı için ve normal sistemlerde hiç bir zaman yakıt tüketim değerleri bu kadar detaylı incelenmediği için, YKIP sisteminin anlatımı bu kadar detaylı olmak zorunda kalıyor. Normalde bir proje için teklif vermeden önce yaklaşık 10 sayfalık bir rapor hazırlayarak konuyu anlatıp detaylandırıyoruz.

Sayın Halit Beyin sorusuna cevap verirsek;

Denizli uygulaması benim bildiğim kadarıyla toprak kaynaklı ısı pompası uygulaması.Burada toprak tarafında sondaj uygulaması yapıldı.

Tabiiki ısı pompasının verimi, ısıtmada çalışıyorken kaynak sıcaklığıyla doğru orantılıdır. COP katsayısı uygun şartlar sağlandığında 8-9 gibi değerleri görebilir.

Türkiyede düşük sıcaklık jeotermal kaynakların ısı pompasıyla kullanımına örnek bir uygulamayı 2005 yılında dalamanda bir termal otele yaptık.Bu uygulama bildigim kadariyla bu konudaki tek uygulamadır.

Burada otel çok şanslı bir durumdadır. Günde yaklaşık 27C de 90ton su kendiliğinden yer yüzüne çıkmaktadır. Burada sistemi denemek için iki adet 17 kw kapasiteli cihazla havuz ve hamam ısıtması yaptılar.Burada tüketim değerleri izlenerek hesaplandı ve bir yıl sonundaki ortalama tasarruf miktarı %90 ile 44.000$ olarak gerçekleşti. Karşılaştırma LPG li sisteme göre yapılmıştır.
Sistem hali hazırda başarılı birşekilde çalışmasına devam etmektedir.

Aslında dalaman dış hava sıcaklıklarına bakarsak yaz aylarında da ısı pompasının soğutmada bu sıcaklığı kullanması, hava kaynağını kullanan split klimalara göre daha verimli olacaktır. Dış hava sıcaklığı 27C üzerinde olduğu andan itibaren ısı pompası daha verimli bir şekilde soğutma yapabilmektedir.

Daha fazla uzatmamak için şimdilik burada kesiyorum. Sorularınıza cevap vermek beni mutlu ediyor. Lutfen aklınıza takılan bütün soruları bize sorun.

Saygılarımla,

[MeyveliTepe]

Başlıkta adı geçen kongre dökümanları arasında yer kaynaklı ısı pompalarıyla ilgili oldukça detaylı ve Türkçe bir döküman buldum. PDF formatındaki dökümanı isteyen arkadaşlar buradan açabilirler..

[Sergüzen]

Sayın Meyveli Tepe ve Beyaz Kartal
Verdiğiniz bilgiler çok iyi. Benim sorum da cihazın gürültüsü konusunda olacak. Evlerimizde kullandığımız buzdolapları gecenin sakin saatlerinde oldukça rahatsız edici gürültü çıkarıyorlar. Bu sistemin motorları ve fanları buzdolabına göre daha güçlü oldukları için daha rahatsız edici gürültü çıkarıyorlar mı? Yoksa bunlarda gürültüyü emici bir sistem mi mevcut? Evin içinde çalışan klimalar da geceleri rahatsız edici gürültüye neden oluyorlar.