Yeni bir dip not:

Nadiren de olsa bitkilerin Latince isimleri hatalı verilebiliyormuş. Örneğin;


Cupressus lusitanica (lusitanica = Portekiz'den) aslen Meksika kökenli olduğu halde, Portekiz'e getirilmesinden 300 yıl sonra isimlendirildiği için bu bilgi unutulmuş.

Simmondsia chinensis aslen Kaliforniya kökenli olduğu halde, isimlendirenin çok bozuk el yazısı nedeniyle Çin olarak okunup, bu şekilde yerleşmiş.

Scilla peruviana aslen İspanya kökenli olduğu halde, Peru isimli bir gemide isimlendirildiği için karışıklığa uğramış.


Kaynak: Incarnata - Botany Forum - GardenWeb

Sanırım nocturtum 'u görünce çiçekleri gece açan'ı anlıyoruz.

Latince, biyolojide (bitkiler alemi ve hayvanlar alemi) Bütün dünyanın kullandığı "ORTAK" bir dil dir. Canlıların sınıflandırılması, isimlendirilmesi latince yapılır, ve bu ortak dil tüm dünyada herkes tarafından anlaşılır.

Dün bir başlıkta yazdığım gibi: bazı bitkilerin Türkçe ismi yok mu? sorusunun cevabını buradada açıklamak istiyorum. pek çok bitkinin mahalli (bölgesel ) isimleri farklı dır. aynı bitkiye A bölgesinde, başka isim verilirken B bölgesinde daha başka isim verilmektedir. Bu yalnız türkçe de değil diğer dillerde de (ingilizce, fransızca vb) aynı durum söz konusudur. hal böyle olunca bitkiyi tanımak için 0rtak dil "Latince" devreye girer.

bu durum bütün dünyanın kabul ettiği bir durumdur. Bitkiler ve hayvanlar (canlılar) aleminde Nomen kültür denilen sınıflandırma da ve isimlendirme de latince esasdır.

Bazı özellik bilgilerini de ben vereyim:

Pendula (sarkık) , Pseuda (yalancı Pseudoplatanus Yalancı çınar yapraklı), orientalis (doğu menşei li), japonicum ( bodur-kısa) , ovalifolıum (oval yapraklı), Gladiolus (kılıç yapraklı-Gladiatör den) , pinus nigra (karaçam) , semperflorens (bol -devamlı çiçek), grandiflora (iri çiçek), oriental 8doğu), Vulgaris (yabani),

Bu konudaki en kapsamlı kaynağı buldum:
Welcome to Botanary, the Botanical Dictionary

Zaten davesgarden en büyük yardımcılarımızdan değil mi? :)
Yalnız kelimelerin her birini ayrı sayfaya koymuşlar, o yüzden liste olarak görmek mümkün değil. Ama merak ettiğimiz kelimeleri aratabiliriz.

Ayrıca ilgilenen arkadaşlara davesgarden'a üye olmalarını da tavsiye ediyorum. Haftalık bir e-mail gönderiyorlar. İçinde bir adet bitkinin tanıtımı, haftanın Latince kelimesi ve anlamı, ve o hafta davesgardenda yayınlanmış konulardan birkaçının özeti oluyor.

Başta Sayın gilan olmak üzere tüm arkadaşlara teşekkürler, çok güzel bir başlık olmuş. Benim çok ilgimi çekti, geç farkettim burayı. Sayın Nevsune'nin sözlüğünü de merak ettim şimdi ve de özendim:) Birşey bildiğimden değil:) Yabancı dillere ilgim var (benden geçti ama hala arada böyle depreşiyor), bir sözcükteki ekten veya bizzat kökten başka bir dildeki sözcüğün anlamını tahmin edebilmek çok güzel, seviyorum ben.
Hepinize tekrar teşekkürler.

Okulda ders kitabı olarak kullandığım bir sözlüğü 30 küsür yıl sonra tekrar kullanacağım hiç aklıma gelmezdi. "Aman okul bir bitsin kitaplarımın hepsini ateşe atacağım" dediğimi hatırlıyorum:) İyi ki atmamışım, şimdi arada şöyle bir karıştırmanın hoşuma gittiğini farkettim. O zaman yurtdışından getirtilirdi bizim kitaplarımız, Türkiye'de basımları yoktu. Şimdi var mıdır ki bilmem.

Ne varmış yaşınızda;) Öğrenmek hiçbir yaşta kimseden geçmez sevgili Cymbelina. Okuldayken başka bölümlerle ortak derslere girerdik. Böyle bir sınıfta Arap dilleri bölümünde okuyan 65 yaşında bir amcamız vardı ve inanır mısınız o amcamız sınıfta tuttuğu ders notlarını arapça yazmaya çabalardı. Öyle bir azimdi işte:)

Haklısınız, Batı dillerindeki kelimelerde epey bir Latince rüzgarı eser:)

Okulda ders kitabı olarak kullandığım bir sözlüğü 30 küsür yıl sonra tekrar kullanacağım hiç aklıma gelmezdi. "Aman okul bir bitsin kitaplarımın hepsini ateşe atacağım" dediğimi hatırlıyorum. İyi ki atmamışım, şimdi arada şöyle bir karıştırmanın hoşuma gittiğini farkettim. O zaman yurtdışından getirtilirdi bizim kitaplarımız, Türkiye'de basımları yoktu. Şimdi var mıdır ki bilmem.
Atmayın elbette, kitap atılır mı?:) Üstelik öyle bir sözlük hiç atılmaz. Ben fotokopileri, notları bile saklıyorum, benimki ayrı bir hastalık:dilli:

Ne varmış yaşınızda Öğrenmek hiçbir yaşta kimseden geçmez sevgili Cymbelina. Okuldayken başka bölümlerle ortak derslere girerdik. Böyle bir sınıfta Arap dilleri bölümünde okuyan 65 yaşında bir amcamız vardı ve inanır mısınız o amcamız sınıfta tuttuğu ders notlarını arapça yazmaya çabalardı. Öyle bir azimdi işte
Kesinlikle katılıyorum size ama hayat müsaade etmiyor bazen, bazen de o amca kadar azimli olamıyoruz, o güç olmuyor. Bana kalsa, ohoo, gönlümden geçen o kadar çok şey var ki: İspanyolca ve İtalyanca öğrenmek isterdim:( İtalyanca öğrenmeye başlamıştım fi tarihinde, ona devam ederdim, kullanılmayan bilgi unutulmaya mahkumdur, ben de unuttum. Ondan önce Almancaya başlamıştım, o da kaldı:( Gerçi onu hiç sevmedim.

Haklısınız, Batı dillerindeki kelimelerde epey bir Latince rüzgarı eser
Evet, Latince sözcükler hemen hemen hepsinde var veya diğer sözcüklere kaynaklık etmiş. O yüzden bazen bir sözcüğün anlamını aşağı yukarı tahmin etmek kolay olabiliyor.
Gerçi mesela ben bu başlığa baktığımda, "carne"den söz edilmiş, ben bu kökü bilmiyordum. Orada direkt carnivour(carnivor?) geldi aklıma, bir de carnivourous (sıfat) - daha doğrusu güleceksiniz ama bendeki ilk çağrışım dinozor oldu:D, ben de gülüyorum ama ciddiyim, bir de etobur hayvan. Sizler mesela orada açıklamasanız, o bitkiye etobur bitki derdim belki de:)
Gene mesela bir başka şey yazmışsınız: pinus nigra, pinus'u çıkaramadım ama pin desek iğne (iğne yapraklı/ibreli) nigra negroyu hatırlattı ve zaten anlamı karaçammış, tam anlamıyla birebir oturmuş oluyor.

Latincenin hep zor bir dil olduğunu duydum ama öğrenmiş olsaydım başka dilleri öğrenmek çok kolaylaşırdı. Benim Latince bildiğim tek şey stimulus(tekil) stimuli (çoğul), medium (tekil) media (çoğul).
Bu başlık etimoloji ile ilgili dersek yanılmış olmayız herhalde? Yani onu bile zor hatırlıyorum.
Ben sevdim burayı, daha çok yazın, daha çok yazın bu başlığa:)

Tahmin tutturmak bazen evet ama her zaman değil:) Ben de bu yüzden Batı dillerindeki kelimelerde epey bir Latince rüzgarı eser yazdım. Kimi kelimede esinti fazla olmuş çok benzeşmiş. Kimi zamansa bir iki harf alıp araya başka harfler girmesiyle Latince aslından uzaklaşıp, sadece kafa yorulursa benzerlik yakalanabilir olmuş.

medium- media örneğinde biraz karışıklık olmuş:)

Medium tekil doğru ama Latince'de kelimenin nötr hali, media kelimesine bakınca o da tekil ve dişil hali. Kelimenin kökü ise erkek hali olan medius. Bunlar başka bir kelime ile bağlantılı kullanılıyor. İngilizce çevirisi in the middle.

Medium isim olarak kullanıldığında tekil ve çevirisi ise sadece middle.

Sonuç olarak her ikisi de tekil, ortada çoğul görünmüyor. Haa çoğulu ne diye soracaksanız, umarım yanlış hatırlamıyorumdur medii olması gerek.

Diğer örneğiniz doğru. E valla yoruldum:rolleyes:

Latince'de bir kelimenin anlamını sözlükte arayabilmek için bütün takılarını sıyırıp kökünü bulmak gerekir. Bu takıları sıyırabilmek için ise tüm çekimleri, o çekimlerin neyin çekimi olduğunu, yani genel olarak dilbilgisini bilmek gerekir. Bu başlıkta daha ayrıntılı yazmak konudan iyice uzaklaşmak olacak. Ayrıca benim neyi ne kadar hatırlayabileceğim de epey bir kuşkulu:rolleyes:

Yani işler epey bir karışık:)

ÇOk teşekkür ederim:) Size zahmet verdim, ama doğrusunu da öğrendim o halde:) ben asıl anlamının "araç" olduğunu sanıyordum. Tekrar teşekkürler.

"Cosmos sulphureus" - Kozmos diye bildiğimiz çiçeğin latincesi buymuş, Sayın Jineop yazmış hatta. Atmış olacağım, "cosmos" kozmos - evren ve ikinci sözcük de sülfür??? mü olmuş oluyor?:) Bundan bir anlam çıkaramadım.

Cosmos Yunanca kosmikos yani evren anlamında, sulphureus ise sülfür sarısı anlamında.

Kıt bilgimle atarak tutturdum gibi:p
Ama bu durumda birleştirince çıkan anlam ne oluyor? Turuncu evren mi? Bir bağ kuramadım. Pinus nigra anlamlıydı mesela.
Bir de pembe renkli olanlarının o halde ismi farklı mı oluyor?

Ama oldu mu Sayın Gilan, böyle güzel bir başlık açıp sonra ihmal ediyorsunuz?:)
Nevsune Hanım da sözlüğünü çıkarınca unuttu burayı:p

aureum/aurea altın renkli demekken, auratum/aureta da altın rengi işaretleri olan demekmiş.

Pek çok bildiğimiz bitkinin aureum varyetesi de var.

Örnek:

Lysimachia nummularia

Eklenti 310470

Lysimachia nummularia 'Aurea'

Eklenti 310471


Lilium auratum

Eklenti 310472

Facebook'a takılınca burayı ihmal ettim galiba. Harika bir çalışma olmuş, emeği geçen tüm arkadaşlara teşekkür ederim...

Solanum jasminoides, Jacaranda jasminoides , Gardenia jasminoides, Trachelospermum jasminoides gibi örnek olarak verdiğim bitkilerin isminin sonunda olan jasminoides kelimesini ele alalım.

Bu kelimeyi bir bitkinin isminin ardında gördüğümüzde bilmeliyiz ki bu bitki yasemin bitkisindeki gibi özelliklere yani sarılıcı davranış ve kokulu çiçeklere sahip bir bitkidir.

Bu başlığı son zamanlarda biraz ihmal etmişiz. Konuya ilgi duyan arkadaşlar, nerelerdesiniz?

Bitkilerin latince isimlerini özellikle kaktüs ve sukulentlerde sık sık kullanıyoruz ama nedense bu başlığı atlamışım. Böylece latince isimlerin ne anlama geldiğini öğrenmek keyifli olacak.

agaclar.net'i bu sebeple seviyorum bir de Latince öğreniyoruz sayesinde:)

Bugünlerde çok karşılaştığım latin sözcük olan 'arvensis' ile ilgili olarak ve bitkilerin latince isimlerinde kullanılan kelimelerin anlamları ile ilgili konu başlığını açan Sn. gilan' ın da soru işareti ile belirtmiş olması ile de ilgili olarak bu kelimelerin tam anlamı üzerine bir aydınlatma yerinde olabilir, soru işaretini silebilir diye düşüdüm.

'Arvensis' sözcüğü dilimizdeki tarla, saha, çayır üzerinde yetişen anlamına karşılık gelmekte.

'Campestris' sözcüğü de yine latincede saha, açık alan, arazi anlamlarına gelen 'campus' sözcüğünden gelmekte.

Özetle anlamamız gereken şu ki latince adının sonunda 'arvensis' ya da 'campestris' gördüğümüz bitkinin tarlada, arazide, açık alanda, çayırlarda yetişen anlamını taşıdığı.

Convolvulus arvensis, Anagallis arvensis, Mentha arvensis, Sinapsis arvensis, Gentiana campestris, Brassica campestris v.s...

Çok faydalı bir paylaşım olmuş... Teşekkürler... Geç görmüşüm... Ve de geç üye oldum haliyle...
Yeri gelmişken, listede E harfinde 'equisetifolia' tür anlamını aradım göremedim.

Bilen paylaşırsa sevinirim.

Saygılar.

Bir de 'nitida' Örnek: Lonicera nitida

Teşekkürler şimdiden.

'sieboldii'
Örn: Magnolia sieboldii, Sedum sieboldii

'tobira'
Örn: Pittosporum tobira

equus (lat.) : at
saeta (saetula)(lat.) : kıl
equisetum (lat.) : at kuyruğu
folium (lat.) : yaprak

equisetifolia (lat.) : at kuyruğu yapraklı

Philipp Franz von Siebold : 19. yüzyılda yaşamış Alman hekim

sieboldii : Siebold tarafından bulunmuş, tarif edilmiş, tanıtılmış ya da ona atfedilmiş

Sağolun. İlginiz ve emeğiniz için.:)

elwesii kelimesi nedir? epey bitkide denk geldim.

Muhteşem bir konuya elatılmış,inanılmaz faydalandım ,özellikle renklerin latince isimleri harika çağrışımlar yarattı:)Sevgili Gilan ve bilgi paylaşımında bulunan tüm arkadaşlara teşekkür ederim:)

Çift i eki (-ii) genelde bir özel isimden sonra geliyor ve o şahsa atıfta bulunuyor.

elwesii : Elwes tarafından bulunmuş, tarif edilmiş, tanıtılmış ya da ona atfedilmiş

(Buradaki Elwes de sanırım botanikçi Henry John Elwes)