Mersin, Murt, Hambelez (Myrtus communis)

[Nariel]

Meyvesini ilk yediğimde tadından müthiş bir tiksinti duyduğum, ama hemen ardından tutku derecesinde sever hale geldiğim murt bitkisini sizlere tanıtmak istiyorum. Kaynakta yazılanlara göre nesli tükenme noktasına hızla yaklaşmaktaymış.

Sarı renge gelince toplanıp da bir köşede biraz daha olgunlaşması için bekletilirse, biraz buruşması ve kahverengi lekelerin oluşması sağlanırsa o harika murt tadı oluşuyor, daha erken yemeye kalkışmayın.



"MERSİN


Latince ismi : Myrtus communis


Mersin: (Myrte / Myrte / Myrtle / As / Asmar / Sıçankulağı otu / Myrtus/ Murt/Hambelez) Mersingiller ailesindendir. 100 kadar türü vardır. Karadeniz, Ege ve özellikle Akdeniz kıyılarımızda kendiliğinden yetişir.

Mayıs-haziran ayları arasında, beyaz renkli çiçekler açan, 1-3 m boylarında, yapraklarını dökmeyen, bir ağaççıktır.



Yapı itibariyle gövde ve dallar şeklinde değil maki görünümündedir. Yapraklar kısa saplı ve karşılıklı, yeşil renkli, derimsi, oval şekillidir ve üzerinde salgı bezleri bulunur. Yaprakları hoş kokuludur. Yapraklarında ve çiçek dallarında reçine, tanen, sinaol, terpen, mirtol, pinen gibi maddeler vardır. Çiçekler beyaz, uzun saplı olup, tek olarak her bir yaprağın koltuğunda bulunur. Mersinde murt, Adana - Hatay taraflarında hambelez, diğer yörelerde mersin denilen meyveleri nohut büyüklüğünde, beyaz üzerine morumsu siyah lekelidir. Meyvenin ortalarında çok miktarda incirinkinden biraz irice olan hafif kekremsi çekirdekleri murt yeme zevkini azaltır. Murtda uçucu yağ, şeker, sitrik asit bulunur.



Mersin bitkisi gün geçtikçe azalmaktadır ve böyle giderse kısa süre sonra neslinin tükenme tehlikesi vardır. Doğal olarak yetiştiği yerler tarım alanı yapıldıkça yaşam alanı daralmaktadır. Merkeze bağlı bazı köylerde kendiliğinden yetişen kaliteli murtlar toplanıp satılmakta ve küçümsenmeyecek paralar kazanılmaktadır. Ancak yinede hiç kimse “murt bahçesi” yapmayı ciddiye almamaktadır.



Mersingiller familyasında yer alan aynı cinsten 1000 kadar bitki türünün genel adı Mersin'dir. Anayurdu Amerika, Avustralya ve Yeni Zelanda olan, kış mevsiminde yapraklarını dökmeyen ve 2-5 metreye kadar boylanabilen ağaç ya da ağaççıklardır. Burada sözünü edeceğimiz, Yabani ya da Adi mersin (M. communis) adı verilen tür, Akdeniz Bölgesi'nin bitkisi olup Batı ve Güney Anadolu kıyı şeridimizde bulunan güneşli ve kurak alanlardaki makiler arasında bol bol yetişmektedir. Üst yüzeyinde pek çok saydam nokta (yağ bezeleri) bulunan yaprakları sert, meşinimsi, kenarları düz, küçük, üzeri koyu yeşil, altı daha açık yeşil ve tam ortası boydan boya çizgili olur. Mersinin yaz ortasından sonbahara kadar açan altın renkli erkek organlı beyaz çiçekleri ve yuvarlak kesitli, kırmızımsı renkte dalları vardır. Bitkinin ikinci yılında dalları bej renge dönüp odunsulaşır. Başlangıçta etli ve beyaz olan meyveleri, olgunlaştığında koyu mavi-siyah renge döner. Mersin bitkisinin dal, yaprak, çiçek ve meyveleri hoş kokuludur. Bitki, döktüğü tohumlarla kendiliğinden çoğalır ya da gövde çelikleriyle üretilir.

Mersinin yaprak ve çiçekli dallarında tanen, reçine, acı birtakım maddeler ile uçucu yağlar; meyvelerinde yüksek oranda A vitamini, tanen, şeker ve asitler bulunur. Tatlı ve hoş kokulu meyveleri pazarlarda satılır ve yenir. Körpe yaprakları ise, defne gibi, et yemeklerine çeşni vermesi için kullanılır.



Kullanıldığı yerler:

Murt dalları talvar (gölgelik) yapımında, Tak, Düğün salonu, sahne, kürsü süslemede, kesme çiçek tanziminde kullanılır. (Veya kullanılırdı) Murt; Mesane iltihaplarını giderir. Nezlede faydalıdır. Akciğer iltihaplarında kullanılır. Bel soğukluğunda faydalıdır. İshali keser. Mide ağrılarını giderir. Egzamada faydalıdır. Saçları boyamakta kullanılır. Bitkinin yaprakları, çiçekli dalları ve yapraklarından elde edilen uçucu yağ (Mersin esansı) kullanılır. Yaprak ve meyveler kabızlıkta, mikrop öldürücü, iştah açıcı, kan dindirici, antiseptik ve hâricen yara iyi edici olarak kullanılır. Taze yapraklarından, su buharı distilasyonu ile “Mersin Esansı” elde edilir. Bu esans renksiz, akıcı, özel kokulu ve yakıcı lezzetlidir. Takriben 100 kg yapraktan 300 gr esans elde edilir. Mirtenol, sineol ve terpenler ihtivâ ederler. Gıda ve parfümeri sanayisinde kullanılan önemli bir ham maddedir. Yöresel olarak şeker hastalığına karşı da (günde 10 damla) kullanılır. Mersin meyveleri uçucu yağ, tanen, sekerler ve organik asitler ihtivâ eder. Antiseptik özelliği de bulunan meyveler yemiş birkaç gün bozulmadan bekleyebilir.



Tıbbi Etkileri ve Kullanımı

Bitkinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:

• Peklik verici ve özellikle çocuklarda diyareyi kesicidir.
• İştah açıcıdır.
• İdrar yolları enfeksiyonlarında antiseptik etkisi vardır.
• Doku ve damar büzücü niteliği nedeniyle kanı dindirici etkileri görülür.

Sayılan bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin yapraklan her mevsimde toplanır ve gölgelik, havadar bir yerde kurutulur, 1 tatlı kaşığı kurumuş mersin yaprağı üzerine 4 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika süreyle demlendirilerek hazırlanan infüzyon, günde iki kez birer bardak içilir.

• Mersin, antiseptik etkiler taşır. Bu etkisinden yararlanmak üzere, bitkinin yaprakları suda kaynatılıp buharı damıtılarak elde edilmiş ve piyasada satışa sunulmuş suyu, dıştan bedene uygulanır.
• Ayrıca A vitamini yönünden zengin olan mersin meyvesinden şurup yapılarak içilmesinin, görme yeteneğini artırdığı ileri sürülmektedir."

KAYNAK: www.50mucizebitki.com/mersin.html

[Ferda Ülkümen]

Marmara bölgesinde de yabani olarak yetişiyor, parlak yaprakları, güzel çiçekleriyle peyzaja da uygun bir bitki.

Çiçekli bir dalı



Meyveler oluşmaya başlamış

[Kemal Kutlu]

En güzel olan, mor mersindir.Tadı tam olgun halinde muthiş.

[nariçi]

Benimde bu konuyu açmak aklıma gelmişti, güzel bir çalı bitkisi. Antakya'lılar çok seviyor olacak ki dükkanlarda satılır. Ben kekremsi değişik tanenli tadına alışamadım. meyve büyüklüğü Berrylere benziyor.

[Nariel]

Tadı her damağa uygun değil, aroması çok değişik, bol kokulu.

[nariçi]

Evet Nariel, Antakya'lılar alışmışlar çok seviyorlar. Tadı tuhaf ama değişik bir taze çerez.

[muhikan]

Yapraklarının kokusunu da unutmamak lazım..

[cagatayyucel]

daha iki gun once 7 yasındaki kızımı sivrisinek avuc içinden ısırmıştı. kaşıntıdan çocuk ağlamaya başladı. gece yarısı ilaç da bulamadım evde. bahceden topladığım hambelise gözüm ilişti ve bir deneyeyim dedim. hambelisi ikiye bölüp kaşınan yere sürdüm. ve çocuğun kaşıntısı geçti. beni de ısırmıştı; kendime de sürdüm. sabaha kadar bir kaç saatte şişlik ve kasıntı gecti. benim için ilginç bir tecrübeydi. tamamen caresizlik sonucu kendiliğinden oluşan bir deneyimdi...

[cagatayyucel]

eşim de hambelisi ilk tattığında parfümlü gibi demiş; çok sevmemişti. ancak zamanla alıştı ve şimdi keyifle yiyor.

[Kemal Kutlu]

O buruk tadı hiç bir meyva'da yok.Ben bunu seviyorum işte.

[sercinyo]

Nasıl yetiştirebiliriz, yetiştirme yöntemleri nelerdir ?

[uzman16]

Çocukluğumda yemiştim. Buruk bir tadı olduğunu hatırlıyorum. Olsa da yesem, tadını net hatırlasam. Fidesini aramalı.

[feyzon]

Kadıköyden yaban mersini diye aldığım (Sanırım) murtlardan bir kısmını saksıya dikmiştim. Geçen yıl yetişen fidanlar şu an tekrar büyümeye başladılar. Sanırım köklerini dikkatlice çıkarırsam sorun olmadan isteyene verebilirim. Yaklaşık 10 - 15 tanesini verebilirim.

[kelebek çalısı]

Her dem yeşil bir çalı olma özelliği ile peyzaj için de tercih edilebilen bir bitki.

Yaprakları da pırıl pırıl parlıyor güneşte.

İstediğiniz formda budayabilirsiniz.

Ben bodur ve top gibi bir formda tutmayı seçtim.

[dündar]

Şimşirde bazı dalların yapraklarında hafif sararma , kuruna ve dökülme var. Bunlar saksı değiştirdikten sonra oldu. yardımcı olursanız sevinirim.

[dündar]

Mersin dalların en ucundaki yapraklarda kararma, buruşma ve dolayısıyla kuruma var. Bunlar saksı değiştirdikten sonra oldu. yardımcı olursanız sevinirim.

[feyzon]

Yalova Armutlu Fıstıklı beldesindeki bir motelin bahçesinde murt bitkisi.
Oldukça büyük bir ağaççık olmuştu. Meyveleri de üzerindeydi.

[daraban]

selamlar bu meyve ne şekilde tüketilir? reçeli, marmelatı veya kaynatılarak hoşaf yapılabilirmi ?

[olcim]

Orijinal Mesaj Sahibi daraban

selamlar bu meyve ne şekilde tüketilir? reçeli, marmelatı veya kaynatılarak hoşaf yapılabilirmi ?

Merhaba ,

Çiğ yenerek tüketilir , marmelatını yapmak isterseniz ; küçük çekirdekleri olduğunu bilmelisiniz , annem hafifçe haşlayıp sonrada kevgirden geçirerek çekirdeklerini ayıklardı , kolay gelsin .

[alperfect]

Orijinal Mesaj Sahibi olcim

Merhaba ,

Çiğ yenerek tüketilir , marmelatını yapmak isterseniz ; küçük çekirdekleri olduğunu bilmelisiniz , annem hafifçe haşlayıp sonrada kevgirden geçirerek çekirdeklerini ayıklardı , kolay gelsin .

Sn olçim marmeladını mı yapıyordu anneniz ve murt olduğuna emin misiniz. Çünkü ben çerez gibi meyve olarak yemenin dışında hiç bir şeklini hatırlamıyorum Anamurluyum ve yıllardır sadece ailem gönderdiği zaman bulup yerim lakin şimdi koca bir poşet göndermişler ve benden başka yiyen yok (hayır ben yerken de uzaylıymışım gibi davranıyorlar) bozulmadan bir şekilde değerlendirmeliyim
Havalar soğuk olmasa kurutmayı da deneyeceğim ama çok soğuk

[Lonicera]

Meyveleri yaklaşık 15 gündür aktarlarda yerini almaya başladı. 2 siyah murt fidanım vardı , bir tane de beyaz aldım. Saksı içerisinde ne kadar ürün verir artık bilemiyorum. Fakat mersin yapraklarından yapılan çayın çok şifalı olduğunu okumuştum bir yerlerde.

Tohumdan yetiştirdiğim 3 yaşındaki siyah murt. 2 yaşında meyvesini görmek, tatmak nasip oldu.

[Lonicera]

Fidan olarak aldığım 1 yaşındaki beyaz murt. Üzerinde çiçek tomurcuğu var))

[Lonicera]

Hem beyaz hem de siyah murt çiçekte...

[Lonicera]

Nihayet....

[ozkanabim]

mersin bitkisi bahcemde var. 3 yıl oldu. ciceklenme cok guzel. yapraklar ve dallar cok canlı ama meyvelenme olmuyor. ne yapmam lazım

[Lonicera]

Bitkiniz gölgede mi büyüyor? Sulamayı fazla mı yapıyorsunuz? Hiçbir bilgi olmadan tahminde bulunmak zor. Bendekilerin hepsi (6 adet) saksıda ve her yıl bir sürü meyve veriyor. Unutmazsam son halini resimlerim yarın.

[Lonicera]

Resmi anca yükleyebildim. Siyah murt da meyveli. Ben beyazın tadını daha çok beğeniyorum. Faydası saymakla bitmez. Yaprağından da haftada bir çay demleyip içiyoruz.

[talhacatalbas]

Ben kökünü çıkarıp akvaryuma koymuştum ama balıklarımda ölüm meydana geldi acaba zehirli bir ağaç mıdır ? + reçineli midir

[Lonicera]

Tohumların soğuklanma ihtiyacı giderilince bir bir çimlenmeye başladılar. Gelişimleri çok ağır seyrediyor.

[Lonicera]

Siyah murt renk değiştirmeye başladı. Beyaz olanların meyveleri daha büyük ve sayı olarak daha fazla.