Mercan Köşk (Origanum majorana)

[Mine Pakkaner]

Mercanköşk Origanum majorana' dır. Yani bir oregano çeşidir. Eşanlamlı ismi ise Marjorana hortensis. Aromatik, hoş kokulu, lezzeti ve kokusu kekiğe benzemeyen bir bitkidir.

[Faralya]

Sn. Pakkaner ,
OVAK yayını olan Şifalı Bitkiler , Flora ve Sağlığımız adlı kitapta mercanköşk ve kekiklere ilişkin bazı bilgiler buldum.Hem paylaşmak hem danışmak üzere özetliyorum;

Kitaba göre Türkiyede bulunan üç mercan köşk türü var.
Origanum heracleaticum - İstanbul mercanköşk ( Sweet marjoram )
Origanum spyleum - Spil mercanköşkü ( Marjoram )
Origanum onites - Mercanköşk, İzmir kekiği ( Smyrna thyme )

Tüm mercanköşkler Labiatea familyasına ait olarak belirtilmiş.Kitapta yeralan dört kekik türünün üçü de bu familyada gösterilmiş.

Oregano'yu kekik olarak anımsanması İzmir kekiği nedeniyle olabilir sanıyorum.İtiraf etmem gerekir ben de yıllarca Fethiye yöresinde bulunan, köylülerin - tabiri bağışlayın- "Eşek kekiği" diye adlandırdığı bir kekiği diğer iki türle birlikte kurutup kullanıyorum.

Diğer iki kekik yöre halkınca Tarhana kekiği ve Çökelek peyniri kekiği olarak adlandırılıyor. Bu kekikleri OVAK'ın kitabındaki resimlere bakarak tanımlamaya çalıştım. Çok emin değilim ama

Tarhana kekiği - Thymbra spicata L, Karabaş kekik ( Garden thyme );
Çökelek kekiği - Thymus Vulgaris - Adi kekik, Akdeniz kekiği ( Thyme );

Oregano diye bildiğim kekik ise Thymmelacae - Çoban yastığı (Silvery leaved ) gibi geldi. Bu kekik Thymelacae familyasına aitmiş.

Bu konuda mesleğiniz gereği, bizler gibi resimlere bakarak tanımlama yapmaktan öte bilginiz olacağı muhakkak. Vaktiniz elverdiğince bilgilendirirseniz sevinirim. Müge Hanımın farklı kekik siparişlerinden sonra kekik konusu oldukça ilginç gelmeye başladı

[denizakvaryumu]

Bende de saksılarda 6-7 tür kekik, mercanköşk var ama latince isimleri nedir açıkçası bilmiyorum.

Biri hariç :)

46333

Origanum rotundifolium 'Kent Beauty'

Origanum rotundifolium, Mercan köşk (ÇÇ) (http://www.agaclar.net/forum/showthread.php?t=4680&highlight=origanum)


(http://www.agaclar.net/forum/showthread.php?t=4680&highlight=origanum)

[Günüm]

Ben bugün Marjoram tohumu aldım. Paketinin arkasında: Çok kuvvetli parfümlü bitki. Küçük beyaz, pembe veya leylak rengi çiçekler açar. Çiçekleri veya genç sürgünleri çorbalar, sıcak-soğuk etler, soslar için kullanılır diyor..

[denizakvaryumu]

Marjoram ın latince ismi nedir veya Türkiye'deki yöresel ismi nedir?

[berduray]

Ben bunları buldum;

Latin Name
Origanum vulgare/onites/marjorana

Type
Oregano - hardy perennial
Marjoram - half hardy annual

Site and Soil
Full sun, light well-drained soil

Plant to Harvest Time
June to November outside, all year with protection.

Bulunduğum yörede "SEPSU", "KAHVE ÇİÇEĞİ" adıyla biliniyor.




Bizim mercanköşkün yabanisi oluyormuş.

Güve otu
Kekik otu
Dost otu
Fare kabuğu kulağı otu
Banyo otu
Yabani Mercan köşk
Fukara otu


Familyası: Ballıbabagillerden, Lippenblütlerden, Lamiaceae (Labiatae

[Faralya]

Sn. Müge Hanımın ilginç kekik türleri siparişinden sonra kekik konusunda küçük bir internet araştırması yaparken bir Doktora Tezi buldum. Tez 2005 yılında Uzm. Biyolog Narin Sadıkoğlu tarafından İstanbul Üniversitesinde hazırlanmış. Magazin düzeyinde, çok genel bilgileri tartışmak yerine bilimsel bir eser olarak okunmaya değer.

Bazı detaylar mesleği ve biilgilenmesi benim gibi konulara uzak kişiler için sıkıcı ve zor olmakla birlikte meraklılar için çok iyi bir başvuru kaynağı. YÖK sitesinden, üye olarak, pdf formatında indirmek mümkün.

Adı "Kekik Olarak Kullanılan Türler Üzerinde Farmasötik Botanik Araştırmalar" , araştırma no 165740.

Bakınız (http://tez2.yok.gov.tr/fmi/xsl/tez/listevedetay_liste.xsl?-db=TezVT&-lay=web_arama&-max=20&-token.error=liste.xsl&AdSoyad=Narin%20Sad%C4%B1ko%C4%9Flu&-find=&-token.d=1)

Ben bir önceki mesajda sorduğum cevapları buldum.Ayrıca mercanköşk'ün kekik türlerinden birisi olduğu tezde bir kaç yerde vurgulanıyor. Konulara daha yakın profesyoneller için de güzel bir rehber.

Benim gibi konuya uzak kişilerin bazı özetleri okuması ve tabloları incelemesi yeterli sanıyorum. Dünyada ve Türkiyede kekik türleri, ekonomik kullanımı v.s. oldukça net ve sade anlatılmış.

[denizakvaryumu]

http://documents.anadolu.edu.tr/bihat/e-kitap/soflazpdf.pdf

Burada da Türkiye'de bulunan iki önemli mercanköşkün karşılaştırılması var.

[denizakvaryumu]

Origanum maru yani Syrian Oregano Türkiye'de zahter diye bilinen mercanköşk müdür?

http://www.mountainvalleygrowers.com/Oregano.htm

[denizakvaryumu]

Ege'de çok kullanılır mercanköşk. Bodrum'a gidin, her bahçede, balkonda mutlaka karşınıza çıkar. Eski yağ tenekelerine dikilir çoğunlukla. Elinizi sürdüğünüzde (aynı fesleğen gibi) kokulara bulanırsınız.

Karnı ağrıyana hemen bir dal mercanköşk (yörede 'sepsu' denir) kaynatır Bodrumlu nineler. Muğla, Yeşilyurt'ta ise dokuma tezgâhlarının toktoklarını dinlerken içeceğiniz yorgunluk kahvesinde çıkacaktır karışınıza bu Akdenizli süzgün gelin. Kahveye konan bir dal mercanköşk, sakinleştirici etkisiyle kahvenin uyarıcı özelliğini dengeleyecektir.


Böylesi bir geleneğe başka bir memlekette rastlayamazsınız. İğne oyasıyla buğday başağından karaduta, elmadan karanfile renk renk motifler işleyen güzellerimiz, işten arta kalan zamanda da mutfakta kullanırlar yaratıcılıklarını. İşte sepsulu kahve bunun bir örneği.

Anadan kıza, kaynanadan geline nesiller boyu taşınan geleneklerden, lezzetlerden bir tanesi bu. Sadece bizim güzeller bayılmaz ona. Sevgili Fransızımız Maurice Mességué de mercanköşke sevdalılardandır ve kitaplarından birinde şu dörtlüğe yer verir:

Kralın oğlu beni seviyor demek ki:
Bir çift tahta pabuçla
Bir mercanköşk demeti
Armağan etti bana

Afrodit tarafından okyanusun derinliklerinden çıkarılıp dağlara götürülen, güneşe sevdalı bu güzel bitkiyi demet haline getirip sevgiliye sunmak ne güzel fikir. Sadece onu mu, lavantayı, biberiyeyi, kekik ve adaçayını da hediye edin sevdiklerinize.

Nergis, papatya, karanfil gibi üç günde solmaz, güneşin kızgın ışıklarından etkilenmez ise aylarca mutfak, banyo veya yatak odanıza güzel kokular serpelerler. Koparıldıklarında seslerini çıkarmaz, bilâkis mutlu bir edayla göz kırparlar. Amaçları size güzelliklerini sunmaktır çünkü.

Pizzaya mı koyacaksınız, sessizce kabullenir, makarna sosuna eklerseniz daha sevinir, bakliyatlardan hoşlanır, et yemeklerini şenlendirirler. Yeter ki siz onları tanımaya, adlarını, özelliklerini öğrenmeye hevesli olun. Hep derim ya, mutfakta dünyanın en yaratıcı insanı olabiliriz.

Başkası için olmasa da evin minik canavarları için 'yılın en güzel yemek yapan annesi' ya da 'babası' sizsiniz zaten. Daha ne bekliyorsunuz? Kolları sıvayın, girin mutfağa. Kavanozlar dolusu aromatik ot biraz homurdanmaya başlamış gibi geldi bana. Sanki sabırsızlanıyor, yepyeni bir yemekte denenmek için can atıyor gibiler. E hadi!

Sonsöz: Eski Yunan'da bedenini mercanköşk yağıyla yağlayanların, rüyalarında müstakbel eşlerini göreceğine inanılırmış. Çöpçatanların evinde bolca bulunmuş olmalı mercanköşk yağı. Fikir danışmaya gelen bekârlara yüksek fiyatla sattıklarına bahse girerim. Sadece eş bulmak için değil, evlenirken de mercanköşkten yararlanılır, çiftin başına mutluluğu simgeleyen mercanköşkten bir demet takılırmış eski zamanlarda. Nerede o eski âdetler?

http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=cts&haberno=4397

[günebakan]

Denizakvaryumu türkiyede zahter diye bilinen kekiğin değişik bir çeşididir mercan köşk yanılmıyorsam farklı bir bitki.Ama sizin eklediğiniz mercanköşk te çok güzel gözüküyor acaba İzmirde bulabilirmiyim ramazandan sonra kendimi kemeraltına bir atayım bakalım ne kadar şansım var:)

Zahter aşağıdaki Kekik çeşididir.

47734

resim internetten alıntıdır.

[berduray]

ALINTI:
Kahveye konan bir dal mercanköşk, sakinleştirici etkisiyle kahvenin uyarıcı özelliğini dengeleyecektir.



Uzun bir zaman Bodrum'da mercanköşke neden kahve çiçeği de denildiğini sonradan öğrenmiştim.

Türk kahvesini pişirdikten sonra, servis ederken; bir dal mutlaka koyarlarmış eskiden.

[cihan_as]

Bendeki fotoğrafta ekli olan türden...

[cenan]

Benim elimde tohum tohum var. Fakat ne zaman ekileceği hakkında bilgiye ulaşamadım. Bilgisi olan var mı?

[gilan]

Golden oregano da denen altın yapraklı mercanköşk (Origanum vulgare 'Aureum') çiçek bordürlerinde dekoratif olarak da çok kullanılıyor.

Hem çok yıllık. (Kışın yeşil kalmıyor ama.)
Hem -23 dereceye kadar dayanıklı. (http://davesgarden.com/guides/pf/go/75155/#b)
Hem aromatik yaprakları yenebiliyor.
Hem de bu kadar güzel. :)

Tohumu yok ama dalından çok kolay üretilebiliyor.


İlk iki fotoğrafı ben çektim, üçüncü internetten:

340186

340187

340188

[tevmen]

"Mercanköşk" adı konusunda muallakta kaldım, sayın Mine Pakkaner 'Mercanköşk origanum majorana'dır' diye başlamış, ama sonraki mesajlarda 'onites' ve 'vulgare'den bahsediliyor. Acaba mercanköşk 'origanum' familyası için kullanılan esnek bir terim mi?

Origanum majorana ise italyan mutfağında çok kullanılan bir bitki. Geçen gün tohumlarını ektim (benzeri türlerde olduğu gibi küçücük tohumları var). Umarım sayın Gilan'ın resimlerindeki altın yapraklı kekikler gibi sağlıklı büyür.

[ezafma]

merhaba, Datça'dan saksıda almıştım acaba Ankara kışına bahçede dayanır mı?

[Muda]

Herkese merhaba, komşumuz bugün bu çiçeği hediye etti ama adını bilmiyoruz. Biraz araştırdım ve Mercan Köşk olabileceğini düşündüm. Emin olmak açısından sizin fikrinizi de alabilir miyim, bu Mercan Köşk mü?

Sorunuzu bu çiçeğin adı nedir kısmında sormanız tercih edilmekte. Muhtemelen görüldüğünde uyarı gelip konu başlığından silinecek.

Benim gördüğüm kadarı ile çiçeğinizin etli ve mercanköşke göre daha büyük yaprakları bulunmakta. Yaprakları elinizde biraz ezer gibi yaptığınızda burnunuza aromatik bir koku geliyor mu? Gelmiyorsa bu konuyu doğru başlıkta burayı silererek sormanızı tavsiye ederim.

[Muda]

Benim dikmiş olduğum mercanköşk bu bölgenin kışına dayanamadı.

Bulunduğum bölgede yabani bir tür mercanköşk bulunmakta. Araştırdığımda origanum sipyleum olduğunu gördüm. Resimlerini daha sonra koyacağım.