Belgesel Yapım: Tarımda Kadın Eli

[flaneuse]

2012-2013 yıllarında, TRT-Belgesel ekranlarından gösterilmiş olan Tarımda Kadın Eli adlı yapım, Anadolu'nun çeşitli bölgelerinden 25 girişimci kadının toprakla uğraşını, üretim macerasını ve gündelik yaşamını konu alıyor.

Forumda ilgili bir paylaşım yapılmadığını fark edince, en sevdiğim bölümlerden biriyle tanıtmak istedim bu belgeseli. Elif Çiftçi ve ailesi, Bursa Yalova'nın Sermayeci köyünde çilek, kiraz, ceviz ve kestane üreticiliği yapıyor ve Saanen keçiciliğiyle uğraşıyor ;)

https://www.youtube.com/watch?v=DpN0hJA_I70

[flaneuse]

Kayseri'nin 25 km dışındaki Molu Çiftliği'nde, 3 kuşaktır tarım yapılıyor. Üniversite yıllarında biyoloji ve ekoloji eğitimi almış olan Oluş Molu, 1500 dönümlük arazide organik sertifikalı sebze-meyve üretiyor, ayrıca şarapçılık ve at yetiştiriciliğiyle uğraşıyor ;)

https://www.youtube.com/watch?v=C0r2B_5yDWw

[flaneuse]

Bilecik Gölpazarı'nın Kurşunlu Köyü'nden Bedriye Engin, her sabah kazlarını yemlemeye çıkıyor ama mutlaka elinde bir kitapla ;) Zaten Bilecik'in 'En Çok Kitap Okuyan Yetişkin' ödülünü almış. Bulgar göçmenlerinin yanlarında getirdikleri çiçek tohumlarını nesilden nesile aktardığı köyde daha çok buğday ve ay çiçeği ekiliyor. Bedriye Hanım, geri ödemeli kredi desteği alarak arıcılık yapmaya koyulmuş. Ayrıca eşiyle birlikte ürettikleri ceviz ve balı satarak pazarcılık da yapıyorlar.

https://www.youtube.com/watch?v=JKUYAopW05I

[flaneuse]

Zonguldak Çaycuma'nın Kayıkçılar Köyü'nden Hanım Kadın Kılınçarslan, babasını kaybettikten sonra oyalanmak için bahçede karpuz, domates, biber yetiştirmeye başlamış- ve olaylar gelişmiş ;) Artık yerli tohumdan ürettiği sebze-meyveyi, toptancılara ve otellere veriyor.

https://www.youtube.com/watch?v=tLnsk6i6HRU

[flaneuse]

İstanbul Şile'nin Yazımanayır Köyü'nde ormancılık, artık ihtiyaçları karşılamaz olmuş. Elif Özdemir de ailesiyle birlikte açık bahçecilik ve seracılıkla uğraşıyor, ayrıca pazarcılık yapıyor. Kış armudu, erik, dut, fındık, üzüm de yetiştiriyor. Ancak Şile pazarında, özellikle pembe domatesleri ve ekmekleri ilgi görüyor ;)

https://www.youtube.com/watch?v=imSjwvY9ILU

[flaneuse]

İstanbul Çatalca'nın Binkılıç Köyü'nde Nazan Kurtan ve arkadaşları, "bebeklere hastalara şifa olsun" diyerek tarhana seriyor. Köyde organik tarıma uygun 4000 dönümlük arazi olmasına rağmen hemen hepsinin boş olmasından yakınan Nazan Hanım, kendi 200 dönümlük arazisinde organik tarımla uğraşmaya koyulmuş. Ürünlerini tazeden satıyor, fazlasını da konserve/ turşu/ pekmez olarak kavanozlayıp satışa sunuyor. İstanbul'daki organik tarım fuarlarına düzenli olarak katılıp hem ürünlerini tanıtıyor hem satış yapıyor. Ayrıca pazar günleri, haftasonu gezmesine çıkanlar için kendi ürünlerinden hazırladığı kahvaltı ve öğle yemeği servisi var ;)

"Amacım sağlıklı gıda" diyen Nazan Hanım'ın bir de hayali var: İlerde, organik tarım eğitiminin verileceği, çocukların yiyip içtiklerinin nereden nasıl geldiğini görebileceği bir eğitim çiftliği açabilmek.

https://www.youtube.com/watch?v=MU4j9a-nd9s

[flaneuse]

Doğma büyüme Kütahya Gedizli olan Arife Azmanoğlu, çocuklarının eğitim masraflarını karşılamak için 90'larda 50 kg tarhana hazırlayıp satarak çalışmaya başlamış. Bir süre sonra hem kendi ulaşabildiği pazar 'doymuş' hem de dağıtımla uğraşamaz olmuş. İzmir'de bir dağıtıcıyla anlaşarak işini büyütmüş. Şimdi 22 işçisi ve 1 gıda mühendisiyle birlikte yılda 150 ton Gediz tarhanası üretip satıyor.

https://www.youtube.com/watch?v=JzowEjjDgeo

[flaneuse]

Berrin Ertürk, 2000 yılından beri Adapazarı Söğütlü'nün Maksudiye Köyü'nde ekolojik tarımla uğraşıyor. Bitki merakı nedeniyle arkadaşlarının 'ormanları koruyalım ama evde değil' diyerek takıldığı Berrin Hanım, dedesinden kalma araziyle ilgilenmeye başladığında ağaçlardan sarmaşıklar sarkıyormuş ;) Berrin Hanım'la birlikte çalışan Kamil Mete ise, başlangıçta ısırgan suyu, sarımsak suyu kullanmalarını saçma bulmuş ama şimdi ürünleriyle gurur duyuyor ve "organik tarım kalp işi" diyor.

https://www.youtube.com/watch?v=ljAObRSXLIU

[Mücevher Çalısı]

Türkiye'de çalışan kadınların yarısından çoğu 'Tarım Sektöründe' çalışıyor. Düşündürücü bir durum...

[flaneuse]

Türkiye'de çalışan kadınların yarısından çoğu 'Tarım Sektöründe' çalışıyor. Düşündürücü bir durum...

Mevcut hâliyle güvencesiz ve dikey hareketlilik imkanının pek az, emek sömürüsü ihtimalinin epeyce yüksek olduğu iş kollarından biri zira. Tabii bu belgeseldeki kadınların hikayeleri biraz daha farklı; yine de tek tek bölümlerde düşündürücü şeyler görüp duyuyoruz.

Örneğin röportaj yapılan eşlerin ve komşuların ağzından, kadınların iş gücüne katılımının önemi sık sık vurgulanıyor; vurgu elbette yanlış değil, izleyici nezninde (dolayısıyla toplum nezninde) böyle bir vurguya hâlâ ihtiyaç olması düşündürücü. Komşu kadınların çoğu, bölüm kahramanı arkadaşlarının çalışkanlığını, becerikliliğini övüyor; bu da elbette çok hoş ve güzel. Ancak köyde 'çalışmadan' yaşayan kadın var mı? Demek ki tarlada, bahçede, fırında harcanan emek ancak aileye ekonomik getirisi olduğu takdirde 'çalışma' olarak görülüyor (yani doğrudan maddi kazanca tahvil edilemeyen emek görülmüyor, kayboluyor, tıpkı ev içi emek gibi). Bilecikli Bedriye Engin 'En Çok Okuyan Yetişkin' ödülünü almış ama uzun yıllar ailesinden ve çevresinden saklamak zorunda kalmış kitap okuduğunu. 'Kitaplar sayesinde Fransa'daki şu şu sarayı biliyorum ama benim bunu bildiğimi kimse bilmiyor, paylaşacak kimsem yok' minvalinde yakınıyor röportajında. Örnekler çoğaltılabilir...

[flaneuse]

Sayın Mücevher Çalısı'nın önceki mesajı üzerine; aşağı yukarı bu belgeselin yayına hazırlandığı yıllardan bir rapor: Tarımda Kadınların Finansmana Erişimi (http://www.msmeturkey.com/fileadmin/msme/upload/pdf/T.C._Aile_ve_Sosyal_Politikalar_Bakanligi__Esra_Ca dir-Tarimda_Kadin_Finansmani.pdf). Rapordan bazı bilgiler:

* Tarım sektöründe çalışan kadınların %96'sı kayıt dışı çalışıyor.

* Kadınların yoğun olarak tarım sektöründe çalışmalarının önemli bir nedeni, başka sektörlerin gerektirdiği eğitimden yoksun olmaları.

* Kadınlara yönelik toplumsal beklenti ailenin gündelik yaşam seyrini ve asgari geçim düzeyini sağlamak şeklinde olduğu için kadınlar, gelirlerini artırmalarını sağlayabilecek riskleri alamıyorlar (Raporda bu durum, tarım finansmanı özelinde ayrıntılı olarak ele alınmış).