Albüm içeriği hakkında açıklama: |
Otsu ve odunsu formu olan şakayık, Truva Savaşları‘ sırasında tıbbi yönü keşfedilmiş ve Yunan Tanrılarının Doktoru anlamına gelen paeonia diye adlandırılmıştır. Pek çok ülkede; kesme çiçek, dış mekan ve tıbbı bitki olarak uzun yıllardan beri kültürü yapılmaktadır. Öyle ki Çin’de 5000 yıldır tıbbi bitki olarak kullanıldığı sanılmaktadır. Günümüzde şakayık kesme, saksı ve bahçe çiçeği olarak kullanımı yanında; kökleri tıbbi amaçlı, çiçek petalleri ve polenleri ise boya sanayisinde kullanılmaktadır. 600 yılı aşkın süredir kültürü yapılmaktadır. Başta Amerika olmak üzere Avrupa’nın hemen hemen bütün ülkelerinde kesme çiçek olarak üretilip tüketilmektedir. Ülkemizden yıllarca doğal formu toplanmış ve ihraç edilmiştir. Ancak P. daurica, P. kesrouanensis, P. tenuifolia, P. turcica, P. witmanniana türlerinin endemik olması ve bitkinin doğal şartlarda çoğalmasının çok zor olması, git gide florada azalmasına sebep olmuştur. Paeoniacea familyasının tek cinsi olan Paeonia'nın otuz’a yakın türü olup, Floramızda Güney Doğu Anadolu hariç diğer bölgeler taranmış 7 otsu tür (P. daurica, P. kesrouanensis, P. mascula, P. peregrina, P. tenuifolia, P. turcica, P. witmanniana) ve alt türler tespit edilmiştir.Türkiye florasında; petal rengi beyaz, sarı, pembe, mor ve kırmızının değişik tonlarında, petal sayısı 5-13 adet arasında değişen çiçek tipine sahip bitkiler bulunmuştur. Floradaki yabani türlerde petallerin çiçek üzerinde kalma süresi çok farklılık göstermektedir. Bu sürenin 5-10 gün arasında değiştiği, hatta bazı tiplerde petallerin çiçek üzerinde kuruyup kaldığı tespit edilmiştir. P. mascula sbs. mascula alt türün değişik renklerde (beyaz, kırmızı ve sıklamen) çiçek açan tipleri mevcuttur. Dekoratif yaprakları ve diğer türlerden iki-üç hafta erken çiçeklenmesi ile P. turcica ve P. kesrouanensis, sarı çiçek rengi ve uzun boyu ile P. witmanniana, iğne yaprakları ve çok kısa boyu ile P. tenuifolia, güzel kokusu ve çok parçalı yaprakları ile P. peregrina türleri, ileride yapılacak ıslah çalışmaları için ümitvardır. P. kesrouanensis, P. turcica ve P. witmanniana türleri, diğer türlerden farklı olarak kazık kök sistemine sahiptir. Florada, türler arası farklılık ve ekolojik şartlara bağlı olarak çiçek açma zamanları değişmekte, Şubat ayından Haziran ayına kadar çiçekli bitkiye rastlanmaktadır. Tohumları ise Ağustos ayından Ekim ayına kadar olgunlaşmaktadır. Sonbaharda yapraklar sararıp dökülmekte ve bitki gövdesi kuru bir çalı şeklinde kışa girmektedir. Ertesi yıl erken ilkbaharda süren taze sürgünlerin yanında bir önceki yılın kurumuş gövdesine rastlamak mümkündür. Bitki tek gövde üzerinde gelişmekte, tek çiçek açmakta ve yaz boyu yeni yumru kökler oluşturmaya çalışmaktadır.
|