agaclar.net

Geri Dön   agaclar.net > Doğa ve yaşama dair her şey > Yaşantımızda ve Sanatta Bitkiler
(https)




Beğeni Düzeni1Beğeniler
  • 1 Gönderen backyard

Cevapla
 
Bookmark and Share Dış Bağlantılar Konu Araçları Mod Seç
Eski 25-02-2005, 20:19   #1
Ağaç Dostu
 
Giriş Tarihi: 25-07-2004
Şehir: Adana
Mesajlar: 3,563
Galeri: 270
Dilek Ağacı-Gaziantep Yöresi

Anadolu'nun muhtelif yerlerinde ve Gaziantep'te halk arasında bazı tabiat varlıklarının kutsal sayıldığını, bunların olağanüstü güçleri olabileceğine inanılarak bu olağanüstü güçlerden medet umulduğunu, bazen bir ağacı kesmenin uğursuzluk getireceğine, bazen bir pınar suyunu kirletmenin günah olduğuna inanıldığını görmekteyiz


Gaziantep çevresinde bazı yerlerde kimi ağaçların dilek ağacı olarak kabul edildiği, bu ağaçlara dileklerin gerçekleşmesi için bez bağlandığı, bu şekilde bazı ağaçların üzerindeki rengarenk eşarplarla, bezlerle, bezden yapılmış salıncaklarla adeta dalının, yaprağının görünmez olduğu görülmektedir. Anadolu'nun pek çok yerinde olduğu gibi bu ağaçlar umumiyetle ıssız bir yerde tek olarak bulunan ağaçlardır. Gaziantep-Oğuzeli karayolu üzerinde Dermanlı Dede (Değirmenli Dede)olarak bilinen ziyaretin bulunduğu yerde ise civardaki ağaçların birkaç tanesinin üzerine rengarenk bezler ve küçük bez salıncaklar bağlandığı görülmektedir. Ağaçların bulunduğu çevrede kayalar üzerinde üst üste konulmuş taş parçaları da bulunmaktadır. Civar halkı bu ziyaretin bulunduğu tepeye tamamen kutsiyet atfetmiştir. Buradaki dağın en yüksek yerinde bulunan ziyarete derdi olanlar derman aramak için gelmektedirler.


Bilindiği gibi Türk mitolojisinde önemli yer tutan, yeraltını yeri ve göğü birleştiren dünya ağacı şamanın vacip bildiği unsurdur. Dünya ağacının bir varyantı şaman ağacıdır ki buna bazı literatürlerde şamanın ana ağacı denilmektedir. Şamanı yeniden doğan ana ağaç, dünya ağacının türeyiş efsanelerindeki varyantıdır. İnama göre adaylar şaman ağacındaki yuvaların birinde terbiye alıp şaman olurlar. Başı göklere kadar uzayan bu ağaçta, genelde üç yuva vardır. Üçüncü yuva en güçlü şamanların oluştuğu yuva niteliğindedir. Anlaşıldığına göre bu şaman ağacının büyük bir kısmı yer altı dünyasını kapsamaktadır. Nitekim adayın büyüdüğü yuvalar kötü ruhların bulunduğu yer altı mekanındadır. Bazı şaman söylemelerine bakılacak olursa ağacın üzerinde bezlerin olduğunu da görebiliriz. Ancak bu bezler genelde ölmüş şamanın tabutunun bulunduğu ağaca asılır.


Ağaç kültünün bir değişik şekli de Oğuz efsanelerinde geçmektedir. Oğuz-name'nin hem İslamî, hem de İslamdan önceki varyantlarında Ağaçeri adlı Oğuz boyundan sohbet açılır. Ağaçtan doğduklarına inanan ve sonradan ağaç imalı ile bağlı olan bu boyun Anadolu'da Tahtacılar adı altında yaşadığı bilinmektedir. Anadolu'nun diğer yerlerinde olduğu gibi Gaziantep yöresinde de ağaçla ilgili inançların Orta Asya'dan geldiği kuşku doğurmamalıdır. Ağaçtan doğan çocuklar efsanesi Kıpçaklar'da ve Uygurlar'da da mevcuttur. Buradan göründüğü gibi türeyiş efsanelerinde bozkurtun yanı sıra ağacın da önemli yeri vardır. Kısaca söylersek ağaç Türk düşüncesinde insanın yaratılması, onun şaman gibi şekillenmesi, ayrı ayrı kabilelerin oluşmasında merkezi eleman gibi karşımıza çıkmaktadır.


Anadolu'nun pek çok yerinde görülen bu dilek ağacı motifinin görüldüğü gibi İslamiyetle hiçbir ilgisi bulunmayıp, eski Türk inanışındaki 'ağaç kültü' ile yakından ilgilidir. Bilindiği üzere eski Türk inanışında kutsal sayılan tabiat varlıklarından birisi de ağaç idi. Hatta bazı ağaçlar özellik arzetmekteydi. Eski Türklere göre kökünde bir Ana-Tanrı bulundurduğuna inanılan kayın ağacı kutsal ağaçtı. Oğuz Kağan Destanında Oğuz'un bir ağaç kovuğundan çıkan bir kızla evlenmesi bunun bir örneğidir. Budist Uygurların türeyiş efsanesine göre gökten inen ışıkla kayın ağacından beş çocuk doğmuştur. Budist Uygurların efsaneleri ile Oğuz Kağan Destanındaki 'kutsal ağaç' motifi benzerlik taşımaktadır. Bugün Anadolu dışında yaşayan pek çok Türk boylarında da ağaç kültünün izlerini görmekteyiz. Başkurtlar kayın ve ardıç ağaçlarına saygı göstermekte, bu ağaçlara nezir bağlamakta, nezir kurbanlarını bu ağaçların yanında kesmektedirler. Kazak ve Kırgızlarda da ağaç kültüne rastlanmakta, bu ağaçlara nezir bağlamaktadırlar.

GAZİANTEP YÖRESİ HALK İNANIŞLARINDA ŞAMANİST ETKİLER
Yrd. Doç. Dr. Behiye KÖKSEL


Kaynak: http://www.kultur.gov.tr/portal/kult...?belgeno=20093

laparaki beğendi.
backyard Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön
Cevapla

Konu Araçları
Mod Seç

Gönderme Kuralları
Yeni konu gönderemezsiniz
Konulara yanıt veremezsiniz
Ek dosya yükleyemezsiniz
Kendi gönderilerinizi düzenleyemezsiniz

BB code Açık
Smilies Açık
[IMG] Kodu Açık
HTML Kodu Kapalı
Trackbacks are Açık
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık


Forum saati Türkiye saatine göredir. GMT +2. Şu an saat: 20:20.
(Türkiye için GMT +2 seçilmelidir.)


Forum vBulletin Version 3.8.5 Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
Search Engine Optimization by vBSEO 3.6.0
agaclar.net © 2004 - 2024