Hodan (Ispıt, Kaldirik, Zılbırık, Zembil çiçeği)

[Billur Korkmaz]

Karadeniz'e özgü olan kaldirik bitkisinin hodan ya da ıspıt diye iki adı daha var sanırım. Hani şu yaprakları kalın, sert, tüylü ve çiçekleri mor açan, sulak yerlerde yetişen? Geçen yıl nisan ayında Trakya Bölgesinin Karadeniz bölümünde Kastro ve Kıyıköy'de buldum ve afiyetle yumurtalısını yaptım yedim, nefisti.
Umarım bu senede bulurum tesbit ettiğim yerde ve toplar yerim. Malum, doğaya aşık olupta şehirde yaşamak zorunda kalanların bu tür bitkileri bulduğunda attığı sevinç çığlığını tahmin edersiniz..

[Billur Korkmaz]

Bu baharın açılışını yine Kastro ormanlarında yaptım ve harikuladeydi doğa.. Yenen yabani bitkileri henüz tanımaya çalışan ben karahindiba, hodan ve ebegümeci topladım bugün.. Özellikle de karahindiba konusunda okuduğum yazılardan çok etkilendim, oldukça faydalı.. Haftaya yine toplarım inşallah..
Özellikle hodanlar öyle çıtır çıtır ki, çiçeklerinin zerafeti başımı döndürdü.. Yoksa fazla oksijenden sarhoş mu oldum acep?

[YEŞİLCİ]

Sevgili Billur Korkmaz,
çok şanslisiniz Açilişi Yapmişsiniz,biz Daha Siftah Edemedik.ben Bu Mevsimi çok Seviyorum.helede Yenebilen Otlari Toplamayi,çok Zevkli Oluyor. Hodandan (biz Kaldirik Deriz ) Turşuda Yapariz.çok Da Güzel Olur.

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi Billur Korkmaz

Karadeniz'e özgü olan kaldirik bitkisinin hodan ya da ıspıt diye iki adı daha var sanırım. Hani şu yaprakları kalın, sert, tüylü ve çiçekleri mor açan, sulak yerlerde yetişen? ..

Bir adı da zılbırıktır. Bu pazar Kasımpaşa Pazarı'nda bolca vardı. Sabah erkenden gittim. 1Kg aldım, önce haşladım sonra bol zeytinyağı ile kavurup suyunu uçurdum. Ardından yumurta kırıp sabah kahvaltımda afiyetle yedim. (tabii ki hepsini değil)

[Billur Korkmaz]

Orijinal Mesaj Sahibi YEŞİLCİ

Sevgili Billur Korkmaz,
çok şanslisiniz Açilişi Yapmişsiniz,biz Daha Siftah Edemedik.ben Bu Mevsimi çok Seviyorum.helede Yenebilen Otlari Toplamayi,çok Zevkli Oluyor. Hodandan (biz Kaldirik Deriz ) Turşuda Yapariz.çok Da Güzel Olur.

Sevgili Yeşilci, pazardan bu yana içim dışım bol yumurtalı kaldirik oldu inan.. Bu hafta diğer yenen bitkiler üzerinde yoğunlaşacağım, özellikle labada, hindiba ve eşekmarulu.. Zira, diğerlerini çok yakından tanımıyorum henüz incelemekteyim; sitedeki arkadaşlarımında yardımıyla elbette..
Bahar olur da sevilmez mi efendim, ruh yaşımız ne olursa olsun, yüreğimizdeki tohumların yeşerdiği, filizlerin tomurcuklandığı o en güzel mevsim..
Dilerim bu hafta da siz siftah yaparsınız da, burada anons edersiniz benim gibi coşkuyla..:)
Sevgilerimle...

[Billur Korkmaz]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

Bir adı da zılbırıktır. Bu pazar Kasımpaşa Pazarı'nda bolca vardı. Sabah erkenden gittim. 1Kg aldım, önce haşladım sonra bol zeytinyağı ile kavurup suyunu uçurdum. Ardından yumurta kırıp sabah kahvaltımda afiyetle yedim. (tabii ki hepsini değil)

Halit Bey, ben maalesef hem sabah hem akşam yedim çok sevdiğim için ve marjinal noktaya dokundum bıkasıya

[YEŞİLCİ]

BİLLUR HANIM,
Emin olun bende gittiğimde sizin gibi burda ilana edeceğim.En kısa zamanda giderim inşallah.Size bol otlu günler ama bıkmadan.

[Billur Korkmaz]

Orijinal Mesaj Sahibi YEŞİLCİ

BİLLUR HANIM,
Emin olun bende gittiğimde sizin gibi burda ilana edeceğim.En kısa zamanda giderim inşallah.Size bol otlu günler ama bıkmadan.

Bekleriz efendim, ben bu arada sadece şifalı yenen otlara değil, yabani meyveler, ağaçlar ve çiçeklerede takılmaya başladım Ağaçlar.net sayesinde..
Doğa kültürümü genişletme yolunda emin adımlarla ilerliyorum songünlerde..

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi Billur Korkmaz

Halit Bey, ben maalesef hem sabah hem akşam yedim çok sevdiğim için ve marjinal noktaya dokundum bıkasıya

Kaldırığı bir seferinde çok yemiştim , hep mülayım olan emamda menfi bir tesire sebep oldu.

[Billur Korkmaz]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

Kaldırığı bir seferinde çok yemiştim , hep mülayım olan emamda menfi bir tesire sebep oldu.

Bu konuda dikkatli olmamız gerekiyor demek ki.. Herşeyin fazlası zarar zaten
Uyardığınız için teşekkürler Hocam.

[Billur Korkmaz]

İşte size sözünü ettiğimiz Bitkinin Şifalı Yönleri:

HODAN
Orjinal Adı Borago officinalis
Diğer Adları: Zembil çiçeği, Ispıt, Kaldirik, Zılbırık
Bilgi :
Hodangiller familyasının örnek bitkisidir. Anayurdu Doğu Akdeniz havzası olup ülkemizde Kuzey ve Batı Anadolu bölgelerinde yabani olarak yetişmektedir. 30-75 cm. boylanabilen, biryıllık otsu bitkidir. Yuvarlak kesitli, içi boş ve sert gövdesi beyaz sert tüylerle kaplı olup dallara ayrılan yapıdadır. Koyu gri-yeşil ve biraz buruşuk yüzeyli yaprakları gövdesi gibi tüylerle kaplı, oval biçimli ve almaşık dizilişlidir. Beş köşeli yıldız oluşturan mor-mavi (kimi zaman pembe ve nadiren beyaz) renkli taçyaprakları ve siyah erkeklik organı olan çiçekleri, salkımlar halinde aşağı doğru sarkarak ilkbaharda ve yazın açarlar. Kumlu hafif toprakları ve bol güneşli yerleri seven hodan, döktüğü tohumlarıyla çoğalır. Ancak bazı yerlerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Hodan bitkisi sapinin, yapışkan bitki sıvısı, tanen, esanslar ve çeşitli mineraller içerir. Körpe yaprakları salata, peynir ve diğer bazı yiyeceklere katılır. Bazı yerlerde sebze olarak yenir. Balarılarının beslenmesine çok yararlı olur.

Tibbi Etkileri ve Kullanımı:
Yabani hodan tıbbi yönden, kültürü yapılanlara oranla daha fazla etkilidir. Bitkinin çok çeşitlilik gösteren tıbbi etkilerini ve bundan yararlanma yöntemlerini şöylece sıralayabiliriz:

• Soğuk algınlığı ve gribe karşı etkilidir.
• Terletici ve ateş düşürücüdür.
• Solunum yollan hastalıklarına iyi gelir. Öksürüğü keser. Balgam söktürür. Akciğer zarı yangılarını (satlıcan) azaltır.
• İdrar söktürücüdür. Kanı temizler.
• Bebek emziren annelerde süt gelişini artırır.
• Adrenalin bezeleri için iyi bir güçlendirici toniktir. Özellikle kortizon ve steroidle yapılan tedavilerden sonra hodan alınması bünyeye iyi gelir.
• Uzun yıllardan beri geleneksel kullanımıyla, cesareti artırır. Sinirsel gerginlikleri en aza indirger. Streslere karşı bünyede direnç sağlar.

Bütün böyle durumlar için hodanın çiçek açtığı zamanlarda kuru bir günde yaprak ve çiçekleri toplanır. Yırtık ve bozuk yaprakları seçilerek atılır. Kalanları yaprak-çiçek karışımı yapılarak gölgede kurutulur. Karışımdan 2 tatlı kaşığı alınıp, üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika demlendirilerek infüzyon hazırlanır. Bu infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir.

• Hodan yara ve yanıklara iyi gelir. Bunun için yapraklarıyla yara lapası yapılır ve dıştan uygulanır.
• Kuru ve duyarlı ciltlere iyi gelir. Cildi yumuşatır. Bunun için yukarıda tarifi verilen infüzyon dıştan uygulanır.
• Mineral yönünden zengin olan hodan, tuzsuz diyetlerde salata ve yemeklere katılan körpe yapraklarıyla, bedenin tuz eksiğini tamamlar.

kaynak: www.yemekicmek.com/yararlibitkiler

[Billur Korkmaz]

HODAN İLE YAPILAN DEĞİŞİK BİR YEMEK

SÜTLÜ HODAN:

Öncelikle hodanları fazla hırpalamadan iyice yıkayalım..Kaynayan suda sap kısımları hafif yumuşayıncaya kadar haşlayıp soğuk suyun içine alalım ve süzelim..çicekleri çok kolay dökülüyor ben onlarıda toplayıp yemeğe kattım ama süsleme için çok güzel bir görüntü olabilirdi o zaman aklıma gelmedi.....

Malzemeler:

Hodan
soğan
süt
un
yumurta

Hazırlanışı;
Öncelikle yemeklik doğranmış 1 ad.orta boy soğanı sıvıyağda kavuralım..Ayrı bir kapta 1 yemek k.tepeleme un, 1 ad.yumurta ve 2 sb. kadar sütü çırpalım..Kavrulan soğana ilave edip kaynatalım kıvamı çok koyu olmasın gerekirse biraz daha süt ilave edebilirsiniz..Üzerine doğranmış 250-300 gr. kadar hodanları tuzunu baharatını ilave edip karıştırarak pişirelim....

Afiyet Olsun..

Kaynak:eylulden.blogcu.com/

[habibe]

Teşekkür ederim Billur. Evet sözünü ettiğim buydu. Çok şaşırdım inanın. Yaprağı ayrı lezzet. Sapı ayrı. Allahım sen nelere kadirsin.

[Billur Korkmaz]

Orijinal Mesaj Sahibi habibe

Teşekkür ederim Billur. Evet sözünü ettiğim buydu. Çok şaşırdım inanın. Yaprağı ayrı lezzet. Sapı ayrı. Allahım sen nelere kadirsin.

Sevgili Habibe, bu site sayesinde neler öğreniyoruz değil mi?
Hele ki Hodan bitkisinin şifalarını okuyunca hayretler içersinde kaldım ben.. Hikmetinden sual sorulmazmış Yaradan Rabbimin, yarattığı bitkilerin kadrini bilelim yeter ki, şifa olsun..

Gönül Dolusu Sevgiler..

[ogzhn]

Karadenizlilerin hodan diye adlandırdığı, zembil çiçeği bugünlerde bol bol yiyorum mor çiçekli,geniş yapraklı,ilkbahar da çıkıyor ve derekenarlarında
oluyor genellikle.
Topladıgı hodanların yapraklarını gövdesinden ayrıyorsun,birgüzel yıkıyorsun, kullanılan kısım gövde onra bigüzel yıkıyorsun temizleme işi bittikten sonra yaklaşık 1 cm büyüklüğünde doğruyorsun tencerede güzelce haşlıyorsun,
sonra tavada bol soğanlı kavurup üzerine yumurtanı kırıp afiyetle yiyorsun

[Oğuzhan]

Bizim burlardaki adı ıspıt,kobalak
bu ara tam zamanı ...

[eylems]

Zılbıt,ıspıt birsürü adı var ama lezzeti muhteşem.Bu bitki ile Zonguldak'ta tanıştım.Zonguldak'ta halk etli kök kısımlarına daha çok rağbet ediyorlardı.Tadı bana dağdan toplanan mantar tadı veriyor sizede aynı tadı veriyormu?Hafif haşlanmış halde derin dondurucuda bile saklar oldum.
Geçenlerde bauhause de tohumunu gördüm hodan yazıyor paketlerde ilgilenenlere duyurulur.Ben topladığımız köklerden bahçeye ektim çok arsız bir bitki hemen yayılıyor vede çok sağlıklı bir bitki.

[ifteri]

Trabzon Çarşıbaşında tomara denir. Yendiği bilinir ama nadiren tavada unlu kızartması yapılarak yenir. Bende köylülerimin bu ot yemez haline şaşarım hep.

[denizakvaryumu]

Sığırdili ,Hıyar otu, Neşe otu, Zembil çiçeği,Turşu otu

Familyası: Hodangillerden, Raublatgewâchse, Boragiaceae
Drugları: Hodan otu; Broginis herba

Hodan yağı; Broginis oleum

Hodanın yaprak ve çiçekleri kurutularak çayı yapılırken tohumlarının yağı çıkarılarak natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş: Hodangillerin sadece iki alt türü mevcuttur ve bunlar; Kuzey Afrika Hodanı ve Korsika Hodanı diye anılırlar. Kuzey Afrika Hodanı; Borago longifolia ve Korsika hodanı; Borago pymaea diye adlandırılırlar, fakat günümüzde bu iki alt tür birbirine karışmıştır.

Kültür bitkisi olarak genellikle Sırbistan, Hırvatistan, Bosna, Romanya, Bulgaristan ve Türkiye’de yetiştirilmektedir. Çünkü bu ülkelerde çokça yapılan turşulara yaprakları katılmaktadır. Bu nedenle de Hıyar otu veya Turşu otu diye de anılır.

Çiçeklerinin sarkık şekilde olması nedeni ile Zembil çiçeği yap*raklarının sığırdiline benzemesi nedeniyle de Sığırdili diye anılır. Yapraklarının yenmesi ile insanı neşelendirdiği bu nedenle de Neşe otu diye de anılır.

Plinlus bu bitkinin cinsel gücü artırdığını tespit etmiş ve bitkiyi diye adlandırmıştır.

Botanik: Hodan 0,3-1mm boyunda çok yıllık, dikine yükselen, oldukça sık çatallaşan ve üzeri kaba tüylerle kaplı bir bitkidir. Yaprakları değişken sıra ile dizili, kenarları kertikli, üzeri, pürtüklü, yumurta veya eliptik şekilde, 5-20cm uzunluğunda, 3-15cm eninde sığırdili şeklinde alt yaprakları büyükçe ve üst yaprakları küçüktür.

Çiçekleri salkım gibi sıkça ve şemsiye gibi topluca bir arada olduğundan Salkım, Şemsiye çiçek demeti diye de anılır. Çiçekleri mavimsi mor, mavi veya leylaki mor renkte, geniş mızrak veya ortadan sonra üçgen şeklindeki beş adet taç yaprak ve ince mızrak şeklinde tüylü, yeşil renkli, beş adet kupa yaprak ile ortada leylaki renkli döllenme tohumlarından oluşan meyveleri 4 tohumlu, tohumları oldukça küçük, kahve renkli ve uç kısmında siğil gibi bir çıkıntıya sahiptir.


Yetiştirilmesi: Bahçenin bir köşesine ekilerek birkaç tohum ailenin bütün ihtiyacını karşılayacak oranda salata yapmak için yaprak verir.

Hasat Zamanı: Mayıs’tan Ekim’e kadar yaprakları ve çiçekleri toplanarak yenebilir, veya kurutularak kaldırılır. Bitkinin çok sulu olması nedeni ile havalı ve sıcak günlerde kurutulması dahi çok zordur. Bu nedenle suni olarak kurutulması gerekir.

Kullanılması:
a) Hodan yağından elde edilen Kapsül ve kremle Premenstural Syndrom ve Nörodermatoz rahatsızlıklarını iyileştirir. Adet öncesi rahatsızlıklardan (Premenstural Syndrom) bazıları; baş dönmesi, baş ağrısı, sinirlilik, içe kapanma, depresyon, bulantı, göğüs ağrısı, bacakların şişmesi(ödem) ve ağrımasını sayabiliriz. Nörodermatozun belirtileri; alerji, kaşıntı, kızarık, şiş gergin pul pul sulu olabilen deri rahatsızlıkları.

b) Hodan otu eskiden halk arasında öksürük, boğaz ağrıları, böbrek ve mesane iltihaplanması ve romatizmaya karşı kullanılmıştır.

c) Halk arasında Hodan çiçeklerinden yapılan çayın insanı neşelendirdiği, stres, depresyon ve bulaşıcı hastalıkları önlediği iddia edilmiştir.

Açıklama: Hodan yağı %18-24 oranında γ-Linolen asit içerirken Kanada’da daha çok yetişen ve bu ülke tarafından tohum yağlarından Natürel ilaçlar yapılan ışıldak tohumu (eşek otu tohumu) %7-8 oranında γ-Linolen asit içerir. Kanadalı ilim adamları ışıldak tohum yağının daha kaliteli olduğunu ve Hodanın zararlı olduğunu iddia etmişlerdir. (ZP.3.95. 167).

Alman ilim adamları da yaptıkları araştırmalarda γ-Linolen asidin her iki bitkide de [(Z,Z,Z)-6.9.12-Octadecatrin asit] adı ile anılan türden olduğu ve bunun keten yağındaki α-Linolen aside[(Z,Z,Z)-6.9.12.15-Octadecatrin asit] benzemediği tespit edilmiştir. (ZP.3.95.167). Böylece Hodan yağının aynı ışıldak yağı gibi kaliteli olduğu ve ayrıca ucuza mal olduğu görülmüştür.

Kanadalı ve Alman ilim adamları kendi ülkelerindeki şifalı bitkilerin daha üstün olduğunu iddia etmektedirler. Oysa bu iki bitkiden de daha kaliteli iki bitkinin Türkiye’de yetiştiğini ve daha da kaliteli olduğunu Alman ve A.B.D’li ilim adamlarından öğreniyoruz.

Bu bitkilerden çörek her türlü alerjiye karşı Hayıtda hemen her türlü adet öncesi ve sırasındaki rahatsızlıklara karşı etkilidirler.(Elhamdülillah bizde her şey var. Yeter ki değerlendirmesini bilelim.)

Yan Tesirleri: Hodan yaprak ve çiçeklerinin Pryrrolizidin alkaloitleri içerdiği bunun da kanser yaptığı (Kanserojen) ve karaciğeri zehirlediği Alman Sağlık Bakanlığı tarafından beyan edilmiş ve eczanelerde satılması yasaklanmıştır.

Oysa Hodan yaprak ve çiçeklerinden binlerce yıldır çay yapılmakta olup şimdiye kadar herhangi bir yan tesiri görülmemiştir. Hodan yağı ise Alkaloit türevleri içermediğinden kullanılmasında herhangi bir sakınca yoktur. Pryrrolizidin alkaloit türevleri içeren bitkilerin (Karakafese bak.) kanserojen olmadığı Japon, İngiliz ve Avustralyalı ilim adamları tarafından ispat edilmiş ve böylece asılsız bir iddia daha çürütülmüştür hatta bu konuda bir kitap dahi yazılmıştır. (Comfrey was ist das? NH.8.99.452)

http://www.dogaltedavi.org/sifali-bi...ficinalis.html

[bengi_su]

Ne hoş bir bitki neşeye herkezin ihtiyacı olduğu bu günlerde nede güzel olurdu Konyada yetişiyormu bilginiz varmı?

[nerimos19]

Sanırım her yerde yetişir sayın romantikte fidesini satıyor isteyen alabilir. Bende sebze sularını dökmeyi pek sevmem az suda haşlar o suyu sonrada yemeğe ilave ederim . Haşlama suyunu dökmeden yapılabilirmi cevaplarsanız sevinirim . iyi günler .

[MeyveliTepe]

Bu bitki bizim bahçede her yerde var. Öyleki fazlasını sökmek de pek mümkün değil, zira kökleri çok derinlere gidiyor.

[denizakvaryumu]

Orijinal Mesaj Sahibi MeyveliTepe

Bu bitki bizim bahçede her yerde var. Öyleki fazlasını sökmek de pek mümkün değil, zira kökleri çok derinlere gidiyor.

Gerçekten neşe otu adını hak ediyor mu?

[MeyveliTepe]

O kadarını ayırd etmemiştik doğrusu. Nisan ayı gibi bir iki kez taze yaprak ve sapları yeniyor. Sonrasında bırakıyoruz öyle. Kardeş bitkiler bakımından da yararlı bir ot.

Bu ara her yer yabani pırasa ve yabani semizotu dolu. Bahçeye pırasa ekmesek de olurmuş. Daha güzel oluyor.

[alice]

Fındık bahçemizin 5-6 dönümüne yayılmış severek tükettiğim bir bitki.
Sebzelerimi yetiştirdiğim kısımdaki kaldirikler ise sorun. Her yıl itinayla köklerini söküp sebze bahçemden uzaklaştırıyorum yine de eskisi gibi büyüyorlar. İnatçı bir bitki.

[denizakvaryumu]

Orijinal Mesaj Sahibi MeyveliTepe

Bu ara her yer yabani pırasa ve yabani semizotu dolu. Bahçeye pırasa ekmesek de olurmuş. Daha güzel oluyor.

Yabani pırasa hakkında bilgi alabilir miyiz?

[MeyveliTepe]

Bildiğimiz pırasa gibi. Daha ince, küçük parmak kalınlığında. İlk fırsatta fotoğraflarım.

[sezgin53]

Hodan (kaldirik)
Marmara ve karadeniz bölgelerimizde yetiştiğini biliyorum. Çocukluğumdan buyana severek yediğin sebze diyeyim.
Bugün bir arkadaşımızın bahçesini gezerken resmini gördüm. Orada hodan yazıyordu. Genelde kaldirik diye söyleniyor.
Geçen yıl mart ayından hazirana kadar her gün ve her öğünde ara öğünde dahil soğanla kavurup yedim. Ayrıca haşlayıp tuzlayıp kışada oldukça çok miktarda sakladım.Şimdi tam zamanı kırlara , findik bahcelerine, derelere(kuytu yerlere) kaldirik toplamaya buyurun.
Karadeniz kıyılarında yaşayanlar çoktan kavurma yapmaya başlamıştır.
Afiyet olsun.

[aer]

Hodan ile yapılan yumurtalı kavurmayı severim ama hodan yaprağından yapılan sarmayı daha çok severim. Hodana lazca olarak çevirebildiğim kadarı ile katayi denir. Hem toplamasını hem yemesini severim. Sarma için kart olmayan uygun büyüklükteki yapraklar toplanır, hafif haşlanıp ya da kaynar suda bekletilip yaprak yumuşatılır. Bulgurlu ve bol baharatlı iç hazırlanır. Hafif tüylü olan taraf dışarda kalacak şekilde sarılır. Tenceredeki sarmaların üstüne rahmetli anneanneciğim usulü yoğurt kaymağı ya da yoğurt sosu (yoğurt, kırmızı toz biber ve istediğiniz tadı ekleyebilirsiniz) kaşıkla öbek öbek koyar( günün şanslı torunu olan soslu sarmayı kapardı ), mümkünse ateş- kuzine üstünde yavaş yavaş pişmiş olanı diyorum ve sabah olması için dua ediyorum. ( aklıma düştü yaprak bulmam lazım).
Bu arada turşusunu hiç duymadım tarifini bilen yazabilir mi?

[Orhan Özbilgiç]

Bu sabah Samsun' daki bahçemin kenarlarında gördüğüm kaldırıkları(Hodan) fotoğrafladım. Demekki yeme zamanı gelmiş!