Topraksız Tarım-Saksıda Franbuaz-Böğürtlen-Ahududu Yetiştiriciliği
 

Rubus (Böğürtlen-Ahududu)

--------------------------------------------------------------------------------

BÖĞÜRTLEN

Ayşe ATEŞ
Zir.Yük.Mühendis

1. GİRİŞ
Ahududu, üzümsü meyveler grubundandır. Yabani olarak birçok yerde rastlamak mümkündür. Fakat önemli olan ve tarımı yapılan ıslah edil miş kültür çeşitleridir. Yabanilere oran la bu çeşitler daha verimli, gös terişli ve ekonomik değer leri çok daha yüksektir. Ahududu, Yurdum uzda özellikle Bölgemizde son birkaç yıldır ticari amaçla yetiştirilmek tedir.
Ahududu meyveleri çeşitli şekilde değerlendirilmektedir. Taze tüketildikleri gibi konserve, reçel, marmelat, meyve suyu, pasta sanayii ve likör yapımında kullanılmaktadır. Aynı zaman da bol miktarda C vitamini ihtiva ettiklerinden tedavi edici özelliğine de sahiptir.
Ahududu şoklamaya elverişli olduğu için son yıllarda bölge mizde bazı ihracatçı firmalar dış ülkelere ihracat yapmaktadır. Ülkemiz için çok yeni olan ahududu yetiştiriciliği, özellikle aile işletmeciliği ve iş gücünün değerlendirilmesi açısından gelecek için ümit vericidir.
---Ahududu yetiştiriciliği niçin orman içi köylerine tavsiye edilmektedir:
- Toprak ve iklim koşullan ahududu yetiştiriciliği için daha uygundur.
- Bu bölgelerdeki araziler daha küçük parçalar halindedir. Makineli tarım daha azdır.
- Orman arazilerin meyilli oluşu nedeniyle toprak kaymalarına karşı iyi bir bitkidir,
- Aile tarımına uygundur.
- Karlı bir tarım koludur. Orman tahribatının önlenmesi açısından çok önemlidir.
- Yapılan gözlem ve çalışmalarda en iyi yetiştiricilik 800-1500 metre rakımda olmaktadır.
2. İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ:
a) İklim istekleri;
Ahududu yetiştiriciliği için en uygun bölgeler, yazları serin ve hasat zamanı yağmur olmayan yerlerdir. Yazları sıcak, kurak ve rüzgarlı olan yerlerde büyüme geriler, meyveler küçük ve çok çekirdekli olur. Çok sıcak bölgelerde yetiştiricilik yapılmamalıdır. Çünkü hasattan önce çok şiddetli sıcaklar meyvelerin olgunlaşmadan yumuşamasına neden olur. En iyi yetiştirici lik yıllık yağış ortalaması 750-800 mm. olan bölgelerde yapılabilmektedir.
b) Toprak İstekleri ;
Toprak bakımından çok seçici değildir. Ancak uygun topraklarda yetiştirildiği takdirde, daha yüksek verim alınır. En uygun topraklar; organik maddece zengin, su tutma kapasitesi yük sek ve iyi direne olabilen topraklardır. Çok hafif, ağır ve kötü direne olan topraklardan kaçınıl malıdır. Hafif asitli topraklar tercih edilmelidir, yani toprak pH sı 6-7 olmalıdır. Toprak derinliği 120-180 cm. olmalıdır. Aksi halde kökler derine inemez ve toprak neminden istifade edemez.
a YERVEYÖNEY:
Ahududu bahçesi kurulurken kuzey yamaçlan tercih edilmelidir. Güney yamaçları ilkbahar donları yönünden tehlikelidir. Ahududu bitkisi -25°C'ye kadar dayanabilmektedir.
4. AHUDUDU BAHÇESİNİN TESİSİ : a) Toprak Hazırlığı;
Toprak hazırlığı yapılırken fosforlu, potaslı gübrenin tamamı, azotlu gübrenin üçte biri verilir ve derin sürüm yapılır. Azotlu gübrenin geri kalan kısmı ikiye bölünüp, birincisi ilkbaharda çapa ile, ikincisi ise çiçekten sonra verilir.
Toprağı organik maddece zenginleştirmek için dekara 3-4 ton çiftlik gübresi verilmelidir.
b) Dikim;
1) Dikim Zamanı;
Ahududuları, sonbahardan ilkbahara kadar olan devrede, toprak dikime uygun olduğu zamanlarda dikilebilir. Kışlan fazla sert olmayan bölgelerde sonbahar dikimi daha iyi sonuç verir. Bu dikim için kasım ayı uygundur.
Dikim, ilkbaharda yapılacaksa fazla geç kalınmamalıdır. Aksi halde dikimden sonra sıcak ve kurak günler başlayacağından sık sık sulama gerekecektir.
İlkbahar dikimi için en uygun zaman Şubat 15 den sonra Nisan başına kadardır. Kışı sert geçen bölgelerde ilkbahar dikimi tercih edilmelidir.
2) Dikim Aralıkları ;
Dikim aralığı genellikle toprak işleme araçları, terbiye sistemi ve dikim şekline göre değişir. Bölgemizde yapılan çalışmalardan görülmektedir ki, ahududu yetiştiriciliğinde en uygun di kim aralığı 180 -250 cm. dir. Sıra aralan atla sürülecekse 180 - 200 cm., traktörle işlem yapıla caksa 200-250 cm., sıra üzerleri ise 60-100 cm. olmalıdır.
3) Dikim;
Dikim yapılırken eldeki fidanların kurumamasına çok dikkat edilmelidir.Hemen dikim yapılma yacaksa hendeklenmeli ve nemli tutulmalıdır.
Dikim hemen yapılacaksa fidanlar tarlaya kadar nemli çuvallarda veya plastik torbalara konup ağzı iyice bağlanıp getirilmelidir.
İşaretlenen dikim yerlerine çukurlar açılarak fidanlar yerleştirilir, diğer meyve fidanlarında olduğu gibi dikim tamamlanır. Dikim derinliği 15-20 cm. olmalıdır.
5. BAKIM İSLERİ: a) Toprak İşlemesi;
Toprak işlemesin de esas gaye, ot mücadelesidir, ilkbaharda başlanır ve hasat zamanına kadar toprak işlemesine devam edilir. Sık aralıklarla yapılmalıdır.
b) Gübreleme;
Toprağın su tutma kapasitesinin yükseltilmesi, fiziksel yapısının ıslahı ve bitki besinlerince zenginleştirilmesi için toprağa çiftlik gübresi ile ticari gübreler verilir. Ancak azotlu gübrelere çok dikkat edilmelidir. Çünkü azotun fazlası meyveyi yumuşatarak pazar değerini düşürür. Uygun dozda verilen azot, fosfor ve potasyumlu gübreler meyve rengi, kokusu ve lezzeti üzerinde olumlu etki yapar. Yüksek verim alabilmek için en uygun şekil, ocak usulü veya sıravari gübrelemedir. Her yıl ocak başına 2-3 kg. çiftlik gübresi vermek gereklidir.
Gübre verilirken toprak tahlillerinin yapılması şarttır.
c) Sulama;
Ahududu meyvesinde iyi verim alabilmek için sulama, önemli faktörlerden biridir, özellikle hasat zamanı daha fazla sulama gerekir. Sulama, karık veya yağmurlama şeklinde yapılır. Ancak hasat döneminde yağmurlamadan kaçınılmalıdır.
Ormaniçi bölgelerde yagışlar daha fazla olduğundan ve yazı serin geçtiğinden sulama ihti yacı en aza düşer veya hiç yapılmaz.
d) Terbiye Sistemleri;
Ahududularında genel olarak 4 terbiye sistemi vardır.
* Destekli ocak sistemi
* Desteksiz ocak sistemi
* Desteksiz çit sistemi
* Destekli çit sistemi
Bölgemizde ve genelde en yaygın şekilde kullanılan sistem, destekli çit sistemidir. Bu siste mde kuvvetli gelişmiş sürgünler 1.5 metre yüksekliğindeki direklere gerilmiş 2 sıra tel arası na yerleştirilerek bağlanırlar.Sürgün boyu 120-150 cm.ye ulaştığı zaman tepelerden kesilirler.
e) Budama;
1) Dikim Budaması;
Dikimden hemen sonra çubuklar 20-30 cm. yüksekliğinde kesilirler Şekil-2).
Şekil - 2 Dikim budaması
İlkbaharda 2-3 veya 4 adet kuvvetli gelişen çubuklar bırakılır, diğerleri dipten çıkarılmalıdırlar (Şekil-3). Ayıklama yaparken bırakılan dallar arasında en az 20-25 cm. kadar bir mesafenin olması gerekir.
2) Kış Budaması;
Ahududular taç kısımları ile 2 yıllık, toprakaltı(kök) kısmı ile çok yıllık bir bitkidir.
Bırakılan çubuklar birinci yıl olgunlaşır, ikinci yıl meyve verdikten sonra kururlar. Bu dallar hasattan sonra veya sonbaharda toprak yüzeyine yakın bir yerden kesilip tellerden temizlen melidir. Kök dibinden çıkan yeni sürgünlerden ertesi yıl için her kümede en kuvvetli geliş miş olan 3-4 bağ bırakılıp diğerleri yine temizlenir. Kış budaması için en uygun zaman sonba har veya ilkbahar başıdır.
3) Yaz Budaması;
Yazın tepe alma yapıldığı gibi fazla dalların da ayıklanması yapılmalıdır. Çok sıcak aylarda tepe alma sakıncalıdır. Ancak tekleme yapılır. Zayıf ve yere yakın dallar kesilir. Genel olarak iri meyveler kuvvetli dallarda 15 cm. uzunluğundaki meyve dalcıklarında olmaktadırlar. O halde budama yapılırken bu, göz önünde bulundurarak fazladan oluşan koltukların bir kısmını temizleyip meyve dalcıklarını kuvvetlendirmek gerekmektedir.
Budama, meyve sayısını biraz azaltsa da, meyvenin irileşmesi ve kaliteyi yükselttiği için pazar değerini artırır. Bu bakımdan budamaya önem verilmelidir.
4) Gençleştirme Budaması;
Ahududularında gençleştirme işlemi de yapılmalıdır. Yıllar geçtikçe kök kısmı yaşlanmaya yüz tutar, yeni dallar azalır ve böylece verimde ve kalitede düşüklük olur. Bunu ortadan kaldırmak için, 5-6 yılda bir ahududularının toprak altındaki yaşlı kök kısmı kesilir. Kesimden hemen sonra ocaklara bol miktarda çiftlik gübresi ve ticari gübre (Azot, fosfor, potas) verilmelidir. Bu işlemle ahududularının ömrü uzatılmış olur. Aynı tesiste 12-15 yıl yetiştiricilik yapılabilir.

ÇOĞALTILMASI:
Ahududuların üretimi en kolay dip sürgünleri ile olmaktadır. Sonbaharda bir kısım köklü dip sürgünleri ana kökten ayrılarak alınır ve dikim yapılır. İlkbahar dikimi de yapılabilir. Ancak taze çıkan dip sürgünler 15-20 cm. boyunda olduğu zaman alınarak dikilmelidir. Aksi takdir de tutma oranı çok düşük olacaktır. Mevsim kurak gidiyor ise sulamak gerekir.

VERİM:
Ahududu yetiştiriciliği, tekniğine uygun şekilde yapıldığında l dekardan 1000-2500 Kg. mey ve almak mümkündür. Ancak, Bölgemizde halen bu miktar dekara ortalama 600-800 Kg. arasındadır.

HASAT:
Ahududu meyveleri saplarından kolayca ayrılmaya başladıktan sonra sabah erken saatlerde hasadı yapılır. Haftada 2-3 defa toplanır. Sıcak ve kuru havalarda daha sık hasat edilebilir. Meyveler küçük plastik kaplara toplanıp büyük kasalara dizilir ve bu şekilde nakliyeye hazır duruma getirilir.
Bölgemiz için henüz yeni olan ahududu yetiştiriciliği, çiftçilerimizin yukarıda belirtilen bütün teknik bakım işlerini eksiksiz yerine getirerek bilinçli bir şekilde yetiştiricilik yapabilmeleri için, en yakın tarım kuruluşlarına baş vurarak uzman elemanların tavsiyesine göre hareket etmeleri yararlı olacaktır.

www.bahce.biz sitesinden alınmıştır.

Sayın Ayşe Ateş çok güzel tarif etmiş bende kopyaladım:p
Burada bilgilerimizi paylaşmayı umuyorum,şu an Türkiyede topraksız olarak franbuaz'ı ilk biz üretiyoruz,ikinci sezona hazırlanıyoruz,şu an budadık ve yeni filizler büyümeye başladı.

Teşekkürler.Sn.envor

Elimde bauhausdan alınmış bir franbuaz var .

Bu frambuazı ötekilerden ayrı olarak perlit-coco peat karışımı içinde topraksız olarak yetiştirmeyi düşünüyorum.Bakalım olacak mı :)

Adım adım ne yapmamı önerirsiniz?

Eklenti 31344
Sezon sonu budanmış bitkiden çıkan dip sürgünleri,
Eklenti 31345
Dip sürgünleri seyreltilmiş bir saksı,
Eklenti 31346
Dip sürgünlerini seyrelten işçiler ve seranın bir görüntüsü,
Eklenti 31347
Sürgünlerden elde ettiğimiz yeni fidanlarımız,yakında satışa çıkacak ve hobby seramın sponsoru olacak:D

Sayın denizakvaryumu franbuazınızın fotorafını yayınlayın lütfen,durumu,boyu nedir görelim öyle karar veririz,ayrıca olacağından adım gibide eminim.
Belki yakında bizim franbuaz bitkilerimizde marketlerde satılmaya başlar,ayrıca buradanda satmayı düşünüyorum,geliri hobby seramın geliştirilmesinde kullanılacak.:o

Aldığım franbuazda henüz hiç yaprak yok tek bir çubuk şeklinde, yapraklar çıksın buraya eklerim.

PH ve besin istekleri nedir?
Eriyikde hangi besinler olmalı ?
Kudret Beyden alacağımız ve domates için kullanacağımız besin eriyiğini frambuaz için de kullanabilir miyiz?

Sayın Envor anlaşılan yakında topraksız tarımla yetiştireceğimiz franbuaz fidelerimiz olacak! Perlit torf hazırlıklarımızı ona göre yapalım. Çok heyecanlı oldu burası her an yeni bir proje çıkabilir. Ben de eriyik konusunu merak ediyorum.

Kudret beyin hazırladığı eriyiğin içeriğini öğrenmemiz lazım önce,domates bitkisi fidanı dönemsel olarak 1.8 EC,2.2 EC,2.6 EC,3.0 EC diyerek gitmeli ama franbuaz1.4-2.1 EC aralığında yetiştirilmeli.
Yanlız yapraksız franbuaz diyorsunuz ama bence o ahududu olabilir,yarın size seramızdaki ahududu'nun fotorafını çekeyim bir bakın ona benziyormu.

Hiç birşey hazırlamayın fideleri saksılı cocopeat-perlitli olarak alabilirsiniz,belki eriyiğide yanında veririz.:p

Çok mutlu oldum ..O zaman franbuazlı tariflere bakmaya başlayayım! Beklerken bişeylelr yapmalıyım. Aklınıza elinize sağlık Sn Envor

Hımmm hep hazır balık gelmesin :) biraz da kıyısından balık tutmayı öğrenelim derim :)

Gerçi en az 25 kg lik paketler - bidonlar olmasa kıyısından köşesinden başlayacağım da...

Burda önemli olan 100 gr.lık toz ve 1 lt lik sıvılar olmak üzere 12 adet besini bitkiye göre temin etmemiz.

EC ölçer
PH meter
hassas terazi

ile yetiştirilecek bitkinin besin formülüne göre karışımı kendimiz hazırlarsak bu olay biter:)

Başlangıçta kendimiz hazırlamasak bile nasıl hazırlandığını öğrenmemiz yeterli.

Kudret Beyden nasıl hazırlandığı konusunda genel ön bilgileri almıştık.Şimdi karışmış hazır eriyik gelecek.

Örneğin domates için gelen hazır besin eriyiğinin de formül olarak nasıl hazırlandığını öğrenirsek bundan sonraki aşamada 100 gr ve 1 lt lik karışımlarla kendimiz hazırlayabiliriz.

Her zaman balık verenler olmayabilir :) tutmayı öğrenelim arkadaşlar...

Kudret Bey , sn.envor bu konudaki yardımlarınız için teşekkürler.

ilk fidanlarımız bu hale geldi,iki ay sonra meyve verecek.:p
Eklenti 31368

Feriha hanım işte size bir model bilmem işnize yararmı?:)
Eklenti 31503

Buda bizim Ahududu bitkilerimiz, 9 litrelik saksılarda cocopeat & perlit karışımında büyütüyoruz,birinci yılını doldurmak üzere bu yıl ürün verecek.
Eklenti 31505
Eklenti 31506
60 cm ara ile 2 metrelik iki profil boruyu saksıları ortalayarak sıra başına sabitledik,6 metrede bir gelecek şekilde profil boruyu sıranın sonuna kadar götürdük,ilk ipi yerden 50 cm yükseklikte boydan boya gergin bir şekilde bağladık,2.,3. ve 4. ipide eşit aralıkla bağlayıp gerdirdik.Bitkinin dalları uzadıkça iplere bağladık.
Eklenti 31507
Ahududu meyveleri boğum aralarındaki gözlerden çıkacak.
Eklenti 31508
Sayın Denizakvaryumu sizin bitkiniz buna benziyormu?

İlk ürün hangi ayda alınabilir Sayın Envor? Olmuyor ama böyle nefis
gözüküyor;)

11 nolu mesajdaki bitkiler iki ay içinde meyve vermeye başlıyacak,zaten bu franbuazın özelliği budama ile hasat zamanını yönlendire biliyorsunuz(tabi ki topraksız yetiştiricilikte)

Aldığım franbuazın etiketini arıyorum, bulursam resmini ekleyeceğim.İşlerden dolayı herhalde pazar gününü bulur :)

Franbuaz seramızdan bir görünüm.
Eklenti 31577
Eklenti 31578
Günün sıcaklık ve nem değerlerine göre sulama programını oluşturuyoruz.
Emitör & drip ile besin eriyiğini su ile birlikte bitkinin köküne direkt olarak veriyoruz.
Eklenti 31579

Eklenti 31580
İlk açan çiçekler.
Eklenti 31581
Franbuazda çiçek döllenmesini bal arısı ile yapıyoruz.
Eklenti 31582
İlk meyveler.

Sizde frambuazlar meyve tutmuş , Ankara'da daha yaprakları bile çıkmadı...Gerçi nevsun hanımın serasındaki üzümsülerde yapraklar çıktı ama çiçek var mı bilmiyoruz :)

sn.denizakvaryumu şu an meyve yok,budadık o yüzden yok,bıraksaydık 12 ay franbuaz hasat edebilirdik,bunlar aldığımız ilk meyvelerdi,resimleri sizinle paylaşmak istemiştim,ama tomurcuklanma 15-20 gün içinde başlıyacak,hızlı bir büyüme sürecine girdi.

Franbuaz meyvesinden neler olur
1.pasta
2.kek
3.şarap(yaptım ama henüz tatmadım)?
4.komposto
5.reçel
6.?

Yok artık daha neler:D

Sn. envor'un yöntemlerini öğrenip, gelecek yıl çiçekleri açtırırız artık.

Sn.Nevsune hanım nazardanmı korkuyorsunuz?

Sayın envor,
Geçen sene saksıya (toprak) dikensiz böğürtlen dikmiştim. Çok iyi büyüdü. Bu sene 2. senesi. Lakin saksıda böğürtlen işi biraz zor gibi gördüğümden bu sene bahçeye dikmek geçiyordu içimden. Sizce saksıda büyütmeye devam edeyim mi. Karasız kaldım. Dalları çok uzuyor, 3 mt. felan oldu. Budama konusunda da yardım ederseniz sevinirim.

Frambuaz şarabı tarifini alabilirmiyim, bu sene hasat fazla olacak...:)

Sizin üzümsülerin çiçekleri bu sene Ankara'nın en erken açan üzümsü çiçekleri olacak.Buna eminim.

Merhaba egome,saksıda ilk yıl iyi büyümesi normal,ama saksı içindeki toprak besin elementlerini tükettirdi bitkiye,şimdi onu beslemen lazım,yoksa bitki zayıflar,budamaya gelince sadece en uçdan beş-on santim kesersende olur kesmesende olur,dikensiz böğürtlen-ahududu meyveleri boğum aralarındaki gözlerden meyvelerini çıkartacağından bitkinin boyu ne kadar uzarsa o kadar iyi olur,ama bitkiyi besleyebilirsen,resmini çekip yüklersen siteye eminim tüm arkadaşlar fikirlerini beyan ederler,hem bende görmüş olurum...saygılarımla...envor...:)

Arife tarif ne gerek üstat!
Sadece meyveleri sıkıp,süzüp fermantasyona bıraktım;fermatasyon bitincede dibindeki tortudan kurtarıp başka bir şişeye doldurdum,orada bekliyor,tatmayada korkuyorum,sirke olmuştur diye.:D:D

Aslında bu konuda ben çok emin değilim ne yazık. Siz soğuklanma işlemini tam yaptınız ama ben buna meydan vermedim. Erken çiçeklenmenin, meyve avantajına dönüşüp dönüşmediğini bu yaz göreceğiz.

Teşekkürler envor, çatı katının balkonunda, saksıda büyütmeğe çalıştığım böğürlenin resimlerini ekliyorum. Bitkiyi beslemek için genelde 20-20-20 kompoze gübre uyguluyorum. Yorumlarınızı beklerim.