|
Çıbrıka, Sater otu, Çuprika, Çibirsi
Özellikle ülkemizde Bulgaristan kökenli vatandaşlarımızın insanlarımızın tükettiği fesleğen muadili yöresel adıyla çuprikayı tanıyan var mı?
|
Sayın,
Selahattin Yılmaz, Sözü geçen çuprika, özellikle Bulgaristan’ dan göçen ve bilhassa da Pomak kökenli yurttaşlarımızın Trakya ve Marmara bölgesinde ki bazı kırsal yerleşim alanlarında evsel kullanım için yetiştirdikleri bir baharat türüdür. Bende Bulgaristan (soyadımdan anlaşıldığı üzere) kökenli ve Kırklareli doğumlu bir kişi olarak çıbrıka(biz böyle kullanırız)nın o eşsiz rahiyası ile büyüyenlerdenim. Ne yazık ki İstanbul’ da bulamadığım bu bitkiyi Kırklareli’ ye gittiğimde köylü pazarlarından veya kasaplardan alıyorum. Sabah sabah yazınızı okuyunca çocukluğum ve fırından yeni çıkmış ev ekmeği üzerine sürülen tereyağına serpilen çıprıka, kırmızı biber, tuz karışımının lezzetinin nostaljisini yaşadım. Ve biraz bilgi toplayabilmek umuduyla kitaplarımı karıştırdım. Bilgiler karışık ama birleşilen noktalar şöyle; Yurdumuzda eski adı sater yeni adı kekik olarak bilinen saturaja türlerinin 14 ten fazla olduğu biliniyor. Yetiştiği yörelere bağlı olarak, şekil, koku ve kullanımları değişen bu bitkinin bir varyetesi olsa gerek çuprika. Yörelere göre değişen isimleri var. Çubrika denildiği gibi, çıbrıka, çibriska, çubriza, çubritsa, geyikotu,zater,sater olarakta adlandırılıyor. Bulgarca ismi, chubritsa olarak belirtiliyor. Yetiştiği yere bağlı olarak değişse de kurutulmuşunda % 0.3 ile % 2 arasında uçucu yağ bulunur. Bu yağda da fenol türevleri özellikle de karvakrol (% 20-30 oranında) bulunmaktadır. Sanırım o farklı kokusunu da bu vermektedir. Etki ve kullanılışına gelince; gaz söktürücü, terletici, iştah açıcı, idrar arttırıcı, midevi, uyarıcı ve cinsel gücü arttırıcı olduğu belirtiliyor. Sanırım özellikle et yemeklerinde, pirzola ve bonfilelerin üzerine serpilmesinin nedeni de bu olsa gerekiyor. Bahçelerde yetiştirilmesini görmüş olsam da kendim hiç denemedim. Ama bildiğim kadarıyla önce tohumları serpiliyor. Fideler belirli bir büyüklüğe gelince seyreltiliyor veya asıl büyüyecekleri yerlere dikiliyorlar. Bir iki karış kadar olupta pembe açık eflatun çiçekler açtıklarında kökleriyle beraber çıkarılıp kurutuluyor, gerektiği zaman ufalanarak kullanılıyor. Bunun dışında bir takım botanik bilgilere de eriştim ama sanırım şimdilik bu kadar yeter. Umarım çıbrıkanın büyüsünü biraz olsun yansıtmışımdır. Saygılarımla Ahmet Rodopman |
İstanbul Avcılarda Cumartesi günleri bir pazar kuruluyormuş ve o pazarda Bulgaristana ait yöresel ne yiyecek varsa satılıyormuş. Eski kaşar araştırırken öğrenmiştim ama bir türlü gitmek nasip olmadı. İlgilenenler belki bu pazarda bulabilir diye yazdım.
|
1 Eklenti(ler)
Bizde de annem "cibritsa" diyor ona. Sonuçta aynı bitki tabi.
Gerçekten farklı bir lezzet katıyor, özellikle de et yemeklerine. Bu bitkiyi hiç tanımayan eşimin yeğeni, kokusunu çok beğenmişti. Bu sene tohum ektim ama zannedersem derine ekmişim başarılı olamadım. Tekrar deneyeceğim ;) Bu kurutulmuş bitkinin fotoğrafı. Kısmet olur da çimlendirirsem onun da fotoğrafını eklerim. |
1 Eklenti(ler)
Çocukluğumdan beri tanıdığım bu bitkinin bilimsel adı Satureja hortensis (Summer savory).
Eklenti 275012 Ekmeyi denedim de sonuç alamadım. Bulgaristanda eğitim alan oğlum her gelişinde getiriyor, böylelikle hiç hasret kalmıyorum bu lezzete ve kokuya;) |
Biz buna ''çibirsi'' diyoruz, gerçekten hoş, farklı bir baharat.
Köfte için çok kullanırız. Annemler bahçeye tohumundan ekip, bunu yetiştiriyorlar... |
Herkes farklı birşey diyor bizde cibrisa diyoruz, süt çorbası yaparız, arpa şehriyeli, taze köy sütünden çok güzel olur, o çorbaya yakışır.
|
İnternette okuduğum birkaç yazıda İnegöl köftesinin lezzetini çıbrıkadan aldığı yazıyor. Doğru ise de hiç şaşırmam. Gerçekten de köfteye çok farklı bir lezzet katıyor.
|
Egedeki ince kekiğe benziyor
|
Bu yıl bu bitkiden eken oldu mu acaba?
|
Zahter-Satureja hortensis (Summer savory).
Ankara şartlarında kışın donuyor ancak yazın köklerinden tekrar çıkıyor. Ankara'da bahçede yetiştirecek olanlar kök kısmını oldukça derine diksinler. Summer savory nin bir de winter savory olan çeşidi var ki soğuklardan etkilenmiyor... Ankara'daki marketlerde winter savory nin fidesi baharla birlikte satışı oluyor. Summer savory i bulmak zor...Fidesi bazen yenikentteki fidecilerde fide zamanı olabiliyor. http://www.mountainvalleygrowers.com/satmontana.htm Winter savory için linke bakınız. Savory nin Türkçe karşılığı olmadığını da belirtiyim. Yani kekik veya mercanköşk değil...Genelde zahter deniliyor. |
Alıntı:
|
Elimde bir miktar tohum var da, talep olursa Tohum Takas Etkinliğine göndereyim diyorum...
|
Ben de tohum edinmek için soruyorsunuz diye düşünmüştüm. Köyde vardı. Validem yetiştirdi bu sene, kurutup bana da hazırlamış çorbalara, köfteciklere :) Tohum da almış. Haftaya köye gidiyorum. Etkinliğe de göndermeyi düşünüyorum. İnşallah taliplisi olur.
|
Memleketiniz Kırklareli galiba, benim de Edirne.Pek bilinmiyor, bizim oraların baharatı. Annem her yıl tohumdan ekip yetiştirir. Bu mükemmel baharatı herkes tatmalı bence. Tohum takasa gönderelim, meraklıları olur elbet, hem tanıtım da yapmış oluruz... ;)
|
Alıntı:
|
Alıntı:
|
Alıntı:
Siz bu vakti bölgenizin domates, biber ekim zamanına göre ayarlayabilirsiniz. |
Alıntı:
|
2 Eklenti(ler)
Çıbrıkalar ve kekikler böyle uzayıp gitmişlerdi.
13.03.2014 http://www.agaclar.net/forum/attachm...rika_kekik.jpg Daha sonra yanlara yatıp değişik bir hal aldılar. Hoşuma da gitti. Eklenti 479737 Bahçeye şaşırtacaktım ama artık saksıda gittiği yere kadar gidecekler. Eklenti 479738 |
2 Eklenti(ler)
Çıbrıkaları bahçeye dikmiştim. Yerlerini sevmiş görünüyorlar.
Eklenti 482336 30.04.2014 Şaşırttığım çıbrıkalar... Eklenti 487790 |
2 Eklenti(ler)
Dairesel dikim yaptığım çıbrıkaların gelişimi...
17.04.2014 http://www.agaclar.net/forum/attachm...23-cibrika.jpg 05.05.2014 Eklenti 489640 12.05.2014 Eklenti 491992 |
5 Eklenti(ler)
9 Nisan'da toprakla buluşan Çıbrıka tohumları 10 gün içerisinde çimlenmeye başladılar ve 21 Nisan'da bu haldeler.
Eklenti 499659 7 Mayıs'taki halleri. Bu sene güneş kendini doğru düzgün göstermediği için biraz cılız gibiler. Eklenti 499660 18 Mayıs'ta biraz toparlandılar. Eklenti 499661 Kendilerini biraz toparlanmış görünce şaşırtmaya karar verdim. Eklenti 499662 Şaşırtıldıktan sonra o şoku üzerinden atmış gibiler. Eklenti 499663 |
3 Eklenti(ler)
Bitkinin 30 Mayıs'taki hali.
Eklenti 499664 2 gün sonrası. 01 Haziran. Eklenti 499665 3 günde belirgin bir değişiklik var. 04 Haziran. Artık kalıcı yerlerine geçme vakti geldi. Fakat yağmur bir müsaade etmedi. Bundan sonraki resimlerim kalıcı yerlerimden olacak. Eklenti 499666 |
Tohumları bardaklara tek tek mi ektiniz, başka yerden mi şaşırttınız?
|
Alıntı:
|
Tarhana tariflerinde geçen "tarhana otu" da aynı mı acaba? Bir de tadı acı mı yani yakıyor mu? Ufak çocukların da yiyeceği yemeklerde kullanabilir miyiz?
|
Alıntı:
Çıbrıka dediğimiz bitkinin ise bu Tarhana Otu ile yakından uzaktan hiçbir alakası yok. Tek kesiştikleri nokta farklı yörelere bağlı olarak Tarhana çorbasının içerisinde kullanılmaları. Çıbrıka dediğimiz bitki ise kekik kokusuna benzeyen fakat bilenlerin ayırt edebileceği hoş kokulu bir bitkidir. Et yemeklerine yakışır. Özellikle köfte harcında çok kullanılır. Çorbaların üzerine serpilir. Tarhana harcında çok kullanılır. Tadı ise acı değildir. Kekik gibidir. Kekik kullandığınız her yerde kullanabilirsiniz. Acılık anlamında ufak çocuklar için hiçbir sıkıntı yok. Fakat bir çeşit baharat olduğu için annem tarhana yoğururken son 5-6 senedir tarhana harcının içinde kullanamıyor. Bebeğe ya da ufak çocuğa verilmeyecekse çorba, pişirirken sonradan ilave ediyor. Eğer çocuklar 5-6 yaşından büyük ise tarhana harcının içinde de kullanılabilir. |
merhaba,ben bu çıbrıka dediğimiz bitkiden temin etmek istiyorum.nereden bulabilirim acaba?
|
Alıntı:
Tarhana otu apayrı bir şey. "Tarhana poyu " diye de biliniyor. Çemenle aynı olduğu ortaya çıktı, epey şaşırmıştım keşfettiğimde:rolleyes: |
| Forum saati Türkiye saatine göredir.
GMT +2. Şu an saat: 10:48. (Türkiye için GMT +2 seçilmelidir.) |
Forum vBulletin Version 3.8.5 Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
Search Engine Optimization by vBSEO 3.6.0
agaclar.net © 2004 - 2024